Bijenplanten_web

26.03.2018 Views
132 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen

hertshooifamilie 133 Sint-Janskruid (Hypericum perforatum) In vroegere tijden werden op 24 juni, de dag gewijd aan Sint-Jan, huizen en kerken getooid met bloemen van het Sint-Janskruid. Behalve ter opluistering van de feestelijke dag moesten de planten ook dienen als bescherming tegen slecht weer, de duivel en heksen. Hij heet daarom ook wel ‘Jaag de duivel’. Hij heeft ook wel iets magisch. Als je de gele bloemknoppen fijn wrijft, krijg je donkerrode vingers. Olieklieren Het Sint-Janskruid behoort tot de Hertshooifamilie (Hypericaceae), een familie met ongeveer 1300 soorten in 40 geslachten. Bijna alle komen voor in de tropen. Het geslacht Hertshooi (Hypericum) is ook te vinden in de gematigde zones. Kenmerkend voor de familie zijn olieklieren in alle bovengrondse delen van de plant. Op spoorwegemplacementen Sint-Janskruid komt bijna overal in ons land voor, zij het op de kleigronden niet zo veel als op de zandgronden. De plant gedijt het beste op een droge, warme bodem. Ideale groeiplaatsen zijn spoorwegemplacementen. De plant komt ook veel voor in droge wegbermen. De plant is overblijvend en kan 80 centimeter hoog worden. De stengels zijn stevig en vertakt. Ze zijn rond en hebben twee lijsten, die bij elke knoop een kwartslag verspringen. De gaafrandige bladeren staan kruisgewijs tegenover elkaar. Verspreid in de bladschijf zitten olieklieren, die als lichte puntjes zichtbaar zijn als het blad tegen het licht wordt gehouden. Het lijkt alsof er gaatjes in zitten. Vandaar de wetenschappelijke soortnaam perforatum. Dodonaeus schrijft in zijn Cruydeboeck daarover: ‘de bladeren, dewelke tegen den dag gesien oft in de sonne gehouden/ met kleyne puttekens of gaetkens doorboort oft doorsteken schijnen te wesen’. De bladeren hebben ook nog olieklieren in de vorm van zwarte spikkels. Lange meeldraden Eind juni staat de plant in bloei. De bloemen staan in bijschermen. De kroonbladen hebben in de aderen een rode vloeistof. Voor ons oog zijn de kroonbladen heldergeel. Voor het bijenoog liggen de zaken anders. Op een klein deel aan de basis na, reflecteren de kroonbladen ook het voor ons onzichtbare ultraviolet. Het mengsel van geel en ultraviolet vormt voor de bijen een kleur, die bijenpurper wordt genoemd. De vele citroengele meeldraden zullen voor het bijenoog goed afsteken tegen de daaronder gelegen kroonbladen. Ze zijn erg lang, staan in bundels en zijn onderaan met elkaar vergroeid. Tussen de beide helmhokken ligt een olieklier gevuld met een donkerrode vloeistof. Als de hokken open zijn, is deze donker opgedroogd. Bijenbezoek Van een bloem openen zich alle helmknoppen binnen twee dagen. Het stuifmeel komt gedurende de gehele dag vrij. Hoewel de bloemen geen nectar afscheiden, heb ik toch honingbijen pogingen zien ondernemen om nectar te puren. Misschien waren het nieuwelingen. Het stuifmeel wordt vaak tijdens de vlucht door de bijen verzameld. Ze blijven dan boven de bloem vliegen en raken daarbij met de poten aan de helmknoppen. De stuifmeelklompjes zijn geel. Doosvrucht Voor het vormen van zaad is de plant niet geheel afhankelijk van insectenbezoek. Behalve door kruis- en zelfbestuiving wordt ook zaad gevormd zonder dat er bestuiving heeft plaatsgevonden. De vrucht is een doosvrucht die aan de bovenzijde opengaat. Gedurende de hele winter blijven de vruchten aan de inmiddels verdorde plant. De cylindrische zaden zijn zwart en hebben een netvormig glad oppervlak. Voor het kiemen hebben ze licht nodig. Geneeskracht Dodonaeus schreef het al: ‘Dit selve cruydt groen met sijne bladeren op de wonden gheleyt brengt deze tot heelinghe’. Sint-Janskruid bevat bestanddelen met een antibacteriële werking. De door de klieren afgescheiden etherische olie en extracten van delen van de plant vinden toepassing in de homeopathie. plaat 54. Sint-Janskruid A deel van bloeiende plant; B meeldraad; C stuifmeelkorrel (tricolp(or)aat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht, 3 korreloppervlak (focus boven en in tectum); D en E stamper respectievelijk van opzij en van boven; F stempel; G vruchten; H zaden.

Page 3 and 4: Bijenplanten: nectar en stuifmeel v

Page 5: Inhoudsopgave Voorwoord ...........

Page 8 and 9: 6 bijenplanten: nectar en stuifmeel

Page 10 and 11: 8 bijenplanten: nectar en stuifmeel

Page 12 and 13: 10 bijenplanten: nectar en stuifmee













































Page 102 and 103: 100 bijenplanten: nectar en stuifme













































































































































































































bloemen

nectar

stuifmeel

meeldraden

staan

twee

bloem

honingbijen

bladeren

soorten

Bijenplanten_web

Delete template?

Save as template ?