Bijenplanten_web

26.03.2018 Views
166 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen

vlinderbloemenfamilie 167 Tuinboon (Vicia faba) De Tuinboon is een van de oudste cultuurplanten. Reeds in het Neolithicum en de Bronstijd was de plant in cultuur. Tot in de zeventiende eeuw vormden de zaden een belangrijk onderdeel van het voedselpakket. Tegenwoordig worden de onrijpe zaden nog als groente gebruikt. Oorsprong onbekend De Tuinboon behoort tot het geslacht Wikke (Vicia) van de Vlinderbloemenfamilie (Fabaceae). Het geslacht telt ongeveer 150 soorten, die hoofdzakelijk voorkomen in het gematigde deel van het noordelijk halfrond en in Zuid Amerika. De oorsprong van de Tuinboon is niet met zekerheid bekend. Verondersteld wordt wel dat hij afkomstig is uit Zuidwest-Azië of Noord-Afrika, hoewel daar geen wilde verwanten van de Tuinboon bekend zijn. Eenjarige plant De Tuinboon is een eenjarige plant, die zich weinig of niet vertakt. De stengel is vierkant en hol. De plant heeft geveerde bladeren met 1 tot 3 paar blaadjes. Bij een aantal Wikkesoorten, bijvoorbeeld bij de Vogelwikke, bevinden zich aan het eind van het blad ranken. De bladeren van de Tuinboon eindigen meestal in een spits uitsteeksel. Twee nectarbronnen De planten beginnen in mei te bloeien. De bloemen gaan in de namiddag open. Ze zitten in groepjes van 2-6 stuks in de oksels van de bladeren. De bloemkroon wordt gevormd door een vlag, twee zwaarden en een kiel. In het midden van de vlag ligt een nectarmerk, bestaande uit schuin naar de basis lopende bruine streepjes. Op beide zwaarden ligt een grote zwartbruine vlek. Er zijn 10 meeldraden, die met elkaar zijn vergroeid en een kokertje vormen rond het vruchtbeginsel. Rond de stempel zit een krans met haren. Helmknoppen en stempel worden door de kiel omsloten. Al in het knopstadium gaan de helmknoppen open. Het vrijgekomen stuifmeel wordt dan in de beharing van de stempel opgevangen. Als een bij op de kiel en zwaarden landt, komt de stamper uit de omlaag gedrukte kiel tevoorschijn en wordt het stuifmeel overgebracht op de onderzijde van de bij. Van ‘s morgens tien tot ‘s middags vijf uur komt er stuifmeel beschikbaar, maar ruim 90% van de dagproductie wordt afgegeven tussen twaalf en drie uur. De nectariën liggen onderaan op de binnenzijde van de meeldraden. Behalve in de bloem wordt er ook nectar afgescheiden door nectariën op de steunblaadjes aan de voet van de bladstelen. Insectenbezoek Bij gunstig weer wordt de tuinboon druk door hommels en honingbijen bezocht. Al vóór het opengaan van de bloemen is er nectar op de steunblaadjes te halen. Voor het ‘legaal’ opnemen van de nectar uit de bloemen is een lange tong nodig. Die van de Honingbij is daarvoor te kort. Sommige hommelsoorten maken een gaatje in de bloemkroon, net boven het nectarium. Op die plaats zijn de meeldraden achter in de bloem niet met elkaar vergroeid en geeft een opening in het meeldradenbuisje toegang tot het nectarium. Honingbijen maken daar dankbaar gebruik van om nectar te verzamelen. Alleen de bijen die stuifmeel verzamelen leveren een bijdrage aan de bestuiving van de bloemen. Bij het verzamelen van het stuifmeel krabben ze met de poten over de naar buiten gekomen stempel. Tegelijkertijd doen ze daarbij pogingen om via de legale weg bij de nectar te komen. Het meeste stuifmeel wordt door de bijen in de namiddag verzameld. De stuifmeelklompjes zijn donkermosgroen. Volgens mijn waarnemingen blijven de bijen bij warm weer tot laat in de avond de bloemen bezoeken. Vruchtzetting Van de bloemen komen er maar weinig tot vruchtzetting. Veel bloemen vallen vroegtijdig af. De vrucht is een peul, die openspringt als de zaden rijp zijn. Ze blijven ongeveer zes jaar kiemkrachtig. plaat 71. Tuinboon A deel van bloeiende plant; B vlag; C zwaarden; D kiel; E meeldraden met stamper; F stuifmeelkorrel (tricolporaat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht, 3 korreloppervlak (focus boven en in tectum); G stamper; H stempel; I rijpende vruchten; J zaad.

Page 3 and 4: Bijenplanten: nectar en stuifmeel v

Page 5: Inhoudsopgave Voorwoord ...........

Page 8 and 9: 6 bijenplanten: nectar en stuifmeel

Page 10 and 11: 8 bijenplanten: nectar en stuifmeel

Page 12 and 13: 10 bijenplanten: nectar en stuifmee













































Page 102 and 103: 100 bijenplanten: nectar en stuifme













































































































































































































bloemen

nectar

stuifmeel

meeldraden

staan

twee

bloem

honingbijen

bladeren

soorten

Bijenplanten_web

Delete template?

Save as template ?