Inkijkexemplaar O&R_FIETS

ONDERHOUD
& REPARATIE
HET RACE EN MTB MAGAZINE /// VOOR EN DOOR FIETSERS
NIEUW:
ELEKTRONISCH
SCHAKELEN
SRAM EAGLE
FLAT MOUNT
BOOST
INTERNE KABELS
GELEIDEN
2017
HERZIENE
UITGAVE
EN NOG VEEL MEER
260
PAGINA , S
TIPS & TRICKS
OM JE RACEFIETS OF
MOUNTAINBIKE TE ONDERHOUDEN
LEER VAN DE MECANICIENS VAN LOTTONL-JUMBO

INHOUD
6 BEGINNEN
6 ■ ■ Anatomie van racefiets en mountainbike
10 ■ ■ Veilig sleutelen
12 ■ ■ Thuiswerkplaats
16 ■ ■ Momentsleutels: test en tips voor gebruik
HOOFDSTUK 1
22 AANDRIJVING
24 ■ ■ Bottom Bracket Blues: over compatibiliteit van BB’s
30 ■ ■ De ideale kettinglijn
32 ■ ■ Snel en soepel schakelen
34 ■ Derailleurkabels vervangen
36 ■ ■ Interne kabels monteren
38 ■ ■ Werken met een Parktool-kabeltrekker
40 ■ ■ Derailleurs afstellen
42 ■ Problemen oplossen Shimano-groep
44 ■ SRAM-groep monteren
46 ■ Campagnolo-groep afstellen
48 ■ Elektronisch schakelen monteren
(Shimano, SRAM, Campagnolo)
54 ■ Elektronische schakelgadgets
56 ■ SRAM Eagle monteren en afstellen
58 ■ ■ Voorderailleur monteren en afstellen
60 ■ ■ Cassette vervangen
62 ■ ■ Externe lagers monteren
64 ■ ■ Shimano-crankstel monteren
66 ■ ■ Een ander crankstel monteren
68 ■ ■ Isis en Shimano monteren
70 ■ ■ Slijtage aan ketting checken
72 ■ ■ 10- en 11-speed ketting monteren
74 ■ ■ Ketting vervangen en onderhouden
76 ■ ■ Cassettebody vervangen
78 ■ ■ Klikbody vervangen (bijvoorbeeld DT Swiss)
80 ■ ■ Onderhoud aan je Rohloff-naaf
82 ■ Shimano SPD-pedalen monteren en afstellen
84 ■ ■ Pedalen onderhouden
HOOFDSTUK 2
86 REMMEN
88 ■ Dual-pivot-velgremmen afstellen
90 ■ Piepende remmen voorkomen
92 ■ ■ Post mount-schijfremmen monteren en afstellen
94 ■ ■ Niet-post mount-schijfremmen monteren
96 ■ ■ Flat mount-remmen monteren
98 ■ ■ Andere schijfremmen monteren
100 ■ ■ Hydraulische remkabels vervangen
102 ■ Shimano- en Hope-schijfremmen ontluchten
104 ■ Avid- en Formula-schijfremmen ontluchten
106 ■ Shimano disc voor de weg
108 ■ SRAM disc voor de weg
108 ■ Bleeden SRAM Road
110 ■ Alles uit je V-brakes halen
112 ■ ■ Magura HS33
114 ■ Van V-brakes naar schijfrem
HOOFDSTUK 3
118 WIELEN
120 ■ ■ Wielen bouwen
122 ■ ■ Velg vervangen
124 ■ ■ Wiel richten
126 ■ ■ Wielen nakijken
128 ■ Boost conversie
130 ■ ■ Naaf onderhouden
132 ■ ■ Lekke banden voorkomen
138 ■ ■ Pompen met CO 2
-patronen
4 Fiets Onderhoudsgids

INHOUD
140 ■ ■ Banden plakken
142 ■ ■ Wielen tubeless maken
144 ■ ■ Welke wielbreedte?
200 ■ ■ Fiets prepareren
202 ■ ■ Bikepacking
204 ■ Feature: de mecanicien van LottoNL-Jumbo
HOOFDSTUK 4
146 FRAME EN VORK
148 ■ ■ Balhoofd vervangen
150 ■ ■ Voorvork vervangen
152 ■ ■ Balhoofd onderhouden
154 ■ ■ Onderhoud aan lagers
157 ■ Vering uitgelegd
162 ■ Crosscountry voorvork afstellen
164 ■ Crosscountry achterdemper afstellen
166 ■ ■ Carbon: de ideale grondstof?
HOOFDSTUK 5
170 BESTURING
172 ■ Racefietsstuur en -stuurpen vervangen
174 ■ Mountainbikestuur afstellen
176 ■ Stuurlint wikkelen
178 ■ Geschikt voor kleine handen
180 ■ Verstelbare mountainbike zadelpen onderhouden
HOOFDSTUK 6
182 ZITPOSITIE
184 ■ Zithouding voor racefiets en tijdritfiets
188 ■ Mountainbike zithouding: contactpunten en onderdelen
190 ■ Mountainbike zithouding: frame-eigenschappen uitgelegd
192 ■ ■ Bewegende delen
194 ■ ■ Onderdelen kiezen
196 ■ Feature: dynamics
HOOFDSTUK 7
212 DOORRIJDEN
214 ■ ■ Effectief schoonmaken
216 ■ ■ Noodreparaties onderweg
218 ■ ■ Moderne fietscomputer monteren
222 ■ ■ Geluiden opsporen en oplossen
224 ■ Wat kraakt daar
226 ■ Racefiets winterklaar maken
228 ■ Mountainbike winterklaar maken
230 ■ ■ Ketting smeren
232 ■ ■ Fietsonderhoudsmiddelen kiezen en gebruiken
234 ■ ■ Sleuteltips
236 ■ ■ Feature: thuiskomen
242 ■ Racefiets comfortabel maken
244 ■ Compact monteren
246 ■ Remmen in de bergen
248 ■ ■ Singlespeed maken
250 ■ ■ Fixed gear maken
252 ■ Strandfiets maken
254 ■ ■ Na de val
256 ■ ■ Gebruikt carbon frame kopen
258 ■ ■ Woordenlijst
Mountainbike
Rode pagina’s gaan
alleen over
mountainbikes
Racefiets
Blauwe pagina’s
gaan alleen over
racefietsen
Rood-blauwe pagina’s gelden voor mountainbikes en racefietsen
Fiets Onderhoudsgids 5

Aandrijving
BEGINNEN
ZO GEBRUIK JE EEN
MOMENTSLEUTEL
OM HOOGWAARDIGE MATERIALEN ALS CARBON VEILIG TE GEBRUIKEN EN HEEL TE HOUDEN, MOET JE ZE MET EXACT
DE JUISTE KRACHT VAST ZETTEN. DAARVOOR IS EEN MOMENTSLEUTEL NODIG, PLUS ENIGE KENNIS HOE JE MET ZO’N
MOOI STUK GEREEDSCHAP OMGAAT.
KLEIN...
Een stuurpen draai je vast met een kracht
van 6 Newtonmeter (Nm), een zadel met 12 en
een aluminium schroefje met 3. Voor zulke kleine
krachten heb je een speciale fietsmomentsleutel
nodig. Handig zijn de sets die geleverd worden
met inbus- en Torx-bitjes die je bij fietsen veel
gebruikt.
...EN GROOT
Trapaslagers, cassettes en vrijloopbody’s
zet je vast met krachten van 20 tot wel 45 Nm. Dat
vraagt om een flink stuk gereedschap – kijk naar
momentsleutels voor auto’s. Niet alleen hebben
die een schaalverdeling die ver doorloopt, met
een grote en lange sleutel kan je ook gemakkelijk
veel kracht zetten zonder uit te schieten.
BEWAREN
Bewaar een momentsleutel altijd in de
nulstand, anders gaat hij kapot. Wanneer je hem
instelt, span je een veer op. Als je hem aangedraaid
bewaart, verliest de veer zijn spankracht. De
schaalverdeling klopt dan niet meer, waardoor
het gereedschap waardeloos is geworden.
SMEREN OF NIET?
De klemkracht van een schroef hangt
af van de aandraaikracht en de wrijving van
schroefdraad en kop. Helaas geeft geen enkele
fabrikant aan of het aanhaalmoment geldt voor
droge montage of smering met olie. Wij adviseren
de gulden middenweg: montagepasta. Smeer je
die in de schroefdraad, dan zit alles goed vast,
zonder extra risico op brekende schroefkoppen.
ALLES VAN ALU HEEFT EEN MOMENT
Aluminium kan niet tegen vervorming,
daar breekt het van. Ieder jaar je stuur goed
strak zetten, is dus een recept voor een
aluminiumbreuk en een valpartij. Ook een
lichtgewicht cassettebody of lockring kan stuk.
Vandaar dat ook op bijvoorbeeld een sluitring
een kracht staat voorgeschreven. Houd je aan
die kracht, dan loopt niets los en blijft alles heel,
jaar na jaar.
20 Fiets Onderhoudsgids

REMMEN
FLAT MOUNT-REMMEN
MONTEREN
FLAT MOUNT IS EEN NIEUWE STANDAARD OM SCHIJFREMREMKLAUWEN OP EEN RACEFIETS TE MONTEREN. ER
ZIJN TWEE VERSCHILLENDE SOORTEN MONTAGES: VOOR EN ACHTER. MAAR DAT IS MINDER ERG DAN HET LIJKT.
Rond schijfremklauwmontages heerst vaak wat
verwarring: flat mount lijkt immers op post
mount en post mount is ook vlak. En dan is er
ook nog de internationale standaard (IS). Dus
voor we in detail treden over de montage van flat
mount-remmen, check even goed of je op de
juiste pagina zit, en je niet post mount bedoelt.
Voor alle duidelijkheid, hieronder wat info over de
diverse systemen. Zoek de verschillen!
FLAT MOUNT RACEFIETS ONLY
In de remklauw zelf zitten twee gaten met M5-
schroefdraad. In het frame vind je twee sleufgaten
loodrecht op de wielas waar de schroeven doorheen
gaan. De voorvork heeft twee gaten met
schroefdraad, daarop zit een plaat met daarop
weer de remklauw.
POST MOUNT RACEFIETS EN MTB,
GATAFSTAND: 74 MM
In de remklauw zitten twee sleufgaten loodrecht
op de asrichting. In frame en voorvork vind je twee
gaten met M6-schroefdraad. De klauwen kunnen
direct op het frame geschroefd worden.
IS RACEFIETS EN MTB,
GATAFSTAND: 51 MM
Echte IS-remklauwen zijn een zeldzaamheid. In
de regel worden post mount-klauwen gemonteerd
op een IS met een post mount-adapter. In
frame en voorvork zitten twee gaten parallel met
de wielas. Daarop zit een plaat met daarop de
remklauw.
FLAT MOUNT-ADAPTERS
Als je een flat mount-remklauw op een flat
mount-voorvork monteert, heb je toch een
adapter nodig. Twee schroeven om de klauw te
fixeren, en twee om de adapter op de vork te
schroeven. De adapters zijn er voor 140 en 160
millimeter schijven, dus één adapter is altijd
genoeg. De achterste remklauw past wél direct,
mits je een 140 millimeter schijf steekt. Voor een
160 millimeter schijf is een adapter nodig met
twee extra schroeven.
POST MOUNT-ADAPTERS
Post mount-remklauwen passen direct op post
mount-nokken: het enige wat je nodig hebt is twee
schroeven. Wil je een 180 millimeter schijf
monteren op post mount 160 nokken, of 160 op
140, dan is een adapter nodig. Er zijn adapters
met vier gaten, waarvan twee met schroefdraad.
Die vereisen vier schroeven, maar werken het
best. De versie met twee extra lange schroeven is
mooier en lichter, maar maakt afstellen lastiger.
IS-POST MOUNT-ADAPTERS
Op een IS frame monteer je altijd een adapter,
zodat je een post mount-rem kunt gebruiken.
Kies die adapter in de juiste maat, zodat er niet
nog een adapter nodig is voor de gewenste schijfmaat.
De nokken op de voorvork staan verder dan
die op het frame: een IS-post mount 160-adapter
past voor een 160 millimeter voorschijf en 140
achter. Voor een 160 millimeter achterschijf heb
je een IS-post mount 180-adapter nodig.
96 Fiets Onderhoudsgids

DOORFIETSEN
TIPS VAN DE MECANICIEN
ADVIES VAN EXPERTS OVER HOE JE SOMMIGE PROBLEMEN KUNT OPLOSSEN. MAAK GEBRUIK VAN HUN
JARENLANGE ERVARING.
SCHROEVENDRAAIERS
Houd je schroevendraaiers in goede
conditie door onregelmatigheden op het
uiteinde weg te vijlen. Controleer of het uiteinde
overal een gelijke dikte heeft.
HET (DE)MONTEREN
VAN PEDALEN
Alle pedalen hebben linkse of rechtse draad.
Vaak zijn ze gemarkeerd met een R of D aan de
rechterkant, en een L of S aan de linkerkant. D
en S zijn Italiaans. Een makkelijke manier om te
onthouden hoe je pedalen losdraait, is draaien
in de tegenovergestelde richting van de traprichting.
Het omgekeerde geldt als je pedalen
monteert, dan draai je de as vast in de traprichting.
Vergeet niet om de schroefdraad van
de pedalen in te smeren met vet, bij voorkeur
montagepasta. Zo komen je pedalen de volgende
keer gemakkelijk los.
BAHCO’S, INBUS- EN
DOPSLEUTELS
Koop geen goedkoop gereedschap, want de
kans is groot dat je er je fiets mee beschadigt.
Vervang versleten gereedschap altijd direct.
Sommig gereedschap is erg handig, zoals
inbussleutels met een kogelkop. Daarmee
kun je bouten vastdraaien onder hoeken die
normaal lastig zijn. Voor normaal gebruik zijn
inbussleutels met Y-model handiger dan losse
sleutels. Je hebt ook dopsleutels met Y-model,
deze hebben een betere grip op bouten dan
traditionele steeksleutels. Heb je een verstelbare
moersleutel nodig, gebruik dan een
bahco.
CASSETTE-AFNEMER
Een Shimano HG Freewheel Afnemer
is niet meer overal verkrijgbaar, maar de af -
ne mer werkt zowel met Shimano- als Campagnolo-sluitringen.
Hij is dus de moeite
waard.
WERKSTANDAARD
Als je comfortabel wilt sleutelen aan je
fiets, is een werkstandaard onmisbaar. Een
simpele oplossing waarbij je de fiets aan het
plafond hangt met touwen, is vrij nutteloos.
Tip 1: als je een werkstandaard gebruikt, moet
je de fiets zo kantelen dat hij enigszins naar
beneden wijst met het voorwiel. Dan beweegt
het voorwiel namelijk niet zoveel tijdens het
werken.
Tip 2: bij een aluminium of carbon frame moet
je nooit de framebuizen in de standaard
klemmen. Klem dan de zadelpen vast, maar
niet als hij van carbon is. Dan kun je beter een
andere zadelpen gebruiken voor het sleutelen
alleen.
KETTINGEN
Tip 1: een droge ketting zorgt ervoor dat
je fiets niet lekker schakelt. Houd je ketting
daarom altijd gesmeerd met een smeermiddel
van goede kwaliteit. Houd een krant onder en
achter de ketting tijdens het aanbrengen van
het smeermiddel.
Tip 2: om de levensduur van de ketting en
cassette te vergroten, moet je drie kettingen
kopen als je de cassette vervangt. Wissel deze
kettingen elke 500 kilometer om, of 250
kilometer als je cassette van aluminium is. Zo
kun je veel meer kilometers op één cassette
rijden, terwijl je aandrijving even efficiënt is.
Bovendien kun je de kettingen dan goed
reinigen en smeren.
VOORDERAILLEUR-
POSITIE AANPASSEN
Als je de positie aanpast van een voorderailleur
met klemband, is het nuttig om een rubber
hamer bij de hand te houden. Zo kun je de
derailleur met een zacht tikje precies in de
goede positie krijgen.
234 Fiets Onderhoudsgids