Bijenplanten_web

ooievaarsbekfamilie 111
Donkere ooievaarsbek (Geranium phaeum)
De bloemen van de Donkere ooievaarsbek worden altijd
druk bezocht door honingbijen. Er is zelfs nog bijenbezoek
waar te nemen wanneer de bloemen zijn uitgebloeid en de
kroonbladen zijn afgevallen. Blijkbaar is er ook na de bloei
nog wat te halen.
Stinsenplant
Op veel buitenplaatsen in ons land komen planten voor die
daarbuiten niet in het wild voorkomen. Ze zijn daar vaak lang
geleden aangeplant en worden stinsenplanten genoemd.
De benaming is afgeleid van het Friese woord stins, een versterkte
woning. Vroeger werd dit type woning gebouwd in de
vorm van een soort woontoren, meestal met drie verdiepingen.
Van de stinsen is weinig meer over. De enige volledig bewaarde
stins is de Schierstins in Veenwouden.
Het bodemmilieu van de buitenplaatsen stemt in veel opzichten
overeen met dat van de oorspronkelijke groeiplaatsen van de
stinsenplanten. De Donkere ooievaarsbek is een stinsenplant
die vooral te vinden is op buitenplaatsen in de Vechtstreek.
De plant afkomstig uit de berggebieden van Midden- en
Zuid-Europa.
Purper
De Donkere ooievaarsbek behoort tot de Ooievaarsbekfamilie
(Geraniaceae) en heeft rechtopstaande bebladerde stengels.
De wortelbladeren staan in een rozet en verdrogen spoedig
tijdens de bloeiperiode. Meestal staan twee bloemen bij elkaar
aan de stengel. Er zijn vijf kelkbladen, waartussen de kroonbladen
staan. Karakteristiek is de vlakke, soms iets teruggeslagen
purperen of lila bloemkroon. De meeldraden staan
in twee kransen van vijf. Tussen die van de buitenkrans zijn
duidelijk de nectariën te zien. Het zijn groene knobbeltjes, die
wel als omgevormde kroonbladen worden beschouwd.
Tijdens de bloei komt er veel in beweging. Bij het opengaan
van de bloem gaan eerst de meeldraden van de binnenkrans
omhoog en komt het stuifmeel vrij. Daarna volgen de overige
meeldraden. De stijl wordt tijdens de bloei langer en wanneer
de vijf stempellobben uiteenbuigen zijn alle meeldraden weer
naar buiten gebogen en is er van de helmknoppen niets meer
over.
Postflorale nectariën
De bloei van een enkele bloem is maar van korte duur. Na
twee of drie dagen vallen de kroonbladen al af. Toch kunnen
bijen van mei tot september genieten van het aanbod van
nectar en stuifmeel omdat zich steeds nieuwe bloemknoppen
ontwikkelen. Daar komt nog bij dat ook na de bloei (postfloraal),
als de kroonbladen zijn afgevallen, de nectariën nog
in werking blijven. Voor de oriëntatie zullen de bijen in dat
stadium wellicht van de nog aanwezige geur gebruik moeten
maken.
Mozaïek
De Donkere ooievaarsbek heeft, evenals andere soorten van
het geslacht Geranium, grote stuifmeelkorrels. Door de
structuur van de korrelwand geven opeenvolgende instellingen
van de microscoop (focus boven in en onder het tectum) bij
een 1000-voudige vergroting een wisselend, mozaïekachtig
beeld te zien.
Wegspringende zaden
Als de vrucht zich vormt, buigen de bloemstelen van twee
bij elkaar staande bloemen uit elkaar. De vrucht richt zich omhoog.
Als zaden rijp zijn, springt de vrucht met vijf kleppen
open en worden de zaden door de kleppen weggeslingerd.
plaat 43. Donkere ooievaarsbek
A stengel met bladeren en bloemen; B onderzijde bloem; C stamper
en meeldraden; D stuifmeelkorrel (tricolpaat), polair aanzicht;
E rijpende vruchten; F zaad.