MAGMA 3-2017
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
CM<br />
STAND VAN ZAKEN<br />
Procesmanagement<br />
Begin juni <strong>2017</strong> publiceerde het Expertisecentrum In the<br />
LEAD (Rijksuniversiteit Groningen) een blog over ‘het failliet<br />
van het procesmanagement bij de overheid’ (http://<br />
www.rug.nl/inthelead/blog). Overal worden cursussen projectmanagement<br />
aangeboden. Projectmanagement moet<br />
ervoor zorgen “dat projecten op een goede, doelmatige<br />
manier verlopen; op tijd, binnen budget en conform geformuleerde<br />
(kwaliteits)eisen. Projecten goed doen staat centraal<br />
bij projectmanagement.” Deze omschrijving is van de<br />
VUmc-Academie, hun cursus kost minimaal € 1.050 voor<br />
één dag. Het symbool dat In the LEAD voor projectmanagement<br />
gebruikt, wil ik u niet onthouden: een soort ganzenbordspel<br />
waarbij de initiator een stuk op<br />
tafel zet dat langs vele personen gaat en<br />
alleen maar door kan lopen. De invloed<br />
van de deelnemers is beperkt. Zoiets<br />
heet ook wel: intelligent manipuleren.<br />
De Rijksoverheid in Den Haag kent sinds<br />
twintig jaar de Algemene Bestuursdienst.<br />
Topambtenaren moesten sneller van<br />
functie veranderen om zo een te grote affiniteit met hun<br />
afdelingen te voorkomen. Zij hoeven in dit door de overheid<br />
gecreëerde model weinig verstand van hun beleidsterrein te<br />
hebben. Ze sturen op output, op veranderprocessen.<br />
We zien deze banencarrousel van managers inmiddels<br />
overal, ook in de ziekenhuizen. Vroeger werd de beste<br />
specialist automatisch de baas. In de jaren twintig van de<br />
vorige eeuw bestond een ziekenhuisdirectie uit een geneesheer-directeur<br />
(een internist) en als tweede man vaak een<br />
chirurg. Sinds 1975 ook ziekenhuizen hun management<br />
professionaliseren, lijkt medische expertise ondergeschikt<br />
en van generlei belang. Met als gevolg dat je als medisch<br />
specialist keer op keer in Jip-en-Janneke-taal aan weer een<br />
nieuwe manager moet uitleggen waar het nu eigenlijk om<br />
gaat. En een ziekenhuismanager die te veel affiniteit met<br />
een afdeling heeft, bijvoorbeeld de MDL, kan volledig worden<br />
overruled door het hogere management, dat meer het<br />
gewenste gedrag van de specialist beoordeelt dan hoe hij<br />
zijn vak beoefent.<br />
De reorganisaties bij de Belastingdienst (Rijksoverheid)<br />
hebben laten zien dat dit niet werkt. Daar bleek dat wisselende<br />
managers, die niet gehinderd werden door inhoudelijke<br />
kennis, de continuïteit van de belastinginning in gevaar<br />
brachten. Dat dit herzien moet worden, is alle ministers<br />
inmiddels hopelijk duidelijk.<br />
In mijn afscheidsrede als afdelingshoofd MDL van het VUmc<br />
op 30 juni jongstleden heb ik geschetst dat wij als afdelingshoofden<br />
in een academisch ziekenhuis niets meer in de melk<br />
te brokkelen hebben. De Beleidsraad in het VUmc bestaat uit<br />
de Raad van Bestuur, véél managers en een beperkt aantal<br />
medisch specialisten (6 à 7). De macht van het stafconvent<br />
(stafbestuur) als vertegenwoordiging van het wetenschappelijk<br />
personeel binnen de academie is verwaarloosbaar.<br />
Het stafconvent in het VUmc is<br />
zo irrelevant dat veel vergaderingen door niet<br />
meer dan 10 à 15 specialisten worden bezocht.<br />
Het doorgeschoten projectmanagement laat<br />
ons als clinici een hoge prijs betalen: wij zijn<br />
monddood gemaakt.<br />
Nieuwe medisch specialisten met gewenst<br />
gedrag nog meer procesmanagementscurcussen aanbieden,<br />
kan ons in de ‘belastingval’ laten lopen. De In the LEADbloggers<br />
suggereren dat ziekenhuizen met een ervaren clinicus<br />
in the lead beter presenteren (en verwijzen naar Stoller et<br />
al., Harvard Business Review; Dec 27, 2016). Medewerkers<br />
willen een manager bij wie zij met inhoudelijke problemen<br />
terecht kunnen.<br />
Ik bepleit niet dat de beste vakman automatisch de baas<br />
wordt. Dat specialistisch leiderschap beperkt houdbaar is, is<br />
ook duidelijk. Wat wij nodig hebben, is dienend leiderschap.<br />
Wij als leidinggevende specialisten zouden ons moeten beraden<br />
of een periode van 15 à 20 jaar als afdelingshoofd wel<br />
gewenst is, in verband met het risico op een kokervisie.<br />
Het Amerikaanse systeem van een afdelingshoofd voor een<br />
periode van vijf, hooguit tien jaar is misschien wel beter. De<br />
nieuwe leider zal contact met zijn team moeten zoeken en<br />
vinden. En de hier en daar te absolute macht van een afdelingshoofd<br />
krijgt daarmee hopelijk een nuchtere en concrete<br />
basis.<br />
Chris Mulder<br />
COLOFON <strong>MAGMA</strong> IS EEN UITGAVE VAN DE NEDERLANDSE VERENIGING VAN MAAG-DARM-LEVERARTSEN. HET MAGAZINE WORDT GRATIS TOEGEZONDEN AAN NEDERLANDSE<br />
MDL-ARTSEN EN ANDERE MDL-GEÏNTERESSEERDE SPECIALISTEN; MEDISCHE BIBLIOTHEKEN EN BESTUREN VAN PATIËNTENORGANISATIES. <strong>MAGMA</strong> VERSCHIJNT VIER KEER PER JAAR<br />
OPLAGE 2700 EXEMPLAREN REDACTIE GEERT BULTE HENK VAN BUUREN MARINA GRUBBEN JASMIJN HAANSTRA WIM HAMEETEMAN MARLOES VAN IERLAND-VAN LEEUWEN CHRIS MULDER MARTEN<br />
OTTEN EINDREDACTIE VAN LUYKEN COMMUNICATIE ADVISEURS REDACTIEADRES PROF. DR. CHRIS J.J. MULDER VU MEDISCH CENTRUM POSTBUS 7057 1007 MB AMSTERDAM FAX: (020) 444 05 54<br />
E-MAIL: CJMULDER@VUMC.NL ABONNEMENTEN ADRESWIJZIGINGEN EN ANDERE VRAGEN: SECRETARIAAT NVMDL POSTBUS 657 2003 RR HAARLEM E-MAIL: SECRETARIAAT@MDL.NL VORMGEVING<br />
M.ART HAARLEM GRAFISCHE VORMGEVING DRUK DELTABACH GRAFIMEDIA BV NIEUW-VENNEP ISSN: 1384-5012 <strong>MAGMA</strong> <strong>MAGMA</strong> IS, VOLGENS VAN DALE, ‘DE GESMOLTEN MASSA VAN<br />
SILICATEN EN OXIDEN IN HET BINNENSTE DER AARDE’. HET STAAT ALS NAAM VAN DIT TIJDSCHRIFT VOOR HET BINNENSTE VAN DE MENS ÉN VOOR DE DYNAMIEK VAN HET VAKGEBIED MAAG-DARM-<br />
LEVERZIEKTEN COVER JAAP MAARS, VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM. .<br />
<strong>MAGMA</strong> 90
Change language