MAGMA 3-2017

07.09.2017 Views

Pentasa Compact 4g 1 Sachet, 4g éénmaal daags! • Hoogste single dose • Bewezen effectief • Voor het patiëntgemak snaren waar muziek in zit! PENTASA COMPACT 4G NIEUW HOOGSTE SINGLE DOSE Naam van het geneesmiddel: Pentasa ® . Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling: Pentasa tablet met verlengde afgifte bevat 500 mg of 1 g mesalazine, granulaat met verlengde afgifte bevat 1, 2 of 4 g mesalazine, suspensie voor rectaal gebruik bevat 1 g mesalazine per 100 ml, zetpil bevat 1 g mesalazine. Therapeutische indicaties: oraal: ter behandeling van lichte tot matige vormen van colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn, zowel in de acute fase als ter voorkoming van recidieven hiervan. Suspensie voor rectaal gebruik: proctitis, proctosigmoiditis en linkszijdige colitis. Zetpil: proctitis. Contra-indicaties: overgevoeligheid voor mesalazine of overige bestanddelen van het product, of voor salicylzuurderivaten. ernstige lever- en/of nierfunctiestoornissen. Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik: voorzichtig bij patiënten met bekende overgevoeligheid voor sulfasalazine en met een verminderde leverfunctie. bij verminderde nierfunctie niet aanbevolen. de nierfunctie regelmatig controleren met name in het begin van de behandeling. bij cardiale overgevoeligheidsreacties en ernstige bloedbeeldafwijkingen de behandeling staken. Bijwerkingen: na rectale toediening kunnen lokale reacties, zoals pruritus, rectaal ongemak en aandrang optreden. verder komt vaak voor: hoofdpijn, diarree, buikpijn, misselijkheid, braken, huiduitslag inclusief urticaria. Zelden tot zeer zelden: myo- en pericarditis, pancreatitis, bloedbeeldafwijkingen allergische longreacties, hepatotoxiciteit, lupus erythematosus-achtige reacties, abnormale nierfunctie. Registratiehouder: Ferring b.v., Postbus 184, 2130 ad, Hoofddorp. Registratienummers: tabletten onder rvg 14797 (500 mg) en rvg 105712 (1 g); granulaat onder rvg 18706 (1 g), rvg 31379 (2 g) en rvg 114015 (4 g), Suspensie voor rectaal gebruik onder rvg 11782, zetpil onder rvg 15064. Afleverstatus: ur. Datum tekst: mei 2014.

1 MYELITIS TRANSVERSA ALS UITING VAN COELIAKIE Een meisje van 17 maanden werd opgenomen in verband met een snel progressief klinisch beeld van weigeren om te zitten, staan, lopen en spelen. Daarnaast had ze sinds twee maanden klachten van een verminderde eetlust, spugen, gewichtsverlies (1 kg) en ijzergebrek (ijzer 4,3 µmol). Bij lichamelijk onderzoek zagen we een cachectisch, prikkelbaar meisje met een bolle buik en dystrofe benen met paraparesis, verstoorde sensibiliteit en areflexie beiderzijds. Een MRI-scan van de hersenen en myelum (T2-gewogen series) liet een abnormaal hoge signaalintensiteit zien op Th9 in het thoracale myelum en tevens een zwelling van het lagere myelum tot aan de conus medullaris. Cerebrale afwijkingen had zij niet. Haar klinische beeld, gecombineerd met de beeldvorming, paste bij een myelitis transversa. Laboratoriumonderzoek liet verhoogde antistoffen tegen tissue transglutaminase (1980.0 kU/L; normaalwaarde 0-10.1 kU/L) en gliadine (110.0 kU/L; normaalwaarde 0-10.1 kU/L) zien. Een gastroscopie met duodenumbiopten toonde een subtotale villusatrofie met een lymfocytaire gastritis (Marsh IIIb) passend bij coeliakie. Ze herstelde volledig na start van een glutenvrij dieet en kreeg gedurende drie dagen hoge dosis methylprednisolon gevolgd door een zes weken durende reductiefase. Tot op heden, negen jaar na eerste presentatie, krijgt zij een glutenvrij dieet. Symptomen van myelitis transversa of andere neurologische verschijnselen heeft zij sindsdien niet meer gehad, haar ontwikkeling en groei zijn conform haar leeftijd. Discussie De typische presentatie van coeliakie kenmerkt zich door gastro-intestinale klachten zoals buikpijn en diarree. Echter, ook atypische of extra-intestinale manifestaties komen voor. Bij volwassenen zijn verschillende neurologische klachten geassocieerd met coeliakie. Soms kunnen neurologische symptomen zonder intestinale klachten zelfs de eerste uiting van coeliakie zijn. Bij kinderen is hierover nog minder bekend. Naar ons weten was dit de eerste gepubliceerde casus betreffende een patiënt met myelitis transversa als eerste uiting van coeliakie. Wel werd een volwassen coeliakiepatiënt beschreven, die een myelitis trans- versa ontwikkelde. Myelitis transversa is een heterogene groep van inflammatoire aandoeningen met (sub)acute bilaterale motorische, sensorische en autonome disfunctie. Het wordt onder andere gezien in het kader van vaccinaties, infecties, intoxicatie, auto-immuunaandoeningen, demyeliniserende aandoeningen, in het kader van het neuromyelitis optica-spectrum of idiopathisch. Wij hypothetiseren dat de myelitis transversa bij onze patiënt veroorzaakt werd door een auto-immuunreactie bij coeliakie. Ook auteurs van andere studies vermoeden dat neurologische presentaties door coeliakie veroorzaakt worden door auto-immuunreacties. Toekomstig onderzoek zal het exacte mechanisme moeten uitwijzen. Ook heeft bij verscheidene patiënten met een neurologische presentatie door coeliakie een glutenvrij dieet geleid tot herstel van de neurologische symptomen. Conclusie Bij kinderen die zich met een myelitis transversa of andere onduidelijke neurologische klachten presenteren, adviseren wij ook aan coeliakie als oorzaak te denken. Hilde Krom a , arts-onderzoeker kinder-MDL Fleur Sprangers b , kinderneuroloog René van den Berg a , radioloog Marc Alexander Benninga a , kinderarts-MDL Angelika Kindermann a , kinderarts-MDL a Academisch Medisch Centrum b Flevoziekenhuis Hilde Krom De casus werd gepubliceerd bij Pediatrics. 2017 Mar;139(3). pii: e20161381. doi: 10.1542/peds.2016-1381. Epub 2017 Feb 2. Daar vindt u ook de literatuurverwijzingen. CASUÏSTIEK 2 GEEN SERONEGATIEVE OF REFRACTAIRE COELIAKIE, MAAR LOSARTAN-GEÏNDUCEERDE ENTEROPATHIE De meest frequente oorzaak van vlokatrofie in de westerse wereld is coeliakie. In het geval van het ontbreken van coeliakie-specifieke en -sensitieve antistoffen dienen andere oorzaken van vlokatrofie uitgebreid te worden geëvalueerd alvorens de diagnose seronegatieve coeliakie kan worden gesteld. Tot deze differentiaal diagnose behoort onder meer olmesartan-geïnduceerde enteropathie. Hoewel enteropathie veroorzaakt door olmesartan in diverse studies is beschreven, zijn er slechts sporadisch patiënten beschreven met enteropathie veroorzaakt door andere angiotensine-II-receptorblokkers zoals irbesartan en valsartan [1], met slechts één zorgvuldig beschreven casus van losartan-geïnduceerde enteropathie [2]. Gezien losartan frequent wordt voorgeschreven met 226.990 gebruikers van Lasonox® op een totaal van 16,9 miljoen Nederlanders in MAGMA 127

1<br />

MYELITIS TRANSVERSA ALS UITING VAN COELIAKIE<br />

Een meisje van 17 maanden werd opgenomen in verband<br />

met een snel progressief klinisch beeld van weigeren om<br />

te zitten, staan, lopen en spelen. Daarnaast had ze sinds<br />

twee maanden klachten van een verminderde eetlust, spugen,<br />

gewichtsverlies (1 kg) en ijzergebrek (ijzer 4,3 µmol). Bij lichamelijk<br />

onderzoek zagen we een cachectisch, prikkelbaar meisje met<br />

een bolle buik en dystrofe benen met paraparesis, verstoorde sensibiliteit<br />

en areflexie beiderzijds.<br />

Een MRI-scan van de hersenen en myelum (T2-gewogen series)<br />

liet een abnormaal hoge signaalintensiteit zien op Th9 in het thoracale<br />

myelum en tevens een zwelling van het lagere myelum tot<br />

aan de conus medullaris. Cerebrale afwijkingen had zij niet. Haar<br />

klinische beeld, gecombineerd met de beeldvorming, paste bij<br />

een myelitis transversa. Laboratoriumonderzoek liet verhoogde<br />

antistoffen tegen tissue transglutaminase (1980.0 kU/L; normaalwaarde<br />

0-10.1 kU/L) en gliadine (110.0 kU/L; normaalwaarde<br />

0-10.1 kU/L) zien. Een gastroscopie met duodenumbiopten<br />

toonde een subtotale villusatrofie met een lymfocytaire gastritis<br />

(Marsh IIIb) passend bij coeliakie.<br />

Ze herstelde volledig na start van een glutenvrij dieet en kreeg<br />

gedurende drie dagen hoge dosis methylprednisolon gevolgd<br />

door een zes weken durende reductiefase. Tot op heden, negen<br />

jaar na eerste presentatie, krijgt zij een glutenvrij dieet. Symptomen<br />

van myelitis transversa of andere neurologische verschijnselen<br />

heeft zij sindsdien niet meer gehad, haar ontwikkeling en<br />

groei zijn conform haar leeftijd.<br />

Discussie<br />

De typische presentatie van coeliakie kenmerkt zich door<br />

gastro-intestinale klachten zoals buikpijn en diarree. Echter, ook<br />

atypische of extra-intestinale manifestaties komen voor. Bij volwassenen<br />

zijn verschillende neurologische klachten geassocieerd<br />

met coeliakie. Soms kunnen neurologische symptomen zonder<br />

intestinale klachten zelfs de eerste uiting van coeliakie zijn. Bij<br />

kinderen is hierover nog minder bekend. Naar ons weten was<br />

dit de eerste gepubliceerde casus betreffende een patiënt met<br />

myelitis transversa als eerste uiting van coeliakie. Wel werd een<br />

volwassen coeliakiepatiënt beschreven, die een myelitis trans-<br />

versa ontwikkelde. Myelitis transversa is een heterogene groep<br />

van inflammatoire aandoeningen met (sub)acute bilaterale motorische,<br />

sensorische en autonome disfunctie. Het wordt onder<br />

andere gezien in het kader van vaccinaties, infecties, intoxicatie,<br />

auto-immuunaandoeningen, demyeliniserende aandoeningen, in<br />

het kader van het neuromyelitis optica-spectrum of idiopathisch.<br />

Wij hypothetiseren dat de myelitis transversa bij onze patiënt veroorzaakt<br />

werd door een auto-immuunreactie bij coeliakie. Ook<br />

auteurs van andere studies vermoeden dat neurologische presentaties<br />

door coeliakie veroorzaakt worden door auto-immuunreacties.<br />

Toekomstig onderzoek zal het exacte mechanisme<br />

moeten uitwijzen. Ook heeft bij verscheidene patiënten met een<br />

neurologische presentatie door coeliakie een glutenvrij dieet<br />

geleid tot herstel van de neurologische symptomen.<br />

Conclusie<br />

Bij kinderen die zich met een myelitis transversa of andere onduidelijke<br />

neurologische klachten presenteren, adviseren wij ook aan<br />

coeliakie als oorzaak te denken.<br />

Hilde Krom a , arts-onderzoeker kinder-MDL<br />

Fleur Sprangers b , kinderneuroloog<br />

René van den Berg a , radioloog<br />

Marc Alexander Benninga a , kinderarts-MDL<br />

Angelika Kindermann a , kinderarts-MDL<br />

a<br />

Academisch Medisch Centrum<br />

b<br />

Flevoziekenhuis<br />

Hilde Krom<br />

De casus werd gepubliceerd bij Pediatrics.<br />

<strong>2017</strong> Mar;139(3). pii: e20161381.<br />

doi: 10.1542/peds.2016-1381. Epub <strong>2017</strong><br />

Feb 2. Daar vindt u ook de literatuurverwijzingen.<br />

CASUÏSTIEK<br />

2<br />

GEEN SERONEGATIEVE OF REFRACTAIRE COELIAKIE,<br />

MAAR LOSARTAN-GEÏNDUCEERDE ENTEROPATHIE<br />

De meest frequente oorzaak van vlokatrofie in de westerse<br />

wereld is coeliakie. In het geval van het ontbreken<br />

van coeliakie-specifieke en -sensitieve antistoffen dienen<br />

andere oorzaken van vlokatrofie uitgebreid te worden geëvalueerd<br />

alvorens de diagnose seronegatieve coeliakie kan worden<br />

gesteld. Tot deze differentiaal diagnose behoort onder meer<br />

olmesartan-geïnduceerde enteropathie. Hoewel enteropathie<br />

veroorzaakt door olmesartan in diverse studies is beschreven,<br />

zijn er slechts sporadisch patiënten beschreven met enteropathie<br />

veroorzaakt door andere angiotensine-II-receptorblokkers zoals<br />

irbesartan en valsartan [1], met slechts één zorgvuldig beschreven<br />

casus van losartan-geïnduceerde enteropathie [2]. Gezien<br />

losartan frequent wordt voorgeschreven met 226.990 gebruikers<br />

van Lasonox® op een totaal van 16,9 miljoen Nederlanders in<br />

<br />

<strong>MAGMA</strong> 127

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!