02SFM33 Chamonix-05EMB
Koen Bakkers daalt af in de y-couloir met een hypnotiserend zicht op het Colosseum van de pente raide. 02SFM33 Chamonix.indd 72 24/10/17 10:52
- Page 2 and 3: NIEUW ONTMOET OUD IN CHAMONIX TEKST
- Page 4 and 5: "DE OPGEVROREN SNEEUW VORMT EEN EER
- Page 6 and 7: Missie bereikt, nu nog omlaag. Op d
- Page 8: "NA DE PITTIGE TOP IS HET EEN WAAR
Koen Bakkers daalt af in de y-couloir met een<br />
hypnotiserend zicht op het Colosseum van de pente raide.<br />
<strong>02SFM33</strong> <strong>Chamonix</strong>.indd 72 24/10/17 10:52
NIEUW ONTMOET<br />
OUD IN CHAMONIX<br />
TEKST EN BEELD KOEN BAKKERS<br />
In navolging van de extreme skiing-hype van<br />
decennia geleden, besluit Koen Bakkers<br />
de steile noordflanken van <strong>Chamonix</strong> te<br />
trotseren: een niche die steeds meer thrill<br />
seekers uit de Lage Landen kan bekoren.<br />
<strong>02SFM33</strong> <strong>Chamonix</strong>.indd 73 24/10/17 10:53
Toeren naar de y-couloir met op de achtergrond<br />
de noordwanden van het Argentière-bassin.<br />
We zijn onderweg van Savoie naar Haute-Savoie.<br />
De route voert door een vallei langs de authentieke<br />
skidorpen Megève, Saint-Gervais-les-Bains en<br />
<strong>Chamonix</strong>. Het is een reis door de tijd: van de<br />
‘economisering’ van de skisport in de jaren zeventig<br />
terug naar de grandeur van lang vervlogen tijden.<br />
<strong>Chamonix</strong>, de aorta van de bergsport in Frankrijk, is onze<br />
eindbestemming. Deze plaats, schurend tegen de Mont<br />
Blanc, heeft een onaflatende aantrekkingskracht op<br />
alpinisten, skiërs en eigenlijk iedereen die een dergelijke<br />
plek kan waarderen. De gigantische bergmassieven van<br />
rauw graniet, ijs en sneeuw maken diepe indruk. En ville<br />
tref je een bonte mengelmoes van chic tot shabby, van<br />
fanatiek alpinist tot reguliere toerist. Bankiers staan<br />
hier zij aan zij met ski bums en Aziaten op een oneweek<br />
Europe trip. Frans, Italiaans, Engels, Amerikaans<br />
en Chinees is de talk of town. Naast tassen van dure<br />
Franse modehuizen zie je er vooral veel klimgordels en<br />
rugtassen vol bergmateriaal voorbij komen.<br />
DE STARTKOM<br />
Om 07.45 uur begint onze missie in het nabijgelegen<br />
Argentière. We pakken de eerste gondel omhoog om<br />
08.10 uur. Het seizoen van de pente raide – de steile<br />
helling – is in volle gang. Er was regen en sneeuwval<br />
de nacht ervoor. Boven de 2.500 meter ligt er een<br />
vers pak. In de wachtrij drommen atypische skiërs<br />
zich samen. Opgetuigd met rugzakken, ijsbijlen en<br />
klimgordels staan kleine groepjes gereed voor de weg<br />
omhoog. Licht materiaal met latten in verschillende<br />
breedtes. Toerski’s uiteraard. Onder hen ook enkele<br />
bekende namen uit het profcircuit. De gezamenlijke<br />
energie van alle sporters in deze eerste bak is voelbaar.<br />
Eenmaal boven op 3.300 meter vertaalt de voelbare<br />
focus in de groep zich naar actie. Razendsnel maakt<br />
iedereen zich uit de voeten om de approach te starten<br />
van het skidoel van de dag. Voor de steep ski bedevaart<br />
naar het Argentière-bassin, de startkom, is het<br />
hoogseizoen aangebroken. De befaamde noordwanden<br />
74<br />
<strong>02SFM33</strong> <strong>Chamonix</strong>.indd 74 24/10/17 10:53
"DE OPGEVROREN SNEEUW VORMT<br />
EEN EERSTE UITDAGING VOOR DEGENEN<br />
ZONDER STIJGIJZERS"<br />
Het hoog alpine terrein aan de voet van de<br />
Aiguille d'Argentière is eye candy voor toerskiërs.<br />
zijn rond april en mei namelijk in perfecte conditie. De<br />
sneeuwval van eerdere winterse stormen is inmiddels<br />
gezet. De natte sneeuw van het voorjaar hecht aan<br />
de 50 graden steile ijs- en rotswanden. Bij deze vorm<br />
van skibeleving worden de wanden stuk voor stuk<br />
beklommen voordat ze worden afgedaald. Op de<br />
eerste plaats vanwege de afwezigheid van liften, maar<br />
zeker ook als grondige keuring van het sneeuwdek. Al<br />
klimmend ontdek je op iedere meter sneeuw wat er<br />
speelt; onmisbaar voor je afdaling.<br />
WAARDIGE KLIM<br />
Onze groep bestaat uit Tijn Vuijk, Tim Vanhoutteghem,<br />
Guillaume Pierrel en ik. Guillaume is onze gids van<br />
de dag. Bijgestaand door Tim, die tevens een sterke<br />
alpinistenachtergrond heeft en al veel tijd in ‘Cham’<br />
heeft doorgebracht. Vanuit het topstation zijn we<br />
afgedaald naar het majestueuze Argentière-bassin.<br />
De piekende wanden op deze gletsjer lijken tot aan de<br />
hemel te rijken. Les Courtes, Les Droites en de Aiguille<br />
Verte. Onze missie ligt aan de overzijde: de y-couloir<br />
op de Aiguille d’Argentière. Vanaf het vlakke bassin<br />
op 2.600 meter rest ons de waardige klim naar 3.901<br />
meter. Skins – stijgvellen voor onder je ski – aan en<br />
gaan.<br />
De eerste zeshonderd meter skinnen, gaat over de<br />
zuidwand. De opgevroren sneeuw vormt een eerste<br />
uitdaging voor degenen zonder stijgijzers. Van skins<br />
ombouwen naar bootpack, oftewel ski's op de rug en<br />
stappen maar. Met behulp van crampons (stijgijzers)<br />
en twee piolets (ijsbijlen) in de hand, wacht een<br />
zevenhonderd meter lange y-vormige couloir. Een<br />
Bergschrund – een diepe sneeuwdekbreuk – en een<br />
gemixte klimpassage vormen het aperitiefje van<br />
deze klim. Het eerste stuk dan maar veilig aan het<br />
touw, zoals het alpinehandboek voorschrijft. Na dit<br />
technische voorafje is het monotoon stijgen. Tot 45<br />
graden, waarbij de eerste klimmers van de dag voor<br />
»<br />
75<br />
<strong>02SFM33</strong> <strong>Chamonix</strong>.indd 75 24/10/17 10:53
Tijn zoekt met piolet, crampons en een fikse dosis<br />
wilskracht houvast op het 50 graden steile sneeuwdek.<br />
aangename traptreden in de couloir hebben gezorgd.<br />
De trap omhoog. Een militair ritme van links naar rechts<br />
volgt. De zon kleurt het graniet. Nietig is het juiste<br />
woord voor onze rol op deze berg.<br />
ADEM IN, ADEM UIT<br />
Al klimmend nemen de hoogte en de diepte een<br />
loopje met je. De y-couloir vertakt en stijgt van een<br />
hellingshoek van 45 naar 50 graden. Nederig in de<br />
wand geplakt met piolets en crampons. “Hoog Sammy,<br />
kijk omhoog Sammy”, hoor ik Ramses Shaffy zingen.<br />
Om niet te verslappen wordt een energiereep en wat<br />
sneeuw verorberd. Ook hier maakt ervaring meester.<br />
Tim als alpinist voelt zich in zijn element. Tijn en ik<br />
stukken minder. We gebruiken dezelfde techniek om<br />
de – niet helpende – ratio in ons hoofd te temmen. Je<br />
verstand zegt namelijk van alles, maar voegt weinig toe.<br />
Het is verhelderend om met Tijn, begenadigd skieuse<br />
en coach/psycholoog, ervaringen te delen over een<br />
dergelijke testcase van het brein. Ons trucje om niet<br />
stil te vallen in de couloir is de eigen ademhaling als<br />
mantra te gebruiken. Pranayama, zoals het gonst in de<br />
hippe yoga- en meditatieruimtes van de stad. Door een<br />
diepe ademhaling kwijnen alle niet-helpende gedachten<br />
(angst voor de diepte, Ramses Shaffy) weg. Wat rest<br />
is de focus om te blijven stijgen en te doen waarvoor<br />
we zijn gekomen.<br />
HELDENDADEN<br />
In de jaren zeventig en tachtig werd de skiwereld wakker<br />
geschud door profs als Sylvain Saudan, Anselme Baud,<br />
Patrick Vallencant en Jean-Marc Boivin. Voor het eerst<br />
werden alpineklimwanden afgedaald per ski. Extreme<br />
skiing was geboren. De media was er dol op. Saudan<br />
had als bijnaam skier d’impossible. Boivin stond bekend<br />
als Marlboro Man, dankzij zijn outfit van het gelijknamige<br />
76<br />
<strong>02SFM33</strong> <strong>Chamonix</strong>.indd 76 24/10/17 10:53
Missie bereikt, nu nog omlaag.<br />
Op de achtergrond Les Courtes, Les Droites en La Verte:<br />
fameuze wanden in de klim- en steep ski-wereld.<br />
"BANKIERS STAAN HIER<br />
ZIJ AAN ZIJ MET SKI BUMS<br />
EN AZIATEN OP EEN ONE-<br />
WEEK EUROPE TRIP"<br />
sigarettenmerk. Formule 1-coureurs, extreme skiërs<br />
en cowboys; ze werden tot idolen verheven door de<br />
reclamemannen van de tabaksindustrie. In die tijd<br />
werden de meest bizarre alpineklimwanden stuk voor<br />
stuk opnieuw benaderd. Niet de beklimming, maar de<br />
afdaling per ski werd nu de heldendaad.<br />
In de internationale skimarketingwereld is steep skiing<br />
opnieuw en vogue. Wijlen <strong>Chamonix</strong>-local Andreas<br />
Fransson zette deze vorm van skisport een paar jaar<br />
geleden opnieuw op de kaart bij een groter publiek. De<br />
beelden van zijn acties zijn en blijven indrukwekkend en<br />
spreken de geoefende skiër op jacht naar steil terrein<br />
aan. Innovaties op het gebied van (lichtgewicht)<br />
materiaal geven de steep ski revival ook een boost. Niet<br />
dat het ooit weg is geweest na haar gloriedagen. Over<br />
de uitvoering van deze niche wordt alleen weer meer<br />
gecommuniceerd, met sociale media als belangrijke<br />
katalysator.<br />
»<br />
Waar de gesprongen bocht in het verleden de basis<br />
was voor afdalen van wanden van 45 tot 55 graden,<br />
is er nu een trend waarbij freeride bochten en brede<br />
ski’s geïntroduceerd worden in steil terrein. De bochten<br />
worden door deze beoefenaars niet gesprongen. Er is<br />
blijvend contact met de sneeuw met middelgrote en<br />
grote gesneden bochten als resultaat. Oude wetten<br />
en regels van het steep skiing worden herschreven.<br />
De nieuwe generatie stapt direct na sneeuwval de<br />
wand omhoog. De oude school kijkt argwanend toe.<br />
Progressie, en de reactie erop, is ook hier van alle tijden.<br />
SHOWTIME<br />
Buiten adem naderen we de top van de couloir. Het<br />
alpinistenduo Tim en Guillaume staat al boven. Eenmaal<br />
daar daalt de schoonheid van de omgeving pas echt<br />
in; 3.901 meter met een gigantisch uitzicht op de<br />
noordwanden van het bassin. Snel een kodakmoment<br />
»<br />
77<br />
<strong>02SFM33</strong> <strong>Chamonix</strong>.indd 77 24/10/17 10:53
Tim en Guillaume maken de<br />
laatste abseil naar 700 meter<br />
'neige poudreuse'.<br />
voor onze one-day <strong>Chamonix</strong> tourist tour. Als afdaling<br />
hebben we de keuze uit de noordelijk gelegen couloir<br />
Barbey of dezelfde couloir die we zojuist beklommen<br />
hebben. Barbey is de routekeuze van de ploegen voor<br />
ons. De y-couloir zelf is nog onaangeraakt. Voor wat<br />
extra pittige jus kiezen we de rechtse vertakking van<br />
de ‘y’. Net zo mooi, maar met een abseil als jumpstart.<br />
Tim en Guillaume bereiden het touwwerk voor. Een<br />
voor een dalen we in abseil af, ski’s al aan de voeten.<br />
Direct daarna wacht een tweede uitdagende passage:<br />
een smalle neerwaartse klim met de ijsbijl in de hand.<br />
Daarna is het showtime! Een klassieke springbocht<br />
in het steile smalle terrein. Met twee stokken als<br />
afzet. De sneeuw voelt goed. Klein en beheerst zijn<br />
de bochten. De eerste bocht is listig, daarna neemt<br />
ritme het over. Dansend als een vallend blad naar<br />
beneden, de zwaartekracht helpt een handje. Het voelt<br />
machtig in dit terrein. Onze lokale vriend Guillaume<br />
showt zijn kunsten. Als een kwieke kat beweegt hij zich<br />
geraffineerd naar beneden. Geen freeride powerturns<br />
en huizenhoge sprays. Zijn stijl is vlot, licht en uiterst<br />
galant.<br />
De grijns op het gezicht van Tim is baardbreed. Dit is<br />
bergbeleving. De hele optelsom van idee, beklimming,<br />
alpine-elementen en afdalen in steil terrein zorgt<br />
voor het totaalpakket dat dit soort dagen lang bij doet<br />
blijven. Piekmomenten geven kleur aan het skiseizoen.<br />
Tijns afdaling is solide, zoals altijd. Uit freeride gewoonte<br />
staat ze op haar 110 millimeter brede ski’s. Past prima<br />
bij de newskool beleving van het skiën in dergelijk steil<br />
terrein. In deze dikke plof kan ze hier goed mee uit de<br />
voeten. Beau montage!<br />
SANTÉ<br />
Na de pittige top is het een waar feestje om af te dalen.<br />
De condities zijn tiptop en maken het nergens onzeker.<br />
Aan de bodem van het couloir wacht een laatste abseil.<br />
Het rotsgedeelte en de Bergschrund over. Als vier grote<br />
kinderen staan we joelend beneden. Soul turns naar<br />
de bodem van het bassin. Grijnzen maar. De gletsjer<br />
af richting het Argentière skigebied. Als ware steep<br />
skiërs sluiten we de dag af op het terras van Elevation<br />
1904 in downtown <strong>Chamonix</strong>, local hotspot van de<br />
Cham-gladiatoren. Naar de verhalen van de serieus<br />
bepakte skiërs kun je alleen maar gissen. Santé, salute,<br />
cin cin op een uiterst geslaagde dag van bergbeleving.<br />
Leve de helden van de pente raide! •<br />
78<br />
<strong>02SFM33</strong> <strong>Chamonix</strong>.indd 78 24/10/17 10:53
"NA DE PITTIGE TOP IS HET<br />
EEN WAAR FEESTJE OM AF TE DALEN"<br />
Kunstenaar Guillaume, lichtvoetig en<br />
uiterst sierlijk in soul turns richting dal.<br />
79<br />
<strong>02SFM33</strong> <strong>Chamonix</strong>.indd 79 24/10/17 10:53