Bijenplanten_web

ozenfamilie 181
Moerasspirea (Filipendula ulmaria)
Moerasspirea is te vinden op vochtige plaatsen in bossen,
weilanden en ruigten, en langs sloten waar regelmatig
materiaal uit het water wordt gedeponeerd. Hij gedijt ook
nog als de standplaats tijdelijk wat minder vochtig is.
Kruipende wortelstok
Het geslacht Spirea (Filipendula) behoort tot de Rozenfamilie
(Rosaceae). Het is een klein geslacht met negen soorten, die
voorkomen in Europa, West-Azië en Noord-Amerika. In ons
land is Moerasspirea een algemene soort, behalve in de zeekleigebieden
en op de Waddeneilanden. De groeiplaatsen liggen
zowel in de volle zon als in de halfschaduw. De bodem is vaak
rijk aan stikstof. De plant heeft een horizontale wortelstok
met dikke zijwortels. Daardoor kan Moerasspirea zich onder
gunstige omstandigheden snel uitbreiden. De rechtopstaande
stengel is hol en weinig vertakt. De plant kan anderhalve
meter hoog worden.
Samengestelde bladeren
De bladeren staan verspreid langs de gegroefde stengel, die vaak
roodachtig aangelopen is. In het voorjaar gevormde bladeren
zijn meestal kaal. Zomer-bladeren zijn onder bepaalde
omstandigheden behaard, hetgeen overmatige verdamping
tegengaat. Daarom ook is de bovenzijde van de bladeren ook
van een waslaagje voorzien en hebben de bladeren de neiging
om zich bij te sterke belichting te draaien. De veervormig
samengestelde bladeren hebben een relatief groot, handvormig
eindblaadje. Tussen de blaadjes staan kleinere blaadjes, wat
wordt aangeduid als afgebroken geveerd.
Alleen stuifmeel
Moerasspirea bloeit van juni tot in augustus. De bloemen
staan in tuilvormige pluimen aan het eind van de stengels.
Een bloem heeft vijf of zes geelwitte kroonbladen, een gelijk
aantal kelkbladen, 20 tot 40 meeldraden en 6 tot 10 stampers.
De bloemen verspreiden een heerlijke geur. De geurstoffen
komen via de kroonbladen naar buiten.
Behalve tweeslachtige bloemen zijn er ook mannelijke bloemen
aanwezig. Bij het begin van de boei zijn de meeldraden alle naar
binnen gebogen. Tijdens de bloei buigen ze naar buiten, te
beginnen aan de buitenzijde. De bloemen produceren geen
nectar. De afwezigheid van dit zoete vocht wordt gecompenseerd
door het overvloedige stuifmeel. De helmknoppen
steken ver buiten de bloem. De bijen hoeven alleen maar over
de bloemen te lopen, waardoor het stuifmeel in de beharing
blijft kleven. De stuifmeelklompjes zijn geel. Tegelijk met
het openen van de helmknoppen zijn de stempels rijp.
De stampers zijn schroefvormig in elkaar gedraaid. In elk
vruchtbeginsel vormt zich één zaad. De vruchten worden
door wind en water verspreid.
Knolspirea
Het geslacht Filipendula heeft zijn naam te danken aan de
vorm van de wortels van de Knolspirea (Filipendula vulgaris),
die vroeger op een paar plaatsen in ons land in het wild groeide.
Deze soort heeft ook een wortelstok, maar de zijwortels zijn
dun en naar beneden gericht. Aan deze dunne hangende zijwortels
zitten knolvormige verdikkingen. Filipendula is
afgeleid van het Latijnse filum (draad) en pendulus (hangend).
De Knolspirea heeft grotere bloemen en wordt als sierplant in
tuinen gekweekt. Hij verlangt een zonnige plaats.
plaat 78. Moerasspirea
A bloeiwijze; B blad; C bloem; D meeldraad met deel kelk en kroonblad;
E stuifmeelkorrel (tricolp(or)aat), polair aanzicht; F in elkaar
gedraaide stampers; G losse stampers; H rijpe, in elkaar gedraaide
vruchten; I vruchten.