Bijenplanten_web
226 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen
erkenfamilie 227 Hazelaar (Corylus avellana) Het geslacht Hazelaar (Corylus) behoort tot de Berkenfamilie (Betulaceae). Het omvat ongeveer 12 soorten, die voorkomen in de noordelijke gematigde gebieden. De soortnaam avellana verwijst naar het plaatsje Avellano in Zuid-Italië, waar de plant op grote schaal in cultuur is gebracht. Uit stuifmeelonderzoek is gebleken dat de plant zich na de laatste ijstijd vanaf omstreeks 7000 jaar voor onze jaartelling over een groot deel van Europa heeft uitgebreid. De Hazelaar is meestal een struik, maar hij kan ook tot een boom uitgroeien. Hij gedijt goed op een kalkhoudende bodem en verdraagt veel schaduw. De bladeren zijn omgekeerd eivormig. Ze zijn aan beide zijden behaard en hebben een gezaagde rand. Ze verschijnen na de bloei, die vroeg in het jaar valt. Katjes aan kale takken Wanneer de honingbijen bij goed weer begin februari hun reinigingsvlucht hebben gehouden, staat de Hazelaar volop in bloei. Aan de nog onbebladerde takken hangen dan heldergele katjes, die bij de geringste beweging stuifmeel loslaten. De wind zorgt er dan voor dat het bij de vrouwelijke bloemen terecht komt. Eenhuizige plant De Hazelaar is een eenhuizige plant: de mannelijke en vrouwelijke bloemen bevinden zich op dezelfde plant. In tegenstelling tot de katjes van de mannelijke bloemen, zijn de vrouwelijke bloemen onopvallend. Ze lijken op bladknoppen waaruit een aantal helderrode stijlen steken. De mannelijke bloemen vormen een langwerpig katje. Een mannelijke bloem bestaat uit een komvormig blaadje met daaronder hangend de meeldraden. Die zijn door deze ligging goed beschermd. Bij het rijpen van de helmknoppen valt het stuifmeel op bloem eronder en kan het verder door de wind worden meegevoerd. Snelle beweging van bijen De stand van de meeldraden brengt met zich mee dat verzamelen van stuifmeel niet gemakkelijk is. De bijen bewegen zich snel over de katjes en zullen zodoende maar een klein deel van de stuifmeelkorrels kunnen opvangen in het haarkleed. Zoals bij alle windbloeiers is de stuifmeelproductie overvloedig. Ieder katje kan enkele miljoenen stuifmeelkorrels produceren. De stuifmeelklompjes zijn groenachtig geel. De voedingswaarde van het stuifmeel is gering en de katjes produceren geen nectar, maar omdat de Hazelaar zo vroeg in het jaar bloeit, is hij toch van grote waarde voor de bijen. Noten geliefd bij vogels Hoewel de bloei zeer vroeg valt, zijn de vruchten pas in september rijp. Dat komt doordat het vruchtbeginsel na de bestuiving pas in de voorzomer verder gaat uitgroeien. De vrucht is een eenzadige noot, die gedeeltelijk wordt omhuld door de uitgegroeide schutblaadjes van de vrouwelijke bloeiwijze. De noten zijn geliefd bij sommige vogels, zoals de gaaien en spechten. Ze worden ook door eekhoorns en muizen gegeten. Ze verliezen wel eens een nootje en zo leveren ze een bijdrage aan de verspreiding van de soort. De zaden blijven tot het volgend voorjaar kiemkrachtig. plaat 101. Hazelaar A tak met vrouwelijke en mannelijke bloeiwijzen; B bladeren; C mannelijke bloem: 1 van opzij, 2 van onderen; D meeldraad; E stuifmeelkorrel (triporaat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht; F vrouwelijke bloem; G vrucht; H noot.
- Page 178 and 179: 176 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 180 and 181: 178 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 182 and 183: 180 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 184 and 185: 182 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 186 and 187: 184 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 188 and 189: 186 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 190 and 191: 188 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 192 and 193: 190 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 194 and 195: 192 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 196 and 197: 194 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 198 and 199: 196 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 200 and 201: 198 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 202 and 203: 200 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 204 and 205: 202 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 206 and 207: 204 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 208 and 209: 206 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 210 and 211: 208 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 212 and 213: 210 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 214 and 215: 212 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 216 and 217: 214 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 218 and 219: 216 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 220 and 221: 218 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 222 and 223: 220 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 224 and 225: 222 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 226 and 227: 224 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 230 and 231: 228 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 232 and 233: 230 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 234 and 235: 232 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 236 and 237: 234 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 238 and 239: 236 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 240 and 241: 238 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 242 and 243: 240 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 244 and 245: 242 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 246 and 247: 244 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 248 and 249: 246 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 250 and 251: 248 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 252 and 253: 250 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 254 and 255: 252 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 256 and 257: 254 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 258 and 259: 256 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 260 and 261: 258 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 262 and 263: 260 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 264 and 265: 262 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 266 and 267: 264 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 268 and 269: 266 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 270 and 271: 268 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 272 and 273: 270 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 274 and 275: 272 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 276 and 277: 274 bijenplanten: nectar en stuifme
erkenfamilie 227<br />
Hazelaar (Corylus avellana)<br />
Het geslacht Hazelaar (Corylus) behoort tot de Berkenfamilie<br />
(Betulaceae). Het omvat ongeveer 12 soorten, die voorkomen<br />
in de noordelijke gematigde gebieden. De soortnaam avellana<br />
verwijst naar het plaatsje Avellano in Zuid-Italië, waar de<br />
plant op grote schaal in cultuur is gebracht. Uit stuifmeelonderzoek<br />
is gebleken dat de plant zich na de laatste ijstijd<br />
vanaf omstreeks 7000 jaar voor onze jaartelling over een groot<br />
deel van Europa heeft uitgebreid. De Hazelaar is meestal een<br />
struik, maar hij kan ook tot een boom uitgroeien. Hij gedijt<br />
goed op een kalkhoudende bodem en verdraagt veel schaduw.<br />
De bladeren zijn omgekeerd eivormig. Ze zijn aan beide<br />
zijden behaard en hebben een gezaagde rand. Ze verschijnen<br />
na de bloei, die vroeg in het jaar valt.<br />
Katjes aan kale takken<br />
Wanneer de honingbijen bij goed weer begin februari hun<br />
reinigingsvlucht hebben gehouden, staat de Hazelaar volop in<br />
bloei. Aan de nog onbebladerde takken hangen dan heldergele<br />
katjes, die bij de geringste beweging stuifmeel loslaten.<br />
De wind zorgt er dan voor dat het bij de vrouwelijke bloemen<br />
terecht komt.<br />
Eenhuizige plant<br />
De Hazelaar is een eenhuizige plant: de mannelijke en<br />
vrouwelijke bloemen bevinden zich op dezelfde plant.<br />
In tegenstelling tot de katjes van de mannelijke bloemen,<br />
zijn de vrouwelijke bloemen onopvallend. Ze lijken op bladknoppen<br />
waaruit een aantal helderrode stijlen steken.<br />
De mannelijke bloemen vormen een langwerpig katje.<br />
Een mannelijke bloem bestaat uit een komvormig blaadje met<br />
daaronder hangend de meeldraden. Die zijn door deze ligging<br />
goed beschermd. Bij het rijpen van de helmknoppen valt het<br />
stuifmeel op bloem eronder en kan het verder door de wind<br />
worden meegevoerd.<br />
Snelle beweging van bijen<br />
De stand van de meeldraden brengt met zich mee dat verzamelen<br />
van stuifmeel niet gemakkelijk is. De bijen bewegen<br />
zich snel over de katjes en zullen zodoende maar een klein deel<br />
van de stuifmeelkorrels kunnen opvangen in het haarkleed.<br />
Zoals bij alle windbloeiers is de stuifmeelproductie overvloedig.<br />
Ieder katje kan enkele miljoenen stuifmeelkorrels produceren.<br />
De stuifmeelklompjes zijn groenachtig geel. De voedingswaarde<br />
van het stuifmeel is gering en de katjes produceren<br />
geen nectar, maar omdat de Hazelaar zo vroeg in het jaar<br />
bloeit, is hij toch van grote waarde voor de bijen.<br />
Noten geliefd bij vogels<br />
Hoewel de bloei zeer vroeg valt, zijn de vruchten pas in<br />
september rijp. Dat komt doordat het vruchtbeginsel na de<br />
bestuiving pas in de voorzomer verder gaat uitgroeien.<br />
De vrucht is een eenzadige noot, die gedeeltelijk wordt<br />
omhuld door de uitgegroeide schutblaadjes van de vrouwelijke<br />
bloeiwijze. De noten zijn geliefd bij sommige vogels, zoals de<br />
gaaien en spechten. Ze worden ook door eekhoorns en muizen<br />
gegeten. Ze verliezen wel eens een nootje en zo leveren ze een<br />
bijdrage aan de verspreiding van de soort. De zaden blijven tot<br />
het volgend voorjaar kiemkrachtig.<br />
plaat 101. Hazelaar<br />
A tak met vrouwelijke en mannelijke bloeiwijzen; B bladeren;<br />
C mannelijke bloem: 1 van opzij, 2 van onderen; D meeldraad;<br />
E stuifmeelkorrel (triporaat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal<br />
aanzicht; F vrouwelijke bloem; G vrucht; H noot.