MAGMA 3-2017

Moet je als hoogleraar voor de troepen
uitlopen?
Mulder: “Ja en nee. Te ver, dan ben je de
muziek kwijt. Ik heb mezelf altijd bekeken
als meewerkend voorman.”
Weersma: “Als afdelingshoofd, als arts,
moet je tussen je mensen staan en participeren
in het gehele proces. Meedraaien,
patiënten zien. Dat wil ik ook, want ik ben
bovenal arts. Als hoogleraar moet je voor de
troepen uitlopen en tegelijkertijd ook iedereen
meenemen. Je moet continu bezig zijn
met vragen als ‘waar gaan we heen, wat zijn
onze doelen, waar staan we over vijf jaar’.
Alles wat we doen, is zo cutting edge, je kunt
bijna niemand in de wereld vragen: ‘kijk,
ik heb nu bijna dit gevonden, hoe moet ik
hiermee verder?’ Dat maakt wetenschap zo
interessant en in die zin vind ik dat je voor
de troepen uit moet lopen.”
Mulder: “Tegen patiënten kan je moeilijk
zeggen: ‘ik weet het even niet’. Ik zeg dan
vaak: ‘we zitten op een T-kruising: linksaf is
nietsdoen en rechtsaf is iets nieuws proberen’.
Zo zijn we begonnen met neurocoeliakie.
Het geven van chemo aan patiënten die
ernstige problemen ondervinden aan hun
brein omdat de afweercellen in hun darmen
hun brein in vliegen. Dat laatste weten
we nu heel zeker. Aanvankelijk deden we
niets, we wisten gewoon niet wat er aan de
hand was, en de patiënt overleed. Inmiddels
weten we wat er in het lichaam gebeurt,
geven we chemo en vernietigen daarmee die
lymfocyten. Vooroplopen is hier misschien
een groot woord, maar zo moet je wel bezig
zijn met je patiënten. Je moet een nieuwe
weg durven inslaan. Dan kan je verschrikkelijk
op je bek gaan, maar die patiënt begrijpt
dat. Tegelijkertijd moet je in het kader van
goed leiderschap de guts hebben een patiënt
door te verwijzen naar één van je collega’s
in een ander (academisch) ziekenhuis als je
denkt dat hij daar beter af is.”
Weersma: “Dat doen we in Nederland trouwens
veel beter dan bijvoorbeeld in Amerika.
Kennis wordt hier gedeeld. Zo doet
ons levertransplantatiecentrum bepaalde
dingen niet, die doen ze bijvoorbeeld wel in
Rotterdam, dat op zijn beurt weer andere
dingen niet doet en aan ons overlaat. In
Boston bijvoorbeeld wordt amper samengewerkt.
Daar zijn drie verschillende transplantatiecentra
en alle drie doen ze alles
omdat ze elkaar beconcurreren.”
Mulder: “We zouden nog beter kunnen
samenwerken, denk ik, maar vergeleken met
andere landen doen we het helemaal niet
slecht.”
“Mijn grootste succes?” lacht Mulder de
vraag weg, om haar om te buigen naar:
“waar ik de meeste voldoening aan heb
beleefd, is dat we de lever bij de MD hebben
kunnen houden. De L glipte ons bijna
door de vingers in de jaren ’92–’94 door een
gecontroleerde actie van de internisten.”
Weersma: “In de voorbereiding op dit
gesprek bedacht ik nog hoe belangrijk het
is dat de lever erbij zit. En dat ik dat per se
wilde benoemen, want…” Mulder valt hem
in de rede: “We mochten galwegen buiten
de lever scopiëren, maar binnen de lever
niet. Dat vonden internisten hun werkterrein.
Dat kan je je bijna niet voorstellen,
maar heus, dat was zo. Er zijn mensen vernederd
op een manier die nu niet meer is uit
te leggen.”
“Hoe kom je in zo’n situatie?” vraagt
Weersma met ongeloof in zijn ogen. Mulder:
“Er gaat iemand aan een poot zagen en dan
kan je ‘nee’ zeggen of je laat het gebeuren.
Onze generatie is er één met vrij primair
reagerende mensen, daarom zijn we dat vak
misschien ook gaan opzoeken, en we gingen
de barricade op. We wilden alles behalve
oorlog voeren, dat is ons wel vaak verweten,
maar in onze ogen was de patiënt, en is-ie
nog steeds, beter af met de L bij de MD.
De belangrijkste twee redenen om MAGMA
te beginnen, waren één: het pluggen van
onze naam MDL, en twee: de lever erbij
houden. We hebben twee kort gedingen
moeten voeren en kregen uiteindelijk van de
rechter gelijk: de L bleef bij de MD.
“Maar wat gebeurt er vervolgens: een paar
jaar later wordt de Maag Lever Darm Stichting
opgericht. Geïnitieerd door specialis-
Het draait altijd om de
patiënt. Daarom hebben
we wetenschappelijk
geïnteresseerde dokters
nodig
ten die de lever deden en het een schande
vonden dat het MDL-genootschap de L op
de derde plaats had gezet. Ik heb nog geprobeerd
de namen gelijk te trekken, maar dat
was onbespreekbaar: de lever kwam vóór de
darmen. Zodoende hebben we nu nog steeds
de MLDS, waarschijnlijk een blijvertje.”
Falen vindt Mulder een groot woord, maar
“natuurlijk zijn er zaken die we helaas hebben
laten gebeuren en nu moeilijk zijn terug
te draaien.” Het direct beginnen met biologicals
noemt hij als voorbeeld. “Daar hebben
we ons te passief opgesteld en ons te veel
laten leiden door de commercie. Het bewijs
dat niet eerst wat mildere middelen kunnen
worden gebruikt, is op z’n zachtst gezegd
flinterdun.
Ook hebben we helaas het bevolkingsonderzoek
laten wegsluizen naar de ZBCs,
waardoor het is geworden tot één grote
geldfabriek. Wij, de academie, komen pas in
beeld als het echt fout is gegaan.”
Mulder moet lachen: “Ik moet niet zeuren,
terugkijkend is daar geen enkele reden toe.
Ik heb een stuk mogen meelopen, Rinse doet
dat nu en achteraf weet je pas…” kijkt hij
naar Weersma…
“Als afdelingshoofd wil ik graag dat onze
afdeling meer dan goed gaat presteren in een
goede sfeer en dat we ons doorontwikkelen.
Alles op topniveau. Voor de research zet ik
hoog in op zaken zoals: gaan begrijpen waar
de ziekte van Crohn vandaan komt, zodat
we, als we het dan begrijpen, nog beter en
nog eerder kunnen ingrijpen. Er is veel meer
natuurlijk, maar dat staat bovenaan mijn
lijstje.”
MAGMA 113