BONUS Mag - all

A publication of Agribonus
ISSN: 1818-9075
B NUS
Volume 43 • Autumn/Herfs 2018
Partner News • Vennotegids

Marsh understands that staying competitive in the dynamic world of agricultural businesses
requires an insurance broker who understands your business, as well as local and global
insurance markets.
Marsh clients benefit from focused and effective insurance solutions for ongoing and
emerging risks across the whole agricultural value chain. With 500 offices worldwide, of
which 30 are based in Africa, our Agriculture Practice provides risk management solutions
based on in-depth knowledge of the risk exposures facing all agricultural businesses.
We will help you to maximize your return on risk management investment through lower cost
of risk, reduced value chain risk, improved technical composition of your insurance policies
and enhanced insurance/reinsurance placement efficiencies.
Our Crop Insurance solution focuses on thoughtful risk assessment, risk-specific design of
policy conditions and insurer participation and an experienced loss assessment process for
indemnity-based products such as for hail, frost or fire.
Our procedures are reliable and transparent for yield assessment of multiperil crop insurance
products. We provide index-based insurance products that are robustly designed to protect
you against the targeted risks and they correlate extremely well with incurred losses.
For further information please contact your local Marsh representative or:
Bertus Krüger, Divisional Manager
Office +27 51 407 2912 | Email bertus.kruger@marsh.com
MARSH AFRICA
Africa’s pre-eminent Insurance Broker and Risk Advisor
www.africa.marsh.com | +27 51 407 2900
An authorised financial services provider - FSB/FSP: 8414

INHOUDSOPGAWE • CONTENTS
ONDERSKRYWING
EN WAGTYDPERK
VERHOGING OP
VAGPRODUKSIE
K2 SEED
FARMERS' DAY
METHODS TO CONTROL
EXTERNAL PARASITES
IN LIVESTOCK
6
9
12
15
18
24
30
36
40
46
51
65
Bonus Health onderskrywing en wagtydperk: Wat jy moet weet
Bonus Health underwriting and waiting periods: Everything you
should know
Verhoging in vagproduksie
Factors that determine the effectiveness of feeding in sheep and
cattle feedlots
Toyota expands Hilux product range
Consider the gut
Goeie beplanning vir goeie wurmbeheer
K2 Seed - 2017 Farmers' Day
Raise fewer replacement heifers
Methods to control external parasites in livestock
Vennotegids | Partner Directory
Bonus Shop points redemption department
Service Centre
Tel 012 843 5660
Fax 012 843 5661
AgriBonus, Private Bag X1799, Silverton, 0127
info@agribonus.co.za
www.thebonusshop.co.za
www.agribonus.co.za
www.mybonus.co.za
Editorial committee
Chairperson
Manager and layout
Editor
Lutz Nell
Ilana Kemp
Lynette Louw
Advertising Ilana Kemp - Tel: 012 843 5677
AgriBonus and the editorial committee do not
necessarily subscribe to the views in this publication.
© All rights reserved. No part of this publication may
be reproduced in any way whatsoever, without the
written permission of the publisher.
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 3

CONGRATULATIONS
THANK YOU TO ALL WHO TOOK PART IN THE SECOND LEG OF THE COMPETITION
WINNER
Mandy Clark
RUNNER-UP
Lana Pollard
TAKE A PHOTO OF ANY ZOETIS PRODUCT WITH
YOUR FARM ANIMALS
SEND YOUR PHOTOS TO
David.human@zoetis.com
ENTRIES FOR ROUND 3 CLOSES ON 1ST OF JUNE 2018
FINAL WINNERS TO BE ANNOUNCED IN THE 2018 WINTER BONUS
(DISTRIBUTION DATE: 6 JULY)

FSP47005
VERDIEN 100 GRATIS AGRIBONUS-PUNTE PER MAAND
TEN VOLLE GEAKKREDITEERDE MEDIESE SKEMA-KONSULTANTE
ONDERSKRYWING
EN WAGTYDPERKE
WAT JY MOET WEET
Die Wet op Mediese Skemas, 1998 en
die regulasies wat daarop volg, verleen
aan mediese skemas die vergunning om
in sekere gevalle onderskrywing toe
te pas op nuwe lede wat by ‘n skema
wil aansluit. Hierdie onderskrywing word
gebaseer op die assessering van die
aansoeker se risikoprofiel.
Die doel van onderskrywing is om
bestaande lede en die betrokke mediese
skema se risikopoel te beskerm teen
nuwe lede wat dalk deur hul aansluiting
die skema wil misbruik.
Daar is twee tipes onderskrywings wat
toegepas mag word en bepaal hoe lank
‘n lid of ‘n gesin moet wag voor hulle
eise mag indien, wat deur die betrokke
skema verwerk sal word.
Wagtydperke
• Drie-maande algemene
wagtydperk op die hele gesin;
en/of
• Twaalf-maande kondisie-uitsluiting
op bestaande siektetoestande of
kondisies per gesinslid.
Laat aansluitingsboetes word
individueel bereken (per lid van gesin)
gebaseer op die risikogedeelte van
die premie, volgens ‘n vasgestelde
glyskaal wat deur wetgewing bepaal
word. (Laat aansluitingsboetes sal in
die volgende uitgawe, van BONUS
bespreek word.)
Die drie-maande algemene
wagtydperk en/of kondisie-uitsluiting
word in drie kategorieë verdeel.
6 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

Kategorie A
• Dit is lede wat nog nooit aan
geregistreerde Suid-Afrikaanse
mediese skemas behoort het nie,
of vir die voorafgaande twee jaar
geen dekking gehad het nie.
• Vir hierdie lede sal ’n drie-maande
algemene wagtydperk vir die
hele gesin geld, waartydens geen
eise verwerk sal word nie. Daar
sal ook geen voorgeskrewe
minimum voordele (VMV) wees
nie. Na die drie-maande algemene
wagperiode sal lede dekking
geniet vir alle toestande en
mediese situasies behalwe as:
◊ Daar ’n individuele
wagtydperk van 12 maande
gelaai is vir enige bestaande
mediese kondisie of
siektetoestand per lid van die
gesin, sonder VMV.
◊ Die lid kwalifiseer vir enige
ander behandeling binne/
buite die hospitaal (na die
drie-maande algemene
wagtydperk).
• Na afloop van die drie-maande
wagtydperk kan die lid aansoek
doen vir kroniese dekking van
nuut-gediagnoseerde kroniese
toestande. Die lid sal dan die
mediese voordele volgens hul
spesifieke plankeuse mag gebruik.
Kategorie B
• Dit behels lede wat vir minder
as twee jaar aan ‘n vorige
geregistreerde Suid-Afrikaanse
mediese skema behoort het en
binne minder as 90 dae vandat
hulle vorige dekking beëindig is,
weer by ‘n skema aansluit.
• Gesinslede se bestaande
kondisies of siektetoestande
sal individueel met 12-maande
wagtydperke gelaai word en daar
sal gevolglik geen dekking vir
daardie toestande wees nie.
• Hierdie lede het wel VMV’s vir die
27 gelyste kroniese toestande en
lewensbedreigende noodgevalle.
Die kroniese dekking sluit in
medikasie, behandeling en
hospitalisasie ten opsigte van die
spesifieke siektetoestand.
• ‘n Skema mag in hierdie geval
vereis dat u sekere voorkeur
diensverskaffers en hospitale moet
gebruik.
• Hierdie lede kan wel eise indien vir
enige ander toestande op grond
van die voordele wat hul gekose
plan bied.
Kategorie C
• Dit is lede wat vir meer as twee
jaar aan hul vorige geregistreerde
Suid-Afrikaanse mediese skema
behoort het en 90 dae na
beëindiging van lidmaatskap, weer
by ‘n skema wil aansluit.
• Hierdie lede sal ‘n drie-maande
algemene wagperiode vir die hele
gesin ontvang.
• Lede sal wel dekking hê vir VMV’s,
insluitend die 27 gelyste kroniese
kondisies en lewensbedreigende
noodgevalle. Geen ander eise
word gedek gedurende die drie
maande nie.
• Lede kan dus registreer vir
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 7

kroniese dekking, indien dit een van
die 27 gelyste kroniese toestande
is, en kan sodoende medikasie,
behandeling en hospitalisasie vir die
spesifieke siektetoestand ontvang.
• Die skema mag in hierdie geval
vereis dat u sekere voorkeur
diensverskaffers moet gebruik
tydens die drie maande.
Mediese skemas MAG NIE
wagtydperke plaas op die volgende nie:
• Begunstigdes wat binne die skema
van een opsie na ‘n ander skuif,
tensy die begunstigde onderworpe
is aan ‘n wagtydperk op die huidige
voordeelopsie, in welke geval enige
oorblywende wagtydperk toegepas
mag word.
• ‘n Kinderafhanklike, gebore tydens
die lidmaatskap op die spesifieke
skema, mits die baba binne 30
dae na geboorte by die skema
geregistreer word.
• ‘n Persoon of afhanklike wat
voorheen ‘n begunstigde was
van ‘n geslote werknemerskema,
maar weens werksverandering nie
meer daaraan mag behoort nie bv.
Bankmed.
Addisionele bepalings
• ‘n Mediese skema mag by
aansoek van die aansoeker
vereis dat mediese verslae of
behandelingsplanne vir sekere
toestande van die vorige 12
maande, voorsien moet word.
• ‘n Mediese skema moet
erkenning gee aan ‘n nuwe lid
wat by sy vorige mediese skema
reeds besig was met die driemaande
algemene of 12-maande
kondisiewagtydperk en nou van
skema verander. In hierdie geval
sal slegs die balanstydperk geldig
wees by die nuwe skema.
• Indien u aansoek doen vir
mediese fonds-dekking, is dit baie
belangrik dat u alle vorige mediese
toestande verklaar – al was dit lank
gelede. Indien u nie ‘n toestand
openbaar nie, mag die skema u
aansoek beëindig en u sal ook
nooit weer by die betrokke skema
mag aansoek doen nie.
• Mediese versekeringsprodukte
val nie onder dieselfde wetgewing
as mediese skemas nie. Dit word
dus nie in ag geneem wanneer
wagperiodes bepaal word nie.
HOU ASB. DIE VOLGENDE UITGAWE VAN BONUS DOP VIR MEER
INLIGTING OOR LAAT AANSLUITINGSBOETES
KONTAK ONS:
Elsa | elsa@bonushealth.co.za | 012 843 5659
Christine | christine@bonushealth.co.za | 012 843 5665
Madelein | madelein@bonushealth.co.za | 012 843 5666

FSP47005
RECEIVE 100 FREE AGRIBONUS POINTS PER MONTH
FULLY ACCREDITED MEDICAL SCHEME CONSULTANT
UNDERWRITING AND
WAITING PERIODS:
EVERYTHING YOU SHOULD KNOW
In terms of the Medical Schemes Act,
1988 and subsequent regulations,
medical schemes are allowed to
impose underwriting in certain
cases, when a new member wants
to join a medical scheme. The
assessment of these members’ risk
profile will determine the type of
waiting period.
The purpose of underwriting is to
protect existing members and the
relevant medical scheme’s risk pool
against new members who wish to
abuse the benefits offered by the
scheme.
Two types of underwriting may be
imposed and will determine for how
long a member or a family must wait
before they can submit claims for
processing by the medical scheme.
Waiting periods
• Three-month general waiting
period for the entire family; and/or
• A 12-month condition exclusion
on existing diseases or conditions
per family member.
Fines levied for late joining are
calculated per individual (per family
member) based on the risk portion
of the premium and according to a
sliding scale determined by legislation.
(Late joining fines will be discussed
in greater detail in the next edition of
Bonus).
The three-month general waiting
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 9

period and/or condition exclusion is
divided into three categories.
Category A
• This applies to members who did
not belong to a registered medical
scheme for two years prior to
applying for membership of the
current medical scheme.
• For these members, a threemonth
general waiting period
without prescribed minimum
benefits (PMB), will apply to the
entire family and no claims will be
considered during this period. After
the three-month waiting period
members will enjoy cover for all
conditions and medical situation,
except where:
◊
An individual condition
specific waiting period of 12
months has been recorded in
respect of any existing medical
conditions, without PMB cover.
◊ The member can qualify for any
other treatment, in or out of
hospital (excluding the existing
condition) after the threemonth
waiting period.
• Once the three-month waiting
period has lapsed, members can
apply for cover of newly diagnosed
chronic conditions. The member
will then be able to use medical
benefits in accordance with their
specific medical plan.
Category B
• This category applies to members
who have belonged to a registered
South African medical scheme for
a period of less than two years
prior to the new application and
less than 90 days since the date of
terminating their membership with
the previous scheme.
• Any member of the family, who
has been diagnosed with a
chronic condition before applying
for membership, will receive a
12-month condition specific
waiting period during which time
there will be no cover for that
specific condition – except if it is
one of the 27 listed PMB chronic
conditions.
• These members will be covered for
the PMBs which include 27 listed
chronic conditions, medication,
treatment and hospitalisation as
well as life threatening/changing
emergencies.
• The scheme may, however,
request that you use certain
designated service providers and
hospitals.
• These members can claim for any
other conditions or treatment in
accordance with the benefits of
their specific chosen option.
Category C
• Members who have previously
belonged to a registered South
African medical scheme for a
period of two years or more and
have applied to join a medical
scheme within 90 days since
termination of their membership
with the previous medical scheme.
• A three-month general waiting
period will be imposed on the
whole family with PMB cover.
• Members will have full PMB cover
for the 27 listed chronic conditions
and life threatening/changing
10 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

emergencies during this threemonth
waiting period. No other
claims will be processed during
these three months.
• Members will thus be able to
register for existing chronic
condition/s as listed in the
contract, receive medication and
treatment in specified hospitals for
the specific condition/s.
• The scheme may however request
that you use certain designated
providers and hospitals during
the three-month general waiting
period.
Medical schemes MAY NOT impose
waiting periods on:
• Members who change their option
within the medical scheme, except
if a member has a current waiting
period, the balance of which will
be carried over to the next option.
• Medical schemes may not impose
any waiting periods on newborn
children while the parents are
members of the scheme, provided
that the newborn is registered with
the scheme within 30 days of birth.
• A medical scheme may not load
a waiting period on a member or
dependent who was previously
a member of a closed in-house
scheme, but due to a change in
employment is forced to join an
open scheme e.g. Bankmed.
Additional stipulations
• A medical scheme may request
the applicant to provide medical
reports and/or treatment plans
relating to existing medical
conditions from the past 12
months.
• The new medical scheme must
credit a member who completed
a portion of the waiting periods
(three or 12 months) on the
previous medical scheme and only
load the balance of the waiting
period on his new application.
• It is very important to declare all
previous conditions – irrespective
of how long ago they occurred
– on your application. Nondisclosure
could result in the
cancellation of your application
and a member never being
allowed to join that specific
scheme again.
• Medical insurance products
are not covered by the same
legislation as medical schemes
and therefore it cannot be taken
into account when waiting periods
are established.
READ THE NEXT ISSUE OF BONUS WHEN WE WILL BE TALKING
ABOUT THE PENALTY FEES FOR LATE JOINING
CONTACT US:
Elsa | elsa@bonushealth.co.za | 012 843 5659
Christine | christine@bonushealth.co.za | 012 843 5665
Madelein | madelein@bonushealth.co.za | 012 843 5666

VERHOGING
IN VAGPRODUKSIE
Skrywer: Jurie Naude
Produkbestuurder: Ekstensiewe Herkouers
Die internasionale volume van wol- en bokhaarproduksie is aan
die afneem, terwyl die sterkerwordende verbruiker in veral China
al meer begin let op kwaliteit en al minder begin kyk na die prys
van wol. Hierdie faktore skep ’n sterk vraag na goeie kwaliteit vesel
wat pryse opwaarts druk. Dit word weerspieël in ’n verhoging in
die prys van kwaliteit wol. Die toekomsverwagtinge van die wol- en
bokhaarmark is dus baie positief.
Veegetalle in Suid Afrika was ook oor
die afgelope vyf jaar baie konstant en
het geen groei getoon nie. Terselftertyd
is Suid-Afrika in die midde van ’n
droogte wat ’n verlaging in veegetalle
tot gevolg het. Die vraag ontstaan
dus: hoe kan ons aan die groeiende
behoefte van wol en bokhaar in die
mark voorsien met ’n kleinerwordende
(nie-groeiende) kudde?
De Heus het al ’n geruime tyd gelede
begin kyk na maniere om die produksie
van vagte ekonomies te verhoog
sonder om die kwaliteit daarvan in te
boet. Ons weet almal dat wanneer
diere te veel kragvoer ontvang, daar ’n
negatiewe korrelasie met die kwaliteit
van vagte kan wees. Die kuns lê daarin
om die balans te vind tussen voeding
en produksie wat ekonomies sin maak.
12 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

Om dit reg te kry moet ons verstaan
hoe vagproduksie werk en waar die
kritieke areas vir vagproduksie is. Ons
gaan dit kortliks opsom en dan kyk na
die voorlopige uitslae van proewe wat
De Heus op die gebied gedoen het op
sybokhaar.
■ Veloppervlakte:
Vagproduksie word eerstens beïnvloed
deur die grootte van die veloppervlakte.
Uit die aard van die saak het ’n groter
veloppervlakte meer follikels wat ’n
groter skoonopbrengs lewer. Hier speel
geboortegewig ’n beduidende rol en
die voeding van ooie, veral tydens laat
dragtigheid, is van deurslaggewende
belang.
■ Follikelontwikkeling:
Die volgende faktor van belang is die
ontwikkeling van follikels in huide van
die diere. Follikels word verdeel in twee
tipes, naamlik primêre- en sekondêre
follikels. Die primêre follikels (van ’n
lam) begin ontwikkel vanaf 60 dae na
dragtigheid en die ontwikkeling van
sekondêre follikels volg ongeveer 20
dae daarna. Die totale kwaliteit van vag
word dus bepaal deur die verhouding
tussen primêre- en sekondêre follikels.
So byvoorbeeld is die
primêre:sekondêre follikel
verhouding en mikron by
merinos en angoras
as volg:
Dier P:S verhouding Mikron
Angoras 1:10 30
Merino’s 1:20 18 - 20
Genetika speel ’n groot rol in die
verhouding tussen primêre en
sekondêre follikels van diere.
■ Voeding tydens dragtigheid en
voor-speen:
Nadat die sekondêre follikels gevorm
is, is daar twee pieke waartydens die
follikels tot “volwassewording” kom
alvorens hulle wol/haar kan produseer.
Dit is net voor lamtyd en 35 dae na
lamtyd. Teen 12 weke na lamtyd is alle
follikels ten volle ontwikkel om wol en/
of haar te produseer. Indien die dier
se voeding tydens hierdie periode nie
op standaard is nie, sal die sekondêre
follikels egter nie “volwasse” word nie,
en vir die dier se leeftyd, nie wol/haar
produseer nie. Gebrekkige voeding kan
dus die beste genetiese potensiaal erg
benadeel.
Tydens die dier se leeftyd na speen
is ’n konstante voedingspeil ook
belangrik om produksie te onderhou.
Wol en bokhaar bestaan oorwegend
uit keratien wat ’n komplekse proteïne
is wat uit verskeie aminosure bestaan.
Die opname van daardie aminosure
(indien dit beskikbaar is) word bepaal
deur die vlak van spoorminerale asook
energievlakke.
Proefresultate
De Heus se proefwerk in hierdie
verband strek oor ’n paar seisoene en
het begin op angorabokke. Die meeste
werk is gedoen in samewerking met
en op die plaas van Fred Colbourne
van Willowmore en dit fokus op die
verhoging van haarproduksie (veral
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 13

dié van die boklammetjies) terwyl
ons kwaliteit wil behou en inkomste
verhoog.
Op die bokooilammers gaan die
proefwerk aanhou totdat die jong
ooitjies gedek is en gelam het
om die langtermyn effek van die
voedingspeile op reproduksie, asook
die haaropbrengs van hulle nageslag
te bepaal. Met die aanvang van
die proefwerk was die gemiddelde
haaropbrengs op boklammers 0,8 kg op
6 maande skeersels met ’n gemiddelde
D-lengte. Dit is tydens die eerste jaar
se proefwerk verhoog na 1,2 kg.
Die nuutste skeersel hierdie jaar het
die volgende opbrengste gelewer
op 5 maande skeersel tussen twee
verskillende behandelings:
Skeerdata
op
5 mnde
Opbrengs
(kg
geskeer)
Haarlengte
Mikron
Gemiddelde
gewig (5
mnde)
Rammetjies
(2 groepe)
1,78 en
1,81kg
113 en
117mm
(C-lengte)
29,39 en
30,08
Ooitjies (2
groepe)
1,37 en
1,54kg
113 en
118mm
(C-lengte)
28,07 en
29,43
42kg 31kg
Wat insiggewend is, is dat hierdie
proewe tydens een van die droogste
jare geskied het op bitter swak tot
min natuurlike weiding en steeds
lonend is, selfs teen hoër as normale
aanvullingspeile. Dit is ook duidelik
dat beide die liggaamsgewig en
haaropbrengs van die rammetjies, wat
teen ’n hoër peil aanvulling ontvang
het, beter is as die ooitjies wat minder
aanvulling gekry het.
Soortgelyke proewe is die afgelope
twee jaar in die Suid-Kaap op merino’s
gedoen van skeertyd tot skeertyd
(8 maande) maar die droogte het
nog elke jaar die proefwerk omvêr
gegooi en die proewe moes gestaak
word. Soortgelyke tendense is egter
waargeneem.
Opsomming
Dit is beslis moontlik en ekonomies
om wol- en bokhaarproduksie met die
regte voedingsaanvullings te verhoog,
binne ’n relatiewe kort periode sonder
om kwaliteit in te boet. Die presiese
ekonomie daarvan sal bekend wees
sodra die bokhaar verkoop is en die
pryse daarvan bekend is.
De Heus gaan steeds voort met die
proewe en sal lesers op die hoogte
hou van die vordering en vooruitgang
daarmee.
Hoofkantoor: 031 785 1575
www.deheus.co.za infosa@deheus.com
14 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

FACTORS THAT DETERMINE THE EFFECTIVENESS OF
FEEDING IN SHEEP AND CATTLE FEEDLOTS
Author: George Schoonbee
Technical Advisor: Extensive Ruminants
The average daily gain (ADG) is a norm that are used most commonly to
measure feed performance in feedlots. The two most important factors
that have the greatest effect on the profitability of a feedlot are dressing
percentage and feed efficiency. Feed efficiency or feed conversion ratio
(FCR) is calculated by the amount of dry matter that cattle consume in
relation to their daily weight gain.
There are many factors that influence
FCR. By understanding and improving
the factors, feeders’ profitability can be
improved.
The factors that influence FCR can
be divided into several categories:
Environmental Factors –
■ Mud in the Feedlot
Mud can have a major influence on the
ADG and FCR of animals in a feedlot.
Animals housed in muddy conditions
consume more energy. Thus, less
energy is available for growth. Muddy
conditions near feeders also discourage
cattle to eat, leading to reduced intake
and decreased performance. The effect
of mud in the feedlot on growth and
FCR (as described by Bruce, 1984) is
shown in Table 1.
Table 1: The Effect of Mud Depth on
ADG and FCR in a Cattle Feedlot
(Bruce, 1984, South Dakota State
University)
Depth of mud in
the feedlot
ADG
FCR
10 – 20 cm -14% -12 to 13%
30 – 60 cm -25% -20 to 25%
It is therefore important to build feedlots
on a slope to ensure good drainage.
During the rainy season the number of
animals per feedlot can also be reduced
to control the mud in the feedlot.
■ Temperature and Humidity
The temperature humidity index (THI)
is a measurement used since the early
1990s. It represents the combined
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 15

effects of ambient temperature and
relative humidity, and is a useful and
easy way to assess the risk of heat
stress. Cattle’s thermally neutral zone
is between 15°C and 25°C, although it
varies between different breeds. The
effect of heat stress can be reduced
by moving the feeding sessions to
the cooler times of the day. Enough
fresh water and shade will also have a
positive influence on feed intake. When
the day temperatures rise above 27°C,
cattle drink up to 7,5 l water per 45 kg
of their body mass. A calf with a mass
of 400 kg will therefore drink about 66 l
of water.
Animal Factors –
■ The Body Condition of Animals
The condition of cattle when they enter
the feedlot can affect the effectiveness
of feed. Most research indicates that
cattle that are slightly underconditioned
will initially have compensatory growth
on a high-energy feed supply. This
compensatory growth can increase
feed efficiency by 5 - 10% in the first
60 days of nutrition. Cattle that are
over-conditioned have increased
maintenance needs and a decreased
feed efficiency.
■ Carcass Grading
If cattle are fed for too long, or beyond
their ideal market weight, and gain too
much fat, this will significantly reduce
the FCR. Less feed is required to lay
down muscle mass than to gain the
same weight in fat. The ideal slaughter
animal must have an A2 carcass rating.
■ Age
The age of calves also affects their
FCR. In trials by Adams et al. (Effects
of Sorting Steers by Body Weight
into Calf-fed, Summer Yearling, and
Fall Yearling Feeding Systems: Prof.
Anim. Sci. 26: 587-594) it was shown
that calves that started directly after
weaning had the best feed efficiency.
Weaning
weight
Dry matter
intake
(DMI)
Average
Daily Gain
(ADG)
Feed
Convertion
Ratio
(FCR)
Group 1 Group 2 Group 3
261,27 357,88 420,93
9,12 11,39 13,15
1,63 1,86 1,94
5,6 6,1 6,8
■ Gender
The purchase price of bull calves is
usually higher than that of heifers. Bull
calves grow on average 8 to 10 per
cent faster than heifers with a 6 to 8
percent better FCR. Heifers are less
effective because they have a lighter
adult weight. The profitability of bull
calves in the feedlot is therefore higher.
■ Breed
As a rule, European breeds have a
better FCR than the Zebu type breeds,
but there can be just as much variation
within a breed as between breeds.
Nutrition –
The Relationship between Roughage
and Concentrated Feed in the Ration
Higher levels of concentrated feed in
relation to roughage in a feedlot lamb
ration will improve the FCR compared
to a more conservative roughage based
diet.
RumiGrow®
Adaptation from a roughage based
diet FLC to a grain 100based diet (compound
feed) is very important. If animals are
not adequately adapted, the risk of
rumen-acidosis increases. Animals
with rumen-acidosis have a lower
DMI and ADG. In general, increased
levels of roughage in the ration will
adversely affect feed conversion, while
on the other hand, reducing the cost
of the ration and the key to optimum
16 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

profitability lies in the balance between
the two components. In most cases,
increased feed efficiency has higher
profitability.
■ The Processing of Grain
Grain processing can also improve feed
efficiency and overall profitability. Maize,
which is mostly used as a source of
energy in feedlots, is more digestible
if it is ground or cracked. However,
the costs associated with processing
may not always be economical,
as the additional cost thereof are
sometimes not covered by the improved
performance.
■ Protein
Adhering to the protein requirements of
cattle in feedlots can have a huge effect
on the improvement of feed efficiency.
Young growing animals in the feedlot
require higher levels of protein (13 -
15%) than older animals (11 - 13%), as
younger animals require more muscle
deposition compared to the older
animals.
Feed Additives and Implants:
Feed additives and implants are
commonly used in the meat production
sector. These have brought significant
improvements in feed efficiency.
Some of the Additives that can be
used to Improve Feed Conversion
Ratio include:
■ Ionophores
An Ionofore has the ability to change
the composition of rumen bacterial
population and leads to improved
rumen fermentation. Ionophores also
play a role in the prevention of acidosis.
By including ionophores in the feed, the
FCR of the feed increase by 6 - 12%.
The most common ionophore used in
feedlot rations is Monensin.
■ Beta-agonists
Beta-agonists is the other important
additive that can be fed to cattle at the
end of the feeding period to increase
carcass weight, thereby improving the
efficiency of the feed. At a live weight,
there is no dramatic improvement in
feed efficiency, but in terms of the final
carcass weight, there is.
■ Implants
Implants contain natural or synthetic
compounds that work in the same way
as hormones. Generally, the use of ear
implants, increases ADG by 10 - 15%
and it increases the FCR by 8 - 12%.
Nutrition must be adapted according to
the type of implants that are used.
All of the above-mentioned elements
have an influence on the animal’s
performance in the feedlot. By
managing the nutritional, animal and
environmental factors, the profitability of
the feedlot can be improved.
RumiGrow®
FLC 200
RumiGrow®
FLC 100
De Heus and their team of technical advisor are keen to assist producers in identifying and improving these
factors to improve feed efficiency. If you need any assistance in this regard, please feel free to contact us.
Head Office 031 785 1575 www.deheus.co.za infosa@deheus.com

TOYOTA EXPANDS
PRODUCT RANGE
18 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

The modern world is highly influenced by
trends. Trends shape behaviour, the way
we dress, the food we eat, the places we
visit and so too, the cars we drive. The
consumer space is driven by those who
respond to trends and in an increasingly
customer-centric society, the response to a
given trend is key.
The light commercial vehicle (LCV) sector
is one such facet, where change has been
prolific, bringing with it a departure from the
traditional ‘bakkie’ market of yesteryear.
The increasing use of LCV’s in the ‘leisure’
market has led to a slew of product
improvements, additions and expansion of
this once primarily utility-focused segment.
The art of auto
One of the key areas where a ‘shift’
has taken place, is in the transmission
arena. Whereas traditional bakkies were
almost always equipped with manual
transmissions, the increased leisure usage
as mentioned, has created a demand for
more comfortable automatic transmissions.
In view of this, the Toyota Hilux range has
been bolstered with six new automatic
transmission derivatives. The single cab
range has been expanded with a new 2.4
GD-6 4x4 SRX 6AT model which joins
a pair of newly added 2.8 GD-6 Raider
6AT models in either Raised Body (4x2)
or 4x4 configuration. These additions
offer utility customers added comfort and
convenience, whilst also cutting down on
wear and tear of clutches in heavy-duty
applications.
The Xtra cab line-up is supplemented with
two new ‘self-shifters’, which sees the
pairing of the 130kW 2.8 GD-6 engine and
Raider trim level, with a 6-speed automatic
transmission in both 4x2 and 4x4 guise.
The 450Nm of Torque on tap translates into
effortless acceleration and excellent towing
capacity.
Trend (noun)
1. a general direction in which something is developing or changing.
2. a fashion.
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 19

Completing the Hilux model additions, is a
new double-cab variant, offering the stout
110kW, 400Nm 2.4-litre GD-6 mill linked to
a four-wheel drive transaxle and 6-speed
auto in mid-grade SRX specification.
Tactile Touch-ups
In response to in-depth customer research
and feedback, the interior of the Hilux
range has also been tweaked in response
to customer preferences. The previously
employed fabric door-arm rests have been
replaced by highly durable and hardwearing
padded urethane. Piano Black
door trim provides the finishing touch.
Raider models receive an upgrade from a
fabric-adorned centre console lid to a new
soft-touch leather version.
Safety and specification additions
Single cab SRX, Xtra-Cab SRX and single
cab Raider models receive a substantial
upgrade in active safety with the inclusion
of vehicle stability control (VSC) also
incorporating hill assist control (HAC) and
trailer sway control (TSC).
Newly added fog lamps enhance night-time
visibility on all SRX variants (single cab,
Xtra-cab & DC).
The rest of the flagship Raider models
are not excluded, receiving an injection
of both style and convenience. All Raider
derivatives are now fitted with stylish dual
tri-spoke 18” alloy-wheels with 265-60-R18
all-terrain tyres completing the rolling stock
package.
In addition, new LED headlamps not only
lend a stylish and luxurious façade to
Raider models, but also offer incredibly
powerful illumination of the road ahead.
Featuring a distinctive daytime running light
(DRL) band which extends outwards from
the top grille slat, a strong unified frontal
appearance is created. LED fog lamps and
auto levelling complete the light set.
Sure to appeal to adventurers, is the
addition of a 220V power outlet to doublecab
Raider models.
Warranty and service plan
All models come standard with a 5-year or
90 000 kilometre service plan (whichever
occurs first). A 3-year/100 000 kilometre
warranty is included.
Model line-up and pricing
Model
Single-cab
Pricing
Hilux SC 2.0 VVTi 5MT R245 600
Hilux SC 2.0 VVTi 5MT
A/C
R253 600
20 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

Hilux SC 2.7 VVTi RB
SRX
R348 000
Hilux SC 2.4 GD 5MT R279 000
Hilux SC 2.4 GD 5MT
A/C
Hilux SC 2.4 GD-6 RB
SRX 6MT
Hilux SC 2.4 GD-6 4x4
SRX 6MT
Hilux SC 2.4 GD-6 4x4
SRX 6AT (NEW)
Hilux SC 2.8 GD-6 RB
RAIDER 6MT
Hilux SC 2.4 GD-6 4x4
SR 6MT
Hilux SC 2.8 GD-6 4x4
RAIDER 6MT
Hilux SC 2.8 GD-6 4x4
RAIDER 6AT (new)
Hilux SC 2.8 GD-6 RB
RAIDER 6AT (new)
Model
Xtra-cab
Hilux XC 2.4 GD-6 RB
SRX 6MT
Hilux XC 2.8 GD-6 RB
RAIDER 6MT
R286 900
R358 900
R423 400
R441 200
R422 300
R411 400
R484 600
R502 400
R440 100
Pricing
R369 000
R449 100
Hilux XC 2.8 GD-6 RB
RAIDER 6AT (new)
Hilux XC 2.8 GD-6 4x4
RAIDER 6MT
Hilux XC 2.8 GD-6 4x4
RAIDER 6AT (new)
Model
Double-cab
Hilux DC 2.7 VVTi RB
SRX 5MT
Hilux DC 4.0 V6 4x4
RAIDER AT 6AT
Hilux DC 2.4 GD-6 4x4
SRX 6MT
Hilux DC 2.4 GD-6 4x4
SRX 6AT (new)
Hilux DC 2.4 GD-6 RB
SRX 6MT
Hilux DC 2.8 GD-6 RB
RAIDER 6MT
Hilux DC 2.8 GD-6 RB
RAIDER 6AT
Hilux DC 2.8 GD-6 4x4
RAIDER 6MT
Hilux DC 2.8 GD-6 4x4
RAIDER 6AT
Hilux DC 2.4 GD-6 4x4
SR 6MT
R466 800
R513 300
R531 100
Pricing
R398 600
R644 700
R482 900
R500 700
R442 700
R511 300
R529 300
R576 400
R595 700
R470 100
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 21

Innoverendn
Genetika
Kwaliteitt
Die alles-in-een-saadverskaffer
Kwaliteit lusernkultivars
K2 Saad se lusernkultivars voldoen aan die strengste vereistes en fokus
veral op uitstaande kwaliteit hooi, siekte- en luisweerstand, opbrengs en
veral langslewendheid van variëteite.
K2 Saad bied ‘n verskeidenheid lusernkultivars met eiesoortige eienskappe.
SA Standaard, SA Select, WL 414 en WL 525 HQ is geskik vir hooi en
weiding gebruik en wissel tussen dormansies van 6 tot 8.
WL 612, WL 711 WF en WL 1111* wissel tussen dormansies van 9 tot 11 en is
geskik vir hooi doeleindes.
Kontak gerus jou naaste K2-verteenwoordiger vir meer inligting.
*Kultivar is tans onder proef en is of sal daarna oorweeg word om vir registrasie ingedien te word.
Posbus 159, Oudtshoorn, 6620, Suid-Afrika • Tel: 044 203 9800 • Tel: 018 293 1233 • Tel: 010 140 0839 • Tel: 012 252 6849
www.saadbemarking.co.za
Verdien gratis AgriBonus-punte eksklusief verkrygbaar vanaf K2 Saad. KKSB is 'n vennoot van Agribonus. Tel: 012 843 5660.

CONSIDER THE GUT
Author: Francois Coetzee
De Heus Technical Advisor: Pigs
Maintaining good gut health in pigs is the first step in maintaining
profitability in the production of pigs. A healthy pig makes a happy farmer.
What is the gut?
To understand what ‘gut health’ means,
we need to characterise the gut and
identify its main functions. The gut is a
major immune organ as it consists of
the largest lymphoid mass of the pig’s
body. In addition, the gut is home to
millions of microbes, known as the ‘gut
microbiota’.
By using these characteristics, we can
identify three important functions:
1.Digestion and absorption of
nutrients:
Digestion is the result of enzymatic
breakdown of ingested feed and
absorption of nutrients to the blood
or lymph circulatory systems. This
starts from the mouth and continues
throughout the gastro-intestinal tract.
We can look at these briefly:
The Mouth
The mouth serves a valuable role not
only for the consumption of feed but
also for the initial particle size reduction
through mechanical breakdown
process of eating. While teeth serve
the main role in grinding to reduce food
size and increase surface area, the first
24 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

action to begin the chemical breakdown
of food occurs when feed is mixed with
saliva.
The Stomach
The stomach is a muscular organ
responsible for storage, initiating the
breakdown of nutrients, and passing the
ingested feed into the small intestine.
Small Intestine, Pancreas and Liver
The small intestine is the major site
of nutrient absorption, and is divided
into three sections. The first section
is the duodenum. The duodenum is
approximately 12 inches long and is the
portion of the small intestine that ducts
from the pancreas and the liver (gall
bladder). The pancreas is responsible
for the secretion of insulin and glucagon
in response to high or low glucose
levels in the body.
Upon leaving the duodenum, enters the
middle portion of the small intestine, the
jejunum. Nutrient absorption continues
into the final section of the small
intestine, the ileum.
The Large Intestine
The hindgut encompasses four main
sections. First, digested feed from the
small intestine passes into the caecum.
The caecum has two sections, first a
section that has a blind end, where
material cannot pass though. The
caecum has a second portion where it
connects to the colon, where digested
feed is passed to the rectum and anus
where the remaining feed is excreted.
The main function of the large intestine
is the absorption of water. The large
intestine epithelium has a large capacity
for water absorption. The digested feed
that passes through the small intestine
and into the large intestine initially is
very fluid.
2. Providing residence for microbiota
The gut is home to a wide range
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
of bacteria, and stretches from the
stomach all the way in the colon. These
bacteria like lactobacilli, which are
more prevalent towards the end of the
intestinal tract, plays an essential part
in the absorption of nutrients. Healthy
microbiota is characterised by a good
diversity, a good barrier function and
a microbial community composition
that is strongly influenced by factors as
nutrient availability and peristalsis.
3. Effective barrier function through
the mucosa
The mucosa forms a barrier between
the body and the luminal environment.
Its role is to allow efficient absorption of
nutrients while excluding the passage
of pathogens, antigens and toxins.
It is important to note that the gut of the
pig is not ‘static’ and the only constant
is change. This means that the gut
will change continuously as the pig
develops and grows. In addition, the
composition of gut flora will also change
depending on the state of growth. Gut
infections can be a major source of
efficiency loss, and additional costs
for veterinary treatment. In addition,
nutrient allocation to growth may be
compromised as the body of the pig will
allocate the necessary nutrients to fight
the challenge first, and what is left over
will go to maintenance and then only
growth.
Good gut health, in young pigs holds
the key to improved health and
performance and in turn profitability.
We all know that the gut is the largest
organ that influences immune function.
The first line of defence so to speak,
and should receive the highest priority.
If gut health is not optimal, growth will
be compromised and in turn will impact
negatively on profitability.
Optimizing gut health kicks off with
colostrum and milk. It is vital that each
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 25

piglet has sufficient colostrum as the
will rely on this for passive immunity.
The quicker each piglet gets to suckle
colostrum after birth, the better the
chances of having good immunity.
By improving the integrity of the gut
wall, we increase the ability to absorb
nutrients. Good gut health offers piglets
a good start, and may also contribute
to:
■
■
■
■
■
Increased beneficial micro-flora
Reducing harmful bacteria
Improving feed intake and average
daily gain
Improving piglet mortality
Increased profitability
Some factors to consider when
looking at gut health:
■ Nutrient Sources
Gut integrity can be improved and
maintained with proper selection
of ingredients that prevent gut
inflammation, increase growth of good
bacteria, and decrease water loss.
High quality proteins, highly digestible
carbohydrates and unique gut
environment enhancers together make
a feed program that provides the solid
foundation for health and growth.
■ Gut Micro Flora
This promoting the growth of beneficial
bacteria like Lactobacillus and
Bifidobacteria reduces the population of
harmful bacteria through competition for
nutrients. Maintaining a good pH level
will also help in lowering the needed
buffering capacity of the stomach as
well as maintaining a good environment
for favoured bacteria to help in the
digestive process.
■ Epithelial Junctions
Normal epithelial cells are stacked
close together with “tight junctions”
that provides a protective barrier in the
gut. Damage to these cells through for
example inflammation causes epithelial
cells to separate that leads to “leaky
junctions” which allows undigested food
particles and toxins to pass through the
gut wall.
■ Feed Intake
Research showed less intestinal
damage in weaned pigs when feed
intake is increased. Higher feed
intake can lead to longer intestinal
villi, improved absorption of nutrients
and the reduction of disease-causing
bacteria like E. coli.
■ Medications
We know that the use of medication
in feed is permitted but we also
understand the use of the medications
will be strictly regulated in the near
future if still permitted to be used.
There is a proven benefit to the use
of some feed medications to improve
the balance of gut flora and promote
growth, but some of these medications
especially antibiotics may actually
impact negatively on the absorption
of nutrients. Always consult with your
vet before considering the use of feed
medication.
References: The pigsite, Pig
progress, Animal science
publications
For more information contact us at
Head Office: 031 785 1575
www.deheus.co.za infosa@deheus.com
26 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

Innoverendn
Kwaliteitt
Die alles-in-een-saadverskaffer
Kanola, die ideale wisselbougewas
Dit is bekend dat wisselbou met kanola vir verhoogde opbrengste by
opvolggewasse soos mielies, sigorei, koring en selfs grastipe weidingsgewasse
sorg. Daarby is kanola ook ‘n besonder geskikte weidings- en
kuilvoergewas. Dus kan kanola as deel van ‘n wisselbouprogram baie
voordelig wees.
K2 Saad bied ‘n verskeidenheid kanolakultivars met eiesoortige
eienskappe. Hyola 61 en Hyola 50 (konvensioneel), Hyola 575 CL
(Clearfield) en Hyola 555 TT (Triazine) - almal geskik vir graan en
weiding, is die verskeidenheid vroeg tot medium-laat tipe kanolakultivars
beskikbaar vanaf K2 Saad.
Kontak gerus jou naaste K2-verteenwoordiger vir meer inligting.
Genetika
Posbus 159, Oudtshoorn, 6620, Suid-Afrika • Tel: 044 203 9800 • Tel: 018 293 1233 • Tel: 010 140 0839 • Tel: 012 252 6849
www.saadbemarking.co.za
Verdien gratis AgriBonus-punte eksklusief verkrygbaar vanaf K2 Saad. KKSB is 'n vennoot van Agribonus. Tel: 012 843 5660.

1000LT FLOW BIN
PROMOTION
APRIL 2018 - JUNE 2018
RIMULA: THE SHELL HEAVY - DUTY DIESEL ENGINE OIL
R26
per liter
excluding VAT
SPIRAX: THE SHELL TRANSMISSION LUBRICANTS/THE SHELL
AXLE/DIFFERENTIAL LUBRICANTS
R27.50
per liter
excluding VAT
S4 CX 30
TELLUS: THE SHELL HYDRAULIC LUBRICANTS
R22.50
per liter
excluding VAT
PLEASE CONTACT SONDRE VERVOER & GAS
FOR MORE INFORMATION
TEL: (053) 831 5083 | EMAIL: SALES@SONDREKBY.CO.ZA

GOEIE BEPLANNING VI
DEUR: DR FAFFA MALAN | ONAFHANKLIKE VEEARTS EN KONSULTANT
Het jy al ooit daaraan gedink dat
wurms deel van die skepping is? Ek
het al baie gewonder of hulle enige
nut het? Een ding is seker, en dit is
dat as hulle hul gashere almal sou
doodmaak, dan sou hulle tesame met
hulle gashere uitsterf.
Deur die eeue heen het hulle egter só
saam met hulle gashere geleef, dat dit
nie gebeur het nie. Wat my meer aan
hierdie onderwerp laat dink het, is toe
ek saam met my mentors, professors
Reinecke en Horak, die inwendige en
uitwendige parasiete van sebras in die
Nasionale Krugerwildtuin bestudeer het.
Van die diere het tot 124 miljoen wurms
in hulle gehad en ten spyte daarvan
was hulle spekvet.
Deur eeue se seleksie het die dier en
parasiet “ooreengekom” dat hulle saam
gaan lewe. Sebras en ander diere in die
wildtuin wat wel fisies deur parasiete
benadeel en verswak is, word deur
roofdiere uit die ekosisteem verwyder.
Die FAMACHA-stelsel
Dit is vanuit hierdie waarneming dat die
FAMACHA en Vyfpuntplan ontwikkel
is en vandag deur boere wêreldwyd
toegepas word. Die beginsel is dat
diere wat meer as hul eweknieë in ’n
boerderystelsel aangetas word, uit die
stelsel verwyder word.
Hoe weet ons dat diere deur inwendige
parasiete aangetas word? Alle diere
is in ’n mindere of meerdere mate
deur wurms besmet, maar elke dier
sal anders aangetas word en dit word
bepaal deur hul genetiese samestelling.
Party is hoogs vatbaar, terwyl ander
aangepas is om saam met die parasiet
te lewe of selfs weerstandig teen
besmetting te wees.
Aangesien ons slegs een inwendige
30 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

R GOEIE WURMBEHEER
parasiet met die oog in ’n lewende dier
kan sien (lintwurmsegmente in die mis),
moet ons van ander metodes gebruik
maak om afleidings te maak dat diere
wel deur inwendige parasiete aangetas
is.
Die Vyfpuntplan
Omdat skape en jong diere meer
vatbaar vir inwendige parasiete
is, word die tekens van inwendige
parasietbesmetting hier bespreek, soos
in skape gesien.
1. Beskou die neusarea van die
skaap. Nie net parasietbesmettings
word waargeneem nie,
maar ander toestande, soos
neusvlieglarfbesmetting, bloutong,
longontsteking, vuilbek en
irriterende reuke soos ammoniak in
krale en skure, kan ook waargeneem
word.
2. Die kleur van die oogslymvliese
word gemeet aan die hand van ’n
FAMACHA-kaart. Anemie ontstaan
as gevolg van ’n haarwurm-,
haakwurm-, grootbekwurm-,
lewer- en peervormige
slakwurmbesmetting.
3. Kwakkeel ontstaan weens
’n proteïentekort en is veral
teenwoordig met ‘n haarwurm-,
lewer- en peervormige
slakwurmbesmetting.
4. Kondisietelling of weeg van skape
om groei of gewigsverlies te bepaal.
Voorbeelde van parasietbesmettings
wat gewigsverlies veroorsaak is
bruinmaagwurm, bankrotwurm,
langnekbankrotwurm,
witbankrotwurm, knoppieswurm,
grootbekwurm, sambokwurm,
peervormige slakwurm en lintwurms.
5. Diarree word bv. deur die volgende
inwendige parasiete veroorsaak:
Bruinmaagwurm, maagbankrotwurm,
langnekbankrotwurm,
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 31

witbankrotwurm, knoppieswurm,
grootbekwurm, sambokwurm,
peervomige maagslakwurm,
lintwurm, asook deur die protosoïese
parasiete, koksidia
en Cryptosporidium.
Nog ’n manier om vas te stel of
inwendige parasiete teenwoordig is, is
om miseiertellings van diere te doen.
Slegs opgeleide persone sal van die
eiertjies onder ’n mikroskoop kan
identifiseer. Deur ’n miskultuur te maak
kan wel vasgestel word watter parasiete
teenwoordig is. Daar moet ook in ag
geneem word dat sekere wurmsoorte
baie eiers lê (bv. haarwurmwyfies wat
5 000 eiers per dag kan lê), terwyl ’n
langnekbankrotwurmwyfie ongeveer 50
eiers per dag lê.
As daar geen eiers gevind word
nie, beteken dit nie dat geen wurms
teenwoordig is nie of die wurms
mag nog in die onvolwasse stadium
wees. ’n Voorbeeld is dat haarwurm
se lewensiklus 21 dae is. Met ander
woorde, dit neem ongeveer 21 dae
vanaf dag van besmetting totdat
eiertjies in die mis uitgeskei word.
Wurmbeheer moet tot ’n fyn kuns
ontwikkel word!
’n Paar belangrike beginsels word hier
onder weergegee:
• Elke plaas is uniek. Vind dus
uit watter soort parasiete kom op die
weiding voor, watter tyd van
die jaar en waar is die mees
besmette kampe op
die plaas.
• Elke parasietsoort het sekere
vereistes om uit die eiertjies te broei,
te ontwikkel tot die besmetlike
larfstadium en op die weiding te
oorleef bv. reënval, besproeiing,
temperatuur.
• Die kliniese tekens van
wurmbesmetting moet uitgeken kan
word, soos hierbo uiteengesit.
• Neem kennis van die verskillende
wurmmiddelgroepe om
parasiete te beheer. Deur ’n
miseiertellingreduksietoets te doen
(METRED), kan vasgestel word of
’n wurmmiddel die parasietlading
beheer. Tellings word voor en na
behandeling van ’n groep gemerkte
skape geneem. Bespreek die toets
met jou veearts.
• Na elke dosering moet ’n groep
van 10 tot 20 skape geëvalueer
word om te sien of die behandeling
doeltreffend was. As die probleem
bv. haarwurm was, moet die
oogslymvliese rooier word, kwakkele
moet verdwyn en met bankrotwurms
moet die diarree ophou en skape
gewig optel.
WURMMIDDELGROEPE
Groep Generiese klas Voorbeelde van
Kode van aktiewe aktiewe molekules
1* Makrosikliese laktone Abamektien
Eprinomektien
Ivermektien
Doramektien
Moksidektien
2* Bensimidasole Albendasool
(witmiddels)
Fenbendasool
Rikobendasool
3* Imidatiasole Levamisool
(koeldrankmiddels)
4* Salisielaniliede Klosantel
Rafoksanied
5* Fenole Nitroksiniel
6* Sulfonamiede Klorsulon
7* Organofosfore Trichloorfon
8* Isokinoliene Prasikwantel
9* Ander Piperasien
9* Amino-asetonitriel Monepantel
-derivate (AAD’s)
10* Spiroïndole Derkwantel
Op elke kan kom die kodenommer voor.
• Die volgende eise word vir ’n
rondewurmmiddel volgens Wet 36
van 1947 toegeken:
32 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

“Beheer”: Meer as 90% effektief
teen ’n middelvatbare wurmspesie,
tensy effektiwiteit ook teen ’n
spesifieke weerstandige wurmstam
bewys is.
“Behulpsaam in die beheer van”:
60 tot 89% effektief teen ‘n vatbare
wurmspesie, tensy effektiwiteit ook
teen ’n spesifieke weerstandige
wurmstam bewys is.
• Weerstand ontwikkel teen
wurmmidddels wanneer middels
onoordeelkundig gebruik word, bv.
wanneer die middel onderdoseer
word. Dit wil sê, diere se gewigte
word nie korrek bepaal nie en te
min middel word doseer. Ongeveer
3% van die wurmlading is in die
dier, terwyl 97% op die weiding is
(eiertjies en vrylewende larwes).
Hierdie vrylewende stadia noem
ons die refugia. Wanneer doseer
word moet altyd gesorg word
dat wurms wat oorbly in die dier
(weerstandiges), altyd verdun kan
word deur “vatbare” refugia op die
weiding. Moet dus nooit behandel
en diere na ’n “skoon” kamp skuif
waar geen refugia teenwoordig
is nie. Deur middels te gereeld te
gebruik, word al die vatbare wurms
doodgemaak en sit ons naderhand
met ’n populasie wurms wat
weerstandig is.
gebruik deurdat die spiroïndoolgroep
eers onlangs op die mark
verskyn het en die middel nog nie
oorgebruik is nie.
• STARTECT® word ook aanbeveel as
’n kwarantyndosering wanneer diere
aangekoop word. Maak net seker
dat skape dan in die mees besmette
kamp, waar baie refugia teenwoordig
is, geplaas word na dosering.
• STARTECT® kan ook as ‘n
einddosering gebruik word wanneer
skape vetgevoer word vir slagting
(14-dae vleisonttrekkingsperiode).
Werk saam met jou veearts ’n plan
uit wat vir jou boerdery aangepas is.
Onthou dat wurmbeheer dinamies
is en na gelang van die seisoen,
plaasomstandighede en dies meer
wissel.
’n Handige webblad om te besoek is
www.wormx.info.
Dr Faffa Malan is ’n onafhanklike
veearts en het geen assosiasie met
enige produk of maatskappy wat dalk in
hierdie artikel genoem word nie.
Startect: Reg. Nr.: G3889 (Act
36/1947) Contains Derquantel 10 mg/
ml (1 % m/v), abamectin 1 mg/ml (0,1
% m/v).
• ’n Stelsel is ontwikkel wat DSD
(doelgerigte selektiewe dosering) of
TST (“target selected treatment”)
genoem word. Slegs diere wat
dit nodig het word doseer met ‘n
middel wat op die plaas getoets is
om wurms te beheer. Hierdie diere
word uitgeskot as hulle weer tekens
van wurmbesmetting toon.
• Die middel STARTECT®, wat
derkwantel (groep 10) en
abamektien (groep 1) bevat, is die
ideale kombinasie om vir DSD te
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 33

PLEASE CONTACT MICROZONE/SANDVELD FOR MORE INFORMATION AT
Tel: 051 432 5311
joey.steenkamp@speedline.co.za | werner.loock@microzonefs.co.za

2017
Farmers’Day

Klein Karoo Seed Marketing (KKSM)
is a seed company that provides a full
spectrum product range comprising of
vegetables, pastures and agronomic
crops. Since K2’s establishment
in 2003, the company has evolved
substantially. K2 Seed is part of Zaad
Holdings Ltd, a subsidiary of Zeder
Investments Ltd, who in turn is the
agricultural leg of the PSG Group.
Together with product expansion,
the company continuously invests in
research and development. As a result,
several research and breeding stations
across Southern Africa were opened.
Vegetables to pick and choose
Just outside Brits, resting beyond the
shadow of a rocky green mountain,
is a small clay-riddled valley called
Losperfontein. It is here that the K2
experimental farm lies and where K2
annually showcases its vegetable range
to farmers from across South Africa.
On Wednesday, 29 November 2017,
K2 held its fourth annual vegetable
farmers’ day in Brits, showcasing
various varieties of sweet pepper,
tomatoes, cabbages, lettuce, beans,
carrots, beetroots, melons and
sweetcorn amongst others. Growers
and media representatives attending
this event were guided through the
different crop sections on display by
K2’s in-house crop specialists and
granted the unique opportunity to see
their exciting new cultivars.
With the sweet pepper range from
Seminis, K2 is recognized as one the
leading sweet pepper seed providers
in South Africa. They showcased
PS16351609, a sweet pepper with
excellent plant architecture that has
performed very well in the Brits area
and is tolerant to Phytophthora capsici
(blight and fruit rot of peppers). On this
farmers’ day, they also featured the
new yellow pepper called Amarelo*
now available at K2.
Following the recently launched yellow
beetroot Boldor*, the new white
beetroot Avalanche* was on display
and received a huge amount of interest
from attendees at this year’s event.
The star of the show, however, was the
new pole bean Seychelles. This 2017
All-America Selections (AAS) Award
winner is prised for its outstanding pod
uniformity. The variety produces light
green firm gel around the very small,
slow developing seeds. On top of
this the variety has resistance against
Bean Common Mosaic Virus and
Anthracnose.
After each farmers’ day, K2 usually has
copious amounts of vegetables left, of
which they donate to charity to ensure
that product is not wasted.
*Cultivar is currently undergoing trials
and will thereafter be considered to be
submitted for registration.
Fancy lettuce varieties available from K2
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 37

RAISE FEWER
REPLACEMENT HEIFERS
Author: August Lingnau
Product manager - Dairy
There are certain similarities between businesses and planning for the future
is most certainly an integral part of them all. The biggest part of any dairy’s
future is its replacement heifers and rearing heifers with which to carry the
business into years to come. As with any business, when planning for the
future is overlooked, a business unit is often doomed to certain failure.
De Heus recognises this vital part
of any dairy business unit and has
placed tremendous research, focus
and time into developing a proven and
economical calf rearing scheme.
De Heus has developed a wellbalanced
plan, based on years of
experience and expertise. The De
Heus Kaliber® Calf Rearing Plan is a
holistic rearing plan for dairy heifers.
It is designed to rear calves with
Kaliber in a healthy and economical
way. Kaliber refers to the animal’s
proportions in terms of height, weight
and size. This means that the young
animal has good skeletal development
without getting fat.
In order to achieve the goal of a heifer
with Kaliber De Heus distinguishes
four different growth phases. The
STARTING PHASE from birth to 5
Months, the YOUTH PHASE from 5 to
8 Months, the PUBERTY PHASE from
8 to 14 Months and the GESTATION
PHASE from 14 to 24 Months. Each
phase has its own unique goals and
nutritional requirements to achieve the
goal of a calf with Kaliber.
40 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

The Starting Phase
The Starting Phase is meant to give
the calf a solid basis for optimal future
development. The goal is to achieve
optimal and safe growth during the
infant period by using milk or calf milk
replacers together with
Kaliber® Starter. One of the most
divergent points is that of feeding
milk before weaning. The final
goal, however, is something that
should never be lost. The De Heus
calf growth principles are based
on maximum rumen development,
enabling the farmer to generate
maximum growth in order to have
an ideally developed heifer that can
calve in 24 months at 85% of adult
mass. Mass is not the only important
factor as frame development as well
as condition must also be taken into
account.
Milk feeding plays a critical part in
the early development of heifers.
During the same period concentrate
feed is also of critical importance as
it helps with the rumen development
of the heifer. Rumen papillae need
propionic acid to develop and it
comes mostly from concentrate
sources after fermentation. Sources
of roughage provide more acetic acid
and thus do not really have an effect
on the development of the rumen.
The main focus during this period is
to get a balance between milk feeding
and concentrate consumption. As a
rule, milk intake limits feed intake.
Lower feed intake restricts rumen
development and poor rumen
development has a very adverse
effect during the weaning period and
then, of course, on later
development as well. By reducing
milk intake feed intake is stimulated
at an earlier stage, resulting in better
rumen development and therefore
better adaptation to weaning as
depicted in Figure 1. Although the
higher growth rate looks as if it should
lead to better growth rates post
weaning, it is often not the case due
to the post weaning dip resulting from
poor rumen development.
Figure 1
After weaning, the daily growth must
continue to increase. The combination
of Kaliber® Starter and good quality
hay insures the best development in
terms of rumen volume, as well as the
rumen wall.
The Youth Phase
The youth phase objective is to
realize maximum growth. The growth
in this phase is very efficient when the
right ration is provided. It is important
to stimulate maximum daily intake and
supply growth specific feed. During
this phase, the ration consists of good
quality roughage supplemented with
Kaliber® Starter and then switching
to Kaliber® Junior at 6 months. With
good management and nutrition, a
high daily growth rate of up to 1 000
g/heifer/day can be achieved.
The Puberty Phase
The puberty phase is crucial in
the rearing of heifers. The heifer’s
skeleton needs to develop in length
and height, without the deposition of
fat. Animals with Kaliber have visible
ribs and a visible backline, as well as
dry udder tissue. In this phase, the
percentage of compound feed in the
final ration is reduced or phased out
with an increase intake of top quality
roughage such as grass silage or
lucerne. It is an important phase in
the formation of Kaliber Heifers. It is
important to be sure of the guidelines
for 1st insemination i.e. 166 cm
chest circumference and a 133 cm
height is what is required based on
the Kaliber Measurement Chart. It is
important to measure these aspects
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 41

DE HEUS
PRODUCTS
RumiLick®
Accelerator
This is a production lick to be fed to replacement heifers
post weaning on good quality pasture
This product focus on carcass development rather than
fattening
Therefor ideal to use in rearing stud animals
It can be used for backgrounding in a cost effective way
(V24940)
For more information on other De Heus products
contact our Technical Advisors
Head Office: 031 785 1575
www.deheus.co.za
infosa@deheus.com
42 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

to ensure that your rearing plan is on
the right track.
The Gestation Phase
In the gestation phase heifers are
ready for insemination and gestation.
This group is often neglected, yet it
is very important as it is the phase
where Heifers are inseminated and is
a pregnant animal for a large portion
of the phase. The development
objective is continued growth with
minimal fat deposition. A welldeveloped
heifer enables the calf to
grow properly inside her and to come
into the world as a healthy animal.
Kaliber heifers calve easily, are active
and are able to consume higher
amounts of roughage. Animals in this
phase have a lower average daily
gain and higher roughage intake.
What is the added benefit of the use
of the Kaliber concept in your calf
rearing programme?
Quicker return on investment
Quicker genetic growth
Reduced fixed cost on every calf
Increased lifetime production
Increased 1st lactation production
Reduced need for replacement
heifers
Cheaper rearing cost
De Heus has done extensive research
on calf rearing and the results have
proved conclusively that using the
Kaliber® Calf Rearing Plan had
significant benefits for both cow and
farmer. Heifers reared with Kaliber®
were compared to heifers not reared
with Kaliber® over the 1st three
lactations of their adult lives with
specific reference to production.
Heifers reared with Kaliber® on
average produced 406 kg more milk
in their first lactation. When followed
into their second lactation again
these animals showed an increase
in production of 367 kg more milk
over ‘non-Kaliber’ cows. In their 3rd
lactation cows that were raised using
Kaliber® concepts still produced 251
kg more milk than their non-Kaliber
counterparts. This totalled an
average of 1 024 kg more milk from
three lactations. When one considers
the fact that ‘non-Kaliber’ system
used in this trail was an above
average rearing system, results could
be more favourable for many farmers.
Apart from potential added benefit in
production, using the Kaliber® Calf
Rearing Plan can decrease rearing
costs significantly due to calving at
24 months as opposed to 30 months
or even longer. This has a huge cost
implication as calves are carried for
6 months less. If one does a basic
sum to quantify this it is a reduction
of 20% in time spent feeding so
20% less feed required. In theory,
one could then spend 20% more in
feed cost on heifers to ensure that
they calf at the correct weight at 24
months. Also, less heifers are needed
for replacement. This is either a cost
saving where heifers can be sold
early or and additional income where
heifers are reared and then sold.
A cost often overlooked in this
specific scenario is that in systems
where it takes 30 months or more to
get the first calf a farmer often needs
to buy in heifers or cows to maintain
herd size or to grow the herd. This
is a cost that needs to be added to
heifer rearing cost as it is not needed
on farms with proper rearing and
calving at 24 months. The benefits of
good and efficient calf rearing clearly
far outweigh the cost.
For more information on the Kaliber ® Calf Rearing Plan
contact a De Heus Technical Advisor.
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 43

WITH SHELL IT’S
NOT JUST AN OIL
An oil is just not an oil it’s about performance, reduction of
maintenance cost and efficiency.
Breakdown during a critical agricultural activity can bring about
serious consequences to the agriculture business. Tractors are expected
to operate efficiently without interruptions for repair and minimum
servicing. Shell strives to make farming easy and effective with the
Spirax S3 T 15W-40. The Shell Spirax S3 T 15W-40 is a Super Tractor
Universal oil meaning it can be used for multiple components of the
tractor, making farming easy. It’s an all in one oil, this oil can be used
for the tractor engine, Transmission, final drives, wet brakes, clutches
and the hydraulic systems.
Specification, Approvals & Recommendations
• Massey Ferguson M1139, M114
• Caterpillar : CAT TO-2
• John Deere : JDM J27
• ZF : TE-ML 06B, 06Q, 07B
• API Service Classification : GL-4
• Can be used in applications requiring
API CF-4 / SF performance level

Dr B van Houten,
Zoetis South Africa, Technical
Manager: Ruminants
methods
to control
external parasites
in livestock
It is that time of the
year when internal
and external parasites
start affecting livestock
in South Africa.
Rising temperatures
and moisture in the
environment contribute
to the increased
prevalence during this
time.
External parasites not
only affect growth
and production of
livestock, but also
transmit life-threatening
insect-borne diseases
such as anaplasmosis
(gallsickness) and
African or Asiatic
redwater.
External parasite
control is practiced
across the country and
producers are left with
multiple options to
choose from, in order
to achieve parasite
control. A few of
the most commonly
practiced methods
are briefly discussed
below. Advantages
and disadvantages
within each could differ,
depending on the
specific product used.
Zoetis offers solutions
within each method
discussed, to fit into
your operation.
46 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

Plunge dips
Plunge dips have been used worldwide
for over a century to control external
parasites. This method involves fully
immersing animals in water that
contains an anti-parasitic agent. They
are usually a fixed construction made
from concréte, but portable metallic
types can be found.
Advantages: The most efficient
and economic method treating large
amounts of animals; adequate control
of parasites that live on the host (ticks,
mites and lice); multiple active types
available (organophosphates, synthetic
pyrethroids and amidines).
Disadvantages: A substantial
investment for its construction;
changing actives isn’t easy as the
entire tank needs to be emptied and
refilled; the process causes stress
on animals; reliable water access
and correct running of diptanks are
essential.
Products available from Zoetis:
Tikgard® and Paracide®
Spraying livestock
There are multiple ways of spraying
livestock for external parasite control.
These include spray races, where
animals walk through a race lined with
nozzles that spray the animals with
an anti-parasitic product mixed with
water. This method works quite well for
medium to large numbers of animals.
Hand-spraying is another option and
suits smaller operations with fewer
animals. This process involves filling a
knapsack with an anti-parasitic
product mixed with water, then
spraying animals all over their body
with the attached sprayer.
Advantages: Similar to plunge dips
above, as well as being a more flexible
option in changing actives due to the
fact that there is no need to empty
an entire dip tank and refill with the
new product. The process is also less
stressful on animals.
Disadvantages: Setup and
maintenance costs (except handspraying);
animals may not spend
enough time in the race (spray race)
or be properly drenched all over the
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
body (hand spraying); reliable water
and electricity access are also essential
(spray race).
Products available from Zoetis:
Tikgard® and Paracide®
Pour-on formulations
Pour-on products are ready-to-use
liquid formulations that contain antiparasiticides.
These are administered
by pouring the product on the backline
of the animal from the head to the tail
base. There are two types of pour-on
formulations available:
• Purely ecto-paraciticide
formulations which are formulated
to spread over the animal’s skin from
the application site.
• Pour-ons with macrocytic
lactones, which are also effective
against internal parasites and get
absorbed through the skin.
Advantages: Safety to the operator,
convenience and flexibility.
Disadvantages: Usually a more costly
option.
Products available from Zoetis:
Cydectin® Antiparasitic Pour-On for
Cattle and Cymigard®
Injectable formulations
Usually contain a macrocyclic lactone
that is injected subcutaneously or
intramuscularly and provides efficacy
against internal and external parasites.
Advantages and disadvantage:
Similar to pour-ons.
Products available from Zoetis:
Dectomax® and Cydectin® 1%
injectable
FOR ANIMAL USE ONLY.
For full prescribing information, refer
to the package inserts approved by
the medicines regulatory authority.
For references and more information,
contact Zoetis South Africa on
tel +27 11 245 3300 or 0860 ZOETIS
(0860 963 847) or visit the website
www.zoetis.co.za
For any additional queries, please
contact Dr B van Houten at
barry.vanhouten@zoetis.com
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 47

Innoverendn
Genetika
Kwaliteitt
Die alles-in-een-saadverskaffer
Bettollo
• Aangepas vir
koeler klimaat
• Ideaal vir die
verpakkingsmark
• Goeie
toleransie
teen blaarvlek
Bondie
Brown
• Intermediêre
dag ui
• Uitstekende
opbrengspotensiaal
• Ideaal vir die
varsmark
• Uitstekende
gehalte
Makalu
• Vroeë
intermediêre ui
• Geskik vir die
varsmark
• Medium tot
dun nekgrootte
• Uitstekende
opbrengspotensiaal
Megaton
• Uitstekende
winterkool
met groot
univormige
koppe
• Ideal vir die
informele mark
• Gemiddelde
kopmassa van
5 tot 8 kg
SV 4896 LC
• Somerslaai
• Geskik vir
die varsmark
en voorafverpakking
• Goeie
skudblare
• Goeie
veldhouvermoë
• Siekte
toleransie
teen Bl 1-30
Hoplita*
• Groeikragtige
plant
• Ideaal vir die
somermaande
en winter in
die Laeveld
• Medium groot
vrugte
• Hoë toleransie
teen CVYV en
Ccu
• Intermediêre
toleransie
teen CYSDV,
Px, Cca
*Kultivar is tans onder proef en is of sal daarna oorweeg word om vir registrasie ingedien te word.
Posbus 159, Oudtshoorn, 6620, Suid-Afrika • Tel: 044 203 9800 • Tel: 018 293 1233 • Tel: 010 140 0839 • Tel: 012 252 6849
www.saadbemarking.co.za
Verdien gratis AgriBonus-punte eksklusief verkrygbaar vanaf K2 Saad. KKSB is 'n vennoot van Agribonus. Tel: 012 843 5660.

Wanneer jy jou aankope doen, ondersteun die vennote wat in hierdie gids verskyn.
JY VERDIEN PUNTE IN DIE PROSES!
Jy kan jou punte gebruik vir eksklusiewe wegbreekvakansies, elektronika, huishoudelike
toestelle, kampeertoerusting of enige iets wat jou hart begeer. Jy kan selfs jou punte
skenk aan ‘n verdienstelike instansie van jou keuse, soos jou plaaslike skool of die
“Endangered Wildlife Fund” om sodoende ons renosters te red. Jou punte is joune om
jouself the beloon met ENIGEIETS.
Support the AgriBonus partners listed in this partner directory whenever you purchase a
product.
YOU WILL EARN POINTS IN THE PROCESS!
You can redeem your points for exclusive holiday getaways, electronics, household
appliances, camping equipment or whatever tickles your fancy. You can even donate your
points to an affinity of your choice, such as your local school or the Endangered Wildlife
Fund to save our rhinos. Your points are yours to reward yourself with ANYTHING.
Agri
BONUS
KONTAK ONS DIENSSENTRUM VIR ENIGE NAVRAE OF AS U HULP NODIG HET OM U PUNTE
OM TE RUIL. CONTACT OUR SERVICE CENTRE FOR ANY QUESTIONS OR IF YOU NEED
ASSITANCE TO REDEEM YOUR POINTS.
DIENSSENTRUM KONTAKNOMMER/SERVICE CENTRE CONTACT NUMBER:
012 843 5660
Gee asb jou toestemming aan hierdie
koöperasies om ook jou vennoteaankoopinligting
maandeliks aan AgriBonus
te stuur:
Please give your approval to the following
co-ops to send your partner purchase
information to AgriBonus every month:
• NWK Beperk
• VKB
Hierdie koöperasies stuur GLAD NIE vir ons
jou inligting nie. Faks/e-pos asb faktuur na
AgriBonus.
These co-ops DO NOT send us your
information. Please fax/email receipts to
AgriBonus.
• Coastal Farmers Co-op
• GWK
• TWK
• Kaap Agri
• KLK
Hierdie koöperasies stuur maandeliks vir
AgriBonus jou
vennote-aankoopinligting:
These co-operatives send your purchase
information to AgriBonus monthly:
• Agri Tuinroete
• BKB
• Hinterland
• Humansdorp Koöp
• KKK - Klein Karoo Koöp
• NTK
• Overberg Agri
• OBARO
• OVK
• SSK - Sentraal Suid-Koöp
• SWK - Suid-Wes Koöperasies
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 51

SHELL
Agribonus points on Shell diesel and lubricant
products purchased at Shell Distributors. Double
Agribonus points if buying from a distributor that
is an Agribonus partner. All distributors listed
below is Agribonus partners.
AUTO COMMODITIES
Tel: 011 955 4571
E-pos/Email: Andre@autocommodities.co.za
E-pos/Email: Norah@autocommodities.co.za
Other depots: Kimberley & Kuruman
Adres/Address: Cnr Barrat Rd & Wright St,
Factoria, Krugersdorp.
LUBECO
Kwazulu Natal
Tel: +27 (0)31 205 2044
E-pos/Email: reception@oilco.co.za
Adres/Address: 46 Leeds Road, Umbilo,
Durban, 4001
www.oilco.co.za/about-us/lubeco
MAINSAIL TRADING 183 (PTY) LTD
VENNOTEGIDS • PARTNER DIRECTORY
www.mainsailtrading.co.za
www.moovfuel.co.za
VOLKSRUST HEAD OFFICE
Marius Brelage: Tel: 082 524 1855
Herman Brelage: Tel: 083 460 8572
MIDWIT DIESEL EN OLIE
Middelburg • Witbank
Tel: 013 650 0234 | Sel/Cell: 083 628 2157
Faks/Fax: 013 650 1704
E-pos/Email: midwitinv@mweb.co.za
Adres/Address: Marelden x5 NO.82,
Witbank 1035
MOOV FUEL & LUBRICANTS
HEIN MOCKE
Tel: 021 691 4959
E-pos/Email: hein@moovfuel.co.za
Distribution: Western Cape, Northern Cape,
West Coast, Boland, Karoo and Garden Route
52 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

MICROZONE LUBRICANTS / SANDVELD
JOEY STEENKAMP - DIRECTOR
Tel: 051 432 5311 | Sel/Cell: 082 721 8930
E-pos/Email: joey.steenkamp@speedline.co.za
WERNER LOOCK- SALES MANAGER
Tel: 051 432 8265 | Sel/Cell: 084 205 5820
E-pos/Email: werner.loock@microzonefs.co.za
NORTH WEST LUBRICANTS
Lichtenburg
TERESA LOUW
Tel: 018 632 0681/2
E-pos/Email: teresal@vaalgas.co.za
Adres/Address: 150 Thabo Mbeki Street,
Lichtenburg 2740
www.northwestlubricants.co.za
OILCO RETAIL/WHOLESALE (Pty) Ltd
Kwazulu Natal
Tel: +27 (0)31 205 2044
E-pos/Email: reception@oilco.co.za
Adres/Address: 46 Leeds Road, Umbilo,
Durban, 4001
www.oilco.co.za
www.portafuel.co.za
OILTREK MPUMALANGA (PTY) LTD
ETIENNE STRYDOM
Tel: 013 758 2106
E-pos/Email: etienne@oiltrek.co.za
Adres/Address: 50 Wilkens Road Rockys Drift
PORTA VERSPREIDERS - FUELS AND
LUBRICANTS
Middelburg • Belfast
Tel: 013 246 1137
Sel/Cell: 082 800 1333
Faks: 013 246 1336
E-pos/Email: sales@portafuel.co.za
Adres/Address: Posbus 303, Middelburg,
1050
VENNOTEGIDS • PARTNER DIRECTORY
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 53

SONDRE VERVOER & GAS BK
ADRIAAN STEYN
Tel: (053) 831 5083
Fax/Faks: (053) 832 3804
E-pos/Email: sales@sondrekby.co.za
www.sondre.co.za
SEBOKENG FUELS (HEILBRON)
RIAAN COETZEE
Tel: 058 852 2758 | Sel/Cell: 083 200 6237
E-pos/Email: vennette@vaalgas.co.za
Adres/Address: 58 Wentworth Street, Heilbron,
9650
SEBOKENG FUELS (NYLSTROOM)
TERESA LOUW
Tel: 014 717 1900 | Sel/Cell: 083 288 2127
E-pos/Email: teresal@vaalgas.co.za
Adres/Address: 1 Oktaan Street, Nylstroom, 0510
SEBOKENG FUELS (VEREENIGING)
GODFREY JAMA
Tel: 016 423 5860 | Sel/Cell: 083 215 4860
E-pos/Email: godfreyj@vaalgas.co.za
Adres/Address: 17 King Street, Vereeniging, 1939
www.sebokengfuels.co.za
TRIANGLE LUBRICANTS
Kuilsrivier
VENNOTEGIDS • PARTNER DIRECTORY
www.vtl.co.za
ARINA SONNEKUS
E-pos/Email: arina@trianglegroup.co.za
Sel/Cell: 082 658 5967 | Tel: 021 903 0191/2/3
Adres/Address: 10 Industrie Street, Kuilsrivier, 7580
TRIANGLE PETROLEUM (PTY) LTD
(AGRIBONUS)
UKUQHUBA TRUST (MyBonus)
Tel: 021 905 5915 | Faks/Fax: (021) 905 9112
E-pos/Email: willie@trianglegroup.co.za
Adres/Address: Anfield & Trafford Street,
Blackheath, Cape Town.
VAAL TRIANGLE LUBRICANTS
Contact VTL at 086 1022 024
E-pos/Email: vtl@vtl.co.za
Adres/Address: 6 Taaibos Street, Powerville,
Vereeniging, 1930
48-Hour service in the Vaal Triangle, Heidelberg,
Parys and West Rand
54 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

MORE THAN JUST EQUIPMENT.
IT’S YOUR BUSINESS.
Shell offers a range of value-adding oils for your hydraulic
systems and engines, fluids for your transmission system
and greases for your agricultural equipment, all designed
to help you reduce costs, improve efficiency thus leading
to increased revenue. With Shell lubricants, you are able
to deliver enhanced value so that your business can thrive.
shell.com/lubricants
SHELL LUBRICANTS
TOGETHER ANYTHING IS POSSIBLE
ENGINE
STEERING
AXLE
GEARBOX
SHELL
RIMULA
R4 X
SHELL
SPIRAX
S3 T
SHELL
RIMULA
R2 EXTRA
SHELL
RIMULA
R2
SHELL
SPIRAX
S2 ATF D2
SHELL
SPIRAX
S2 A
SHELL
SPIRAX
S3 T
SHELL
SPIRAX
S4 TXM
SHELL
SPIRAX
S2 G
SHELL
SPIRAX
S3 T
SHELL
SPIRAX
S4 TXM
GREASE
SHELL GADUS RANGE
HYDRAULICS
SHELL
SPIRAX
S4 TXM
SHELL
SPIRAX
S3 T

BONUS HEALTH MEDIESE FONDS
KONSULTANT
Ten volle geakkrediteer by die Finansiële
Diensteraad. Verdien maandeliks 100 AgriBonus punte.
Fully accredited by the Financial Service Board. Receive
100 Agribonus points monthly.
FSP: 47005
Tel: 012 843 5660 (Opsie 4 | Option 4)
Vra vir/Ask for: Elsa, Christine of/or Madelein
E-pos/Email: elsa@bonushealth.co.za
CONSTANTIA KUNSMIS
Kry AgriBonus-punte op alle aankope by Constantia
Fertiliser
www.twkagri.com/products-services/trade/constantia-fertilizer
BLENDING FACILITIES:
RICHARDSBAY 035 797 3510
PIETERMARITZBURG 082 824 6885
PORT ELIZABETH 082 555 2713
WELLINGTON 082 925 3278
ALKMAAR (NELSPRUIT) 082 446 7516
SECUNDA `082 803 5527
DISTRIBUTION DEPOTS:
LICHTENBURG 082 801 7946
BOTHAVILLE 082 628 4092
BRITS 072 425 4999
MARBLE HALL 082 444 6879
NYLSTROOM 082 449 7677
PIET RETIEF 017 824 1096
AND ALL TWK BRANCHES
VENNOTEGIDS • PARTNER DIRECTORY
Tel: 031 785 1575 • www.deheus.co.za • infosa@deheus.com
www.deluxe.co.za/
DELUXE CHEMICALS
Gives points to all dairy farms
JANNIE VILJOEN
Sel/Cell: +27 (0)82 900 1117
Tel: +27 (0)11 397 3299
Faks/Fax: +27 (0)11 397 3315
E-pos/Email: jannie@deluxe.co.za
56 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

DENKAVIT
HANNES HORN • OOS-KAAP
Sel/Cell: 082 497 2372
E-pos/Email: hhorn@absamail.co.za
RETIEF NEL • WES-KAAP
Sel/Cell: 083 470 7370
E-pos/Email: retief.denkavit@gmail.com
CRAIG REES • KZN
Sel/Cell: 083 560 0040
E-pos/Email: craig@boviserve.co.za
BERNARD DU PLESSIS • GAUTENG,
LIMPOPO, NOORWES, MPUMALANGA,
LIMPOPO
Sel/Cell: 082 375 4251
E-pos/Email: bernarddup@lantic.net
FINTIME CONSULT - Gee punte op alle finansiële
dienste | Give points on all financial services
www.fintime.co.za
ERIC STRESO (CEO)
Faks/Fax: 086 511 7394
Sel/Cell: 083 327 3358
E-pos/Email: eric.fintime@gmail.com
BOOK NOW WITH FLEXIBREAKS
AND GET 10 000 MYBONUS BUCKS
www.flexibreaks.co.za
*Kry NOU punte op ALLE nuwe aankope by u naaste
HINO-handelaar.
*Earn points on ALL new purchases at your nearest HINO
dealer NOW.
www.hino.co.za
Phone 011 974 2626 and identify yourself by
presenting Flexibreaks with your AgriBonus/
MyBonus membership number
Agribonus/Mybonus punte op alle nuwe Hino
voertuig aankope.
Alle fakture van aankope moet wel deur die lid
na ons Dienssentrum gestuur word sodat jy, jou
punte kan verdien. Skakel ons Dienssentrum vir
enige addisionele vrae.
Agribonus/Mybonus points on all new Hino
vehicle purchases.
All invoices need to be sent to our service centre
by the member to process your points. Please
contact the Service Centre for any additional
questions.
AGRIBONUS DIENSSENTRUM/SERVICE
CENTRE:
Tel: +27 (0)12 843 5660
Faks/Fax: +27 (0)12 843 5661
E-pos/Email: info@agribonus.co.za
VENNOTEGIDS • PARTNER DIRECTORY
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 57

TM
TM
K2 SAAD
Gee punte op alle saadprodukte
SUNET HUMAN
Tel: +27 (0)18 293 1233
E-pos/Email: sunet@seedmarketing.co.za
Die alles-in-een saadverskaffer
(Aktief in Suid-Afrika en Namibië)
www.seedmarketing.co.za
FANIE YSSEL
Tel: +27 (0)83 225 3122
E-pos/Email: faniey@seedmarketing.co.za
LAEVELD AGROCHEM
Gee punte op ALLE blaar- en grondvoedings-produkte,
asook onkruid-, swam- en insekdoders
CORNÉ LIEBENBERG - HOOFKANTOOR
Tel: +27 (0)12 940 4398
Sel/Cell: 083 453 0957
E-pos/Email: corne@laeveld.co.za
(Aktief in Suid-Afrika)
www.laeveld.co.za
Sien volgende bladsy vir ‘n lys van LAC agente
See the next page for a list of LAC agents
LMI
Alle tiepe skale. Gee punte op alle produkte, skale en
dienste.
VENNOTEGIDS • PARTNER DIRECTORY
www.lmi.co.za/wordpress
www.africa.marsh.com & www.redcarpet.co.za/Home.aspx
www.tradecounter.co.za
KOTIE DU BUISSON
E-pos/Email: kotie@lmi.co.za
Tel: +27 (0)12 803 2805
Faks/Fax: +27 (0)12 803 6509
Sel/Cell: +27 (0)83 306 4375
MARSH
Vaste bate-, voertuig-, regsaanspreeklikheids-,
krediet-, gewasse-, ongevalle- en persoonlike versekering.
LESTER BOTHA
Tel: 011 060 7601 | Sel/Cell: 072 579 9799
E-pos/Email: Lester.Botha@marsh.com
MATUS
Get points on all the Matus products at your nearest Co-op
or send your invoices to the AgriBonus Service Centre at:
Faks/Fax: +27 (0)12 843 5661
E-pos/Email: info@agribonus.co.za
For the entire range: www.tradecounter.co.za
BRANDS OWNED AND SUPPLIED BY MATUS:
TRUSTED
QUALITY
EXCLUSIVELY SUPPLIED BY MATUS:
Get it right!
58 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

Laeveld Agrochem
Saam boer ons vooruit
Laeveld Agrochem Agente en Depots:
2018
ADDO Ian Share 072 632 3086 is@laeveld.co.za Tel: 041 369 0084
Christo Coetzee 083 601 2096 christo@laeveld.co.za
BALTIMORE Callie Engelbrecht 082 852 5968 callie@laeveld.co.za Tel: 082 896 0572
DJ du Plessis 082 322 5421 dj@laeveld.co.za
BAPSFONTEIN Stefan Bothma Snr. 082 443 5756 stefan@laeveld.co.za Tel: 078 335 2249
BELFAST Piet van Staden 076 294 0412 pietvs@laeveld.co.za Tel: 083 643 6214
BETHAL Dewald du Toit 082 656 7385 dewald@laeveld.co.za Tel: 076 444 5844
BETHLEHEM Paul Henning 072 552 1793 paulh@laeveld.co.za Tel: 058 303 8797
BLOEMFONTEIN Rehuel Borstlap 083 269 4364 rehuelb@laeveld.co.za Tel: 051 446 1601
BOTHAVILLE Danie du Plessis 083 274 1921 danie@laeveld.co.za Tel: 056 515 3672
Ian Joubert 082 920 2640 ian@laeveld.co.za
Chris Joubert 082 572 5632 chrisjoubert@laeveld.co.za
Jannie Bosch 082 572 5631 jannie@laeveld.co.za
BREDASDORP Ernst Malherbe 082 802 8171 malherbe@laeveld.co.za Tel: 082 802 8171
BRITS Johan van der Merwe 082 372 9901 johanvdm@laeveld.co.za Tel: 012 252 6027/9
Dawie du Plessis 082 413 7890 dawie@laeveld.co.za
Gert Brits 083 451 7554 gert@laeveld.co.za
Anna van der Merwe 082 820 8980 anna@laeveld.co.za
Andre Strydom 082 891 0646 andres@laeveld.co.za
BRONKHORSTSPRUIT Anton Scheepers 078 005 1804 antons@laeveld.co.za Tel: 078 005 1804
BUHRMANSDRIFT Fanie Boshoff 082 523 8061 fbos@laeveld.co.za Tel: 082 523 8061
BULTFONTEIN Piet Vermaak 082 571 3422 pietv@laeveld.co.za Tel: 051 853 1880
Pieter Vermaak 082 542 4394 pietjnr@laeveld.co.za
CITRUSDAL/CHRISTIANA Niel van Niekerk 083 324 2260 nielvn@laeveld.co.za Tel: 022 125 0088
DELMAS Jan van der Walt 082 555 4322 jan@laeveld.co.za Tel: 013 665 2055
DOUGLAS COBUS Cobus Bornman 082 573 0874 cobusb@laeveld.co.za Tel: 053 298 3723
DOUGLAS PIERRE Pierre Nel 082 564 6265 pierren@laeveld.co.za Tel: 053 298 1176
James Daly 082 440 4496 james@laeveld.co.za
ERMELO Igni Bouwer 082 800 4919 igni@laeveld.co.za Tel: 079 202 5058
Vincent Cockroft 083 286 1425 ermelo@laeveld.co.za
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 59

GAMTOOSVALLEI Bennie Ferreira Snr 082 492 3109 gamtoosvallei@laeveld.co.za Tel: 042 283 0254
Bennie Ferreira Jnr 082 825 5278 bennief@laeveld.co.za
GEORGE Hanno Maritz 076 730 3225 hanno@laeveld.co.za Tel: 076 730 3225
Jan Heystek 083 456 8534 janh@laeveld.co.za Tel: 083 456 8534
HARTBEESFONTEIN Nico Wolmarans 082 944 4599 nicow@laeveld.co.za Tel: 082 944 4599
HARTSWATER Theodorus Mckenzie 084 989 1303 hartswater@laeveld.co.za Tel: 079 494 1793
HAZYVIEW Natie Van Staden 083 259 3354 natie@laeveld.co.za Tel: 082 923 4690
Japie Otto 079 885 4266 japie@laeveld.co.za
HECTORSPRUIT Freek Prinsloo 082 443 1105 freek@laeveld.co.za Tel: 013 7924559
Nico Prinsloo 082 440 7638 nico@laeveld.co.za
HERTZOGVILLE Naas Malherbe 082 578 0757 naas@laeveld.co.za Tel: 082 578 0757
HOEDSPRUIT Gys Helm 083 494 0733 gys@laeveld.co.za Tel: 087 806 2063
Fanie Van Wyk 083 631 7149 fanie@laeveld.co.za
HOPETOWN Louis Olivier 082 806 0509 olivier@laeveld.co.za Tel: 082 309 0744
HOOPSTAD Braam Labuschagne 082 571 5496 braaml@laeveld.co.za Tel: 053 444 1332
Christiaan Labuschagne 082 565 2202 christiaan@laeveld.co.za
Pieter Labuschagne 082 775 1935 pieterl@laeveld.co.za
HUMANSDORP Chris Glennie 084 516 2896 chrisg@laeveld.co.za Tel: 074 887 9587
Benji Willis 082 819 4168 benji@laeveld.co.za
KAKAMUS Jaco Theart 076 707 9329 jacot@laeveld.co.za Tel: 076 707 9329
KLAPMUTS Erik de Vries 079 882 566 erik@laeveld.co.za Tel: 021 300 0544
Braam van Niekerk 060 529 9410 braamvn@laeveld.co.za
KOPPIES Willie van Sittert 079 184 9001 willie@laeveld.co.za Tel: 079 184 9001
KOSTER Willem van Staden 082 972 9896 willem@laeveld.co.za Tel: 082 972 9896
KROONSTAD Fires Jansen van Vuuren 082 809 5431 fires@laeveld.co.za Tel: 056 213 4615
LEEUDORINGSTAD Sampie Bisschoff 082 898 0309 sampie@laeveld.co.za Tel: 082 898 0309
LETSITELE Deon Mare 083 268 0073 deon@laeveld.co.za Tel: 015 345 1533/4
Johan Visagie 064 752 0701 johanv@laeveld.co.za
LEVUBU Andy Pereira 082 804 2603 andy@laeveld.co.za Tel: 082 804 2603
LICHTENBURG Abrie Venter 082 809 5428 abrie@laeveld.co.za Tel: 081 760 7559
Gert Yssel 083 235 5050 gerty@laeveld.co.za Tel: 081 760 5424
Wilco du Toit 082 496 2974 wilco@laeveld.co.za Tel: 081 765 3194
Nils Pieterse 084 606 4817 nils@laeveld.co.za
Niel Zimmerman 076 205 5115 niel@laeveld.co.za
LOSKOP Hennus van der Merwe 083 272 4529 hennus@laeveld.co.za Tel: 013 262 4105
LOUWNA Hannes De Wet 082 948 2772 hannes@laeveld.co.za Tel: 082 948 2772
LOUIS TRICHARDT Andy Pereira 082 804 2603 andy@laeveld.co.za Tel: 072 173 4787
LYDENBURG Paul Grobler 083 410 1494 paul@laeveld.co.za Tel: 013 235 4862
MARBLE HALL Anton Bredell 082 825 9424 anton@laeveld.co.za Tel: 013 261 1039
60 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

Jean Gouws 082 789 1489 gouws@laeveld.co.za
Pieter Dreyer 084 515 3707 pieter@laeveld.co.za
Stefan Van Wyk 082 805 5238 stefanvw@laeveld.co.za
Jurie Pienaar 082 416 1120 jurie@laeveld.co.za
Jaco Oosthuizen 076 154 3204 jacoo@laeveld.co.za
MIDDELBURG Stefan Bothma Jnr. 079 516 1360 stefanb@leaveld.co.za Tel: 079 516 1360
MONTAGU Gerrit de Kock 083 228 2321 gerrit@laeveld.co.za Tel: 083 228 2321
NELSPRUIT Charl Carey 082 388 0907 charlc@laeveld.co.za Tel: 013 752 7191/2
Etienne Carey 082 388 4240 etiennec@laeveld.co.za
Leon Martin 071 400 7578 leon@laeveld.co.za
NYLSTROOM Elfranco Mare 082 875 7245 elfranco@laeveld.co.za Tel: (014) 717 1009
OTTOSDAL Dennis Redelinghuys 082 685 5849 dennis@laeveld.co.za Tel: 018 572 0398
PARYS Philip Holtzhuizen 082 569 6702 philip@laeveld.co.za Tel: 056 817 7254
PATENSIE Kobus Kitshoff 082 575 9850 kobusk@laeveld.co.za Tel: 042 283 0769
PIETERSBURG Hill Van Schalkwyk 083 325 8227 hillvs@laeveld.co.za Tel: 015 293 0560
Callie Engelbrecht 082 852 5968 callie@laeveld.co.za
Callie Benadie 083 628 1938 callieb@laeveld.co.za
Stefan Jacobs 082 440 9306 sjacobs@laeveld.co.za
POTCHEFSTROOM PE Coetzee 073 123 9456 pe@laeveld.co.za Tel: 071 691 7130
Abrie Coetzee 083 448 0940 acoetzee@laeveld.co.za
PRIESKA Jannie Smit 082 496 5835 jansmit@laeveld.co.za Tel: 082 496 5835
RIVERSDAL Okkie Kotze 082 784 9811 okkie@laeveld,co.za Tel: 082 784 9811
RIVIERSONDEREND Bernard Groenewald 082 819 9279 bernard@laeveld.co.za Tel: 028 261 1009
SANNIESHOF Marco Maree 083 462 1905 marco@laeveld.co.za Tel: 083 462 1905
SENEKAL Peet Bosman 073 202 9484 peet@laeveld.co.za Tel: 073 202 9484
STANDERTON Philip D’alebout 060 985 1421 philipd@laeveld.co.za Tel: 060 985 1421
SWELLENDAM Cornelis van Tonder 072 686 6494 cornelis@laeveld.co.za Tel: 072 686 6494
TARLTON Ettienne Grundling 083 263 6551 ettienneg@laeveld.co.za Tel: 083 263 6551
THABAZIMBI Louis Minnaar 082 493 0928 louis@laeveld.co.za Tel: 082 511 0895
TZANEEN Lionel Schulze 082 898 8479 lionel@laeveld.co.za Tel: 015 308 0025
UGIE Richard Viedge 082 657 1728 richard@laeveld.co.za Tel: 082 657 1728
ugie@laeveld.co.za
VAALHARTS Dawie Opperman 083 263 3104 opperman@laeveld.co.za Tel: 083 263 3104
VENTERSDORP Michael Jordaan 082 571 5491 michael@laeveld.co.za Tel: 018 011 0256
VEREENIGING Chris Botha 082 653 5886 chrisb@laeveld.co.za Tel: 016 429 1676
Louis Botha 079 692 2190 louisb@laeveld.co.za
VILJOENSKROON Johan Dyason 082 416 0321 johand@laeveld.co.za Tel: 056 343 0989
WATERPOORT Jaco van der Merwe 071 873 7394 jacovdm@laeveld.co.za Tel: 084 808 3777
WESSELSBRON Kobus Fourie 082 920 5905 kobus@laeveld.co.za Tel: 057 899 1015
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 61

MEDIPOST
Vir al u medikasiebehoeftes! Gratis aflewering na enige
adres van u keuse.
www.medipost.co.za
www.pbsa.co.za/pbenergy.php
Tel: 012 426 4000 | Faks/Fax: 012 341 8043
E-pos/Email: marketing6@medipost.co.za
Multinet Lewensmakelaars (Pty) Ltd
(Reg. No.: 1995/09982/07)
FSP 11091
Park Straat 751, Arcadia, Pretoria, 0083
Tel: 012 344 5007 | Faks/Fax: 012 344 5003
E-pos/Email: info@multinetlife.com
PBSA (Pty) Ltd | PBSA Batsumi Enterprise
Pty Ltd
Unit 9 Kyalami Crescent, Kyalami Business Park,
Kyalami 1684
Tel: 010 300 4895
E-pos/Email: helgardj@pbsa.co.za
PLUSNET GEOTEX
Gee punte op alle skadunet-produkte en toue
JAMES HENNING:
Tel: 011 412 3954 | Sel/Cell: 082 335 9096
E-pos/Email: james@plusnet.co.za
RSA GRAIN STORAGE SOLUTIONS
offer solutions for grain storage, grain handling equipment,
water dams, PVC products and much more.
VENNOTEGIDS • PARTNER DIRECTORY
www.rsagrainstoragesolutions.co.za
www.scriptsavers.co.za
www.gobabistoyota.com
WILLEM LOOTS:
Sel/Cell: 076 991 5208
E-pos/Email: willem@rgss.co.za
GOBABIS TOYOTA NAMIBIA
Gives points on parts sales, vehicle sales and services.
This will apply only to Farmers that are registered with the
Namibian Agriculture Union
THEO REDELINGHUYS:
Tel: 062 562 081 | Fax: 062 562 661
Sel/Cell: 081 124 6957
E-pos/Email: redco@iafrica.com.na
62 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

Agribonus punte op ENIGE nuwe Toyota
voertuig aankoop.
Stuur jou faktuur en motor registrasie vorms
(NATUS) na ons Dienssentrum sodat jy, jou
punte kan verdien. Skakel ons Dienssentrum vir
enige addisionele vrae.
Agribonus points on ANY new Toyota vehicle
purchased.
Please ensure to send invoice and vehicle
registration documents (NATUS) to the
Agribonus service centre so your points can be
processed. Please contact the Service Centre
for any additional questions.
*Kry NOU punte op ALLE nuwe aankope by u naaste
TOYOTA-handelaar.
*Earn points on ALL new purchases at your nearest
TOYOTA dealer NOW.
www.toyota.co.za
AGRIBONUS DIENSSENTRUM/SERVICE
CENTRE:
Tel: +27 (0)12 843 5660
Faks/Fax: +27 (0)12 843 5661
E-pos/Email: info@agribonus.co.za
www.wildmanhuntingandoutdoor.com
www.zoetis.co.za
WILDMAN
BRANCHES
BETHLEHEM 058 303 0510
ELLISRAS 014 763 1811
ERMELO 017 819 3415
KATHU 053 723 3581
GROBLERSDAL 082 937 5401
KIMBERLEY 053 831 5284
NELSPRUIT 013 741 5330
PIETERMARITZBURG 033 940 0131
PRETORIA (MONTANA) 012 548 2368
UPINGTON 054 331 1780
VANDERBIJLPARK 016 933 6382
WESTERN CAPE 021 981 8180
ZOETIS
Zoetis is welbekend vir sy leier-navorsing en hoë gehalte
diere gesondheid produkte, vir effektiewe siektebeheer en
die maksimalisering van produksie-effektiwiteit in u kudde.
Zoetis is een van die stigterslede van AgriBonus en ons
gee punte op alle produkte wat u van ons aankoop wat
onder Wet 36 van 1947 geregistreer is.
DAVID HUMAN
Tel: +27 (0)11 245 3333
E-pos/Email: david.human@zoetis.com
CORNÉ GRIMBEEK
Tel: +27 (0)11 245 3320
E-pos/Email: corne.grimbeek@zoetis.com
Sien volgende bladsy vir ‘n volle lys van
Zoetis Verteenwoordigers.
See the next page for full list of Zoetis
Representatives.
VENNOTEGIDS • PARTNER DIRECTORY
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 63

VERTEENWOORDIGERS
REPRESENTATIVES
TOWN NAME CELL EMAIL
BETHLEHEM Mr Gerrie Roos 0825674517 gerrie.roos@zoetis.com
BLOEMFONTEIN Mr Johannes van Rooyen 0825674465 johannes.vanrooyen@zoetis.com
CRADOCK Mr Wouter Vorster 0827837559 wouter.vorster@zoetis.com
DUNDEE Mr Simon Adams 0825674456 simon.adams@zoetis.com
DURBANVILLE Mr Gerhard Steenkamp 0825569347 gerhard.steenkamp@zoetis.com
ERMELO Mr. Henry Leonard 0825564226 henry.leonard@zoetis.com
FORT BEAUFORT Mr. Khanyo Moshoeshoe O825778851 khanyo.moshoeshoe@zoetis.com
FRANKFORT Mr Guillaumé Taljaardt 0824931079 guillaume.taljaardt@zoetis.com
HANOVER Mr Jacques van Zyl 0824488665 jacques.vanzyl@zoetis.com
HARTENBOS Mr Jurie Wessels 0827739514 jurie.wessels@zoetis.com
HOWICK Mrs Odette Salzwedel 0828266529 odette.salzwedel@zoetis.com
JEFFREYS BAY Mr Deon van Wyk 0828266530 deon.vanwyk@zoetis.com
KIMBERLEY Mr. Riaan Terblanche O828266527 riaan.terblanche@zoetis.com
KOKSTAD Mr Lunga Ludidi 0825562997 lunga.ludidi@zoetis.com
LICHTENBURG Mr Frans Loots 0824614335 frans.loots@zoetis.com
LYDENBURG Mr Jannes van Rooyen 0828266528 jannes.vanrooyen@zoetis.com
MOOI RIVER Mr Philemon Zaca 0828266541 philemon.zaca@zoetis.com
MTHATHA Mr. Siya Mahlangabeza 0713320859 siya.mahlangabeza@zoetis.com
PIETERSBURG Mr Theuns Robertson 0825670430 theuns.robertson@zoetis.com
POTCHEFSTROOM Mr Marius Botes 0825655047 marius.botes@zoetis.com
QUEENSTOWN Mr Jacques de Villiers 0823340278 jacques.devilliers@zoetis.com
RUSTENBURG Mr Martin Montoedi 0824523488 martin.montoedi@zoetis.com
SOMERSET-OOS Mr. T. T. Paulsen 0825541699 tt.paulsen@zoetis.com
STANGER Mr Rich Ngqotheni 0825533523 rich.ngqotheni@zoetis.com
SWELLENDAM Mr Leon van der Merwe 0828554935 leon.vandermerwe@zoetis.com
UNDERBERG Mr Stephen Paans 0825572805 stephen.paans@zoetis.com
VRYBURG Mr Neels Brits 0824499603 neels.brits@zoetis.com
64 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

POINTS REDEMPTION DEPARTMENT
www.thebonusshop.co.za
00126
The Bonus Shop is only
an indication of
possibilities. Please
contact our
Service Centre at
012 843 5660
to redeem your points
for an item that is not
listed in
this catalogue.
‘The Bonus Shop’ is
net ‘n aanduiding van
moontlikhede.
Kontak ons
Dienssentrum by
012 843 5660
om jou punte te ruil vir
enige item wat nie op
hierdie katalogus
verskyn nie.
Code
855021
Salton 6L Pressure Cooker
POINTS 20 000
09971
00972
Code 330531EA
IJAM 9” Dual Screen
Portable DVD Player
POINTS 41 000
Code 47715EA
LEISURE QUIP
Rechargeable Emergency
Light
00994
Code 248237EA
MELLERWARE Biltong
King - Biltong at home
POINTS 15 000
Code 329403EA
7” Portable DVD Player
POINTS 10 000 POINTS 23 000
66
CAMPING AND OUTDOORS
KAMP EN BUITELUG
68
GADGETS
GADGETS
GAS AND BRAAI ACCESORIES
70
GAS- EN BRAAITOEBEHORE
71
HOMEWARE
HUISWARE
72
KITCHENWARE
KOMBUISWARE
74
TOOLS & HARDWARE
GEREEDSKAP & HARDEWARE
75
RIFLE SCOPES, EQUIPMENT AND OPTICS
GEWEERTELESKOPE, TOERUSTING EN OPTIKA
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 65

CAMPING AND OUTDOORS
Code 238018EA
CAMPMASTER Instant 300 Tent Assorted
POINTS 25 000
00999
STOCK IS
SUBJECT TO
AVAILABILITY.
TERMS AND
CONDITIONS
APPLY.
koplig
Code 292801EA
TERRACE LEISURE
256cm Balito Beach
Umbrella
POINTS 15 000
00925
Code 312859EA
CADAC 45L Cooler Box
POINTS 15 000
00994
Code MS7402
ULTRATEC headlamp
Rechargeable
POINTS 10 000
00895
Code
MS5123
U/TEC
Emergency/
camping
LED AC/DC SABS
POINTS 10 000
00997
Code
UN4001
UNICORN
4PCE WICKER
PICNIC BASKET
POINTS 20 000
00025
Code TS4001
Unicorn
Traveller 470ml
POINTS 6 000
00901
THE BONUS SHOP
Code 248672EA
CAMPMASTER 3m x 4m Ground Sheet
POINTS 14 000
00993
Code 322560EA
2 pack gas lighter
POINTS 5 000
00094
66 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

KAMP EN BUITELUG
00052
Code 424
Metalix Fire Pit
POINTS 10 000
00995
Code 248673EA
Campmaster 6 x 1.5m (H) Wind Boma
POINTS 17 000
00942
Code 339780EA
24 Can Deluxe Soft
Cooler
POINTS 10 000
00991
Code 339530EA
CAMPMASTER Utility
Box Black
POINTS 8 000
00892
Code HV3001
ISOSTEEL S/S D/wall
mug
POINTS 8 000
00995
Code 95561EA
CAMPMASTER Director
200 Chair Green
POINTS 17 000
00515
Code HV102
ISO DUO Titan
- 1L 2 Mugs
POINTS 15 000
08931
Code HV2010
Vacuum pot 1L
POINTS 21 000
09922
Code 322345EA
CAMPMASTER Dome Gazebo
POINTS 51 000
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
00943
Code 231535EA
Campmaster 12V
Adaptor Converter
POINTS 11 000
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 67
THE BONUS SHOP

GADGETS
Code OS2004
Alize Weather Station
Standard
POINTS 11 000
00585
Code OS2009
WMR89 Full Weather Station
- W/ISB & 7 day data
logger silver oregon
POINTS 43 000
05961
Code OS2010
Pro Home Wireless
Weather Station
POINTS 40 000
03892
Code HB1252
Ultratec Honey-badger
Hook Large Tan
POINTS 9 000
00362
Code HB1221
Ultratec Honey-Badger
TONG Small Black
POINTS 9 000
00012
Code GK4022
Gerber Paraframe Mini
POINTS 9 000
00991
Code GK4078
Gerber Remix Tactical
00657
Code SK1546
Endura Black Hand &
Black Pln
Code
SK1545
Endura 4 Combo Black
Frn
POINTS 16 000 POINTS 42 000 POINTS 38 000
06481
03561
THE BONUS SHOP
Code 320595EA
ROMOSS SOLO 3
6000mAh Power Bank
POINTS 10 000
00962
Code TA1000
3 IN 1 Sharp System
POINTS 11 000
00853
Code RV1480
TEKUT Bone Handle Biltong
Knife in Window Box
POINTS 10 000
00982
68 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

GADGETS
00778
Code MS4396-D
Gamepro Ninox
Recharge Spot 2000
lumen | 25W LED Ac/dc
w/bag&Red Filter.
POINTS 24 000
07511
Code MS4398 - D
Gamepro OTUS 12V
Spotlight 3500 L 36W
LED W/ Bag & Red Filter
POINTS 31 000
00621
Code MS4404-D
Gamepro Tyto 12V
Spotlight 4000 LUM 45W
LED W/BAG & Red filter
POINTS 33 000
00131
Code
MS4396
-DCH
Gamepro
Ninox
Recharge
Spot 2000
Lumens 25W LED
POINTS 34 000
00025
Code ML0592
Mag LED ultra 2D 412M
beam distance black
POINTS 16 000
00945
Code
SL6026
Supaled Strix3 800L
recharge with box
POINTS 15 000
00972
Code UB1007
ULTRAOPTEC Encounter
8x21 Compact Binoculars
POINTS 8 000
00152
Code UG4004
National Geographic
10x25 Binocular
POINTS 10 000
00085
Code UB1051
Ultra Opt Series 1 - 1x50
POINTS 00 000
WE DELIVER!
DELIVERY COSTS
INCLUDED IN ITEM
PRICE.
DELIVERY TO
URBAN ADDRESSES
ONLY
09941
Code 314072EA
GARMIN 4.3” Drive 40LM
POINTS 39 000
00997
Code 314070EA
POLAROID Dash Cam
Black
POINTS 21 000
THE BONUS SHOP
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 69

GAS EN BRAAI ACCESORIES
Code 229072EA
Jaffle Maker
00912
Code 348048EA
MEGAMASTER sizzler
camper pro silver
POINTS 9 000 POINTS 45 000 POINTS 12 000
09991
Code 208709EA
2 Burner Stainless Steel
Stove
00943
Code 347589EA
Fire Starter
00951
Code 322436EA
Cast Iron Bread Pot
POINTS 8 000 POINTS 11 000 POINTS 10 000
00992
Code
267029EA
LK Potjie stand
(POTJIE NOT INCLUDED)
00942
Code 410709EA
HART Large Oval Roaster
POINTS 13 000
00993
Code 347559EA
CAMPMASTER medium
Aluminium Tongs
POINTS 6 000
00069
THE BONUS SHOP
Code 345731EA
Digital BBQ Fork
POINTS 9 000
00951
Code 402
Large Stainless Steel
Braai
POINTS 10 000
00812
Code WC1321004
57cm Compact Kettle
POINTS 45 000
Code WC1221004
47cm Compact Kettle
POINTS 40 000
09961
09231
70 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

HUISWARE
00581
Code 854062
Russell Hobbs
Cera-glide 2000w Iron
POINTS 10 000
00894
Code 183411
Hoover Hand Held
Vacuum
POINTS 15 000
00322
Code 852025
Russell Hobbs
Hair Dryer
POINTS 10 000
00145
Code 857499
Hoover Handimate 6VB
POINTS 15 000
00202
Code 855791
Hoover Press Washer
2000W
POINTS 50 000
00000
Code
SGH12
3 Panel Gas Heater
PRICE AVAILABLE ON REQUEST
00631
Code 856449
Hoover Power Vac 5
POINTS 39 000
00243
00634
00644
Code 854916
Electric Blanket - Single
POINTS 10 000
Code 854916
Electric Blanket - Double
POINTS 13 000
Code 854916
Electric Blanket - Queen
POINTS 14 000
00586
Code 184223
Hoover Wet & Dry
POINTS 25 000
THE BONUS SHOP
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 71

KITCHENWARE
Code 855441
Salton Multi Grill and
Griddle
POINTS 17 000
00165
Code 852466
George Foreman
Grill and Griddle
POINTS 19 000
00327
Code 852459
George Foreman
In-shape Griller
POINTS 13 000
00224
ALL IMAGES USED
ARE FOR
ILLUSTRATIVE
PURPOSES. ACTUAL
PRODUCT MAY VARY
DUE TO PRODUCT
ENHANCEMENT
Code TDPC11
Tedelex 11- Litre
Pressure Cooker
POINTS 15 000
00713
Code 855343
Russell Hobbs
Hand Blender
POINTS 14 000
00484
Code 854335
Russell Hobbs
Microwave Oven
00617
Code
855588
Russell
Hobbs
Salt &
Pepper Mills
POINTS 24 000 POINTS 10 000
00982
Code 855777
Russell Hobbs
6-Litre Digital Slow Cooker
POINTS 20 000
00226
THE BONUS SHOP
Code
855994
Purifry Health Fryer
POINTS 30 000
003911
Code
855077
Salton Filter Coffee Maker
POINTS 10 000
00032
Code 854391
Russell Hobbs
Electrical Food Slicer
POINTS 25 000
00228
72 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

KOMBUISWARE
00351
Code 854629
Salton Cool Touch
2-slice Toaster
POINTS 7 000
00452
Code 184545
Russell Hobbs Two-slice
Sandwhich Maker
POINTS 10 000
00044
Code 856778
Salton Single Induction
Cooker
POINTS 20 000
00034
Code
856393
Russell
Hobbs 1,7L Red Kettle
POINTS 15 000
00654
Code 851668
Russell Hobbs Heritage
Red Toaster 2-slice
POINTS 14 000
07971
Code
855966
Russell Hobbs
12kg Ice Maker
POINTS 45 000
05241
Code TA1308
Bamboo cutting board
with knife
POINTS 6 000
00683
Code 855063
Salton 1400W Stainless
Steel 4 slice toaster
POINTS 13 000
00922
Code 856659
Salton Elite Cordless Kettle
POINTS 9 000
00793
Code 335597EA
Leisure Quip Enamel
Whistling Kettle Black
POINTS 13 000
00106
00047
00987
Code 854790
Salton 8-litre Urn
POINTS 20 000
Code 854797
Salton 16-litre Urn
POINTS 22 000
Code 854804
Salton 20-litre Urn
POINTS 24 000
THE BONUS SHOP
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 73

TOOLS AND HARDWARE
TM
TM
200 AMP INVERTER WELDER
Code MAT9005P
Accessories included: Aluminium Case • Electrode holder with cable & dinse
connector • Earth clamp with cable & dinse connector • Hand held face mark • Wire
brush & chipping hammer
POINTS 51 000
05361
200 AMP INDUSTRIAL
INVERTER WELDER
Code MAT9055KD
Accessories included: Electrode holder
with cable & dinse connector • Earth
clamp with cable & dinse connector •
Hand held face mark • Wire brush &
chipping hammer
POINTS 55 000
09281
88PC 5 TIER CANTILEVER
TOOLKIT
Code KEN90202
Compehensive tool kit with tool
storage units, for use in the
engineering workshop or garage, 5
tool trays for each tool having its own
place • The drawers will keep locking
bar when top cover is closed • Top
carrying handle • Powder coated
surface
01422
18V CORDLESS COMBI
DRILL
Code HTC-DV18DJL - T/KIT
Accessories included: Aluminium case • Various bits & drill
bits • 2 x 18V Li-ion batteries • 1 x Battery charger • 1 x Bit holder • 1 x Counter sink
POINTS 63 000 POINTS 89 000
09943
230MM 2500W HEAVY
DUTY ANGLE GRINDER
Code HTC-G23MR
Double insulated aluminium motor
housing • Insulation equivalent to
plastic housing • Greater strength and
heat resistance • Heavy duty 2500W
motor • Vibration absorbing side
handle • Tool free wheel guard
POINTS 61 000
05212
115MM 840W
ANGLE GRINDER
HTC-G12SQ
Powerful 840W motor for medium duty
commercial applications • Lightweight
with die cast alloy gear cover • Shaft
lock button for easy wheel change
• Two position side handle for easy
operation and flexibilty • Lightweight
and compact at only 1.6kg and
259mm for reduced user fatigue
POINTS 37 000
00179
TOOLS AND
HARDWARE
SUPPLIED BY
THE BONUS SHOP
830W ROTARY HAMMER DRILL
Code HTC-DH26PB
2-mode action: hammer drilling, drilling only • Idle striking prevention
mechanism reduces vibration and noise during no-load operation •
Single action bit change allows for easy operation • Variable speed to
suit multiple drilling applications • Soft touch dual layer front handle
with non-slip rear handle • Forward and reverisible for convenience
• Internal pressure adjustment mechanism for stabilsed hammering
POINTS 64 000
09822
74 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

Barsky Huntmaster
GEWEERTELESKOPE, TOERUSTING EN OPTIKA
00919
00607
Code UA3173
AC11310
3-9X40 IR
Code UA3155 Code UA3153 Code UA3180
AC10054 AC11290 AC10056
1.5-6X42 IR 4X40
3-12X50 IR
POINTS 21 000 POINTS 19 000 POINTS 36 000
00426
POINTS 25 000
02931
00626
Code R3028
Police/military universal
cleaning kit
00571
Code DS4205
Ram Ear-tect EF6G11
Non Electronic Ear Muffs
POINTS 11 000 POINTS 10 000 POINTS 25 000
00498
Code UG4081
National geographic
20-60x60
spotting scope
00097
00057
Code (RT-ABA)
SEEK Reveal Black XR
• Hand Held Thermal Camera
• Detection Distance - 275 meters • 9 pallet colours
• Field of view 20 Degrees • 15Hz framerate
POINTS 132 000
Code (RW-AAA)
SEEK Reveal Standard Blue
• Hand Held Thermal Camera
• Detection Distance - 152 meters • 7 pallet colours
• Field of view 36 Degrees • 9Hz framerate
POINTS 125 000
00015
00015
03985
Code (UW-AAA)
SEEK Compact - Android
POINTS 85 000
Code (LW-AAA)
SEEK Compact - IPhone
POINTS 85 000
Code (UT-AAA) 0015
SEEK Compact XR - Android
POINTS 100 000
03985
Code (LT-AAA) 0015
SEEK Compact XR - IPhone
POINTS 100 000
THE BONUS SHOP
www.agribonus.co.za • www.mybonus.co.za • www.thebonusshop.co.za
Autumn/Herfs 2018 | BONUS | 75

Aansoek vir ‘n AgriBonus/MyBonus-toekenning
Application for an AgriBonus/MyBonus reward
Voltooi asb vorm volledig • Please complete form in full
AgriBonus lidnr/Membership no
E-pos adres/E-mail address
Identiteitsnr/Identity no
Titel/Title
Noemnaam/First name
Volle voorname/Full names
Van/Surname
Geslag/Sex
Manlik/Male
Voorletter(s)/Initial(s)
Vroulik/Female
Taalvoorkeur/Language preference
Afrikaans English Ander/Other
Posadres/Postal address
Tel & Kodenr/Code no
Faks/Fax & Kodenr/Code no
Selnr/Cell no
Kode
Code
Besigheidsnaam/Company name
Plaasnaam/Farm name
IS U 'N LANDBOUPRODUSENT (Boer)?
ARE YOU AN AGRICULTURAL PRODUCER (Farmer)
Ja Nee Indien ja, voltooi vorm asb volledig
Yes No If yes, please complete form in full
AKKERBOU/CROP PRODUCTION
Mielies/Maize
Koring/Wheat
Groente/Vegetables
Vrugte/Fruit
Wingerd/Vinyard
Ander/Other
DIEREPRODUKSIE/ANIMAL PRODUCTION
BEESTE
CATTLE
SKAAP
SHEEP
Vleis/Meat
Melk/Milk
Vleis/Meat
Wol/Wool
Vark/Pigs
Bokke/Goats
HOENDERS Lê-henne/Laying hens
CHICKENS Braai/Broilers
Wild Game Hektaar/Hectare
Hektaar
Hectare
Totaal
Total
TOEKENNING VAN U KEUSE/REWARD OF YOUR CHOICE
Naam/Name van produk/te
Name/Names of product/s
Kode
Code
Punte ingeruil
Points redeemed
Aantal punte/Total points
BESTELLINGS SONDER AFLEWERINGSADRES SAL NIE GEPROSESSEER WORD NIE
ORDERS WITHOUT DELIVERY ADDRESS WILL NOT BE PROCESSED.
AFLEWERINGS ALLEENLIK NA DORPSADRESSE • DELIVERY ONLY TO URBAN ADDRESSES
Aflewerings Adres/Delivery Address:
Kode
Code
Hiermee doen ek aansoek om my AgriBonus punte vir bogenoemde toekenning/s van my keuse in te ruil.
I herewith apply to exchange my AgriBonus points for the above-mentioned reward/s of my choice
Handtekening/Signature
Datum/Date
Posbus: Privaatsak X1799, Silverton, 0127
Tel: +27 (0)12 843 5660 • Faks/Fax: 012 843 5661 • E-pos/E-mail: awards@agribonus.co.za
76 | BONUS | Autumn/Herfs 2018 www.thebonusshop.co.za • www.mybonus.co.za • www.agribonus.co.za

The book contains
264 pages
and more than
500 full-colour
photographs.
for more information visit:
www.zoonoses.co.za

LAEVELD AGROCHEM
Uitgawe 7: 2018
LAEVELD AGROCHEM SE LANDBOU
SEIL-SAFARI
9 – 13 APRIL 2018
MyFarmWeb Tegnologie
Neem beter besluite!
DIE EERSTE LANDBOUSKOU
OP WATER. Kom REIS SAAM!
PLANTVOEDING
Koperaanvulling
Hanteer haelskade
Pekanneutproduksie
Fosfoflo produkte
OESBESKERMING
Vrotpootjie in koring
Rhizoctonia solani
Mealybug control
ONTMOET VAN DIE 2017
Uitblinkers
Saam boer ons vooruit
OES-OPTIMALISERING | PLANTVOEDING | PRESISIE DIENSTE
www.laeveld.co.za

Simple formula for living
Live beneath your means
Return everything you borrow
Stop blaming other people
Admit it when you make a mistake
Give clothes not worn to charity
Do something nice and try not to get caught
Listen more, talk less
Take a 30 minute walk everyday
Strive for excellence, not perfection
Be on time. Don’t make excuses
Don’t argue
Get organised
Be kind to unkind people
Let someone cut ahead of you in line
Take time to be alone
Cultivate good manners
Be humble
Realise and accept that life isn’t fair
Know when to keep your mouth shut
Go on an entire day without criticising anyone
Learn from the past
Plan for the future
Live in the present
Trust God
Landswyd 012 940 4398
Laeveld
www.laeveld.co.za
@LaeveldAgrochem
GROEI

LAEVELD AGROCHEM GROEI 7
Inhoudsopgawe
BL
2 Boodskap van Ian Mansfield
3 Groete van Corné Liebenberg
4 Nuwe agente en tegniese kenners
5 MyFarmWeb TM
6 Laeveld Agrochem depots
8 Seil-Safari Landbou-boot
10 Hanteer haelskade op gewasse
12 Pekanneutproduksie
15 Bestuur van wortelgesondheid
om droogtestres te verminder
16 Op die voorpunt van tegnologie
18 Belangrikheid van koper
- Toepassing op sitrusproduksie
20 Bloubessie-verbouing
24 Acticell
26 Die bestuur van Vrotpootjie
in koring
29 MicroLife Research Centre
30 2017 Uitblinkers
32 Rhizoctonia solani op aartappels
34 Alternerende drag in sitrus
36 Beter besluite met Decision Farming TM
38 Inseisoen-risikobestuur
van Sonneblomme
41 Eis dieselrabatte moeiteloos
en suksesvol terug van SARS
42 Mealybug control
46 Die Fosfoflo produkreeks
48 Afrikaans is Groot terugvoer
49 Die alles-in-een saadpakkie
50 Genesis ® Twin Pack Nutritional Meal
52 Ontdek jouself
54 Fotoblad
56 Kopkrappers
53 Sportblad
REDAKSIE-SPAN
Die Groei Tydskrif word saamgestel deur die Laeveld Agrochem-span
Redakteur: Corné Liebenberg
Kreatiewe Bestuurder: Liza van der Walt @ BlueRed Design
Bydraes deur: Jeanette Nel en Karen Fourie
Laeveld Agrochem Mark en Tegniese-ondersteuningspan: Abrie Venter, Elfranco Maré,
Ernst de Beer, Hennie du Plessis, Ian Mansfield, Neel Rust en Phillip Venter.
© Kopiereg. Die publikasie en artikels bly die eiendom van Laeveld Agrochem. Alle regte voorbehou.
Alle publikasie navrae kan gerig word aan liza@bluered.co.za of per pos na Posbus 32462, Glenstantia, 0010.
Die inligting in die tydskrif word in goeder trou na die beste van ons vermoë verskaf maar die bedoeling is om inligting
te deel en nie om aanbevelings te maak nie – enige kliënt moet altyd steeds sy/haar naaste Laeveld Agrochem-agent
raadpleeg vir enige advies of aanbevelings.
LAEVELD AGROCHEM 1

MESSAGE FROM
Ian Mansfield
Ian is Head of Procurement at Laeveld Agrochem. He holds a
Honours degree in BSc Agric Entomology from the University of
Pretoria and spent 24 years working for Syngenta and its legacy
companies in R&D, Marketing and Sales.
Positioned at the point of highest potential
Being a relatively new addition to the Laeveld
Agrochem team since my move from Syngenta,
I have once again been reminded how every
growing season is unique, with new challenges
compared to previous years. The normal market
forces our agricultural market experiences
every year, whether commodity prices, exchange
rates or weather conditions to name
but a few (not to mention politics and policy),
vary so much in intensity from year to year.
I am further continuously surprised how
quickly conditions, or the status quo can
change and how quickly we forget the past.
Luckily the same is true for the “bad or hard
times”, they also change and can be forgotten.
However, to remain competitive in the agricultural
market we must learn from the past, but
keep trying to do things better and differently,
as so much is not in our hands.
The weather conditions once again continue
to challenge our entire industry by setting the
pace and extent of supply into the market.
However, the Laeveld Agrochem agents have
excelled in recommending and supplying our
customer base in, as explained above, a very
difficult summer season. I ascribe this tremendous
effort by the Laeveld Agrochem agents to
good and trustworthy relationships with their
customers. Their knowledge and presence,
“fighting the fight” with the growers to recommend
and supply their crop protection and
plant nutrition requirements, has resulted in a
+/- 14% year on year growth in turnover vs. the
same time last year (year to date). So much in
our industry can be ascribed to luck and timing,
but if you are not “in the field”, positioned and
ready at the point of highest potential, you
cannot take advantage of an “open try line”
to serve the grower.
This brings me back to one of the reasons I
joined Laeveld Agrochem and how in this ever
changing and highly competitive but exciting
environment, relationships upstream and
downstream are so important. It has been a
year where the crop protection industry once
again had to continuously adapt within the
season to supply or change plans away from
the normal (whatever that may be). I would
therefore like to take this opportunity to thank
our suppliers and service providers who have
in our dynamic agricultural market made plans
to supply or switch supply so that Laeveld
Agrochem could continue to supply our
combined customers with high quality
products and services.
From all of us at Laeveld Agrochem we are
very grateful to our suppliers and customers
for the results achieved so far. We appreciate
that our customers have once again put their
trust and crops in our hands.
As the 2017/2018 summer season draws to
a close and the 2018 winter growing season
starts, all of us at Laeveld Agrochem wish you
an excellent year ahead.
We look forward to continuing our relationships
with you in the amazing spirit we have
been so blessed to experience.
Groete Ian
2 GROEI

GROETE VAN
Corné Liebenberg
Corné is Direkteur en Bemarkingsbestuurder by Laeveld Agrochem,
waar hy poog om Laeveld Agrochem die markleier met
unieke innovasies, produkte en nuwe tegnologie te hou,
om sodoende kliënte se verwagtinge te oortref.
Die jaar 2018 kon voorwaar nie beter afgeskop
het nie. Ons buurman Zimbabwe, een van
ons belangrikste handelsvennote, het ’n nuwe
president en nuwe vooruitsigte. Suid-Afrika het
uiteindelik ook ’n nuwe president. Elkeen het
seker maar ’n paar tekortkominge, maar president
Cyril Ramaphosa is ’n gelowige en aktiewe
kerkganger. Dus heers daar tans ’n ongekende
gevoel van optimisme onder alle bevolkingsgroepe
in Suid-Afrika.
Die nuutste verwikkelinge rondom grondonteiening
sonder vergoeding plaas wel ‘n
effense demper op almal se entoesiasme,
maar dit is gelukkig nie prakties uitvoerbaar
nie, en daar is reeds kliphard agter die skerms
gewerk met teenvoorstelle. Op ons Seil-Safari
bootreis gaan Omri van Zyl, Uitvoerende Direkteur
van AgriSA, ons ook deeglik inlig oor die
die pad vorentoe. Hou moed!
Ons weet ons produsente het jaarliks hul
kwota uitdagings, met die min reën deesdae,
seker een van die grootstes, maar nog nooit
was daar soveel bewustheid onder die
publiek dat ons land sonder suksesvolle
boere geen toekoms het nie.
Dit is ook ’n bewese feit dat mense met vol
mae minder geneig is tot misdaad, en ons
vind dat op plase waar goed na die werkers
omgesien word, hulle produktiwiteit aansienlik
hoër is. Boonop sien hulle goed na hul werkgewers
se belange en welvaart om, want hulle
weet waar hulle toekoms en sekuriteit lê.
“Laat ons dan nie moeg word om goed te
doen nie, want as ons nie verslap nie, sal ons
op die bestemde tyd ook die oes insamel.”
– Galasiërs 6:9
Gepraat van vol mae, lees meer oor die
Genesis maaltydpakkies op bl. 50. Dit gaan
’n baie positiewe effek hê op jou werkers.
In lyn met Laeveld Agrochem se missie om
’n verskil in ander se lewens te maak, van
die saadpakkie-projek tot die skoon waterprojek
wat ons al bekendgestel het, is hierdie
inisiatief om die gesondheid, produktiwiteit
en immuniteit van plaaswerkers te verhoog,
die een waaroor ons tot dusver die positiefste
terugvoer ontvang.
By Laeveld Agrochem is ons ook uiters
opgewonde oor die eerste landbou-bootreis
in Suid-Afrika se geskiedenis, naamlik die
Seil-Safari, wat op 9 April van Durban na
Mosambiek vertrek. Met kunstenaars soos
Steve Hofmeyr, Robbie Wessels, Jay en aktrises
soos Donnalee Roberts en die komediant en
sanger Andries Vermeulen, wat almal saam
reis om ons land se mees innoverende en
suksesvolste produsente te vermaak.
Hierdie vermaak lyk egter klein as ’n mens na
die arsenaal kundige sprekers kyk, met temas
oor plaasveiligheid, hommeltuie, presisiedienste,
nuwe oesbeskermingsprodukte,
asook die nuutste innovasies en tegnologie
wat in die landbou beskikbaar is. Sien bl 8.
Feitlik niks wat aangebied gaan word, is al voorheen
in Suid-Afrika bespreek nie. Bekendes soos
Dawie Roodt, Erik de Vries en Myan Subrayan,
asook kundiges vanaf Nederland en Amerika,
is almal daar om ons kliënte te help om selfs
nog meer suksesvol te boer. Die sleutelwoord
is deesdae immers “meer met minder produseer”,
en julle gaan telkemale die “hoe kry ons
dit reg?”-antwoord hoor in die 30+ wêreldklas
temas wat aangebied word.
Lekker lees, ons opregte wens is dat elke produsent
vanjaar rekordoeste sal lewer. Dit is
juis in tye van uiterste beproewings wanneer
ons Vader se helpende hand die sigbaarste is.
3

Die Laeveld Agrochem-span
Nuwe agente en tegniese kenners
Nuwe agente
Welkom aan die nuwe agente!
SAREL KRUGER
Christiana
083 274 4732
sarel@laeveld.co.za
Louis Olivier
Hopetown
082 806 0509
olivier@laeveld.co.za
Gerhard v Staden
Hazyview
082 778 6521
gerhardvs@laeveld.co.za
Jaco vd Merwe
Waterpoort / Nwanedi
071 873 7394
jacovdm@laeveld.co.za
Bennie Ferreira Snr
Gamtoosvallei
082 492 3109
bennie@laeveld.co.za
Bennie Ferreira Jnr
Gamtoosvallei
082 825 5278
bennief@laeveld.co.za
All Laeveld Agrochem agents are
CropLife accredited or in training
to obtain accreditation.
CropLife SA, a non profit company, is an association representing the plant science industry,
including the majority of responsible manufacturers & suppliers of crop protection products,
and through its training and accreditation of member's sales personnel it strives to ensure that
farmers and other end-users are at all times provided with a professional and efficient service.
4 GROEI

New User New User Interface Launch
The Agri Technovation Team is extremely pleased to
launch The
The
Agri
Agri
a new Technovation
Technovation Team
user interface Team
is
(UI) is
extremely
for extremely
pleased
the MFW pleased
to
platform. to
launch
launch a
new
new
user
user interface
interface
(UI)
(UI)
for
for
the
the
MFW
MFW
platform.
platform.
This new version offers updated functionality and design and will be going live soon. The development of MFW continues
daily This and new we version hope offers that you updated are excited functionality with us and for the design possibilities and will be of going the future. live soon. Keep The an eye development out for even of MFW more continues exciting
This daily new and version we hope offers that updated you are functionality excited things with us and
happening for design the possibilities and will be
throughout of going the the future. live soon.
year. Keep The an eye development out for even of more MFW exciting continues
daily and we hope that you are excited with things us happening for the possibilities throughout of the the future. year. Keep an eye out for even more exciting
things happening throughout the year.
Remember that we have a 24/7 technical support structure in place that can be contacted at 081 526 6120.
Remember that we have a 24/7 technical support structure in place that can be contacted at 081 526 6120.
Remember that we have a 24/7 technical support structure in place that can be contacted at 081 526 6120.
Kind regards,
Kind regards,
The Agri Technovation Kind regards, team
The Agri Technovation team
For more information contact The Agri Laeveld Technovation Agrochem team or Agri Technovation.
www.laeveld.co.za www.agritechnovation.com
MyFarmWeb UI Launch.indd 3
2 777
308 FARMS AVAILABLE
FARMS AVAILABLE
95 592
DATA LAYERS
DATA LAYERS
2018/03/01 4:32:08 PM
LAEVELD AGROCHEM 5
MyFarmWeb MyFarmWeb UI Launch.indd UI Launch.indd 3 3
2018/03/01 4:32:08 PM

Laeveld Agrochem depots
Louwna •
Douglas •
Prieska •
6 GROEI
Laeveld Agrochem depots
Free State = 12 depots
North West = 11 depots
Limpopo = 11 depots
Mpumalanga = 11 depots
Western Cape = 7 depots
Northern Cape = 5 depots
Gauteng = 5 depots
Eastern Cape = 5 depots
Map not to scale
NORTHERN CAPE
• Citrusdal
WESTERN CAPE
• Klapmuts
• Montagu
• Riversdal
• Swellendam • George
• Bredasdorp

FREE STATE
Waterpoort •
Louis Trichardt •
Baltimore •
Tzaneen • Levubu •
LIMPOPO
Pietersburg • Letsitele •
Thabazimbi •
Hoedspruit •
Marble Hall •
Nylstroom •
• Groblersdal • Hazyview
NORTH WEST
Brits •
• Lydenburg
Buhrmannsdrif • Head Office •
Koster • Bronkhorstspruit • • Middelburg • Hectorspruit
Potchefstroom • Bapsfontein • • Delmas • Nelspruit
• Belfast
Lichtenburg •
Ventersdorp • Tarlton •
• Bethal
Sannieshof •
Vereeniging •
• Ermelo
• Standerton
Ottosdal •
• Parys
Leeudoringstad •
• Viljoenskroon
• Koppies
MPUMALANGA
Christiana • • Bothaville
Hartswater • Hoopstad • • Kroonstad
Vaalharts •
• Wesselsbron
• Senekal
Hopetown • • Hertzogville
• Bultfontein
• Bethlehem
• Bloemfontein
KZN
Ugie •
EASTERN CAPE
• Addo
• Gamtoosvallei
• Patensie
• Humansdorp
LAEVELD AGROCHEM 7

Technovation
Specialized to succeed
Agri

PLANTVOEDING
Hanteer haelskade op gewasse
Inleiding
Die droogte was erg, en is steeds, veral in die Westelike dele van ons land. Mens is altyd dankbaar
vir reën want daarsonder kan ons nie bestaan nie. Ongelukkig kom hierdie noodsaaklike
natuurlike hulpbron soms saam met hael. Ons besef ook hoe vernietigend ʼn haelstorm kan wees.
Hier volg ʼn paar praktiese riglyne, met spesifieke
verwysing na eenjarige groentegewasse, wat
na haelskade gevolg kan word:
Stap 1: Evaluasie
• Bepaal wat die skade is en of daar genoeg
gesonde weefsel en blare om die plant
te help herstel is. Dit sal bepaal of dit
ekonomies regverdigbaar is vir enige optrede.
• Bepaal ook waar die plant in sy fenologiese
stadium is, en of daar genoeg tyd oor is om
te herstel. Gewasse verskil van mekaar ten
opsigte van hul vermoë om te herstel.
Stap 2: Herstelproses
• Direk na haelskade gaan die plant in
“Repair Mode” in, waar die plant dadelik
sy verdedigingsmeganismes aanskakel,
hierdie proses is beter bekend as “Systemic
Acquired Resistance” (SAR). Dit beteken
net dat die plant deur die produksie van
fitohormone homself probeer verdedig.
Daar word ook groot hoeveelhede metaboliete,
suikers en nutriënte na die gesonde
weefsel getranslokeer om dit te beskerm
teen verdere skade.
• Alle vrugte wat beskadig is moet verwyder
word aangesien hulle, ten koste van die
herstelproses, nog meer energie van die
plant gaan nodig hê.
Stap 3: Optrede
• Die doel is om die plant te aktiveer, om
so gou as moontlik te herstel en om
sekondêre infeksie te voorkom.
• Opheffing van stremming
• Soos reeds genoem, is plante onder
geweldige stremming na haelskade en
blaarvoeding met sekere biostimulante
verlig hierdie abiotiese stremming. Produkte
(Acticell) wat by die Universiteit van Pretoria
op groenboontjies getoets is teen droogte
stremming, het goed gewerk. Fotosintese
metings, wat ook gedoen is, het gewys dat
Acticell die fotosintesetempo verhoog.
• Gebruik ʼn produk soos Fighter 0:2:3(25),
wat salisielsuur bevat, wat help om SAR te
dryf en dus die herstelproses te bespoedig.
• Herstel fotosintesetempo
• Daar moet so gou moontlik gepoog
word om die fotosintesetempo weer te
optimaliseer. Dit kan gedoen word deur
plantvoeding te optimaliseer om chlorofil
produksie te stimuleer. Blaarvoeding met
onder andere magnesium en sekere
biostimulante soos triakontanol, verhoog
die fotosintesetempo (bv. Acticell MagPhoto).
10 GROEI

Deur Hennie du Plessis
M-Tech Agric, BASOS, A0653
Besigheidsontwikkelingsbestuurder: Plantvoeding, Laeveld Agrochem
• Toediening van Boor versterk selwande,
help met die translokasie van suikers en
verhaas die herstelproses (bv. Acticell
Bio CalBor).
• Wortelstimulasie
• Wortelgroei en ontwikkeling word deur
haelskade benadeel, deurdat plantstremming
wortelgroei vertraag of selfs staak.
Stimuleer wortelgroei met ʼn geskikte wortel
stimulant soos byvoorbeeld Flamma,
Gatskop, Marinure DS, Maxiroot, Veggieto-Start
en Cosmoroot.
• Siekte beheer
• Ongeveer 24 uur na die haelskade moet
ʼn bakterie/swamdoder gespuit word om
sekondêre infeksies te voorkom.
• Navorsing het gewys dat koper-bevattende
produkte baie goeie resultate teen veral
bakteriese infeksies lewer, maak egter
seker van registrasies op die betrokke
gewasse.
• Mengsels van koperoksichloried en
mancozeb is ook al met sukses gebruik.
• Plaaslik het ons al koper (Copstar 120 SC)
opgevolg met kaliumfosfonaat (Fighter 0:2:3
(25) met goeie resultate. Fighter 0:2:3 (25)
bevat, onder andere, salisielsuur, wat
plantweerstand verhoog. Daar is ook ander
Fosfonaatprodukte soos die Fosfolflo
reeks beskikbaar. Alle etikette moet egter
noukeurig gelees word voor toediening.
Voorgestelde program
Raadpleeg u naaste Laeveld Agrochem verteenwoordiger om u by te staan met die regte
gewasprogram vir u omstandighede en onthou om altyd alle etikette noukeurig te lees voor
vermenging en toediening.
Aangesien die produsente skade aan hul gewas opgedoen het, wil mens die kostes uiteraard
so laag as moontlik hou en kanse vir fitotoksisiteit uitskakel.
Tyd van toediening Produk Dosis Aktiewe / Rede
24 uur na hael Copstar 120 SL 3 L/ha Koperhidroksied / Bakteriese infeksies
(Blaarbespuiting)
(maak seker Copstar is geregistreer)
24 - 48 uur later Acticell MagPhoto 1 L/ha Magnesium, Proteïne, Kelp,
(Blaarbespuiting) + + Triakontanol / Verhoog fotosintese
Acticell 1 L/ha Kalsium, Boor, Proteïne, Salisielsuur,
Bio CalBor
Fulviensuur / Selwand integriteit
7 – 10 dae na hael
(Met eerste besproeiing
deur besproeiingstelsel)
Easygro
Vegetative
+
Fighter
0:2:3 (25)
+
5 kg/ha
+
3 L/ha
+
NPK (6:1:3(44)), sitokiniene, ouksiene /
Vegetatiewe groei, deur besproeiingstelsel
Kaliumfosfonaat, salisielsuur /
wortelsgesondheid, weerstand.
Dien deur besproeiingstelsel toe
Flamma
5 L/ha
Kelp / deur besproeiing / wortelstimulasie.
Sien verdunning op etiket
LAEVELD AGROCHEM 11

Pekanneutproduksie
Positiewe projeksies bied goeie geleenthede
Daar is tans ’n toenemende belangstelling
in Suid-Afrikaanse landbousirkels rakende
pekanneutproduksie vir verskeie redes:
dit is minder kapitaal-intensief as ander
neutkultivars; uitvoerders rapporteer ’n
jaarlikse volume groei in pekanneute van
ongeveer 30%; en die Suid-Afrikaanse
Pekanneut Produsente Vereniging
(SAPPV) projekteer dat die toename
in produksie gaan veroorsaak dat die
industrie diversifiseer, met ’n groter
fokus op neut-kerne.
Pak pekanneutproduksie aan met ’n plan
Indien u ’n produsent is wat oorweeg om
met pekanneute te begin boer, is vooruitbeplanning
baie belangrik. Daar is verskeie
faktore wat potensiële pekanneutprodusente
noukeurig moet oorweeg, bepaal en beplan:
1. Kultivarkeuse
Dit is van uiterste belang dat die regte kultivar
geïdentifiseer moet word vir die streek se
klimaatstoestande, aangesien temperatuur
en die aantal hitte eenhede ’n invloed het
op neutgrootte en -kwaliteit.
Oostelike produksiestreke:
Vir Suid-Afrika se oostelike produksiestreke,
wat vergelyk kan word met Georgia, Mississippi
in die VSA, is kultivars beperk tot dié wat goeie
weerstand bied teen siektes (soos skurfsiekte)
en plae (soos plantluise). Barton, Shoshoni en
Ukulinga is goeie kultivarkeuses aangesien die
kultivars meer weerstandbiedendheid toon
teenoor die siektes. Daar is ook addisionele
opsies wat meer vatbaar is, maar baie goeie
opbrengste van goeie gehalte bied, soos
die Choctaw- en Mohawk-kultivars. Indien
produsente hierdie hoër-risiko kultivar opsies
kies, moet goeie bestuur en beheer van
siektes en plae toegepas word.
Westelike produksiestreke:
Kultivars soos Barton, Choctaw, Mohawk,
Navaho, Pawnee, Ukulinga of Wichita word
aanbeveel In die westelike verbouingsgebiede
met kort, koue winters en lang, warm somers,
soos dele van die noordwestelike Limpopo
provinsie, die Noord-Wes provinsie, die Vaalhartsvallei
en die benede Vaal- en Oranje-riviere.
Gebaseer op produksie en neutgrootte is Choctaw
en Wichita tans van die mees populêre
kultivars wat in boorde gevestig word.
Kultivar-diagagomie:
Wanneer ’n kultivar gekies word, moet
kultivar blomtye en -diagagomie ook in ag
geneem word vir kruisbestuiwers. Kultivardiagagomie
verseker dat kruisbestuiwing
tussen verskillende bome en ook verskillende
kultivars plaasvind.
Daar is twee tipes pekans, naamlik Tipe 1:
Manlike blomme word eerste ontwikkel en
wanneer dit gereed is om stuifmeel te stort
(korter blomme), word daarna verwys as ’n
Tipe I kultivar (protandrous); en Tipe 2: Vroulike
blomme word eerste ontwikkel voordat manlike
blomme stuifmeel stort, en dan word daarna
verwys as ’n Tipe II kultivar (protogynous).
Dit is uiters belangrik om die regte hoeveelheid
kruisbestuiwers (gewoonlik vier kultivars) te
vestig in boorde, waar die blomtye goed oorvleuel
vir goeie bestuiwing. Bestuiwers moet
nie verder as 50 meter van die hoofkultivar
12 GROEI

Specialized to succeed
Deur Willem Eigenhuis
MScAgric Hortologie (Landbouproduksie) Stellenbosch
Hoofagronoom (Graan en Pekanneute)
Landboukundige, Agri Technovation
Agri
Technovation
geplaas word nie en in hulle eie rye geplant
sodat dit nog steeds apart geoes kan word.
Omrede pekans afhanklik is van windbestuiwing,
moet produsente die hoof windrigting in
ag neem wanneer daar ’n boorduitleg met die
regte kultivars en kruisbestuiwers beplan word.
2. Grondontledings en -regstellings
Grond moet deeglik voorberei word deur
die korrekte bewerkings metode te volg
en ameliorante (Gips, Kalk ens) regstellings
varieerend toe te dien, om sodoende behoorlike
boordvoorbereiding te verseker. Dit kan
slegs behaal word deur kennis en ontleding
deur kundiges van die volgende drie fondamente
van grond, naamlik grondtipes en fisiese
eienskappe van grond (My SoilClassification);
grond chemiese eienskappe en vrugbaarheid
(ITEST Soil) en grondbiologie (ITEST MicroLife).
Met voldoende kennis van hierdie fondamente,
kan verskeie belangrike faktore bepaal word
voor die boord geplant word . Dit sluit in die
grondhorison, korrekte en geskikte grondtipes,
chemiese en voedingseienskappe van die
grond en grondbiologie (grondlewe status) en
dit is juis hierdie tipe beplanning wat suksesvolle
pekanneutproduksie verg.
Daar is verskeie effektiewe presisieboerdery
metodes tot produsente se beskikking om die
toestand, tipes en eienskappe van grond te
bepaal, soos byvoorbeeld om presisie grondmonsters
te neem en deur ’n laboratorium te
laat analiseer. Min produsente besef egter dat
die koste om hierdie presisie ontledings deel
te maak van hul boordbeplanning, minimaal is
teenoor die potensiële kostes van die moontlike
risiko’s daaraan verbonde om dit na te laat.
Die finansiële skade wat ’n produsent kan lei
as slegs twee bome per hektaar sou doodgaan,
is byvoorbeeld alreeds die ekwivalent van die
kostes om grondklassifikasie te laat doen.
Agri Technovation se MySoilClassification is
’n presisie benadering tot grondklassifikasie.
Grondtipe kan ’n substansiële effek op bome
se produksie en wortelgesondheid hê, asook
waterbestuur in boorde, neutgrootte en
-gradering en “plakstyf” (stick-tights). Verder
gee grondmonster-resultate, wat op die
ITEST Soil verslag beskikbaar is, ook duidelike
riglyne in terme van regstellings wat benodig
word, soos pH- en fosfaatvlakke. Voornemende
produsente kan saam met kundige landboukundiges
die totale beplanning doen met die
nodige inligting, voor hulle plant.
3. Die plantproses
Gedurende die plantproses moet gewaak word
dat plantgate se wande nie gekompakteer is
nie, veral waar spiraalbore op die driepunt van
trekkers gebruik word. Die aksie om plantgate
verkeerd te maak kan veroorsaak dat wortelontwikkeling
en groei benadeel word en ’n
sogenaamde pot-effek geskep word met
kompaksie van die plantgat se wande.
Alle lug moet ook gedurende die plantproses
vanuit die gate verwyder word deur dit met
water te vul voor die bome geplant word. Dit
sal verseker dat daar goeie grond-tot-wortel
kontak is en die wortels nie uitdroog nie. Die
bome moet ook op sy korrekte diepte geplant
word en daar word gewoonlik plantdiepte
merke op kwekerybome aangebring. Maak ook
seker dat die boom nie weer afsak in die plantgat
as jong bome se wortels begin groei nie,
want dit kan veroorsaak dat bome kan vrek
in die eerste paar maande na vestiging.
Die regte kwaliteit boom is ook baie belangrik.
Produsente moet die bome by die kwekery
besoek en inspekteer voor dit op die plaas
afgelaai word. Produsente moet veral oplet
dat daar nie te veel variasie in die boomstam
se deursnee of wortelontwikkeling is nie,
asook dat die boom ’n goeie, sterk reguit
penwortel sonder knakke en kinkels het.
4. Besproeiing
Water is een van die grootste insette op
pekans en in ’n waterskaarse land soos Suid-
Afrika, moet hierdie waardevolle hulpbron
reg benut en bestuur word vir maksimale
neutproduksie.
>>
LAEVELD AGROCHEM 13

Pekanneutproduksie
vanaf vorige bladsy
Sonder toegang tot ’n goeie hoeveelheid
water sal die vestiging van ’n pekanneutboord
’n groot uitdaging wees. Waterkwaliteit is
ook ’n essensiële oorweging voor ’n boord
of besproeiingsblok gevestig word, veral in
areas waar boorgate gebruik word. Gevolglik
is besproeiingskedulering die grootste sondebok
as dit by pekanneutproduksie, plantgroei
en voedingsopname kom.
Produsente word sterk aangeraai om grondklassifikasie
te laat doen waartydens die
potensiaal en waterhouvermoë van grond
bepaal word. Met dié inligting kan dan probes
geïnstalleer word om besproeiingskedulering
akkuraat te bepaal.
Omdat besproeiing so ’n groot rol in die
sukses van pekanneutproduksie speel, bied
Agri Technovation spesialisdienste aan produsente
wat ’n holistiese besproeiingsoplossing
bied. Eerstens beveel Agri Technovation aan
dat water getoets word voor besproeiing plaasvind
uit ’n nuwe waterbron (veral boorgate).
So sal bepaal kan word wat die waterkwaliteit
se kort- en langtermyn effekte op produksie
kan hê. Verskeie faktore, soos veral droogte
periodes kan die waterkwaliteit baie beïnvloed.
Dit word dus sterk aanbeveel dat produsente
waterkwaliteit van elke individuele waterbron
twee keer per jaar analiseer (elke winter
en somer).
MyIrrigation is ’n baie effektiewe besproeiingsoplossing,
wat wetenskaplike-beproefde
praktyke van presisieboerdery met wolkgebaseerde
tegnologie gekombineer in die
MyFarmWeb TM platform, om ’n 360-grade
benadering tot presisie data en besproeiingskedulering
te vorm. Deur vooraanstaande
tegnologie te gebruik vir die sagteware en
hardeware, en die data wat gegenereer word
dan saam te smelt met die unieke MyFarm-
Web-sisteem, het produsente toegang tot
bruikbare inligting wat omgeskakel kan
word in ’n plan van aksie.
Kies die regte span vir langtermyn sukses
Langtermynsukses met pekanneutproduksie
hang grootliks van langtermynbeplanning af
en deur al die regte stappe te neem voor enige
plant-aksies gedoen word, kan pekanneutprodusente
gerus wees dat die regte produksie
resultate vir dekades vorentoe behaal sal word.
Oor die algemeen produseer pekanneutboorde
vir meer as 50 jaar, wat beteken dat
produsente alle stappe moet neem om te
verseker dat die een kans wat hulle het om
die boord reg te vestig, geneem word. Die
grootste foute en skoolgeld wat betaal word
in pekan-aanplanting tans word begaan deur
bogenoemde beplanning af te jaag en die
geleenthede te mis om probleme vroegtydig
te identifiseer en aan te spreek voor die boord
gevestig word. Alhoewel dit makliker is om
regstellings te doen voor die boord gevestig
word, is daar baie aanpassings wat gemaak
kan word deur van die bostaande dienste te
gebruik as jou boord reeds gevestig is. Dit
sluit beter bemestingsvoorstelle, waterbestuur,
grondvrugbaarheids-optimiserings en vele
meer in.
Agri Technovation se span spesialiste
kan gelukkig vir huidige en potensiële
pekanneutprodusente bystaan
met beste praktyke en kundige
raad verskaf oor kultivarkeuse,
grondbestuur, besproeing en
bemesting om te verseker
dat pekanneutproduksie
en langtermynsukses
hand-aan-hand loop.
Vir meer inligting kontak jou
naaste Laeveld Agrochem-agent of
Agri Technovation landboukundige.
14 GROEI

Bestuur van wortelgesondheid
Om droogtestres te verminder
Deur Martin Wohlfarter
Met die Wes-Kaap droogte in sy derde agtereenvolgende jaar en
damvlakke op ʼn kritieke laagtepunt, voel veral die landbousektor
die uitwerking van tekorte aan besproeiingswater erg.
Strawwe waterbeperkings van tussen 60 - 80%
van normale allokasie is deur besproeiingsrade
en waterverbruikersverenigings ingestel. Vir
appelboorde wat tussen 4’000 en 8’000m 3
water/ha per seisoen benodig, impliseer
sodanige beperkings tot minder as ʼn kwart
van behoefte vir sommige boorde beskikbaar
sal wees.
Dít het ʼn drastiese uitwerking op produksiepotensiaal,
die oes en uiteindelik die realiseerbare
plaasinkomste. Baie produsente is
genoodsaak om boorde voor hul normale
vervangingsiklus uit te haal, ten einde die
hoër waarde kultivars te kan behou. Maar
selfs met sulke besparings, gaan die normale
groei van bome negatief beïnvloed word,
wat jare mag neem om in te haal, indien ooit.
Grondvog-tekorte veroorsaak terugsterwing
van haarwortels, wat wateropnamekapasiteit
drasties inperk. Wanneer toestande weer
gunstig is, verbruik sulke bome aansienlike
energie om verlore wortelmassa te vervang.
Gevolglik sal produksie in dié en daaropvolgende
seisoene nadelig beïnvloed word.
Bestuur van wortelgesondheid is van kardinale
belang en soveel meer onder droogtetoestande.
Verskeie kommersieel beskikbare produkte
soos Bacillus bakterieë, Trichoderma swamme
en Mycorrhizae stimuleer wortelgroei, beskerm
teen patogene en dien as simbiotiese verlengings
vir vergroting van wortelmassa
onderskeidelik. Gesonde grond is ryk aan die
voorafgenoemde, maar veral in konvensionele
verbouing is aanvullings wenslik en kan tot
beter droogtebestandheid bydra.
Gesels met u naaste Laeveld
Agrochem-agent vir ’n holistiese
wortelgesondheidsprogram.
Foto: Graan wat kwyn weens droogte in Swartland (2017)
LAEVELD AGROCHEM 15

LAEVELD AGROCHEM
Op die voorpunt van tegnologie
1. Laeveld Agrochem maak van tegnologie
gebruik om aan die voorpunt van gewasbeskerming
te bly. Hoe gebruik julle
hommeltuie en wat maak julle met die
inligting wat julle so genereer?
Eerstens kan mens met ’n hommeltuig wat met
’n gewone videokamera toegerus is, natuurlik
vinnig letterlik ’n oorsig kry oor ’n plaas en dan
besluit of spesifieke areas of kolle verdere
ondersoek nodig het. Op grondvlak, bv. uit ’n
bakkie, of te voet, is dit dikwels onmoontlik, of
geweldig tydrowend, om werklik ’n geheelbeeld
te kry. Hommeltuie spaar dus nie net vir
ons tyd nie, maar verhoog ook die kans dat
uitstaankolle wel raakgesien sal word en dus
aandag sal geniet.
Ons maak ook gebruik van gespesialiseerde
hommeltuie wat met kameras toegerus is wat
nie net visuele beelde nie, maar ook beelde
teen ander golflengtes kan neem, bv. sogenaamde
NDVI beelde. Amper soos ’n x-straal
apparaat. Hierdie diens is deel van ons Decision
Farming TM , ’n holistiese presisieboerdery
diens wat ons in vennootskap met Agri Technovation
aanbied, en waar ’n verskeidenheid
tegnieke gebruik en integreer word om beter
en vinniger besluite op plaasvlak te kan neem.
Met NDVI beelde wat deur hommeltuie geneem
is, kan die groeikragtigheid van gewasse uit die
lug waargeneem word op ’n baie fyn resolusie
- selfs tot op ’n individuele vrugteboom vlak.
NDVI kan stremming in plante uitwys, voordat
dit met die blote oog waargeneem kan word.
Probleemareas kan dan verder ondersoek
word om die oorsaak van die sub-optimale
groei te diagnoseer en aan te spreek.
2. Julle maak ook van satelliettegnologie
gebruik. Vertel ons meer?
Die resolusie van satelliete is natuurlik nie
so fyn soos die van hommeltuie nie, maar
satellietbeelde is deesdae teen ’n relatiewe
lae koste beskikbaar vir groot areas en op
’n baie gereelde basis. Dit kan dus ook ’n
waardevolle bydrae lewer om die groei van
gewasse oorhoofs te monitor.
In ’n kompeterende wêreld met verandering die
enigste gegewe, is die produsent wat probleme
eerste kan identifiseer en die vinnigste daarop
reageer, die een wat kop en skouers bo die res
uit staan. MyFarmWeb TM is die antwoord.
16 GROEI

Specialized to succeed
Deur Corné Liebenberg
Onderhoud op Grootplaas
Direkteur en Bemarkingsbestuurder, Laeveld Agrochem
Agri
Technovation
3. Julle neem gereeld grond- en ander
monsters. Hoe gebruik julle hierdie
monsters om julle kliënte te bedien?
Soos die spreekwoord sê: “Om te meet is
om te weet”. Gewasproduksie is deesdae
amper net so gespesialiseerd soos die mediese
wetenskap. ’n Goeie algemene praktisyn met
’n stetoskoop kan al baie help om siektes te
diagnoseer en te behandel. Maar as hy ook nog
toegang het tot bloedtoetse en ’n EKG masjien
kan hy sy taak net nog soveel beter doen.
So is dit ook in landbou. Die fisiese eienskappe
van grond, voedingsbalanse in die grond, die
analise van plantweefsel soos blare en petiole,
die analise van water wat gebruik word vir
besproeiing, die identifikasie van aalwurms in
die grond en ander peste en plae - al hierdie
inligting is van onskatbare waarde vir die
produsent en sy adviseurs.
Hoe meer ons weet en kan meet van die grond,
die gewas en omgewingsfaktore soos die weer,
hoe beter kan besluite oor insette, gewaskeuse,
ens. geneem word, dus, hoe meer effektief kan
die gewasproduksieproses bestuur word.
4. Is daar ander tegnologie wat julle gebruik
om julle kliënte van beter advies te bedien?
Die hoeveelheid en tipe data wat in landbou
beskikbaar is, word in ons tyd eksponensieel
meer, goedkoper en makliker bekombaar.
• Sommige data word op die plaas self gegenereer,
bv. stroperdata, toedieningsdata.
• Sommige word uit die lug waargeneem,
soos beelde van hommeltuie en satelliete,
• Of deur kundiges opgestel, bv. veranderlike
plantestand en bemestingskaarte.
• Sommige spruit voort uit laboratoriumanalise
of veldwaarneming soos inseklokvalle
of observasies.
Kort voor lank kan ons letterlik verdrink in ’n
see van data, en raak dit moeilik om die data
vinnig en maklik te vergelyk en in ag te neem
by besluite.
Ons gebruik ʼn internet gebaseerde platform,
MyFarmWeb TM , toeganklik vanaf enige internet
soekprogram (browser), waarop al hierdie data
gestoor, gevisualiseer en maklik toeganklik
gemaak word. Die platform word gebruik deur
ons eie agente en tegniese spesialiste, maar is
ook beskikbaar vir die produsente self. Veldwaarnemings
soos monsterpunte, foto’s en
lokvaldata kan op ’n selfoon of tablet vasgelê
word met MyFarmApp, van waar dit outomaties
aansluit by die platform.
Rekenaar en inligtingstegnologie
speel dus ook in landbou ’n al hoe
groter rol om beter en vinniger
besluite te kan neem.
Al die tegnologie genoem gaan daaroor om ’n
geheelbeeld van ’n plaas of plase van een kliënt
te kry, om die data daarvan in ’n maklik verstaanbare
vorm te kan genereer, interpretasies en
aanbevelings daaruit te kan maak, en om dan
die nodige regstellings te maak, want sonder
die regstellings het al die ander stappe en data
geen waarde nie. Waar dit gedoen is, het ons
geweldige suksesse bereik, en van ons land se
grootste kliënte gebruik hierdie roete met
reuse sukses om opbrengste te verhoog.
Vir meer inligting kontak jou naaste Laeveld Agrochem-agent
of Agri Technovation landboukundige.
www.laeveld.co.za www.agritechnovation.com
LAEVELD AGROCHEM 17

Belangrikheid van kopervoeding
- Toepassing op sitrusproduksie
Hoewel koper as ’n mikro-element geklassifiseer
word, speel dit net so ’n belangrike
rol by gewasproduksie as enige ander makroelement.
Mikro-elemente word in veel kleiner
hoeveelhede benodig as makro-elemente.
Liebig se wet beeld die belangrikheid
van die mees
beperkende faktor baie
duidelik uit deur te illustreer
hoe opbrengs
nie bepaal word deur
die totale hoeveelheid
voedingstowwe wat
beskikbaar is nie, maar
deur die skaarste voedingstof
wat ’n tekort veroorsaak.
https://en.wikipedia.org/wiki/Liebig%27s_law_of_the_minimum
Koper is een van die mikro-elemente wat
maklik oor die hoof gesien word in die daaglikse
stryd vir beter opbrengs en gehalte by
sitrusproduksie.
Die funksie van koper in sitrusbome
Koper verrig verskeie sleutelfunksies by groeiprosesse
in plante, soos onder andere om as
katalisator op te tree waar suurstof in plante
gebruik word, by proteïen- en koolhidraatmetabolisme
en ook by fotosintese (Coetzee,
JGK, 2007).
Volgens Mulder se kaart (onder) speel koper
verder ’n baie interaktiewe rol saam met
ander elemente.
Rooi lyne dui antagonisme aan, terwyl groen
lyne sinergisme tussen elemente uitwys.
Hierop kan duidelik gesien word dat die koperen
stikstofopname byvoorbeeld teen mekaar
werk wanneer die een of ander in te groot
hoeveelhede en ongebalanseerd voorkom.
Wanneer kom kopertekorte voor?
Kopertekorte is geneig om voor te
kom wanneer:
• Die grond natuurlike lae vlakke van koper het
• Die grond pH hoog is, bv. bokant pH (H20) van 8
• Met te veel stikstof bemes word
• Wanneer nuwe groeistuwings te vinnig plaasvind
• Sekere kultivars is van nature geneig om ‘n
groter behoefte aan koper te hê
• Wanneer die fosfor vlakke in die grond
te hoog is.
Waar kom kopertekorte voor?
Die uitwerking van ’n kopertekort kan beperkings
op enige deel van ’n plant veroorsaak, maar
die opvallendste simptome word gesien op
die blare en lote by nuwe en aggressiewe
groeistuwings.
http://forums.cannabisculture.com/forums/index.php?/topic/185501-mulders-chart/
Hoe lyk simptome van ’n kopertekort?
Tipiese simptome sluit in:
• S-vormige nuwe lote waarvan die stingel
meestal hoekig is
• Abnormale groot bakvormige blare
• Skielike tak-terugsterwing met gomuitskeidings
aan die basis van die droë takke
• Gompakkies in die albedo-deel van die skil
• Enkele takke sterf terug weens ’n ernstige
kopertekort.
18 GROEI

Deur Ernst de Beer
M.Sc. (Omgewingsbestuur) NWU Pukke, AVCASA A2024, BASOS A0011
Besigheidsontwikkelingsbestuurder, Laeveld Agrochem
Tipiese S-vormige lote by nuwe groei
Enkele takke sterf terug weens ernstige koper tekort
Abnormale groot en bakvormige blare kom voor
Hoe kan kopertekort behandel word?
Kontak gerus ’n Laeveld Agrochem-verteenwoordiger
vir unieke oplossings en die
verskaffing van ’n volledige handleiding
tot sitrusbemesting.
Koperprodukte wat onder andere deur
Laeveld Agrochem aanbeveel word, sluit in:
• Copper to Perform
• Acticell Biocop
• Koperchelaat EDTA 15%.
Die beste raad is om met ’n grond- en blaarontleding
te toets indien ’n kopertekort vermoed
word, en dan dienooreenkomstig op te tree.
Kontak jou naaste
Laeveld Agrochem-agent vir die regte
oplossing vir jou boerdery.
www.laeveld.co.za
LAEVELD AGROCHEM 19

INLIGTING
Bloubessie-verbouing
Bloubessies, soos talle ander bessies en
neute, word as sogenaamde superkosse
geklassifiseer. Dié bessies is ryk aan vitamiene
C en K, mangaan en anti-oksidante. Veral
laasgenoemde is baie voordelig vir bloeddrukregulering
en daarmee saam verlaag dit
ook ’n mens se kanse vir bloeddruk-verwante
hartsiektes. Daar is ook verwantskappe met
verhoogde breinfunksie en die vertraging
van selverouderingsprosesse. Met so ’n hoë
gesondheidswaarde, sou ’n mens verwag
dat die mark dienooreenkomstig lyk.
Om dit in perspektief te plaas, die plaaslike
bloubessie-oes is gelykstaande aan slegs
1% van die plaaslike tafeldruifoes in terme
van tonnemaat. Suid-Afrikaanse bloubessieproduksie
is grotendeels gemik op die uitvoermark,
juis om die tekorte van die noordelike
seisoen aan te vul. Die plaaslike mark groei
steeds teen ’n aansienlik tempo, veral namate
bloubessies meer bekostigbaar en al hoe
gewilder by verbruikers word.
Volgens die Internasionale Bloubessie-organisasie
(IBO) is vanaf Januarie tot Oktober 2017
wêreldwyd ongeveer 655 000 ton bloubessies
geproduseer, waarvan amper ’n driekwart in
Amerika – spesifiek die Verenigde State van
Amerika, Kanada en Chile – was.
Tradisioneel is die bloubessie ’n Noordelike
Halfrond-gewas en is produksie hoofsaaklik
daar gesetel. Chile is die grootste Suidelike
Halfrond-produsent en verteenwoordig
ongeveer 15% van die wêreldproduksie.
Australië en Suid-Afrika verteenwoordig
slegs 0,5% van die wêreldproduksie.
Rypwordende bloubessies
20 GROEI

Deur Martin Wohlfarter
B.Agric.Admin (Landbou & Bemarking), AVCASA A4164, BASOS A0680
Bloubessies in Suid-Afrika
Vroeë bloubessie-aanplantings in Suid-Afrika
het hulle oorsprong hoofsaaklik vanaf die
Amerikaanse variëteite. Hierdie bessies verskil
van die Europese Vaccinium-spesies, hoofsaaklik
wat betref hulle groeiwyse en bessievorm,
vleis- of pulpkleur en smaakintensiteit.
Die Europese Vacciniums-spesie, waarna in
Engels verwys word as “bilberries”, is kleiner
plante, soortgelyk aan die lae-bos bloubessievariëteite.
Die plant dra kleiner vrugte, maar
die vrugte het ’n duidelike donkerpers tot
byna swart kleur. ’n Duidelike verskil lê by die
vleiskleur. Europese variëteite se vleiskleur is
donkerpers, terwyl die Amerikaanse variëteite
se vleiskleur baie lig is.
Onkundige verbruikers sien dikwels dié vleiskleur
verkeerdelik as ’n negatiewe visuele gehaltefaktor,
en kan dink sulke bessies is waterig
of smaakloos. Dit is egter glad nie die geval nie.
Die groeiwyses van bloubessies
In Europa, veral in die Skandinawiese lande,
kom bloubessies tipies in ryk, organiese en
sanderige gronde in dennewoude voor. Bloubessies
is meerjarige lae, tot hoë struike en
kan by ’n verskeidenheid van grondtoestande
aanpas. Die plant verkies egter suurgrond,
met ’n pH tussen 4, 5 en 6.
’n Hoë organiese fraksie met goeie dreinering
is baie belangrik, aangesien die plant se vlak
wortelstelsel nie verdraagsaam is teenoor
versuiptoestande nie. Besproeing-skedulering
moet dus baie fyn beplan word om die ideale
vog-lug-verhouding te handhaaf. Waar dit in
oop gronde geplant word, is dit wenslik om
walle op te erd vir verbeterde dreinering,
bestuur van die grondtemperatuur en vir
gemak van bewerkingspraktyke soos snoei
en oes.
Bloubessie-planttipes
Lae-boskruiper bloubessie-variëteite groei
slegs so hoog as 10 tot 15cm en produseer klein,
maar baie aromatiese, soet bessies. Hoë-bos
bloubessie-variëteite, wat tipies kommersieel
op groot skaal verbou word, lewer struike van
een tot twee meter hoog. Selfs hoër plante
kan ondersteun word, maar die geskiktheid vir
bewerkingspraktyke en plantspasiëring moet
in ag geneem word.
Hoë-bos variëteite produseer groter bessies
en het dus ’n hoër produksiepotensiaal. Die
produksievlakke is tussen 10 en 15 ton per
hektaar, met produksievlakke van 20 ton per
hektaar wat al aangeteken is in hoë-digtheid
aanplantings. By die groter bessies kan smaak
effens minder intens as dié van lae-bos variëteite
wees. Dit onderstreep die belangrikheid
van kundige ondersteuning en gepaste
voedingspraktyke tydens produksie.
Voordele van hoë-bos variëteite sluit in die
vermoë om by ’n Mediterreense klimaat aan
te pas en die feit dat daar nie ’n groot behoefte
aan winterkoue is nie. Dit maak dié variëteite
uiters geskik vir verbouing in die meeste Suid-
Afrikaanse toestande, veral ook waar tonnelproduksie
toegepas word. >>
Goeie vrugvorm
LAEVELD AGROCHEM 21

Bloubessie-verbouing
vanaf vorige bladsy
Plaaslike bloubessie-produksie word hoofsaaklik
deur Amerikaans of Australiese variëteite
gedomineer. Die Suid-Afrikaanse bedryf fokus
primêr op lae-koue-behoefte kultivars soos
vroeë Snowchaser & O’Neal, mid-seisoen
Emerald en mid-tot-laat San Joaquin.
Die nuwe Australiese kultivars wat nou
aangeplant word, sal hulself nog in Suid-
Afrikaanse toestande moet bewys. Inligting wat
reeds beskikbaar is, lyk egter baie belowend.
Hitte- en droogte-verdraagsame kultivars uit
die Rabbiteye-groep is ook baie gewild, maar
verg fyner bestuur wat bestuiwers betref.
Hoewel die meeste van die sogenaamde
noordelike hoë-bos variëteite nie kruisbestuiwers
benodig nie, verhoog goeie bestuiwingspraktyke
beslis die produksiepotensiaal in
terme van bessiegrootte, getalle per bos
en dus tonnemaat per hektaar.
Aansienlike verskille bestaan met betrekking tot
kultivars, produksiegebiede en die teenwoordigheid
van ander natuurlike bestuiwers soos
vlieë, brommers en hommelbye. In Suid-Afrika
maak ons hoofsaaklik van heuningbye vir
bestuiwing gebruik, wat weer eens toegepaste
bestuur onder tonnels verg. Bye kan veral
onder bewolkte toestande temperamenteel in
sulke strukture wees, wat tydelik tot swakker
bestuiwing kan bydra.
Oop- of tonnelverbouing?
’n Mediterreense klimaat, tipies van die
winterreënvalgebiede in die Suid-Kaap naby
George en die Overberg, is baie geskik vir oop
verbouing. Tog het baie produsente hier ook
reeds gevind dat tonnelverbouing klimaatsvariasie
verminder en dat verhoogde opbrengste,
onder meer gematigde bestuurspraktyke
behaal word.
Veral die beperkende faktore van wind kan
goed met tonnels uitgeskakel word. Die bestuur
van humiditeit in tonnels is egter baie belangrik
ten einde swamsiektes soos roes te voorkom.
Die belang van voeding
Ouer literatuur van die vroeë 2000’s maak
melding van bloubessies se lae voedingsbehoeftes,
maar tog is organiese voedingsryke
gronde wenslik vir produksie. Dit is dus verstaanbaar
dat aansienlike verwarring rondom hul
voedingsbehoeftes bestaan. Bloubessies het
sterk P- en K-behoeftes en waar grond se pH’s
hoër is, ook hoër swaelbehoeftes.
Die belangrikheid van gereelde monsterneming
(blare en grond) moet onderstreep word, ten
einde die nodige aanvullings te maak. Waak
teen veral oormatige N-bemesting, aangesien
dit baie vegetatiewe plante tot gevolg het, wat
nie noodwendig ’n swaar vrugdrag kan ondersteun
nie.
Swak of slap plante breek maklik en verloor
drahout, wat die langtermyn-produksiepotensiaal
verlaag. Die vruggehalte kan ook ingeboet
word waar te hoë N-vlakke gehandhaaf was.
Hoewel tekorte van mikro-elemente min aangeteken
word, is terugsterwing van groeipunte
weens boortekorte algemener.
Dit is tog net natuurlik dat die voedingstowwe
wat met ’n oes verwyder word weer aangevul
22 GROEI

Skandeer hierdie kode en luister na Martin
se onderhoud op Grootplaas of gaan kyk
by: https://youtu.be/7Xeu6D-QNec
Bolwurm larwe op bloubessieplant
moet word, om te verseker dat plante nie die
grond uitput nie en die gewenste produksiepotensiaal
kan handhaaf.
Weens die tekorte aan organiese fraksies in
baie Suid-Afrikaanse gronde word tonnelbloubessies
gereeld in sogenaamde potaanplantings
gedoen. Sodanige mediums word
pasgemaak en kan meer eenvormig en
doelgerig bestuur word.
Peste en plae
Die ou gesegde “Plant ’n gewas in ’n ry en sy
peste en plae kom” is ook waar vir bloubessies.
Hoewel ongeveer 300 verskillende insekspesies
op bloubessies aangeteken is, is slegs die
volgende van primêre belang vir kommersiële
produksie:
• Knopmyte, wat veral blomknoppe affekteer
en dus die vorming van bessies verhoed,
snywurms, bolwurms en ander lepidoptera,
veral van kort voor blom regdeur tot by
vrugvorming, blaaspootjies in blom, bladspringers
van blom tot blom, vrugtevlieë,
plantluise, witvlieë, dopluise en verskeie
snuitkewers of kalanders.
• Blaarroes, spesifiek witroes, Alternaria sp
en Septoria sp, kom algemeen in vogtige
toestande voor en moet voorkomend
bestuur word om te verhoed dat produksie
negatief beïnvloed word. Soos met enige
plant, is ’n goeie, gesonde blaredak die
kombuis wat die produksiepotensiaal bepaal
en moet goeie bestuur toegepas word om
dit te verseker.
• Bloubessies is vatbaar vir Phytophthorawortelvrot
en plant-parasitiese aalwurms.
Hoewel aalwurmskade baie wisselvallig kan
wees, kan gestresde plante meer vatbaar
wees. Dolkaalwurm is ’n vektor van onder
andere tamatie ringvlek-virus, wat ook op
bloubessies voorkom en maklik met roes
verwar kan word. Dus is goeie grondvoorbereiding
of ’n analise van die medium
waarin bessies geplant word belangrik,
veral waar herplant plaasvind.
Bloubessies verteenwoordig ’n baie goeie
plaashek-inkomstepotensiaal, veral in die lig
van ’n tekortkoming in produksie in die Suidelike
Halfrond. Dit is egter ’n gewas wat aansienlike
kapitaalinsette verg, veral met betrekking
tot tonnelstrukture om die ideale mikroklimaat
te skep en te bestuur.
Bloubessies is baie arbeidsintensief met betrekking
tot oespraktyke en alhoewel meganiese
oes ondersoek word, bly die bessiegehalte vir
die vars mark die beste onder hand-oespraktyke.
Bloubessies moet bestuur en mee geboer
word – doen dit dus reg van die begin af.
Gepaste grondmediumontledings, grondvoorbereiding,
kultivarkeuse, besproeiing,
voeding en oesbeskerming met gereelde
insette van kundiges, maar veral die boer
se eie voete in die aanplanting, is kardinaal
vir ’n suksesvolle boerdery.
Kontak gerus u naaste Laeveld
Agrochem-agent vir ’n holistiese
bloubessie-bestuursprogram, asook raad
oor oesbeskerming en oesmaksimering.
LAEVELD AGROCHEM 23

PLANTVOEDING
www.rolfesagri.co.za
Versprei deur Laeveld Agrochem
24 GROEI

Vir meer inligting kontak jou naaste Laeveld Agrochem-agent
omtrent hierdie revolusionêre produkreeks.
LAEVELD AGROCHEM 25

OESBESKERMING
Die bestuur van Vrotpootjie in koring
Vrotpootjie is ’n wortelsiekte wat op koring deur die swam
Gaeumannomyces graminis var. Tritici veroorsaak word. Dit is
ʼn groot bedreiging in gebiede waar daar intensief met koring
geboer word.
Vrotpootjie is een van die grootste bedreigings
van grondgedraagte siektes in koring in die
wêreld, en kan tot 72% oesverlies lei, en is
daar nog nie genetiese weerstand teen die
siekte gevind nie.
Alvorens daar besluit kan word wat die
mees ekonomiese manier is om die siekte
te bestuur, is dit noodsaaklik om te weet
watter faktore ʼn rol in die voorkoming
van die siekte speel.
In die afwesigheid van ’n geskikte gasheerplant
kan die swamspore vir lang periodes in die
grond oorleef. Sodra daar ’n geskikte gasheerplant,
naamlik koring, verbou word, aktiveer
wortelafskeidings van die gasheerplant die
swam, wat dan begin ontwikkel, en sodoende
word die jong saailing besmet. Die swam
vermeerder soos wat die plant groei en besmet
die hele wortelstelsel.
Hoe lyk Vrotpootjie?
Die swam is grondgedraag en oorleef in
die stoppels en wortels van besmette plante
wat in die grond agterbly nadat die koring
geoes is. Die swam besmet die wortels
(Foto 1), kroon en basis van koring. Die
swam oorleef in besmette gasheerstoppels,
van waar askospore kan dien as ʼn bron van
inokulum van die siekte.
Foto 1: Die linkerkant dui op besmette wortels teenoor
gesonde wortels op die regterkant van die foto (Lukas Meyer)
26 GROEI

Deur Abrie Venter
B Agric (UOVS) A2013
Besigheidsontwikkelingsbestuurder, Laeveld Agrochem
Plante met lae vlakke van infeksie wys soms
geen simptome nie, maar plante wat erger
besmet is word vroeg ryp en is soms verdwerg.
Vrotpootjie kan baie duideliker waargeneem
word na die are verskyn het.
Die siekte maak kolle (Foto 2) in die land en die
plante vertoon soms ryp tussen ander gesonde
groen plante. Die wortels en die kroon van
die stam verkleur swart en die plante kan
maklik uit die grond getrek word. Wit of dooie
are (Foto 3) kan verspreid oor die besmette
land waargeneem word. Koringare van
besmette plante produseer min of geen
saad. Saad vanaf besmette plante is verkrimp
en het ’n lae massa.
Watter faktore speel ʼn rol in die bevordering van die siekte?
Indien koring aan stremmingstoestande blootgestel word, is dit bevorderlik vir die ontwikkeling
van Vrotpootjie. Stremmingstoestande sluit, onder andere, in:
• Versuiptoestande op swak gedreineerde grond.
Vrotpootjie kom veral voor in die somer reënval
gebiede onder besproeiing aangesien die koring
fisiologies begin graanvul en dan ontvang
hierdie gebiede hul eerste somerreën.
• Sekere gras onkruide is geskikte gashere vir
die swam. Navorsing bewys dat ongeveer 83%
van grasspesies draers kan wees van die swam.
• Mangaan, stikstof, fosfaat en sink tekorte
maak die gewas meer vatbaar vir Vrotpootjie.
• Grondverdigting kan ook ʼn oorsaak wees
van hoër besmetting, veral as koring op
dieselfde lande (monokultuur) die daarop
volgende seisoen geplant word.
• Swak saad (terug gehoude saad) kan
bevorderlik wees vir Vrotpootjiebesmettings.
Foto 2: Die dooie kolle in die land is mooi sigbaar uit die lug.
(‘Drone’ 25 November 2017)
Foto 3: Wit dooie are is mooi sigbaar by
volwasse plante
Die bestuur van Vrotpootjie
Optimale voedingsbestuur: Maak gebruik
van grondontledings om die grondvoedings
balanse aan te spreek. Maak van blaar / Dris
ontledings gebruik om voedingsskedulering
te verfyn. Gebruik van saadbehandelings
wat klem lê op Mn, Zn en P.
Kultivar keuse: Kies aangepaste kultivars vir
jou plaas en plant teen aanbevole saaidigtheid,
soos voorgestel deur die instituut vir
kleingrane.
Wisselbou het ʼn impak op die beskikbaarheid
van inokulum en kan dus bydra tot die beheer
van die siekte. >>
LAEVELD AGROCHEM 27

Die bestuur van Vrotpootjie in koring
vanaf vorige bladsy
Onkruid, opslagplante, grasse en stoppels,
wat moontlik bronne van inokulum kan wees,
moet vernietig word. Plant dus gewasse wat
nie gashere vir die swam is nie. Gewasse soos
mielies, sonneblom, lupiene, canola, rog en
aartappels is nie gashere nie, maar hulle kan
ook nie die siekte onderdruk sodra koring
weer geplant word nie. Hawer is die enigste
gewas wat die inokulumvlak (siektedruk)
van die swam kan onderdruk.
Besproeiing skedulering: Vermy oorbesproeiing
wat aanleiding tot versuiptoestande
kan gee. Versuipte kolle in lande is ’n goeie
teel-aarde vir swamme.
Grondvoorbereiding: Hef enige verdigting op
wat dreinering kan benadeel. Maak ook seker
dat die saadbed eweredig en fyn is vir effektiewe
ontkieming.
Chemiese-beheer van Vrotpootjie
Swamdoders word algemeen gebruik vir
die beheer van siektes wat deur swamme
veroorsaak word. In Suid-Afrika is daar
heelwat aktiewe bestanddele geregistreer
vir die beheer van die swamsiektes in koring.
Sommige aktiewe bestanddele is ook spesifiek
geregistreer vir die beheer van saad en/of
grondgedraagde siektes. Ongelukkig is daar
tans net twee produkte vir die beheer van
Vrotpootjie geregistreer, naamlik: Galmano
Plus en Latitude.
Galmano Plus (aktiewe bestanddele is
Fluquinkonasool en prochloraz) is ’n saad-
behandeling met ’n kontak sowel as ʼn sistemiese
werking. Dit is ʼn vloeibare sistemiese
saadbehandelingsmiddel vir die beheer van
Blaarroes (Puccinia recondita) en onderdrukking
van Vrotpootjie (Gaeumannomyces
graminis) op koring.
Latitude (aktiewe bestanddeel Silthiofam) is
’n saadbehandeling wat in 2001 geregistreer
is. Die middel skep ’n buffersone om die
plantwortels wat die simptome van Vrotpootjie
verminder asook die aantal besmette
plante verlaag.
Lande moet onkruidvry (insluitende opslagkoring)
gehou word, veral in die voorafgaande
gewas sodat daar nie onkruid oorgedra word
wat dan as gasheer vir die oorlewing van spore
kan dien nie.
Opsommend
Dit is belangrik om seker te maak dat die grond
se voedingstatus reg is deur grondmonsters te
neem en die nodige aanpassings te maak.
Daar bestaan tans geen weerstandbiedende
kultivars nie. Dit maak dit moeiliker om die
siekte te beheer. Die dooie are wat in die lande
waargeneem kan word kan ook soms as gevolg
van ander oorsake wees.
ʼn Kits oplossing is daar nie en dit lê dus in
die bestuur van ʼn paar faktore waaroor
ons beheer het, met ander woorde ʼn goeie
wisselbou, onkruidbeheer, voedingstatus en
chemiese beheerstelsel is die oplossing.
Bronne
1. De Villiers C, Tolmay V. Vrotpootjie in koring:
Let op na gewasrotasie, oesreste en kunsmis.
Koringfokus Mei/Junie 2010.
2. L SCOTT, D.B., 1990. Wheat diseases in South
Africa. Dept. of Agricultural Development. Pretoria.
3. Otto W, Meyer. Vrotpootjie, alias wortelvrot,
in koring – ’n ou siekte onder die soeklig.
Noordwes Nuus Mei/Junie Laeveld Agrochem.
Vir meer inligting kontak jou
naaste Laeveld Agrochem-agent
28 GROEI

MicroLife
Mic
MicroLife
MicroLife
Research Centre
Research Research Centre
Rese
Research Research Centre
Rese
Each step you take on the soil surface,
you are being supported on the backs
of thousands of bugs and billions of microorganisms
running the factory of life.
Soil life consists of thousands of different
nematodes, fungi, yeasts, and billions of
bacteria. Considering that 50,000 bacteria
can fit on a pinhead, it is easy to comprehend
that a teaspoon of healthy soil might contain
between 100 million and 1 billion bacteria,
with approximately 25,000 different types
of bacteria and 1.6 km fungi-threads (called
hyphae) on the same teaspoon! Beneficial and
harmful organisms are finely balanced in a
healthy soil with its high microbial diversity.
With this sensitive balance maintained, plantpathogens
are suppressed and vital soil processes
are optimally executed. This attribute
is highly beneficial, especially when external
forces disrupt soil processes performed by
specific species. These vital processes can
immediately be re-initiated and maintained
by other individual or groups of species, thus
strengthening the soil’s resilience (the ability to
bounce back when faced with stress/pressure)
and resistance (the ability to withstand stress/
pressure) to disruptive forces.
Active and diverse soil microbial communities
play vital roles in soil aggregation, nutrient
cycling, maintenance of disease resistance
and various other essential processes that
contribute to soil resilience and resistance.
Consequently, ecosystem stability is supported
by means of this well-balanced combination.
Due to the sensitivity of soil microorganisms
to changes in the soil environment caused by
agricultural practices or chemical/biological soil
additions, they can be used as “early warning
systems” to determine the deterioration or
improvement status of soil structure, fertility
and health.
Research Centre
MicroLife
The MicroLife Research Centre is Agri Technovation’s
newly established, laboratory based
in Wellington, in the Western Cape. Soil Health
services that were previously available exclusively
to research and a few academic institutions,
will now also be made accessible to the commercial
sector. These services, which include
various soil microbial assays, statistical analyses
on obtained results, and the compilation of
easy-to-understand reports, will be conducted
by a well-trained and experienced team consisting
of a senior researcher, with more than
15 years’ experience in soil microbiology in
agriculture, and his trained assistants.
Research and analysis conducted at the Micro-
Life Research Centre monitors and evaluates
these changes in microbial diversity and activity
to obtain an indication of a soil’s resilience
and stability. These analyses could be used by
farmers to monitor the impact of agricultural
practices or addition of soil chemical/biological
products on their agricultural stability. The
timely incorporation of informed management
practice decisions could subsequently be
executed to improve cost-effective and
sustainable crop production.
Bearing in mind that approximately 10cm of
fertile soil is produced over a period of 2,000
years, it is our obligation as curators of our
soils, to care for the only non-renewable
natural resource that keeps nations alive.
www.agritechnovation.com
LAEVELD AGROCHEM 29

LAEVELD AGROCHEM
2017 Uitblinkers
Nico Wagner van Tolwe
Syngenta Aartappelboer van 2017
Bernard Rabe van Fochville
Grootse Mielie-opbrengs 2017
Bernard Rabe van Fochville, Gauteng is een
van Laeveld Agrochem se uitblinkers van die
jaar. Bernard het in 2017 die grootste mielieen
soja opbrengs gelewer in die Wes-streek.
Hy het ook hierdie gesogte titel in 2016
verseker met sy mielies wat aangewys was
in die eerste plek en sy sojabone wat hom
die tweede plek laat beklink het.
Bernard sê dat sy Laeveld Agrochem-agent,
Abrie Coetzee hom aangemoedig het om in te
skryf. Hy voeg by dat Laeveld Agrochem hom
bygestaan het in sy sukses met mededingende
pakkette, spesialis aanbevelings en persoonlike
aandag wat help om beter resultate te
verkry jaar-na-jaar.
ANDER UITBLINKERS
AC van Wyk van Bultfontein
Graan SA se Boer van die Jaar
Charles Back van Fairview
Wes-Kaap Boer van die Jaar
Nico van die Wilnick Boerdery in Tolwe is
in 2017 aangewys as Syngenta Nasionale
Aartappelboer van die Jaar.
Die volgende word in ag geneem vir die
toekenning: Volgehoue prestasie oor ’n drie
jaar periode in terme van prys, kwaliteit
(Prokon data), opbrengs asook prestasie
in vergelyking met die gemiddelde prestasie
van die streek.
Daar word ook fisiese evaluasie op die plaas
deur onafhanklike deskundiges gedoen en
vier hooftemas word gedek, naamlik: Produksie
Aktiwiteite (35%), Bemarking (25%), Korporatiewe
Maatskaplike Verantwoordelikheid (20%) en
Finansiële Beplanning en Prestasie (20%).
“Hierdie prestasie beteken vir my baie en dit
is ʼn groot eer en voorreg om net genomineer
te kon word”. Alhoewel Nico baie trots is op
hierdie prestasie sien hy dit ook as ʼn goeie
geleentheid om te kan groei: “Dit is baie
belangrik om jouself te meet teenoor ander
boere en boerderye, dit is hoe mens maar
leer en bereken of jy op die regte spoor is”.
Nico bedank vir Laeveld Agrochem en Callie
Engelbrecht vir hulle bydrae tot sy sukses:
“Laeveld Agrochem bied goeie professionele
diens en het uitstekende kundiges op elke
gebied. Hulle kommunikasie is goed en hulle is
aan die voorpunt van die nuutste tegnologie
en produkte op die mark. Saam met Laeveld
Agrochem kan mens vooruit boer.”
30 GROEI

JP van den Berg van Tosca
Moerkweker van die Jaar 2017
JP van den Berg van Buttermere Boerdery in
Noordwes, is as Bayer Aartappel-Moerkweker
van die jaar aangewys. JP se vorige prestasies
sluit in: 2014 wenner, 2015 finalis, 2016 wenner.
Vir JP is dit ʼn voorreg en persoonlike uitdaging
om deel te neem. Hy vertel dit bied geleentheid
om baie mense te leer ken, en dat jy jouself kan
meet om te evalueer of jou produk voldoen
aan die vereistes van die mark.
JP sê daar is baie faktore wat ʼn rol in enige
tipe boerdery speel: “Sekere goed moet jy eenvoudig
doen en dit is die goed wat beheerbaar
is. Die ander is buite jou beheer en dit moet jy
so goed as moontlik bestuur. Hoe meer faktore
jy korrek doen, en bestuur, hoe groter jou kans
om vooruitgang te behaal.”
“Laeveld Agrochem het daartoe bygedra
dat ek my spuitprogram kon saamstel, wat
maar een van vele faktore is, hulle bied
kundigheid, navorsing asook betroubare en
tydige ondersteuning. Wanneer die klimaat
skielik verander en daar aanpassings gemaak
moet word, is dit gerusstellend om te
weet jou produkte wat jy benodig sal betyds
by jou wees en dat die kwaliteit reg is.
Dankie oom Hannes de Wet vir die aanbevelings,
raad, kalmte en moed inpraat.”
Paul Malindi of Edenville
Potential Commercial Farmer of 2017
Paul Malindi from the farm Dankbaar, near
Edenville in the Free State, was the first farmer
to take the award in this new categegory.
The Grain SA/Monsanto Potential Commercial
Farmer of the Year is a new category in this
year’s competition, where farmers who have
access to more than 100 ha of arable land,
but despite currently not being able to use all
the available land, are in a position to become
250 Ton New Era Commercial farmers. Paul
planted 180 ha maize and 140 ha sunflower
this season on his 440 ha farm that he obtained
through the Proactive Land Acquisition Strategy
(PLAS) programme.
Using the knowledge he obtained from training
courses, his study group (that he was a founding
member of) and farmers’ days, he applies a
hands-on approach on his farm.
Laeveld Agrochem representative, Fires
van Vuuren is very proud of his client and
says Paul is eager to learn and it shows
that hard work pays off.
LAEVELD AGROCHEM 31

OESBESKERMING
Rhizoctonia solani op aartappels
Wat is Rhizoctonia solani?
Rhizoctonia solani is ‘n grond gedraagde swam
wat die aartappelknolle,ondergrondse stamme
en stolons aanval. Die siektetoestand staan
ook beter bekend as Stamkanker of Swartskurf
op aartappels.
Hoe identifiseer mens Rhizoctonia?
Op die knolle kan jy die siekte as donkerbruin,
tot swart, merke op die knol oppervlakte identifiseer.
Dit lyk soos grond wat aan die knol
vassit maar nie afgewas kan word nie. Die
swart merke is die sclerotia wat deur die swam
gevorm word en dien as sy oorlewingstruktuur.
Op die stamme en stolons kan jy die siekte
identifiseer as bruin tot swart gesonkte letsels
wat later die stamme en stolons ringeleer.
Hierdie fase van die swam staan bekend as
die patogeniese fase.
onegalige en swak stand tot gevolg het. Infeksie
op die jong stolons kan tot totale afsterwing lei,
terwyl infeksie op meer volwasse stolons aanleiding
kan gee tot klein en misvormde knolle.
Onder watter toestande kan mens
die siekte verwag ?
Rhizoctonia solani is meestal ‘n koue weer
swam. Gunstige toestande vir die swam is koue,
nat ongedreineerde gronde met temperature
van tussen 13 en 16 grade Celsius. Teoreties
is tussen 13 en 16 grade Celsius ideaal vir die
swam om te ontwikkel maar infeksies is al by
hoër tempetature gekry. Dus moet boere wat
somer aartappel aanplantings maak, nie te
gerus wees nie.
Watter skade kan Rhizoctonia
veroorsaak ?
Op die knolle is die skade van die letsels, suiwer
kosmeties van aard en doen afbreuk aan die
voorkoms van die knolle wat dan ‘n laer waarde
en prys tot gevolg het.
Op die stamme en stolons is die skade egter
baie erger. Infeksies op die stamme kan lei tot
swak ontwikkeling van spruite tot die totale
afsterwing van spruite en plante wat dan ‘n
Skandeer hierdie kode en luister
na Elfranco se onderhoud op
Grootplaas of gaan kyk by:
https://youtu.be/ymP72RYighw
32 GROEI

Deur Elfranco Maré, A3517
Laeveld Agrochem-agent
Hoe beheer mens die probleem?
Voorkoming is altyd beter as genesing. Eerstens
moet altyd skoon , gesertifiseerde saad geplant
word. Bly weg van besmette gronde, aartappel
verbouing is te duur om so ‘n risiko te neem.
Daar is ook chemiese produkte op die mark
wat die boer kan help in die vorm van saadbehandelings
en “in die planter voor” toedienings.
Net baie belangrik, gebruik asseblief net geregistreerde
produkte. Deur dit te doen kan ons
die volhoubare beheer van ons chemiese produkte
verseker deur weerstand van die swam
te beperk. Daar is nie baie produkte wat werk
en wat geregistreer is nie, so hanteer die
produkte asseblief met groot sorg want hulle
is van onskatbare waarde vir die bedryf.
Is Rhizoctonia net op aartappels
‘n probleem?
Nee, die siekte is al op ander gewasse ook ‘n
probleem. Enkele voorbeelde is tabak, grondbone
en suikerbone. Simptome van die siekte
lyk nie altyd dieselfde nie en kan van gewas
tot gewas verskil en het gewoonlik baie ander
sekondêre infeksies tot gevolg. In meeste van
die gevalle sal Rhizoctonia te laat ge-identifiseer
word en verwar word met ‘n sekondêre siekte
wat as gevolg van Rhizoctonia ontstaan het.
Daarom is die voorkomende beheer van
Rhizoctonia baie belangrik, want so kan die
boer die ware probleem aanspreek.
Waar kan mens meer inligting verkry?
Laeveld Agrochem het ‘n goed opgeleide span
wat die nodige hulp en advies kan voorsien.
Ons by Laeveld Agrochem is ook baie bevoorreg
om ge-assosieer te wees met twee internasionale
maatskappye naamlik Bayer en Syngenta
met wêreldklas kennis en advies.
Kontak u naaste Laeveld Agrochem-agent
of vir André du Toit (Bayer) of Kerien van
Dyk (Syngenta).
LAEVELD AGROCHEM 33

PLANTVOEDING
Alternerende drag in sitrus
Alternerende drag is die proses waarvolgens
siklusse van ’n swaar opbrengs (AAN-jaar)
een jaar gevolg word deur ’n ligte opbrengs
(AF-jaar). Alternerende drag kom voor in beide
bladwisselende en immergroen vrugte- en
neutboomgewasse, ongeag hulle jaarlikse
reproduktiewe en vegetatiewe siklusse.
Hoe werk alternerende drag?
Hoewel die AAN- en AF-siklusse oor die
algemeen tweejaarliks is, kan die AAN-jaar
in sommige gevalle gevolg word deur twee
of meer agtereenvolgende AF-jare, en omgekeerd.
In die klassieke, algemeenste alternerende
drag, word die AF-jaar gekenmerk deur
lae blom- intensiteit (’n verminderde aantal
blomme), wat lei tot ’n lae opbrengs en hoë
vegetatiewe lootgroei, terwyl die teenoorgestelde
gedurende die AAN-jaar gebeur.
In sommige gevalle is die blomme nie beperk
nie, maar ’n swaar blomval en/of vrugval lei tot
alternerende drag. Sinkronisasie tussen verskillende
bome op die boord/streekvlak word
tipies geïnisieer deur omgewingstoestande
(soos lae en hoë temperature, ’n watertekort,
ens.), wat die opbrengs verminder.
Sodra dit geïnisieer is, word alternerende
drag aangewakker deur die uitwerking van
die oeslading op endogene boomfaktore,
wat uiteindelik ’n impak op die blom-intensiteit
het – die swaar AAN-jaar verminder
terug-keer-blomme die volgende lente,
terwyl die ligte AF-jaar tot intense terugkeerblomme
die volgende lente lei.
Alternerende drag het aansienlike ekonomiese
gevolge in talle belangrike boomgewasse. In
sitrus is ’n aansienlike proporsie van die vrugte
te groot gedurende die lae-opbrengs AF-jaar.
Gedurende die AAN-jaar word baie vrugte van
’n klein grootte, wat ’n lae kommersiële waarde
het, geproduseer.
Hoe kan dié drag teen gewerk word?
Stikstof is een van die elemente in mineralebemestingstowwe
wat in sitrusboorde aangewend
word. Dit het ’n groter invloed op die boomgroei,
voorkoms en vrugteproduksie/gehalte as enige
ander element. Stikstof beïnvloed die opname
en verspreiding van basies alle ander elemente,
en blyk om besonders belangrik te wees vir die
boom gedurende blomtyd en vrugset.
Voor blom tot blomtyd (Augustus tot Oktober):
Die langtermyn-bestuursdoel is om konsekwente
vlakke van blom te behaal, met ’n hoë
proporsionele boomryke bloeiwyse wat deur
sterk draende lote gedra word. Wanneer bome
dus ’n swaar oeslading het, is dit nodig om
beide die huidige vrugte en botsels aan die
boom te help, sowel as die koolhidrate-reserwes
wat die plant nodig het om doeltreffende blomen
vrugset vir die volgende seisoen te verseker.
Dit is ’n belangrike tydperk vir lente-flush en
bloeisel-ontwikkeling, met ’n hoë aanvraag vir
voedingstowwe gedurende dié tydperk. Die
aantal blomme en verhouding van verskeie
soorte bloeiwyses sal ’n vroeë aanduiding gee
van potensiële probleme met die oeslading
en vruggrootte.
Die belangrikste bestuursdoelwit is om te
verseker dat al die vereiste voedingstowwe wat
tot blom en vrugset lei, in voldoende hoeveelhede
aan bome verskaf is. Die produksie van
min blomme na ’n swaar oes is weens die uitputting
van koolhidrate in die boom, aangesien
die laer vlakke van koolhidrate nie bevorderlik
vir blomontwikkeling is nie. Wanneer die balans
versteur word, tree alternerende drag in.
Die belangrikheid van snoei
Opsommend kan doelmatige snoei beskryf
word as die skepping en rangskikking van dra
posisies in ʼn boom terwyl lig huishouding
optimaal gestruktureer word. Aangesien
alternerende drag by sitrus ook geïnisieer
34 GROEI

Specialized to succeed
Deur Johan de Vries, BScAgric Plantproduksie en Grondkunde
Pretoria, Hoofhortoloog (Sitrus & Tafeldruiwe)
Ernst de Beer, Besigheidsontwikkelingsbestuurder,
Laeveld Agrochem
Agri
Technovation
word deur ʼn sekere seisoen wanneer drag
skielik hoër, of laer is, moet die verwagte AANjaar
bestuur word deur ʼn matige aantal dra
posisies te handhaaf deur tydige snoeiwerk.
ʼn Snoei aksie onmiddellik na oes sal meer dra
posisies stimuleer terwyl snoei aksies nader
aan blom minder dra posisies tot gevolg sal hê
met waarskynlik groter vrugte mits die groeikragtigheid
van die boom dit toelaat.
ʼn Doelmatige snoei aksie moet altyd sonlig op
meer plekke in die boom laat val. Sonlig verskaf
energie aan plante en aangesien ʼn groter
plantoppervlakte na ʼn goeie snoei aksie aan
sonlig blootgestel is as van tevore, kan plante
beter funksioneer. Daarbenewens word nuwe
dra posisies nader aan die hoofstam en ook
die wortels gefasiliteer wat vanselfsprekend
groter en gesonder vrugte oplewer. Dit kan
egter nie oorbeklemtoon word dat snoei
nie ʼn eenmalige aksie is nie, maar eerder ʼn
manipulasie-proses is wat deur die seisoen
moet plaasvind.
ʼn Deeglike snoei-kalender sal voorsiening
maak vir ʼn snoei aksie na oes, in die vroeë
somer en ook in die laat somer. Snoei aksies in
die somer behels hoofsaaklik die verwydering
van die reaksie wat plaasgevind het weens die
snoei aksie in die winter. Sagte lote wat in die
somer verwyder word, moet selektief en vroeg
verwyder word. Hierdie aksie moet vroeg
plaasvind, sodat die lote nog sag genoeg is
om met die hand uitgevryf te kan word
sonder ʼn snoeiskêr.
Die rol van Gibberelliensuur
Gibberelliensuur is ʼn planthormoon wat dien
as instrument om sekere aksies, in hierdie
geval, vrugset by sitrusbome te aktiveer.
Wanneer gibberelliensuur toegedien word
by 70-100% blomblaarval, kan byvoorbeeld
vrugset verbeter word. Gibberelliensuur kom
voor in uiters klein hoeveelhede in sitrusbome
aangesien die verbinding bloot ʼn funksie
verrig van aktivering. Sodra aktivering van ʼn
bepaalde taak plaasgevind het, is voedingstof
reserwes en energie nodig om die taak te laat
materialiseer.
Die toediening van gibberelliensuur het dus ʼn
fisiologiese spandering van voedingstowwe en
energie tot gevolg wat verantwoordelik beplan
moet word. Dit word dus aanbeveel om tydens
70-100% blomblaarval in die verwagte AF-jaar
gibberelliensuur teen die korrekte dosering
toe te dien vir vrugset verbetering. Die voorwaarde
vir suksesvolle en volhoubare vrugset
verbetering met gibberelliensuur is doelmatige
snoei praktyke, optimale voeding en energie
reserwes asook korrekte besproeiing. Sodra
opbrengs patrone egalig geword het en stabiliseer,
kan gibberelliensuur jaarliks gebruik word,
mits plantvoeding optimaal geskied. Gibberelliensuur
produkte moet altyd volgens die geregistreerde
dosis en aanwysings gebruik word.
Met meer as 12 jaar se ondervinding, data en
proefresultate op verkillende sitruskultivars,
het Agri Technovation blaarnorme, praktyke en
produkte ontwikkel om alternerende drag effektief
te verstaan en bestuur. Die ITEST Leafdiens
is saamgestel om voedingstof-waardes
te vergelyk met streefwaardes, of norme, in
verskillende fenologiese stadiums van die
plant. Die verhoudings tussen elemente
word ook vergelyk.
Produkte soos Citrus-To-Grow-LMO en Try
Me, bestaan uit ʼn kombinasie van voedingselemente
en biostimulante. ʼn Gespesialiseerde
benadering stel die produsent in staat om
proaktief op te tree teenoor sy gewas, wat die
verlies van opbrengste en kwaliteit voorkom.
Dit skakel die raai-raai metode uit.
LAEVELD AGROCHEM 35

TEGNOLOGIE
Beter besluite met Decision Farming
Decision Farming is die groepnaam vir die nuutste generasie presisietegnologie
wat besluitneming by landbouproduksie op plaasvlak verbeter.
Die ontwikkeling van hierdie tegnologie stel ’n mens in staat om variasie
beter vas te stel en akkurater te bestuur.
Aangesien produksiefaktore soos grondeienskappe
en plaagvoorkoms oneweredig
verspreid voorkom, kan die verskil tussen
verskillende liggings van dieselfde produksiefaktor
nie oor die hoof gesien word nie.
Dit kom voor asof produsente variasie in die
verlede geïgnoreer het. Die rede hiervoor is
bloot dat gevorderde tegnologie onlangs eers
beskikbaar geraak het om variasie intensief te
karteer, interpoleer en sodoende die uitwerking
daarvan op opbrengs en gehalte uit te wys.
Dit verduidelik dus dat produksie-inligting
in die verlede tweedimensioneel aangebied
is deur byvoorbeeld slegs die voorkoms van
plae aan ’n tydlyn te koppel. Driedimensionele
inligting kan geskep word wanneer ’n derde
eienskap aan die produksiefaktor gekoppel
word, naamlik ligging. Die vasstelling van
akkurate liggings vir sekere kwantifiserings
maak die benutting en uitbuiting van variasie
moontlik, wat tot besparings, beter opbrengs
en beter gehalte lei.
Variasie kan jou opbrengs verhoog
Met Decision Farming se reeks produkte
word variasie ’n mens se vriend en kan jou
opbrengs verhoog word terwyl jou insetkoste
verlaag word.
Decision Farming is die groepnaam vir
die nuutste generasie presisietegnologie wat
besluitneming by landbouproduksie op plaasvlak
verbeter. Die ontwikkeling van hierdie
tegnologie stel ’n mens in staat om variasie
beter vas te stel en akkurater te bestuur.
Laeveld Agrochem in samewerking met Agri
Technovation, is ’n baie trotse pionier op die
gebied van landboutegnologie. Ons poog
hiermee om soveel as moontlik inligting te versamel
om die faktore wat ’n uitwerking op die
oesopbrengs en gehalte het beter te bestuur.
Regte besluite met die regte inligting
Aangesien boerdery oor besluite gaan, moet
die regte besluit op die regte tyd en die regte
plek geneem word. Die regte besluit kan egter
net met die regte inligting geneem word. Dit is
weer eens hier waar Laeveld Agrochem leiding
neem deur jou daarmee by te staan.
Daar is legio voordele aan Decision Farming
waarmee verbeterde opbrengs en gehalte,
asook die besparing van koste en hulpbronne
die belangrikste gevolge is. Verder sal dit
binnekort in die moderne landbou-era onaanvaarbaar
wees om produksiebeperkings wat
oneweredig voorkom, eweredig te hanteer.
Verder kan hierdie benadering moderne
besoedeling beperk aangesien enige plaagbestrydingsmiddel
wat chemies of biologies
van aard kan wees, nie toegedien moet word
op ’n gegewe gebied waar dit nie nodig is nie.
Wanneer dit onnodig toegedien word, is die
betrokke produk in oormaat beskikbaar en
dan is dit meer geneig om deel te neem aan
nie-teiken prosesse in die omgewing, wat
neerkom op besoedeling.
Besoedeling verlaag winsgewendheid
Ons weet dat besoedeling die langtermynvolhoubaarheid
van ’n produksie-eenheid ondermyn
en winsgewendheid verlaag. Natuurlik
36 GROEI

Specialized to succeed
Deur Ernst de Beer
M.Sc. (Omgewingsbestuur) NWU Pukke
AVCASA A2024, BASOS A0011
Besigheidsontwikkelingsbestuurder, Laeveld Agrochem
Agri
Technovation
moet besoedeling vermy word deur veel
eerder slegs te spandeer op oppervlaktes soos
aangedui deur Decision Farming-produkte.
’n Klassieke en baie suksesvolle voorbeeld
van toegepaste Decision Farming is presisieplaagmonitering,
wat nou landwyd bekendstaan
as PPM van Laeveld Agrochem. Dit is
’n hoë-definisie moniteringstelsel wat die
landbouprodusent in staat stel om bepaalde
insekplae in baie fyn besonderhede te monitor.
Die produk koppel plaagvoorkoms aan ’n
tydlyn sowel as aan ’n geografiese koördinaat.
Die interpolasie van verskeie datapunte skep
’n duidelike beeld van die plaagvoorkoms wat
nog nie vantevore gesien is nie. Daar is verskeie
voordele, en ons kliënte leer elke seisoen
nog voordele soos wat situasies ontstaan.
Grootste voordele
Die grootste voordeel is die tydige opsporing
van plae, terwyl die fisiese oorsprong van die
plaag ook baie duidelik uitgewys word. Verder
word die plaagintensiteit en verskuiwingstendense
uitgebeeld, en praktiese oplossings kan
toegepas word. Plaagreaksies wat visueel vertoon
word, word gebruik om beheermaatreëls
te evalueer.
Dit is maklik en eenvoudig om te sien watter
dele van plase, lande en boorde deurgaans
onder hoë of lae plaagdruk verkeer, wat
bemarkingsbesluite vereenvoudig.
Verder word plae op ’n vroeër stadium in
die seisoen hanteer, en dit lei meestal tot
kostebesparings en laer residue van chemiese
plaagbestrydingsmiddels.
PPM kan op die meeste gewasse toegepas
word waar insekplae gemonitor kan word. Tot
op hede is PPM al met reuse-sukses op sitrus,
makadamia, groente en wingerde, om maar
net ’n paar te noem, toegepas.
LAEVELD AGROCHEM 37

Inseisoen-risikobestuur van
Sonneblomme (Helianthus Annuus)
Wilde sonneblom is inheems aan Noord-
Amerika, maar is egter in Rusland tot kommersiële
gewas ontwikkel by die draai van
die negentiende eeu met aanplantings van
amper 800 000 hektaar.
In Suid Afrika is die gemiddelde produksie
van sonneblom geskat op 1,2 ton per hektaar
op statistiek van Graan SA vir 2005 tot 2016
groeiseisoene. Die voornemende aantal
beplande hektare vir die 2017/2018 groeiseisoen
is 665 500 hektare. Die beste verbouingstreke
met betrekking tot oppervlakte
aangeplant, is die Vrystaat (55%), Noordwes
(35%) en Limpopo (35%). Hierdie streke
produseer ook die beste tonnemaat per
hektaar volgens Graan SA se statistiek.
Die sonneblom word as ʼn vanggewas gesien
as die jaar nie gunstig genoeg was om mielies
te plant nie. Die sonneblom kan wel sy man
staan as dit as ʼn volwaardige agronomiese
gewas hanteer word. Nuwe tegnologie op
verskeie vlakke van grondbiologie en gewasrotasie,
groot dataverwerking van presisie
en stroopkaarte asook verbeterde middels
in blaarvoedings, ontbloot nuwe geleenthede
om sonneblom opbrengste te verhoog.
Enige grondproduksiepotensiaal staan basies
op drie fondamente:
1. Grondklas en dus die fisiese eienskappe
wat grond insluit: van gronddiepte tot watervashouvermoeë
en kleipersentasies.
2. Grond chemiese of vrugbaarheidsvlakke in
terme van pH, fosfaat, kalsium, magnesium,
kalium en sinkvlakke om net ʼn paar te noem.
3. Grondbiologiese aktiwiteit in terme van die
aantal asook die diversiteit van mikrobes.
Wisselbou speel ʼn groot rol in die grondbiologiese
aktiwiteite.
Kry jou sonneblom uit die blokke
Opkoms en ontkieming by kleinpitjiegewasse
bly altyd in risiko. Dit is dus belangrik om
die omgewing van ontkieming en opkoms te
verstaan, en wat gedoen kan word om die sonneblom
hierin te ondersteun en terselfdertyd
ʼn goeie plantstand en produksie, te bewerkstellig.
Statistiese proewe deur onafhanklike
navorsers het bewys dat die aantal pitte en tyd
van opkoms in dae verkort kan word met 1l
Germinator en 2kg Booster per hektaar,
op die planter. Wortelmassa is ook met 23%
verbeter. Enige plant waar ontkieming en
opkoms bevorder en verbeter kan word,
sal moeilike groeitoestande en stres beter
kan hanteer.
Fig 1: Fenologiese ontwikkeling van die sonneblom
38

Specialized to succeed
Deur Willem Eigenhuis
MScAgric Hortologie (Landbouproduksie) Stellenbosch
Hoofagronoom (Graan en Pekanneute)
Landboukundige, Agri Technovation
Agri
Technovation
“Kry jou sonneblom goed op en uit die blokke,”
is baie belangrike advies in sonneblomproduksie.
Kyk gerus ook na Furrowlife toedienings in
die plantervoor.
Om die ontwikkeling van sonneblom te ken
asook die voedingsbehoeftes per fenologiese
stadium is baie belangrik om die geskikte
bestuursprogram vir die sonneblom uit te werk
(sien Figuur 1). Daar is egter nog ʼn belangrike
geleentheid wat gebruik kan word om die
risiko uit sonneblomverbouing te help haal.
Omgewings- en grondtoestande het ʼn
direkte effek op voedingselement opname
van jou sonneblomme
Verskillende toestande gedurende die groeiseisoen
kan veroorsaak dat al die voedingselemente
in jou grond nie opgeneem word
wanneer die sonneblom dit nodig het nie.
Veral droë grondtoestande, soos wat algemeen
ervaar word in die weste se produksie
gebiede, waar elemente soos fosfaat, kalium,
swael en boor opnames direk benadeel deur
die lae voginhoud in die grond. Dan ook met
sanderige gronde kan die element magnesium
ook by die lysie gevoeg word. Magnesium is ʼn
kern deel van die chlorofielmolekuul wat jou
fotosintesefabriek laat hard werk of nie. As jou
grond gekompakteer is, word fosfaat-, kalium-
en magnesiumopname verhinder. Met lae
pH gronde wat nie optimaal bekalk is nie kan
kalsium-, magnesium- en molibdeen-beskikbaarheid
weer plantproduksie benadeel.
Mikrobiese grondaktiwiteit asook hul diversiteit
bepaal die potensiaal om organiese C, P,
N-verbindings om te skakel na plantopneembare
verbindings, wat opbrengs in sonneblomme
kan verhoog.
Inseisoenontledings verlaag risiko
Die gebruik van blaar- en weefselontledings
is ʼn belangrike gereedskap om in die seisoen
sonneblomme se opname te bepaal. Dit is baie
beter om die plant te vra wat hy kon opneem
as om te aanvaar dat jou grond vrugbaarheidstatus
reg is. Goeie grondvrugbaarheid reflekteer
nie altyd deur na plantbeskikbaarheid nie
en daarin lê groot risiko as dit nie ontleed of in
seisoen bepaal word nie.
Deur die voedingselement te bepaal wat tekort
is in die groeiseisoen en dit dan aan te vul met
blaarvoedings het die grootste kans om reaksie
op sonneblom te kry, soos boor, molibdeen en
kalsium. Tipies gebeur dit dat gewasse, soos
sonneblomme wat ʼn penwortelstelsels het,
nie genoeg wortelhare het sodat voldoende
kalsium-opname kan plaasvind nie. >>
LAEVELD AGROCHEM 39

Inseisoen-risikobestuur van Sonneblomme
vanaf vorige bladsy
Beter nuwer boorformulasies
Boortekorte by sonneblomme kan op alle
sonneblomkultivars voorkom en moet aangespreek
word. Die algemeenste twee verkillende
tipes boorprodukte word eerstens hoofsaaklik
uit boorsuur 17% (H3BO4) saamgestel,
wat met 1% oplossing ʼn pH van 5,2 het en ook
nie enige natrium bevat nie. Die tweede tipe
boorprodukte is die soute van boorsuur (Disodium
octaborate tetrahydrate Na2B8O13.4H2O)
wat gewoonlik hoër boorvlakke van 20,5% bevat.
Die nadeel van die boorsoute is dat dit ekstra
natrium bevat en ook hoë pH in oplossing
veroorsaak met pH 8,5 op ʼn 1% oplossing
in water.
Dan, nuwe tegnologie in boorblaarvoedings,
soos Agri Technovation se Flower Power
en Boron-to-Perform, bestaan uit ʼn amien
gepolimeriseerde boorbevattende molekuul, wat
baie beter opname in plante gee. Die boorinhoud
van plantweefsel word ook langer periodes
teen hoër konsentrasies ontleed in die reproduktiewe
blomfases. Boor word reg deur
die groeiseisoen benodig, maar dit is wenslik
om boor vroeg te spuit by sonneblomme by
die sterstadium. Dit is egter belangrik dat die
vlakke van boor in die plantweefsel wel in
reproduktiewe fase nogsteeds hoog sal bly
tydens blom en saadvorming. Dit is presies
wat gemeet is in resultate waar FlowerPower
gebruik is op die sonneblom. Boor help nie net
met bestuiwingsaksies en stuifmeelbuisontkieming
nie, maar ook met die translokasie
van koolhidrate wat pitgewigte help verhoog.
Voordele van Boron-to-Perform/Flower
Power teenoor droë boorprodukte in die mark:
• Fisies makliker om te meng en in oplossing
te bring in spuittenks.
• Bevat amien boublokke, wat die gedeelte
van die boor meer translokeerbaar maak
ook langer nawerking bewerkstellig.
Proewe in die 2016/17 groeiseisoen by
verskillende persele, waar Flower Power en
Flamma (Agri Technovation kelp) gespuit is,
het 9% produksie verhogings op sonneblom
getoon in die Oos-Vrystaat naby Ficksburg,
wat met stroperkaarte uitgemeet is. Opbrengsverhogings
teenoor kontroles by boere van tot
300 kg per hektaar, is ook gemeet by verskeie
boere in die Kroonstadomgewing. Die blaarvoedingsmengsels
wat na Eurolightning gespuit
is, het ook vinnig die yellow flush-effek opgehef.
40 GROEI

Eis dieselrabatte moeiteloos
en suksesvol terug van SARS
Is jy moeg vir die frustrasie van
SARS wat nie terugbetalings so
vinnig prosesseer soos verwag nie?
Almal ken hierdie frustrasie goed, asook die gevolglike impak wat dit op
kontantvloei kan hê, hoewel die rede baie keer ons eie gebrekkige rekordhouding
is. Vecto het ’n oplossing ontwikkel wat boere kan help om
wetgewing, soos bepaal deur SARS, met betrekking tot die vereistes
van die dubbele ‘logbook’-stelsel, moeiteloos na te kom.
Die stelsel is eenvoudige prosesse wat dit maklik maak om te gebruik, sonder om
baie kosbare tyd in beslag te neem. Geen sagteware installasies word benodig nie.
Hierdie stelsel bied ’n unieke oplossing vir doeltreffende en moeitelose bestuur
van diesel.
Van die stelsel se voordele is:
• Verslae wat die gebruik van voertuie en toerusting toon
• Bestuur alle dieseltransaksies by die pomp om ongemagtigde
transaksies te voorkom
• Monitor uurliks die dieselvlakke in tenks
• Lewendige / aanlyn monitering en bestuur deur middel van selfone,
rekenaars en tablette
• Beperk dieselverliese deur die bestuur van transaksies, sekuriteitskodes,
en vooraf bepaalde limiete vir transaksievolumes, en baie meer
• Outomatiese berekeninge van rabatte.
Vir meer inligting kontak:
Lourens Oosthuizen 074 587 9173 lourens@vecto.co.za
Tommy van den Berg 083 294 1281 tommy@vecto.co.za
Mariana Burger 012 940 8277 mariana@vecto.co.za
41

CROP PROTECTION
Mealybug control
Mealybug control in Citrus, Vineyard and Table Grape
Production Systems focussing on Biological Control within
an Integrated Pest Management Programme
Overview
Several mealybug species are important economic
pests on citrus and vineyard crops. In
addition to the phytosanitary risk that many of
the species present for various export markets,
mealybug infestations can cause significant
damage to fruit yields. In South African vineyards,
the most important mealybug species is
the Vine mealybug (Planococcus ficus), however
the Citrus mealybug (Planococcus citri) can
also appear. Regarding citrus, apart from the
Citrus mealybug, which is the most common
throughout South Africa, there is a large variety
of other mealybug species that can occur,
including the Oleander mealybug (Paracoccus
Burnerae), the Long-tail mealybug (Pseudococus
Longispinus), the Karoo thorn mealybug
(Nipaecoccus viridis) and the De Lotto
Mealybug (Delottococcus aberiae).
Management
On citrus, mealybugs appear under fruit
calyxes, inside navel ends, where fruits touch
Fig 2: Damage that mealybugs cause on citrus.
(A) fruit discolouration. (B) Sooty mould on fruit
Fig 1: Mealybug species that occur in citrus
orchards and grape vineyards. (A) Citrus mealybug,
(B) Oleander mealybug, (C) Long-tailed mealybug
and (D) Vine mealybug.
42 GROEI
Fig 3: Mealybug injury on grapevines. (A) Weakening
of vines and wilted grapes. (B) Grapevine leafroll virus
symptoms on leaves

By Adriaan Serfontein
Field Services & Marketing Representative
BioBee Integrated Crop Solutions
and under bark where branches are pruned.
In vineyards, mealybugs are found among
multiple layers of bark on vine stems. Because
of the cryptic nature that mealybugs display,
obtaining a good level of control by administering
contact insecticides is very difficult.
Furthermore, the application of various
insecticides, for example certain organophosphates,
to control thrips on citrus, have a
negative effect on the mealybug’s natural
enemy populations, namely predatory insects
and wasp parasitoids. This disturbance in the
balance between mealybugs and their natural
enemy populations have repercussions, such
as causing mealybug infestation levels to rise
above the economic threshold. In this case,
additional releases of natural enemies would
be feasible. Although the release of natural
enemies only provides results after two to
three weeks, a strong degree of control can
be obtained.
Proper planning of post-release chemical
applications can ensure that released natural
enemy populations are retained long after
their application, thereby providing continuous
control.Technical support from the agent and
their supplier of Bio-Control Agents (BCA’s)
to a producer is therefore crucial for successful
application within a chemical spraying
programme. >>
Fig 4: Coccidoxinoides perminutus adult parasitic
wasp (parasitoid)
Fig 6: Cryptolaemus montrouzieri, adult ladybird
beetle feeding on a mealybug
Fig 5: Anagyrus near pseudococci Adult female inserting
an egg into an adult female Citrus mealybug
Fig 7: Comparison between a Ladybird beetle larva
(C. montrouzieri), left and Citrus mealybug, right
LAEVELD AGROCHEM 43

Mealybug Control
from previous page
Your Farm is an Ecosystem
It is not only chemical applications that cause
an imbalance between pests and their natural
enemy populations. Since agricultural systems
are simplified ecosystems, a handful of insects
are highly favoured, leading to their status as
pests. When the climate is beneficial, mealybugs
that feed on the nitrogen-rich plant-sap
of different crops, can develop rapidly resulting
in a population explosion. If no pest control
measures are applied, the mealybug population
will be controlled by their natural
enemies over time.
To wait for the natural control of the rapidly
growing mealybug population will not be
effective, as economic damage would have
already occurred. It is therefore important to
conduct proper, regular pest monitoring on the
farm so that the onset of the above-mentioned
population explosion can be observed and acted
upon. An effective control measure would be
to overwhelm the mealybug population with
their natural enemies by establishing higher
natural enemy populations, which would then
bring mealybug infestations under control
within a sufficient timeframe. It is therefore
very important for sufficient quantities to
be released.
Ants are also part of the larger ecosystem
that occurs within agricultural systems. Ants
can be beneficial by feeding on pupa and
larvae of various pests, such as thrips and
False Codling Moth (FCM), on the orchard/
vineyard floor. Ant control in the canopy is
important to prevent active protection of
mealybugs and other sucking insect pests that
produce honeydew on which ants feed. Ants
not only offer mealybugs protection against
natural enemies, but also spread mealybugs
to new parts of the canopy. In the case of vine
crops, ants also cause faster spreading of the
leaf roll virus complex to new vines.
A
B
Fig 8: Female Citrus mealybug showing a black spot
where parasitizing by Anagyrus near pseudococci has
occurred as early as one day earlier. Note that the
female was parasitized before egg laying could occur
Fig 9: A completely mummified female mealybug around
8 days after parasitizing by Anagyrus sp. nr. pseudococci
at 28 °C (A). A mummified Vine mealybug from which
an adult Anagyrus pseudococci emerged about 12 days
after parasitizing occurred, note the visible exit hole (B)
44 GROEI

Biological versus Chemical?
When planning a pest control strategy, it is
not necessary to look at natural control as
opposed to chemical control, but rather how
the two methods work together. In the end, an
integrated strategy would be best to protect
crops and keep pest-control costs low.
There are many advantages to the application
of beneficial insects, containers with insects
are simply hung in the orchard/vineyard,
labour costs are low and no tractors or other
intensive machinery are required. Furthermore,
these various beneficial insects are
resistant to a long list of insecticides that
can be used for other pests such as FCM,
Scale insects, mite pests, etc. for control after
release. Another advantage is that the reduced
necessity of insecticides, especially later in the
season, offers less threat to the encroachment
of minimum residue levels (MRLs) for various
export markets.
Expand your Pest Control Arsenal
Available natural enemy products for the
control of various mealybug species include
two parasitoid wasps, namely Anagyrus
pseudococci, which parasitize later life stages
of mealybug females to prevent further egg
laying and Coccidoxenoides perminutus, which
specialises in parasitizing mealybug crawlers.
There is also a predatory ‘Ladybird’ beetle,
Cryptolaemus montrouzieri, which is highly
effective in controlling severe mealybug
infestations, with adults and larvae feeding
on all mealybug life stages, including eggs.
All these natural enemy species and others
will of course already be found in a healthy
agricultural system where different mealybug
species are present. To ensure that the desired
balance is maintained below the economic
threshold, the additional release of natural
enemies in response to regular monitoring
data is highly beneficial to prevent unnecessary
chemical applications and to have a high
degree of control. This will provide a long-lasting
effect with a well-established population.
Contact your nearest Laeveld
Agrochem agent for more
information on the respective
products, time of application
and suggested quantities or
visit BioBee.co.za.
Fig 10: A properly applied bottle containing 250
BioAnagyrus mummies. One bottle can be sufficient
in controlling mealybugs over 1500-2500m 2
dependent on infestation levels
LAEVELD AGROCHEM 45

PLANTVOEDING
Die Fosfoflo produkreeks
Die Fosfoflo produkreeks is spesifiek saamgestel ter aanwending tydens
ʼn spesifieke stadia van die plant se fenologiese ontwikkeling, vir optimale
produksie en uiteindelik ʼn baie goeie kwaliteit oes.
In hierdie meedeling word die produkreeks
bekend gestel, die produkte se samestelling
verduidelik, asook die posisionering binne
die groeiseisoen tesame met die voordele
van die drie produkte.
Hierdie is die eerste in ʼn reeks artikels
wat die produkte se gebruik uiteensit.
Opvolgende artikels sal handel oor die
aanwending van die produkte by jong bome
asook spuitprogramme in produserende
plante en bome.
Wat is die Fosfoflo produkreeks?
Die produkreeks bestaan uit drie gepatenteerde
produkte naamlik Fosfoflo Trace,
Fosfoflo MoB en Fosfoflo Ultra. Die produkte
is sodanig ontwerp dat hulle bydra tot ʼn
belangrike komponent van ʼn gebalanseerde
plantvoeding status, binne die plant.
Wat is die samestelling van die
Fosfoflo produkte?
Die produkte bestaan elkeen uit die volgende
vyf komponente wat alles saamgesnoer is in
een formulasie:
• ʼn Mikro-element komponent
• Fosforigsuur
• ʼn Kelp komponent
• Addisionele ouksiene en sitokiniene
dus: hormone
• Fulviensuur.
Fosfoflo Trace bestaan uit die bogenoemde
vyf komponente wat spesifiek meer sink,
mangaan en koper bevat, asook ander
noodsaaklike mikro-elemente.
Fosfoflo MoB bevat al vyf bogenoemde
element-samestellings asook ʼn hoër komponent
van molibdeen en boor, tesame met
ander noodsaaklike mikro-elemente.
Fosfoflo Ultra bevat ook al vyf bogenoemde
element-samestellings maar ook spesifiek ʼn
hoër komponent van kalsium en silikon, tesame
met ander noodsaaklike mikro-elemente.
Meer inligting is beskikbaar by
die landboukundiges van Laeveld
Agrochem asook Nutrico, wat uitvoer
produsente se aanbevelings doen.
46 GROEI

Deur Dr. Corné Meyer
Bedryfsdirekteur, Nutrico
Hoe word die produkreeks binne die groei seisoen aangewend?
Fosfoflo Trace word baie spesifiek vroeër in die groei seisoen geposisioneer.
Dit is geregistreer om tesame met glifosaat onkruiddoders
gemeng en gespuit te kan word. Fosfoflo Trace word verder
aangewend om tydens die vegetatiewe groei stadium gespuit te word
– met die doel om ʼn gebalanseerde blaarvoeding en die natuurlike
plant weerstand aktivering daar te stel. Dit verseker ook ʼn gesonde
blaredak ontwikkeling vir optimale fotosintese binne die plant.
Fosfoflo MoB word gebruik as ʼn blaarbespuiting net voordat die
plant in ʼn blomfase oorgaan. Die vol dosis molibdeen, asook boor,
in Fosfoflo MoB is onontbeerlik vir suksesvolle en vrugbare stuifmeel
korrel produksie en bestuiwing van die blomme. Die molibdeen
komponent verseker dat die vroeë ontwikkeling van die vrug optimaal
plaasvind en stimuleer die produksie van proteïene binne die plant.
Fosfoflo Ultra word aangewend as bespuitings na blom wanneer
die vrug en oes produksie en vergroting plaasvind. Die produk is
ontwerp met ʼn hoër formulasie samestelling van kalsium en silikon,
wat beide onontbeerlik is as voedings-elemente vir die verbetering
van ʼn hoë kwaliteit oes. Deur die gebruik van Fosfoflo Ultra verseker
die produsent dat die oes ʼn langer raklewe verkry, veral met
kwaliteit uitvoer vrugte.
Ter afsluiting
Die Fosfoflo produkreeks is deel van ʼn nuwe
benadering vir plantvoeding en verseker ʼn
optimale en nuwe produksie standaard in
die landboubedryf.
Nota:
Die drie produkte in die Fosfoflo reeks is
soos volg in Suid Afrika geregistreer
(Wet 36 van 1947):
Fosfoflo Trace: K9931
Fosfoflo MoB: B5123
Fosfoflo Ultra: K9930
NB: Produsente en landboukundiges
word gemaan om
daarop te let dat al drie die
bogenoemde produkte in die
reeks fosforigsuur
bevattend is (soos ook ander fosforigsuur produkte
op die mark), en dat verskillende lande
verskillende minimum residu vlakke (MRL), van
hierdie aktiewe bestanddeel vasstel en toelaat.
Dit is uiters belangrik om verder daarop te let
dat daar dus streng regulasies voorgeskryf
word met betrekking tot die weerhouding
periode voordat die oes geoes en uitgevoer
mag word (PHI).
Dit is veral baie belangrik dat daar sekere
lande en gewasse is wat geen MRL vasgestel
het vir fosforigsuur nie. Daarom moet hierdie
landbouprodukte, wat na die bepaalde lande
uitgevoer word, ook geen residue van fosforigsuur
vir daardie spesifieke produkte bevat
nie. Inligting hieroor is beskikbaar by
die landboukundiges van Laeveld
Agrochem asook Nutrico, wat uitvoer
produsente se aanbevelings doen.
LAEVELD AGROCHEM 47

Afrikaans is Groot terugvoer
Laeveld Agrochem was laasjaar weer
een van die trotse borge van die
Afrikaans is Groot-musiekfees en
dit was GROOT gewees !
Die 2017 konsert was by die nuwe Sun Arena by
Time Square gehou. Die indrukwekkende teater
wat 8,500 mense kan huisves, het moderne
internasionale skerms wat beteken die nuutste
tegnologie, holografie en videografie is gebruik
om die gehoor behoorlik na hul asems te
laat snak. Laeveld Agrochem het hulle kliënte
bederf met ʼn skaapbraai voor die vertoning.
Dit het gereën by tye, maar Boere gee nie om
vir nat reën nie!
Sangers soos Bobby van Jaarsveld, Juanita du
Plessis, Theuns Jordaan, Bok van Blerk, Kurt
Darren, Karlien van Jaarsveld en vele meer het
die gehoor vermaak. Daar was letterlik iets
spesiaal vir elke ouderdom wat hulle ekstra
kon waardeer - van Steve Hofmeyr en Jay wat
oor die gehoor gevlieg het, Elvis Blue se humor
en lekker ‘jive’ saam met Snotkop. Natuurlik
was Laurika Rauch ook daar want mens kan
nie ʼn Afrikaanse fees hou sonder haar nie.
Goeie sangers, lekker musiek, sit ‘n bietjie
nostalgie by met musiek van Randall Wicomb
en Gé Korsten, wat pas die eerste Suid-
Afrikaanse sanger is wat in die Hall of Fame
ingehuldig is, klomp uitstekende dansers,
fietsryers! met fantastiese choreografie - en
jy het ‘n vertoning uit die boonste rakke! Na
so ‘n aand voel mens sommer weer trots op
Afrikaans - die jongste en (glo) seksieste taal
in die wêreld!
Tydens Touch of Class se roerende lied Val
op jou knieë, is ons almal herinner waar ons
moed sal kry vir die toekoms. Daar is hulde op
die reuse skerm gebring aan vriende en familie
wat gesterf het in plaasmoorde.
Vir Laeveld Agrochem is dit belangrik om deel
te hê aan dié Afrikaanse konsert om so ook
deel te wees aan die bevordering van Afrikaans
en ook terug te ploeg in die gemeenskap waar
hulle betrokke is.
Afrikaans is Groot is werklik iets wat jy elke
jaar moet bywoon, dit is nie net sang nie…
dit is soveel meer! Maak seker jy loop nie
2018 mis nie, dit sal verwagtinge oortref.
Laeveld Agrochem is trots Afrikaans en
trots Suid-Afrikaans.
48 GROEI

Die alles-in-een saadpakkie
Ondersteun mense in jou gemeenskap
Met die saadpakkie kan jy groente groei om
vir tot 6 mense kos te voorsien vir ’n maand!
Koop ’n
Saadpakkie vir slegs
R100
Help ’n gesin om
self ’n eie groentetuin
te begin om genoeg
kos te hê vir
’n maand!
Kom ons maak ’n verskil en ondersteun ons
gemeenskap deur iemand te help om ’n eie
groentetuin te begin!
Met Laeveld Agrochem se subsidie is die alles-ineen
saadpakkie vir so min as R100 te koop. Die
saadpakkie bevat verskillende sade asook al die
benodigdhede om ’n groentetuin te begin wat
omtrent 180kg se groente produseer, foto bo. Dit is
genoeg vir ’n gesin van tot ses vir ’n hele maand lank,
en die proses kan dan elke maand herhaal word.
Die kweekproses is interessant, leersaam en
bevorder so ook ’n gesonde respek vir boerdery.
Wie weet, dalk is dit die vonk wat sommige mense
nodig het om suksesvolle boere in die toekoms
te word!
Met hierdie inisiatief word kos geproduseer,
gesondheid bevorder, toekomstige boere word
opgelei, terwyl entrepreneurskap ontwikkel word.
HOE WERK DIE SAADPAKKIES?
Jy benodig:
• ’n Stuk grond van 3m x 5m
• Saadpakkie (met benodigdhede)
• Toegang tot water
• Tyd om die groentetuin in stand te hou.
Wat bevat so ’n saadpakkie?
• 5 x aparte saadpakkies vir die 5 groentes:
Wortels, spinasie, groenbone,
kool en skorsies
• 1 sakkie fosfaat-kunsmis
• 1 sakkie NPK plantmengsel kunsmis
• 1 x tou vir tussen-ry spasiëring
• 5 x toutjies vir binne-ry spasiëring
• 1 x plastieklepel om die kunsmis af
te meet
• 1 x vuurhoutjie, vir bepaling van
saad diepte
• 1 x handleiding met illustrasies.
Vir meer inligting of bestellings stuur ’n epos na info@laeveld.co.za
of ’n WhatsApp na 082 820 1978. Minimum bestelling van 10 pakkies.
49

GENESIS ®
Twin Pack Nutritional Meal
GENESIS ® Twin Pack is a scientifically formulated drink containing 55 key nutrients.
Every 100g contains 100% of your daily requirements for all 13 vitamins.
It is quick, easy and for:
People working in extreme outdoor conditions and
have above average nutritional requirements.
Anyone needing a quick and easy nutritional meal.
SQUEEZE SHAKE / MIX TEAR TO OPEN DRINK / ENJOY
Ready to use – squeeze the twin pack to break the dividing seam, shake it
to mix the water and powder, tear open the edge and drink!
Product Highlights
• High in protein and energy
• Complete balanced, nutrient dense meal
• Contains 55 essential nutrients
• Convenient and versatile as a meal or shake
• Can be mixed with the water provided or milk
• No refrigeration needed
• Helps digestion and absorption of important nutrients
• Free of most common occurring allergens
• Low GI meal for sustained energy
• Contains Electrolytes
• Supports and boosts immune system
• Vanilla and Strawberry flavours
ORDER NOW
Contact: Jeanette 012 940 4398
or jnel@laeveld.co.za
ONLY
R10
per Twin-pack
or R8 per pack
if you order
10 boxes with
50 packs
Enjoyed any time
of the day or night
It is not a supplement,
it is a Nutritional MEAL
No preparation, no mess
Six-month
shelf life
50 GROEI

BETTER HEALTH STARTS HERE ®
Background
The GENESIS ® brand was born out of the desire
to provide a nutritious healthy instant meal
to farm workers, miners and workers in other
industries.
GENESIS ® is positioned as an affordable everyday
functional food range that provides a great
tasting nutritious food / drink solutions to the
non retail industry.
Product Usage
A major advantage of the “powder” format
is that it can be enjoyed in a variety of ways:
• As a meal (in a bowl) mixed with hot or cold
milk or water. The ratio of powder to liquid can
be altered to meet the users taste preferences.
• As a shake (drink) mixed with cold milk,
water, fruit juice or yoghurt.
• As a smoothie (thick drink). Pieces of fruit
and ice cubes are added and liquidised.
WHO CAN USE GENESIS?
Genesis is especially formulated so it can be
used and enjoyed by everyone: kids, adults,
gluten intolerant people, diabetics and people
suffering from malnutrition.
KEY PRODUCT FEATURES
GENESIS ® powders have been designed to
be “all-in-one” products: products that are
nutritionally complete, balanced, nutrient
dense and great tasting without the need to
add accompaniments (for example sugar).
GENESIS ® mixes easily and instantly with hot
or cold water or milk, all powders are high
protein, nutrient dense and Low GI products
thereby providing sustained energy.
All products are free of most allergens (gluten /
wheat free). The macro ingredients meet the
international guidelines for a balanced and
complete food. GENESIS ® is very high in energy
with every 100g serving providing over 15000Kj
of energy which is the equivalent of around
3 cans of energy drinks. The products contain
electrolytes which are very important for people
working for long hours in hot conditions.
GENESIS ® contains potassium, sodium, magnesium
and phosphorus. All products contain clinically
researched and tested Sel Plex, an essential
nutrient for maintaining optimum health status.
BRAND ENDORSEMENTS
Due to the highly nutritious
formulation, the brand has been
endorsed by the following organisations:
Diabetes South Africa (DSA), The High Performance
Centre (HPC) at the University of Pretoria,
The Cancer Association of South Africa (CANSA),
The South African National Halaal Authority,
Informed Choice, Beth Din Society (Kosher)
and The Glycemic Index Foundation of South
Africa (GIFSA).
MANUFACTURING PROCESS
Only the best raw materials are selected and this
means the highest quality grains, the best micro
ingredients and the best flavours and emulsifiers.
Instead of using extruded corn as most dry
powder manufacturers do, we use only corn that
has been cooked through a unique combination
of high heat and pressure. This process maintains
the integrity of the micro ingredients far
better than the extruded process.
High quality raw soya beans are then processed
and cooked to perfection. This process is critical
as a slightly raw or overcooked soya is unpleasant
to taste and will affect the final product. All the
micro ingredients are blended together in a
micro batch prior to the main blending process.
This extra step ensures all the micro ingredients
are in fact included in the final mix and are also
well dispersed throughout the final product.
The next stage is for all the micro and macro
ingredients to be blended together. The final
stage is where GENESIS ® is packed into the end
consumer pack. All GENESIS ® manufacturing
facilities are ISO 9000 and HACCO approved.
There are a variety of products in the range,
featured left is the GENESIS ® Twin Pack.
Read more at www.genesisnutrition.co.za
The GENESIS ® Twin Pack is a
scientifically formulated drink
containing 55 key nutrients.
Every 100g contains 100% of your
daily requirements for all 13 vitamins.
51

Ontdek jouself
2 – 10 Maart 2018: Nasionale Bestaansdoel Week
Almal van ons, is ons lewe lank op soek na
antwoorde op “Wie is ons en waar pas ons in?”
Die voortdurende soeke na antwoorde op hierdie
vrae het ʼn hindernis geword in die strewe
na die mees vervulde lewe en ʼn nalatenskap.
Ons is elkeen hier vir ’n baie spesifieke rede
en dit is tyd om uit te vind wie jy en ek is.”
sê Frans Cronjé, bekende Suid-Afrikaanse
filmmaker, draaiboekskrywer en akteur.
Frans se inisiatief vir die viering van ʼn Nasionale
Bestaansdoel Week het in Januarie in
Kaapstad begin tesame met ʼn landwye toer
met voorskou vertonings vir die bekendstelling
van sy nuwe vollengte fliek, The Roar, wat
2 Maart landwyd in fliekteaters open.
Frans het onlangs ook ʼn nuwe boek met die
titel Ontdek Jou Lewensdoel in Afrikaans en
in Engels voltooi. Hy nooi alle Suid-Afrikaners
om vanaf 2 tot 10 Maart 2018 in te skakel by
die nasionale ‘ontdek jouself week’-vieringe,
wat ʼn hoogtepunt bereik met die grootskermopening
van The Roar by teaters landwyd
en in uitgesoekte Afrikalande.
As deel van hierdie veldtog sal twee ander
ontdek jouself’-films, wat deur Frans se Global
Creative Studios en Faith Film Hub - Africa,
versprei word, ook open. In Februarie het
6 Below – The miracle on the mountain – oor
die merkwaardige oorlewing van die Olimpiese
yshokkie-ster, Eric Lemarque – in fliekteaters
begin wys. Op 13 April kan fliekgangers uitkyk
vir die fliekteater-opening van Victor. Victor is
soortgelyk aan die klassieke film, The Cross and
the Switchblade, en is gebou op die biografie
van Victor Torres, ʼn voormalige bendelid van
New York.
Frans is al vanaf Januarie besig met ‘The
Whisper Tour’ om bewustheid te skep vir
Nasionale Bestaansdoel Week.
“Kom ons kyk
die werklikhede
van ons land
vanjaar in die
oë deur die
begin van die
nuwe jaar te vier met meer kennis oor wie ons
werklik is en met ʼn verbintenis tot positiwiteit.
Kom ons raak bestaansdoel gedrewe, beleef
ʼn lewensveranderende ervaring en kom
deel in Nasionale Bestaansdoel Week 2018
by ʼn fliekteater naby jou,” nooi Frans.
The Roar is ʼn opwindende avontuurdrama, wat
in die pragtige Waterberg verfilm is. Dit is die
dinamiese storie van Louise wat op soek is na
haar doel in die lewe. Sy wil ʼn Broadway-ster
wees, maar haar pa, ʼn hardkoppige veldwagter,
wil haar getroud sien om die bestuur van hul
wildsplaas oor te neem. Die spanning word
onuithoudbaar wanneer hul lewens deur gevaarlike
wilddiewe en -stropers bedreig word.
Suid-Afrikaanse akteurs sluit Almarie du Preez,
Heinz Winckler, Greg Kriek, Eugene Khumbanyiwa
en Mpho Masienyane in. Twee Amerikaanse
akteurs, Torry Martin en Shaullanda Lacombe
is ook hoofkarakters, wat aangevul word deur
die wêreldberoemde “Lion Whisperer”, Kevin
Richardson as ʼn instaan-waaghals saam met
sy uitstaande leeus.
Frans sê die dryfkrag agter die viering van
Nasionale Bestaansdoel Week sal die impak
van pastore, skoolbesture, jeugwerkers en
gemeenskapsleiers wees. “Hierdie mense word
as meningsvormers gerespekteer. Nou is ʼn
tyd vir suksesvolle onderlinge samewerking
in ons soeke na oplossings vir ʼn beter
Suid-Afrika en vir elke Suid-Afrikaner.”
52 GROEI
Groepbesprekings vir families, skole, kerk-, jeuggroepe en ouetehuise kan teen 20% afslag vir
20 of meer mense per vertoning gedoen word by bookings@gkobalcreativefilms.com.
Navrae oor gratis multimedia hulpmiddels, wat spesifiek ontwikkel is oor die ontdekking van
elke mens se unieke bestaansdoel, kontak jan@globalcreativefilms.com of 082 556 8778.
www.thepurposecampaign.com

Specialized to succeed
Agri
Technovation
Bespreek nou by www.seilsafari.co.za
53

Laeveld Agrochem Fotoblad
Laeveld Agrochem Bethlehem ondersteun
Netbal. Hier links is Paul Henning saam
met die netbalspan.
Grap: Aartappelboer maak ’n plan
Pa stuur aan sy seun in die tronk ’n brief:
“Ek sal nie die jaar aartappels kan plant
nie. Die lande is nie omgespit nie, want
jy is nie hier om uit te help nie.”
Seun skryf terug: “Dit is ook maar goed,
want die geld wat ek gesteel het, is in die
lande begrawe.”
Die volgende dag toe is die polisie daar
en spit alles om opsoek na die geld,
maar kry niks.
Seun skryf weer aan sy pa: “Pa kan nou
maar plant, dit is die beste wat ek van
hier af kon doen!”
Bo en links: Jurgen Boerdery in die Marble Hall area het sy
permanente werkers op ’n opvoedkundige uitstappie see toe
geneem as beloning omdat hulle hul mikpunt bereik. Laeveld
Agrochem Marble Hall het die inisiatief ondersteun deur ’n
finansiële bydrae te maak vir ’n groot uiteet by die Spur! Daar
is ’n besonderse gesindheid en produktiwiteit by die werkers.
#The Mango Emoji
Mangoes will now also be making an
appearance following a campaign by
the Australian mango industry.
Farming body Hort Innovation funded
a social media campaign under the
hashtag #mangoemojiplease.
First-ever mango
emoji coming in
June 2018.
Bo links: Cecile Cronje, CD-wenner van die Groei 6 uitgawe.
Above right: Laeveld Agrochem was a co-sponsor of the Bono Sport’s day in Addo last year.
54 GROEI

www.facebook.com/laeveld
It is the dawn of a new era for
education in the agricultural
industry in South Africa
The Villa Academy announced that they are
joining forces with Monash South Africa.
These companies are joining hands after
identifying the need for more integrated higher
education in which students of Agriculture,
whether they are recently matriculated or
already working on farms, can earn a Diploma
while gaining practical on-farm experience or
continue their on-farm or agricultural work.
The Monash Villa Academy model presents
an exciting mix of academic and technical
training, backed by industry involvement and
continuous student feedback in the form of
course- and lecturer evaluations.
By Loskop Depot
Nisboere Reeks 2
begin Mei 2018!
Die Nisboere Reeks 1 word op die
Seil-Safari bootreis vertoon.
Nisboere available on Showmax
A farming enterprise doesn’t need to be big to
make a massive impact. Via’s latest agricultural
series Nisboere places the focus on farms
utilising small patches of land in extraordinary
ways. You’ll meet farmers who cultivate interesting
crops such as lavender, olives or exotic
mushrooms, as well as breeders of miniature
horses. Even viewers with no agricultural
knowledge will enjoy the stories of how these
farms came into existence and how ordinary
people became niche farmers, and there’s
much to learn about farming from everyone
featured on the show.
The people may be quite normal, but there’s
nothing ordinary about their farms: We’re
talking crocodiles, proteas and tropical fish,
farmed in or on anything from a hectare of
land to a suburban garage. The presenters,
Anrich Herbst, Chris de Clerq and Simonia
Magardie also share handy hints about
growing vegetables in home gardens.
ShowMax international subscribers get
exclusive access to Nisboere and all the
strange and wonderful farms and farmers
featured on this show.
www.nisboere.co.za
LAEVELD AGROCHEM 55

Kopkrappers
Stuur enige nommer se antwoord en jy staan ’n kans om ’n prys te wen
2
1
Soek hierdie woorde (Enige rigting)
BOER VOORUIT
KORING
LAEVELD AGROCHEM
LANDBOU BOOT
MIELIES
PEKANNEUTE
SITRUS
TEGNOLOGIE
A. I fly without wings,
I cry without eyes.
What am I?
B. What gets broken
without being held?
3
A
Find the hidden sentence/meaning
B
C
For example A is: Travel overseas.
D
E
F
G
H
Wen Wen: Klomp pryse om te wen!
Pryse per vraag, en pryse vir al die vrae reg! Afrikaans is Groot kaartjies, CD’s, geskenkbewyse, AgriBonuspunte en meer.
Stuur ’n WhatsApp na 082 820 1978 of ’n e-pos na jnel@laeveld.co.za met:
1. Jou naam, area en e-posadres. 2. Die antwoord op enige een of meer van die vrae hierbo.
Stuur jou antwoord(e) voor 30 April 2018.
GROEI 6 antwoorde: 2# A wheelbarrow. 3# Nommer moet 3 wees. 4# Jou naam. 5: ’n Eier.
56 GROEI

Sportblad
Springbok rugby
Aan die begin van die rugby-seisoen is dit interessant en insiggewend
om te kyk na die statistiek van die Springbokke in die verlede.
Jaartal Afrigter Aantal Wedstryde Wen persentasie
2016 – 2017 Allister Coetzee 25 44%
2012 – 2015 Heyneke Meyer 48 67%
2008 – 2011 Peter de Villiers 48 63%
2004 – 2007 Jake White 54 67%
2002 – 2003 Rudolf Straeuli 23 52%
1998 – 2001 Nick Mallett (17 wenne na mekaar) 38 71%
1997 Carel du Plessis 8 38%
1996 André Markgraaff 13 62%
1994 – 1996 Kitch Christie 14 100%
1993 Ian McIntosh 12 33%
1992 John Williams 5 20%
Paar ander datums tydens die isolasie tydperk het dit so gelyk
1982 – 1989 Cecil Moss 12 83%
1980 – 1981 Nelie Smith 15 80%
1967 Ian Kirkpatrick 12 75%
1969 – 1970 Avril Malan 8 50%
1960 – 1961, 1963, 1965 Hennie Muller 16 43%
1960 – 1961, 1965 Boy Louw 9 67%
Sport om na uit te sien vir die volgende paar maande:
• 4 April (begin): Commonwealth Atletiek,
Australië
• 27 Mei (begin): Franse Tennis Ope, Parys
• 14 Junie (begin): Sokker Wêreldbeker, Rusland
• 2 Julie (begin): Wimbledon Tennis, Londen
• 7 Julie (begin): Tour de France fietstoer
• 19 Julie (begin): Golf Britse Ope, Skotland
• 4 Aug: Super Rugby Finaal
LAEVELD AGROCHEM 57

9 – 13 APRIL 2018
Kom seil saam - bespreek nou by www.seilsafari.co.za