MAGMA 3-2017
CM STAND VAN ZAKEN Procesmanagement Begin juni 2017 publiceerde het Expertisecentrum In the LEAD (Rijksuniversiteit Groningen) een blog over ‘het failliet van het procesmanagement bij de overheid’ (http:// www.rug.nl/inthelead/blog). Overal worden cursussen projectmanagement aangeboden. Projectmanagement moet ervoor zorgen “dat projecten op een goede, doelmatige manier verlopen; op tijd, binnen budget en conform geformuleerde (kwaliteits)eisen. Projecten goed doen staat centraal bij projectmanagement.” Deze omschrijving is van de VUmc-Academie, hun cursus kost minimaal € 1.050 voor één dag. Het symbool dat In the LEAD voor projectmanagement gebruikt, wil ik u niet onthouden: een soort ganzenbordspel waarbij de initiator een stuk op tafel zet dat langs vele personen gaat en alleen maar door kan lopen. De invloed van de deelnemers is beperkt. Zoiets heet ook wel: intelligent manipuleren. De Rijksoverheid in Den Haag kent sinds twintig jaar de Algemene Bestuursdienst. Topambtenaren moesten sneller van functie veranderen om zo een te grote affiniteit met hun afdelingen te voorkomen. Zij hoeven in dit door de overheid gecreëerde model weinig verstand van hun beleidsterrein te hebben. Ze sturen op output, op veranderprocessen. We zien deze banencarrousel van managers inmiddels overal, ook in de ziekenhuizen. Vroeger werd de beste specialist automatisch de baas. In de jaren twintig van de vorige eeuw bestond een ziekenhuisdirectie uit een geneesheer-directeur (een internist) en als tweede man vaak een chirurg. Sinds 1975 ook ziekenhuizen hun management professionaliseren, lijkt medische expertise ondergeschikt en van generlei belang. Met als gevolg dat je als medisch specialist keer op keer in Jip-en-Janneke-taal aan weer een nieuwe manager moet uitleggen waar het nu eigenlijk om gaat. En een ziekenhuismanager die te veel affiniteit met een afdeling heeft, bijvoorbeeld de MDL, kan volledig worden overruled door het hogere management, dat meer het gewenste gedrag van de specialist beoordeelt dan hoe hij zijn vak beoefent. De reorganisaties bij de Belastingdienst (Rijksoverheid) hebben laten zien dat dit niet werkt. Daar bleek dat wisselende managers, die niet gehinderd werden door inhoudelijke kennis, de continuïteit van de belastinginning in gevaar brachten. Dat dit herzien moet worden, is alle ministers inmiddels hopelijk duidelijk. In mijn afscheidsrede als afdelingshoofd MDL van het VUmc op 30 juni jongstleden heb ik geschetst dat wij als afdelingshoofden in een academisch ziekenhuis niets meer in de melk te brokkelen hebben. De Beleidsraad in het VUmc bestaat uit de Raad van Bestuur, véél managers en een beperkt aantal medisch specialisten (6 à 7). De macht van het stafconvent (stafbestuur) als vertegenwoordiging van het wetenschappelijk personeel binnen de academie is verwaarloosbaar. Het stafconvent in het VUmc is zo irrelevant dat veel vergaderingen door niet meer dan 10 à 15 specialisten worden bezocht. Het doorgeschoten projectmanagement laat ons als clinici een hoge prijs betalen: wij zijn monddood gemaakt. Nieuwe medisch specialisten met gewenst gedrag nog meer procesmanagementscurcussen aanbieden, kan ons in de ‘belastingval’ laten lopen. De In the LEADbloggers suggereren dat ziekenhuizen met een ervaren clinicus in the lead beter presenteren (en verwijzen naar Stoller et al., Harvard Business Review; Dec 27, 2016). Medewerkers willen een manager bij wie zij met inhoudelijke problemen terecht kunnen. Ik bepleit niet dat de beste vakman automatisch de baas wordt. Dat specialistisch leiderschap beperkt houdbaar is, is ook duidelijk. Wat wij nodig hebben, is dienend leiderschap. Wij als leidinggevende specialisten zouden ons moeten beraden of een periode van 15 à 20 jaar als afdelingshoofd wel gewenst is, in verband met het risico op een kokervisie. Het Amerikaanse systeem van een afdelingshoofd voor een periode van vijf, hooguit tien jaar is misschien wel beter. De nieuwe leider zal contact met zijn team moeten zoeken en vinden. En de hier en daar te absolute macht van een afdelingshoofd krijgt daarmee hopelijk een nuchtere en concrete basis. Chris Mulder COLOFON MAGMA IS EEN UITGAVE VAN DE NEDERLANDSE VERENIGING VAN MAAG-DARM-LEVERARTSEN. HET MAGAZINE WORDT GRATIS TOEGEZONDEN AAN NEDERLANDSE MDL-ARTSEN EN ANDERE MDL-GEÏNTERESSEERDE SPECIALISTEN; MEDISCHE BIBLIOTHEKEN EN BESTUREN VAN PATIËNTENORGANISATIES. MAGMA VERSCHIJNT VIER KEER PER JAAR OPLAGE 2700 EXEMPLAREN REDACTIE GEERT BULTE HENK VAN BUUREN MARINA GRUBBEN JASMIJN HAANSTRA WIM HAMEETEMAN MARLOES VAN IERLAND-VAN LEEUWEN CHRIS MULDER MARTEN OTTEN EINDREDACTIE VAN LUYKEN COMMUNICATIE ADVISEURS REDACTIEADRES PROF. DR. CHRIS J.J. MULDER VU MEDISCH CENTRUM POSTBUS 7057 1007 MB AMSTERDAM FAX: (020) 444 05 54 E-MAIL: CJMULDER@VUMC.NL ABONNEMENTEN ADRESWIJZIGINGEN EN ANDERE VRAGEN: SECRETARIAAT NVMDL POSTBUS 657 2003 RR HAARLEM E-MAIL: SECRETARIAAT@MDL.NL VORMGEVING M.ART HAARLEM GRAFISCHE VORMGEVING DRUK DELTABACH GRAFIMEDIA BV NIEUW-VENNEP ISSN: 1384-5012 MAGMA MAGMA IS, VOLGENS VAN DALE, ‘DE GESMOLTEN MASSA VAN SILICATEN EN OXIDEN IN HET BINNENSTE DER AARDE’. HET STAAT ALS NAAM VAN DIT TIJDSCHRIFT VOOR HET BINNENSTE VAN DE MENS ÉN VOOR DE DYNAMIEK VAN HET VAKGEBIED MAAG-DARM- LEVERZIEKTEN COVER JAAP MAARS, VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM. . MAGMA 90
PERISCOOP THEMA NVMDL-missie: volbracht in 2018? Ons NVMDL-beleidsplan uit 2013 kreeg als titel Excelleren in de breedte. Daaruit spreekt niet alleen de ambitie om top- MDL-zorg te leveren maar ook om dat te kunnen doen voor álle Nederlanders. Met andere woorden: goede MDL-zorg dicht bij de patiënt door een landelijk dekkend MDL-netwerk. Waar staan we dan in 2018? Laten we eens naar de cijfers kijken. We zijn hard gegroeid, dit jaar is onze 500 ste MDL-arts geregistreerd. De afgelopen jaren is de instroom in de opleiding verruimd, met als gevolg dat inde komende jaren elk jaar 35 à 40 jonge enthousiaste MDL-artsen tot de zorgmarkt toe treden. De groei vond tot nu toe vooral plaats in de al grotere MDL-klinieken. Doel is nu om niet alleen STZ-klinieken (Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen) en universitair-medische centra (UMCs) te versterken, maar ook de algemene ziekenhuizen. Gelukkig zien we dat kleinere algemene ziekenhuizen zich inmiddels weten te profileren, met een aantrekkelijke brede MDL-praktijk, een platte organisatie en met de menselijke maat. Vanaf najaar 2017 doen ook Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen (SAZ) mee aan de jaarlijkse speeddates in Veldhoven tussen laatstejaars aios-MDL en ziekenhuizen met vacatures. Wetenschappelijk leiderschap Wat is de ideale rol van een MDL-hoogleraar? Hoe wórd je in Nederland eigenlijk hoogleraar? Wat heb je nodig om een succesvol wetenschappelijk leider te zijn? En moet je noodzakelijkerwijs ook hoofd van de MDL-afdeling zijn waaraan je verbonden bent? De MAGMA-redactie ging te rade bij de oudste (afscheid nemende) en jongste MDL-hoogleraar van Nederland: Chris Mulder (VUmc) en Rinse Weersma (UMCG). Vanaf p. 110 vindt u de weerslag van hun gesprek. Op 30 juni 2017 hield professor Chris Mulder zijn afscheidsrede Onder professoren aan de Vrije Universiteit te Amsterdam (p. 109). Daarin doorliep hij niet alleen zijn loopbaan als arts en onderzoeker, maar kraakte ook een aantal stevige noten over het onderzoeksklimaat in Nederland en verschillende gevolgen van de jacht op geld van ziekenhuizen, zorgverzekeraars en ZBCs. Dat Chris Mulder een onafhankelijk denker is en bovendien niet bang zijn ideeën en meningen naar voren te brengen, kwam niet alleen tot uiting in zijn eigen toespraak, maar werd als meest karakteristieke eigenschap door alle overige sprekers aangestipt. Ook Gerd Bouma, vanaf 1 mei 2017 hoofd MDL aan het VUmc, noemde dat zijn sterkste punt. Op verzoek van MAGMA heeft hij de verdiensten van Mulder als coeliakie-onderzoeker en ‘disruptief wetenschapper’ op een rij gezet (p. 114 e.v.). Met de nieuwe instroom groeien we de komende vijf jaren in rap tempo naar 650 MDL-artsen in Nederland. Maar is dat genoeg? Dat is maar de vraag. In 2014 is het bevolkingsonderzoek darmkanker gestart. Dit heeft extra MDL-inzet gevraagd en die vraag neemt voorlopig nog toe. Het NIVEL heeft berekend dat in 2030 een aantal van ruim 800 MDL-artsen nodig is om aan de MDL-zorgvraag te kunnen voldoen. Kortom, in 2018 zal het capaciteitsprobleem vooralsnog aanzienlijk zijn afgenomen. Als bestuur zijn we tevreden met onze 500 ste MDL-arts en zien we dat ‘excelleren in de breedte’ gestaag werkelijkheid wordt. Maar… we zijn er nog niet! Was getekend, Ad Masclee - voorzitter - Namens de Nederlandse Coeliakievereniging verwoordde Bianca Rootsaert op 30 juni én in deze MAGMA (p. 117) hoe Mulders onvermoeibare inzet de kwaliteit van leven van zeer veel coeliakiepatiënten substantieel heeft verbeterd. Dat ook onderzoekers en MDL-artsen wereldwijd hun grote waardering voor Chris Mulder als wetenschapper, opleider én collega hebben geuit, heeft geresulteerd in een koninklijke onderscheiding. Wilt u nog weten hoe hoogleraren in andere landen dan Nederland worden benoemd? Op p. 119 van deze MAGMA leest u hier meer over. Redactie MAGMA U kunt MAGMA 3-2017 met REFERENTIES te allen tijde raadplegen via www.mdl.nl/MAGMA. MAGMA 91
- Page 1: STAND VAN ZAKEN 90 / INTERVIEW: MLD
- Page 5 and 6: Bernique Tool, directeur MLDS: “A
- Page 7 and 8: “Ik ben ervan overtuigd dat we gr
- Page 9 and 10: Transmissie Er zijn vier hoofdgroep
- Page 11 and 12: E U R O P E A N S E C T I O N A N D
- Page 13 and 14: OPLEIDING Aios suggereren Brexit vo
- Page 15 and 16: TAAKHERSCHIKKING IMPLEMENTATIE TAAK
- Page 17 and 18: DARM Fecale incontinentie vraagt om
- Page 19 and 20: te vinden, anders wordt alles naar
- Page 21 and 22: THEMA WETENSCHAPPELIJK LEIDERSCHAP
- Page 23 and 24: zou zijn en blijven en dat ik door
- Page 25 and 26: Moet je als hoogleraar voor de troe
- Page 27 and 28: Een internationale groep experts bu
- Page 29 and 30: ang om zijn mening te geven, ook al
- Page 31 and 32: THEMA WETENSCHAPPELIJK LEIDERSCHAP
- Page 33 and 34: NVMDL Zet je in voor de NVMDL! We z
- Page 35 and 36: invasieve kankers 5,2‰ (1.450/280
- Page 37 and 38: België) berekend kunnen worden. In
- Page 39 and 40: 1 MYELITIS TRANSVERSA ALS UITING VA
- Page 41 and 42: 2015 [3], is het belangrijk om atte
- Page 43 and 44: DE AFDELING MDL HAGAZIEKENHUIS: ‘
PERISCOOP<br />
THEMA<br />
NVMDL-missie: volbracht in 2018?<br />
Ons NVMDL-beleidsplan uit 2013 kreeg als titel Excelleren<br />
in de breedte. Daaruit spreekt niet alleen de ambitie om top-<br />
MDL-zorg te leveren maar ook om dat te kunnen doen voor<br />
álle Nederlanders. Met andere woorden: goede MDL-zorg<br />
dicht bij de patiënt door een landelijk dekkend MDL-netwerk.<br />
Waar staan we dan in 2018? Laten we eens naar de cijfers<br />
kijken. We zijn hard gegroeid, dit jaar is onze 500 ste MDL-arts<br />
geregistreerd. De afgelopen jaren is de instroom in de opleiding<br />
verruimd, met als gevolg dat inde komende jaren elk jaar<br />
35 à 40 jonge enthousiaste MDL-artsen tot de zorgmarkt toe<br />
treden.<br />
De groei vond tot nu toe vooral plaats in de al grotere<br />
MDL-klinieken. Doel is nu om niet alleen STZ-klinieken<br />
(Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen) en<br />
universitair-medische centra (UMCs) te versterken, maar ook<br />
de algemene ziekenhuizen.<br />
Gelukkig zien we dat kleinere algemene ziekenhuizen zich<br />
inmiddels weten te profileren, met een aantrekkelijke brede<br />
MDL-praktijk, een platte organisatie en met de menselijke<br />
maat. Vanaf najaar <strong>2017</strong> doen ook Samenwerkende Algemene<br />
Ziekenhuizen (SAZ) mee aan de jaarlijkse speeddates in<br />
Veldhoven tussen laatstejaars aios-MDL en ziekenhuizen met<br />
vacatures.<br />
Wetenschappelijk leiderschap<br />
Wat is de ideale rol van een MDL-hoogleraar? Hoe wórd je in<br />
Nederland eigenlijk hoogleraar? Wat heb je nodig om een<br />
succesvol wetenschappelijk leider te zijn? En moet je noodzakelijkerwijs<br />
ook hoofd van de MDL-afdeling zijn waaraan je<br />
verbonden bent?<br />
De <strong>MAGMA</strong>-redactie ging te rade bij de oudste (afscheid<br />
nemende) en jongste MDL-hoogleraar van Nederland: Chris<br />
Mulder (VUmc) en Rinse Weersma (UMCG). Vanaf p. 110 vindt<br />
u de weerslag van hun gesprek.<br />
Op 30 juni <strong>2017</strong> hield professor Chris Mulder zijn afscheidsrede<br />
Onder professoren aan de Vrije Universiteit te Amsterdam<br />
(p. 109). Daarin doorliep hij niet alleen zijn loopbaan als arts en<br />
onderzoeker, maar kraakte ook een aantal stevige noten over het<br />
onderzoeksklimaat in Nederland en verschillende gevolgen van<br />
de jacht op geld van ziekenhuizen, zorgverzekeraars en ZBCs.<br />
Dat Chris Mulder een onafhankelijk denker is en bovendien niet<br />
bang zijn ideeën en meningen naar voren te brengen, kwam niet<br />
alleen tot uiting in zijn eigen toespraak, maar werd als meest<br />
karakteristieke eigenschap door alle overige sprekers aangestipt.<br />
Ook Gerd Bouma, vanaf 1 mei <strong>2017</strong> hoofd MDL aan het VUmc,<br />
noemde dat zijn sterkste punt. Op verzoek van <strong>MAGMA</strong> heeft hij<br />
de verdiensten van Mulder als coeliakie-onderzoeker en ‘disruptief<br />
wetenschapper’ op een rij gezet (p. 114 e.v.).<br />
Met de nieuwe instroom groeien we de komende vijf jaren in<br />
rap tempo naar 650 MDL-artsen in Nederland. Maar is dat<br />
genoeg? Dat is maar de vraag. In 2014 is het bevolkingsonderzoek<br />
darmkanker gestart. Dit heeft extra MDL-inzet gevraagd<br />
en die vraag neemt voorlopig nog toe. Het NIVEL heeft berekend<br />
dat in 2030 een aantal van ruim 800 MDL-artsen nodig is<br />
om aan de MDL-zorgvraag te kunnen voldoen.<br />
Kortom, in 2018 zal het capaciteitsprobleem vooralsnog aanzienlijk<br />
zijn afgenomen. Als bestuur zijn we tevreden met<br />
onze 500 ste MDL-arts en zien we dat ‘excelleren in de breedte’<br />
gestaag werkelijkheid wordt. Maar… we zijn er nog niet!<br />
Was getekend,<br />
Ad Masclee<br />
- voorzitter -<br />
Namens de Nederlandse Coeliakievereniging verwoordde<br />
Bianca Rootsaert op 30 juni én in deze <strong>MAGMA</strong> (p. 117) hoe<br />
Mulders onvermoeibare inzet de kwaliteit van leven van zeer<br />
veel coeliakiepatiënten substantieel heeft verbeterd.<br />
Dat ook onderzoekers en MDL-artsen wereldwijd hun grote<br />
waardering voor Chris Mulder als wetenschapper, opleider én<br />
collega hebben geuit, heeft geresulteerd in een koninklijke<br />
onderscheiding.<br />
Wilt u nog weten hoe hoogleraren in andere landen dan<br />
Nederland worden benoemd? Op p. 119 van deze <strong>MAGMA</strong> leest<br />
u hier meer over.<br />
Redactie <strong>MAGMA</strong><br />
U kunt <strong>MAGMA</strong> 3-<strong>2017</strong> met REFERENTIES te allen<br />
tijde raadplegen via www.mdl.nl/<strong>MAGMA</strong>.<br />
<strong>MAGMA</strong> 91
Change language