Museum Praet juni 2001

princenhaagsmusem
from princenhaagsmusem More from this publisher
04.09.2017 Views

ffiffiffiffiffiffiffiffiffiffiffiw De tram terug in Princenhage? Of toch de light-rail in 2005? Prr'cics Il rrlir.tulert dceri rle slot)rl.ttrcitt vittt ilc Stauts Sptxx-rvcgctr lL)\'er 0rn tijderts tlc- *'i n terdicn -rtlcgel i ni: ran I908 c1c atstand tus-rc'n Iralte Lrcshosch en het slttion Brctla tc r.rtrrl;nrggt--n: de stop bi1 halte Princct.rhugc inhc-urcpe n. Vijf kccr pcl dag koni.lcr tlc ;-ciz-igcrs ..r. gebrLril ran tttltkett i,rtt nilrr Rrl,rsinrllril t Vli !s1ll-gen ) te giiart 0l' u;ill Bredl t'filhirrgl. Rcizigels i'unuit Plincerihage diendt-u zich L-L-r'\i rlairr dc haite alrn rJ.' huidige Heilaar-stlalt/ lVlr'. Bicrcnsrvcg te ttgcrcn r,l' kontlcn rurttrurlijk gebluik triiken van rie tranr riic varraf de Ilaagse \larkt vra de Ilaagptx»r naat- Rrerla licp. Beqoltnert :rl. pullilcntt'alll it) l8t)íl \\ ils het rnogc'ii.jk rrtcl dczc lijn ncgcn kccl pcr' clag naal dc gr()tc stad ie reizct.r. s Zotttcr: wrs deze li.jrt doot-retrtrkketr ttlar lict [-icslri-rsch oru rle [Jredlttaur gelegenhcid te geven een ilisre neLts in lrtt Prirtccnhluu:sc groen tc halen. [)e eihte strtonrtlarniijnen wer-dett aangclcgd rnct irehuip vrr-r Belsise h llapitaiti. De liin t att iltr ZNSN4 tZuicl-Nccicllandsche Síor)utttintwe g-i\liratschrrlryiil rverd r,crdcr uil-ectrouwri via Etlen. Hoeven. (Jirtlcnbosch. ()ud-Gastcl. Kluislarrd nael Rotrsenilaal cn Stccribcrgen. L)e suikerlahlieken in de regit-, spccldcn een helangrijLe rrri in de otttu,ikhclins ven lrct gocdclertlervoeI lnet de stoottttrattt. Op sontmige trajecten l\,'ct'd itct pcrs()nÈ11- vcr\r)cÍ rrog geruirtte trjri velzorgtl tltxrt-de paili-dentran'r. Princcnhage \\'as een knooppunt. Op dc l{augse N{alkt ging tcn al'takking ran de lijn 13r'cda-Etten " ia de \{urkt cloor r.lc- Drecf narr' Í{i.ishergen en r,ia ilc Nrrpolconsrve g nall Auts erl;en. Uekiiken rre nu clc bijna I00 jaar ouric 1i)t0 \'ln dc Licshosstritilt (tocn nog (;f()oL!'\tl-itut gen0rmd; zicn $c dc r-Iils iichting Ettc'rr-l-eur' lopcn. Dc pluchtige lantaarn aan hr'l. Ituis van t1e Fam. Sncls trp Je h,'ek ltnk: rttot'l r'Jtl in.ilit;rti\. zijtl rrr,rt icclc-rccn die zich nrel tle herinriclrtirig van cle l\{alkt cn aansrcr)zL'nclc histor-ischc strltr:n in de dorpskern bezi-uhouclt crt nog lrczi-q zal houde tr. Nrituurli.fk kli.jgen wi.i tle sclcrrc r-ust dic uitgaat van dit plaatle nict tclLrg. Buiten ccn paard cn wagcn. bclaclcn nrt-t busscls ri.ishout dic bcstcnrd \r'lrr-er) \'oor de oven \an een bakkerij, zicn rvc ccn handkat t>p de rves. Vandaag dc clag is {-le i)lailts \\'rràr tlc tlarnli.jn liepr aangowezcn al: p:rkeer' strook ulril cian ook goeri gebrLiik van rviir-dt genraakt. Hoc kun jc lu als bestirur- ,,ier lan !-cn gc,leerlte een g(lr.rdell lorrnulc ol'de nreest "-qenlenlr" dele r vindcn ort be \\ oners " bczoc'kcls cn niiticlcr rstarttl ie v l c- dcn tc steilen. Rorcndicn nroci ltct opcrt- G * y t t t .t t rtr Ltt/ Lí c.t bo s.; I t u o t ( Art t i t h t ktr t.t r'l t t í t I 90 -i 1 buiir r crlocr en tie rer'binding ltet hct hrs Íoiisclrc aclrtcrland zoals EÍïèn. Lrr-sbosch. Rrth en Prinscnbcck {L-\\,tiirborqd hiilr'cn. ['i1.'rlrlrtd i: I\lu.eLrrtt Plxci seer) ('lrir)ir'- blarl. rnaar het ligt voor tlc irarrd dat eeir sroep liln nreÍlscn dic zich voor de geschicrlcnis lrn hun u'ocrplaats inieresseren- ile ontrvikkcling in en rondorn Princ c n h a gc nr e t a l'-q u s o-g en v o l -e e n. B o u rv ih' i 1 i die Lrcloond rlorLit nrct rvolkenklabtrcrs tlic zichtbaar zijn lanaf clc Haagsernarkl kan nir-t clc hcrloeling zi.in. Ook "aÍ-uecilrn de" straten clie delcn r,ln rlc rnrclderstencl rrnlrcreikhulrI ntlrkcI i. nit'l ()l)n()rlLruIl. Wriitrurl b.r', gccr.r versl'oot ruarktplt-in. u,aar ltet gerlottrrisec'rde \'arkl-eÍ rond 9eleid u'ordt? l)Lrs vanuit clc Hairgr,,cg via L.iesbosstraat. I)oelenstrnt. naiu de I)r'eef. t3ijnr r{c liamfoute Vllr tocn cn btlrenclien een pafkccrlcrlein met meel rrrogcli.ikhetlen op de Pr;:r'kl urt ii.idell. le.trr rterLr'il r'.'rt 1ill]lil\- tisch plein. Bor:dcu ijn van dc Calseiltle

ffiffiffiffiffiffiffiffiffiffiffiw<br />

De tram terug in Princenhage?<br />

Of toch de light-rail in 2005?<br />

Prr'cics Il rrlir.tulert<br />

dceri rle slot)rl.ttrcitt vittt<br />

ilc Stauts Sptxx-rvcgctr<br />

lL)\'er 0rn tijderts tlc-<br />

*'i n terdicn -rtlcgel i ni:<br />

ran I908 c1c atstand<br />

tus-rc'n Iralte Lrcshosch<br />

en het slttion Brctla tc<br />

r.rtrrl;nrggt--n: de stop<br />

bi1 halte Princct.rhugc<br />

inhc-urcpe n.<br />

Vijf kccr pcl dag koni.lcr<br />

tlc ;-ciz-igcrs ..r. gebrLril<br />

ran tttltkett i,rtt<br />

nilrr Rrl,rsinrllril t Vli<br />

!s1ll-gen ) te giiart 0l'<br />

u;ill Bredl t'filhirrgl.<br />

Rcizigels i'unuit Plincerihage<br />

diendt-u zich<br />

L-L-r'\i rlairr dc haite alrn rJ.' huidige Heilaar-stlalt/<br />

lVlr'. Bicrcnsrvcg te ttgcrcn r,l'<br />

kontlcn rurttrurlijk gebluik triiken van rie<br />

tranr riic varraf de Ilaagse \larkt vra de<br />

Ilaagptx»r naat- Rrerla licp.<br />

Beqoltnert :rl. pullilcntt'alll it) l8t)íl \\ ils<br />

het rnogc'ii.jk rrtcl dczc lijn ncgcn kccl pcr'<br />

clag naal dc gr()tc stad ie reizct.r. s Zotttcr:<br />

wrs deze li.jrt doot-retrtrkketr ttlar lict<br />

[-icslri-rsch oru rle [Jredlttaur gelegenhcid<br />

te geven een ilisre neLts in lrtt Prirtccnhluu:sc<br />

groen tc halen. [)e eihte strtonrtlarniijnen<br />

wer-dett aangclcgd rnct irehuip<br />

vrr-r Belsise h llapitaiti. De liin t att iltr<br />

ZNSN4 tZuicl-Nccicllandsche Síor)utttintwe<br />

g-i\liratschrrlryiil rverd r,crdcr uil-ectrouwri<br />

via Etlen. Hoeven. (Jirtlcnbosch.<br />

()ud-Gastcl. Kluislarrd nael Rotrsenilaal<br />

cn Stccribcrgen.<br />

L)e suikerlahlieken in de regit-, spccldcn<br />

een helangrijLe rrri in de otttu,ikhclins ven<br />

lrct gocdclertlervoeI lnet de stoottttrattt.<br />

Op sontmige trajecten l\,'ct'd itct pcrs()nÈ11-<br />

vcr\r)cÍ rrog geruirtte trjri velzorgtl tltxrt-de<br />

paili-dentran'r.<br />

Princcnhage \\'as een knooppunt. Op dc<br />

l{augse N{alkt ging tcn al'takking ran de<br />

lijn 13r'cda-Etten "<br />

ia de \{urkt cloor r.lc-<br />

Drecf narr' Í{i.ishergen en r,ia ilc Nrrpolconsrve<br />

g nall Auts erl;en.<br />

Uekiiken rre nu clc bijna I00 jaar ouric<br />

1i)t0 \'ln dc Licshosstritilt (tocn nog<br />

(;f()oL!'\tl-itut gen0rmd; zicn $c dc r-Iils<br />

iichting Ettc'rr-l-eur' lopcn. Dc pluchtige<br />

lantaarn aan hr'l. Ituis van t1e Fam. Sncls trp<br />

Je h,'ek ltnk: rttot'l r'Jtl in.ilit;rti\. zijtl rrr,rt<br />

icclc-rccn die zich nrel tle herinriclrtirig van<br />

cle l\{alkt cn aansrcr)zL'nclc histor-ischc<br />

strltr:n in de dorpskern bezi-uhouclt crt nog<br />

lrczi-q zal houde tr.<br />

Nrituurli.fk kli.jgen wi.i tle sclcrrc r-ust dic<br />

uitgaat van dit plaatle nict tclLrg. Buiten<br />

ccn paard cn wagcn. bclaclcn nrt-t busscls<br />

ri.ishout dic bcstcnrd \r'lrr-er) \'oor de oven<br />

\an een bakkerij, zicn rvc ccn handkat t>p<br />

de rves. Vandaag dc clag is {-le i)lailts \\'rràr<br />

tlc tlarnli.jn liepr aangowezcn al: p:rkeer'<br />

strook ulril cian ook goeri gebrLiik van<br />

rviir-dt genraakt. Hoc kun jc lu als bestirur-<br />

,,ier lan !-cn gc,leerlte een g(lr.rdell lorrnulc<br />

ol'de nreest "-qenlenlr" dele r vindcn ort be<br />

\\ oners " bczoc'kcls cn niiticlcr rstarttl ie v l c-<br />

dcn tc steilen. Rorcndicn nroci ltct opcrt-<br />

G * y t t t .t t rtr Ltt/ Lí c.t bo s.; I t u o t ( Art t i t h t ktr t.t r'l t t í t I 90 -i 1<br />

buiir r crlocr en tie rer'binding ltet hct hrs<br />

Íoiisclrc aclrtcrland zoals EÍïèn. Lrr-sbosch.<br />

Rrth en Prinscnbcck {L-\\,tiirborqd<br />

hiilr'cn.<br />

['i1.'rlrlrtd i: I\lu.eLrrtt Plxci seer) ('lrir)ir'-<br />

blarl. rnaar het ligt voor tlc irarrd dat eeir<br />

sroep liln nreÍlscn dic zich voor de geschicrlcnis<br />

lrn hun u'ocrplaats inieresseren-<br />

ile ontrvikkcling in en rondorn Princ<br />

c n h a gc nr e t a l'-q u s o-g en v o l<br />

-e<br />

e n. B o u rv ih' i 1 i<br />

die Lrcloond rlorLit nrct rvolkenklabtrcrs<br />

tlic zichtbaar zijn lanaf clc Haagsernarkl<br />

kan nir-t clc hcrloeling zi.in. Ook "aÍ-uecilrn<br />

de" straten clie delcn r,ln rlc rnrclderstencl<br />

rrnlrcreikhulrI ntlrkcI i. nit'l ()l)n()rlLruIl.<br />

Wriitrurl b.r', gccr.r versl'oot ruarktplt-in.<br />

u,aar ltet gerlottrrisec'rde \'arkl-eÍ rond 9eleid<br />

u'ordt?<br />

l)Lrs vanuit clc Hairgr,,cg via L.iesbosstraat.<br />

I)oelenstrnt. naiu de I)r'eef. t3ijnr r{c<br />

liamfoute Vllr tocn cn btlrenclien een pafkccrlcrlein<br />

met meel rrrogcli.ikhetlen op de<br />

Pr;:r'kl urt ii.idell. le.trr rterLr'il r'.'rt 1ill]lil\-<br />

tisch plein.<br />

Bor:dcu ijn van dc Calseiltle


B0[0fr0n<br />

Stichting l\'incenhtags iVluseunt konrt<br />

rroort uit cen u'erkgrocir lan dc Kontakt<br />

Konrurissie Priticcrtlrage. tlc oprichtingsàkte<br />

pa-sseerde op 23 inei 199-i.<br />

Dc stichtrng rverkt txder auspir:iën van<br />

de f)orpsrartd Pri ncenhlge.<br />

Het hestuur wordÍ gevorntd door:<br />

Boudcr,,'ijn lan de Calserjcle - voorzitter<br />

Fr;rnk r"us-cclein - sectctari-c<br />

Frits de Zrvart - penningtneesteten<br />

de leden:<br />

Ans Henings<br />

Frans I-angen<br />

Piet van der List<br />

Kees van OosterhoLrt<br />

Ab van Olphen<br />

Peter Schoenrnakers<br />

Louis de Weert<br />

Hans van Zalingc<br />

Leden interviewgroep:<br />

Louis de Weert - cotirqlinator<br />

lo Kint<br />

Gerard de Roos<br />

Jolanrla de Weet<br />

Stg. Princenltaags Maseum werkt<br />

nauts sarnen met de werkgroep Monu-<br />

Dtenten.<br />

Secretariaat:<br />

Dreef 36<br />

48 l l EG Breda/Pli ncenhage<br />

Teletiron: 076 - -5 l-+0I2I<br />

Bankrelatie:<br />

Rabobank Princenhage<br />

rekeningnr- I 8.24.41.'l-54<br />

lnschr, KvK: S 10ó6.35<br />

Piet Dirven missionaris<br />

v&n Mill Hill<br />

Zeker in rle eelstc hcllt van clc loli-ge eeu§.'<br />

rvas he t een hclc r-er itls ce n zr)o11 te kcnncrt<br />

girl'priestel te uillen *orc1t'rt, Dc ecrsic<br />

fleilige rnis van de nconist in .it' pitr-ochiekerk<br />

deed nagcn()eg de hc-lc rcnrccnschal;<br />

nilllipen. ln Princcnhage rra: dut niet antlc-rs.<br />

L)e irotsc ()uders r un Pict I)ir-r'r'n. opgeglocicl<br />

in Villa Prrlnryttl aan rlc Lies<br />

hoslaan. nu betcr trekeircl :rl: Plinccr,ille.<br />

sehreven in lt)J6 in tle i-ritnodiging:<br />

Hicrbi.l delen iril Li ntr-t r:rite bliiclsthap<br />

eu nrct tliepe dairkbiriii'hcicl nrede. clat<br />

onzc zoorl Pict. clien Cod hccli *'illcn aan<br />

vairrrlcrr als iicclgetioot in hci Prie.tc'rschap<br />

rurr zi.jn Zoon op l)insda-u 23 .lu1i<br />

onr l0 uur ziin EERSTE. PLECIHTICE<br />

i\IlS zril oltdlau.'n irt rlc piLroclrickctk vtn<br />

dcn H. NJiii tinLls tc Princcnhage.<br />

Parel Piet Dii'ren trverlccd op 10 upril<br />

1001. Hii rs 79 jaar gervoltlen. Hct receptichoek<br />

van zi-in Priestclleest heeli hi.i<br />

sleeds zorgr,r-rldig bcwaald. 7-ijrr zus F.lla<br />

had in hc't bt'rck op c'lc linkcrpagrnir's tekeningen<br />

gerrraakt cn gcdichten gecalligratèeld.<br />

Patcr Piet z-clf voegde er cnige tiid<br />

nr hct tèest eeÍl nallwsezettc bcschrrp'ing<br />

r,rin die hcugliike dag aan toe. Hicronder'<br />

volgt ccn kleine hlocmlezing uit r-rit dat redeÍriiehoCk.<br />

.....1n ric \r()eEÈ {)chtcn(1. orl tt'ri irtri' ol<br />

halt 6. rralen rL'.longe boelcn cn bocrintreil<br />

r'ecils bczig nrct hct alrverkcn riirr cle<br />

vcr:ic'rir.iq ltan hct huis. \\ iiiinnee re rccds<br />

de ronsr dlg begorrten waren: zc lracLlett<br />

!net I)ehLllp Var ccn stelke latrtp hun wcrk<br />

clcn r.t'r'ige riirg voort-uczet t()t dicp in de<br />

at,oncl.<br />

Nr irrn lrtll'7 tc z.iitt opgcslailn - een korte<br />

nlchtlust. \vrnt het q'as reeds ovcr l\\'eeën<br />

toen \\e naar bed gingen reiktc dc neonrist<br />

onr hall'ti in cle parochickerk de<br />

H.Commrinie uit aun ziin ïanriiieleclcn en<br />

cnige andclc connrurricanten. Tcgen hall'<br />

tie n arriveerdc de lirmilic- Oncleltussen<br />

hadden zich ccn 15 bruidjes - allen virn cie<br />

buurt -r'an hoog tot laag onrler lcidin-g<br />

\ au1 tu'ce btrultrrcis-jes íl-ricr- \'erdonk cn<br />

Riet Verschurcn I .)l)r.-stekL<br />

Eren nu hall lieu trr-rk clus dc stoet urt.<br />

lierst kr,r irnrelr dc- blLricijes rnct leiilste ls.<br />

daiuna yr.rlgdc de neoilist tussen Vaclet eir<br />

ILrrilcr. r'eslr. oiln rle linkcl cn re-chtcrzi.jde.<br />

dlialnir Ceor'.qe *r .lun in slip ctt lrcge<br />

hoed. gelol,*ci ilu»'rie clric zusier. in langc<br />

:nraakvoi-uenrllngcclde jr:rkcn eeslokcn.<br />

dan dc' dr ie kleinerr' broeltjcsl dan<br />

r.trlgde cle hele stuet van ()orris en Tantes<br />

in clir,ersc lange kledc'n reiluld. tcnviii cle<br />

Oons nret een liogc hoed cL- stoct opriurs<br />

terdcn. - Dezc stoct mct zo\er'l gcrJrstingueerde<br />

rlames en hecren rr ektc rlc beiangstelling<br />

(en nicuusgieligheicli op van de<br />

hcvolking van Plinccnhage. cll \r)rnrde<br />

hct oni-1enle r'1-. r an l'crschillencle tliepsrandc<br />

ucsprekken op theekrunsjcs: in icr-lcl<br />

gcr al zori el cle butu't - r'an rr ic lret<br />

Vcr"r,olg zic paginrr -i<br />

Wilt L materialen schenken aan heÍ<br />

Pincenhaags tr[useum' neem dat<br />

contact op net:<br />

Ah van Olpiren. l"lrrlgr.rcs J l5<br />

TeÍi:loon: 076 - 52 10680<br />

Co ordinatie Mus ewnpraeÍ:<br />

Boudewiin van de Calse!1cle<br />

Piet Hector<br />

Frans L,rngen<br />

Heima Raaijmakers<br />

NIet dank aan Í{inie ltlaas en<br />

Adriaar van Beck.<br />

T e c h nisc he u itv oe ri ng :<br />

Van den liliingaard, Yorm_gevcrs en<br />

dnrkkers<br />

Zonder toeste,ilmiilg van de Stichting<br />

Prilrcenhaags bfuseum mag nicts<br />

worden ver»rcnigvuldigd of elders<br />

worden gepuliceerd.<br />

'lt,kertirrg trit ltet ret e ltiefusek *ot Ella Dirr.'tn, :usjt ttrtt Lle ttcornist.<br />

Het Sirtt Jo.ytph Colleyt vatt i\'lill Ílill.


Ven'olg \ian pagina 2<br />

\oorstel tot hct vornen vall er.n stoct k$'anl<br />

- lrls de ander e Parochiant-n witren ten<br />

zeelste gesticht cn t'oldaan ovel de prachtigc<br />

stoet....-<br />

Piet Din'st irt 194ó uls pus geviid ltriester.<br />

.......De Kerk rvas passcncl versicrd clool de<br />

hk»mist Piet lan Nirnen. Buiten cle kerk<br />

\\,as een eenvoudigc strtrtitkr o]le vet'sicriltg<br />

aangebracht- aan lreidc kanten vau de<br />

kerkdeuren lralen kleine perkjes aangclcgd.<br />

tenviil ook berven de kelkingau ecn<br />

schild met een passen(le bloemenonllijstrng<br />

-plijkte. Ook hct Priesterkoor \\'as<br />

mooi r,'er-sierd z-owel als het altaar. Het bez\\'aar<br />

eraan verbotrdctr. was echter. dat clc<br />

fanilierledcn - die in banken in hct pl'iestcÍkoor<br />

zaten - hiet cn dltar den Celebrant<br />

niet n-rct hun ogen konden volgen vanu'ege<br />

tle u'uivende palmen clic hct uitzicht belenunerden<br />

o1' be'lctten....<br />

....Dc hclangstclling in cle kerk t,an den<br />

kant del parochiancn ctr vrienden \\'as - gezicn<br />

dat het eert weekdag u'as bevr-edigend<br />

en lricr cn daar \el'rasset)d voor dcn<br />

Neourist, nadat hi.i later cr kennis vatl genomen<br />

had. Zo u'aren cr zijn ieugdvlienden:<br />

Guus Jansc en Wim Oomen.....<br />

......De Ceren.toniaris trr-t zijn rnisdienaars<br />

begeleidde de stoet rveer naar tlc uitgrrrt:.<br />

l!'r\\ ill tlc hr uidjcr hurt pitpier'-strooiseltjes<br />

op de lange loper lieten neerkonren.<br />

onr zodoende het geheel wat op lc luisteren.<br />

Aan de ingang hldden zich w'at bclangstellenden<br />

opgesteld. terwijl Kees<br />

Bachman - voor Ínt onherkenbaal in zijn<br />

lèestvernromnring - de rol van lbtograaf<br />

vervulde en dientengevoige ovelal op cn<br />

onder klatrtcrrle ont zijn objecten op de<br />

meesl vr)lrrililkte cn juiste lviize tlp de gevoeligc<br />

piaat vast te. leggen. Dc stoet<br />

schreecl wederom ovct' dc Markt. daarna<br />

ovcr de st[xaÍ\\'cg Vtn (ie Liesboschstrilat.<br />

zo over het I'ietspatl varl Lle Liesboschlaan.<br />

Zo rverd viila "Pelm1'ral-' u'eer llcrcikt.<br />

\\'aar rich de verderc ltcste lijkhetlen zoudcn<br />

ontvouq'cn.<br />

Eelst u,er-clclt tle bruiJjes getractccrd ()p<br />

een pxar lepen iijrre chocolatle irl ile salon<br />

lerrvijl ze ook cctt herinnelings-kinrlerprcnt-i{r<br />

uit mochtctt kie ze rt.... Na ttog r.lat<br />

rondgedribbeld te hr'bben - het .iongstc<br />

bruicljc u,as twee jaar' - cn hiet'en daar'hrttl<br />

rxrgies rritgekekcrt te hebben. uerclen dt<br />

bmicljcs, naclat ze de pricstclzegen olltvanqen<br />

hadden - ',1'ccr door haar Iciclstcrs naar<br />

buitcn gcleiLl en ontbr)nd zich cle frisse<br />

bnridjesstoct.<br />

Ondcrtusscn had Joke Bogcrs gezorgcl clat<br />

cle neonrist ecn ktp kol'l'ie kleeg olll cttl<br />

beetje op zijn vclhaal te kttntcn. dt larniiie<br />

bcgon te lèlicitercn. doch dit rn(lest .lt-scbroken<br />

rvorrlen. r.rnttlitt dc tijil dlonl. aansczien<br />

or.l.r I uur ltct btittttcotui{t-e zou komcn.<br />

L)us rield de koffictaiel lallqevilllgcll<br />

dic p)aat: had in ilc Feeiikantet'.<br />

lu*;'***i.<br />

p";lr,É"t<br />

f'at^|.."<br />

/,.a<br />

I -- ".1,§4*- **,4p "s.-<br />

t}À*r l<br />

a!<br />

de- l:§?',L qF*<br />

*<br />

Na dc kollietriil - ',vat<br />

\ve aten cn clronketr<br />

hchoeÍ't niet velrneld te worcjen: men begliipt<br />

«rch imnrers clat zowcl kofl'ietaÍèl<br />

als tliner naat- ieclers genocgcrr \\raren - zoll<br />

de receplie bcginnen; hel rvas ongcvccrh:rlt<br />

tuer'. t"cn hcl hUUttc(lllllnillcc {)ndaagde-<br />

(ik verrnoecl dat ze eerst brj een cler<br />

lcden rvel leeds "gebuurt" zulien hebben,<br />

want volgens afsprairk zoudct-t ze hier onr<br />

I uur present ge,'veest zijn).<br />

In ccn hock van dc sakrn rvaren dus de gesclieÍrken<br />

Lritgestald. De kazLriÍ-cis hingen<br />

tegen de Inuul. terwii] twee tal'els en het<br />

buÍ'lèt de andere geschenken bevatlen........<br />

I)c nrccstc helangstelling ll'ct'd natuLrrlijk<br />

gegeven aan cle eenvoudige cn<br />

smaakvolle kelk, ir'aat'r'an lclcn getLrigden<br />

nooit een r.rtooiere gezicn tc hehbr:n.....<br />

-...Thans gauÍr \\'e L)\en er:n kijkje netlten<br />

op de receplie. witalvan ook de i'amilie ge -<br />

bruik nraaktc orn clen Neontist tc ièlicitcrcrr<br />

en envertlopjcs toc tc steken.<br />

Ee|st kwant hct buut-tcollllllittec: dc heren<br />

Sterkcns. Vcrschuren. Jattsen. Inet htlnne<br />

ega's. Dc Hcel Slerkens richtte een<br />

u.'oolclje tot dett tteonrist crr zeicle. rliLt hct<br />

\(x)r'dt hltutt aÈn illr)1t' C('t-uit\. it) /rr'tl<br />

korte tijcl weer een varr de bur,trtgenote n tt)t<br />

het Pliesterschap vet'heven tc zien en dat<br />

de bur-rrt gaarne zijn medewctking ve-r'-<br />

leend had in clc voot'bet'eiding van het<br />

Íècst- r'oolal ruaiir hct ce n Missionat is hctro<br />

l.<br />

DaaLna ovet'handigt rle clc heer Sterkens<br />

als voolzitter van het buurtcomntittee l-ret<br />

mooie rode kiizuit'e I cn vÍoeg of de neornist<br />

rvanneer hij dat kirzuifel gchruiktemet<br />

dankbaarheid zijn butu'tbewotlers in<br />

zi.jn HH.N'Íisscn rvilcle -ecdcnkcn.<br />

I{ielop<br />

antwoord.le cle neotttist. dat het hent in<br />

Febltuli buitongcu'ocin aangcnaatn gettolfen<br />

haci toen hij hoorrlc clat de bnut't tcn<br />

r,olle mee zou leven met deze votx'ltetu ztr<br />

hctrgiijke gchL.urrctli\: \\:tnl ecn pt ic:tct -<br />

tccst is nrct alleett ecn Íarnilielèest. maar<br />

1e\.ens ecn parochieleestl en ciaarottt was<br />

lret zoo lvcldadig dat dat dccl dcr parochie<br />

clal hem het meest nabijstond zo treff'cli.1k<br />

i'an hun nredclcr"cn hadden blijk ge-rleven.<br />

rrict alleen dool de vcrsiering van het huis<br />

met efepool't (nrct Vlaggen) en crclaatt.<br />

niet alleen door hur.t mcde !evett 's morgcns<br />

in de kerk. niet alleen door het uitstekerl<br />

ilcr vlaggen endc zot'g voor de bruidjes<br />

stoet. mitiir viloral door hun mcdeleven gctoond<br />

il kazuilcl cn irloet.uentliarrd.<br />

Gaarnc verzekercle dc ncomisl de leden<br />

\an het committee - en in hen allc bLrurlbewoncrs<br />

- r.'an zi.jn blijvende dankbaarheid<br />

en -tcbed<br />

r,oor hun allcr welziin, zoals hii<br />

dat dezc morgen al ge


Vervolg van pagina 3<br />

-herd. r,vat mcn troltwetls vatt al die danres<br />

en orrde heren ook niet kan vern'achtcn en<br />

§al tniss.hiett lllindL'l p:t\\cnLl /()u,/un<br />

\'(x)r ecn prieste rÍèest - El u'erd druk ge-<br />

P ri t.;lt' t.s rt itilt r e I kuur.<br />

praat en gcbuult. De tijd pa>seercle gezeilig<br />

en het pr()gritllttlta r,vas zo goed bezct.<br />

dat het atlezen van lclicitaties cn telegranlnrcn<br />

niet ecns o\'Èlwogcn wel'c1. terwijl<br />

ook niemancl tot een lied.ie of een speech<br />

cloor den cetetnoniaris gedrvottgen hoclde<br />

te \torden. I)e neomist had ook aangedronrcn<br />

op ccn minimum aantal speechelt.<br />

Na enig buurteu krvatn de kleine Kces nlet<br />

zijn versje. dat hi1 goecl en duidelijk voordroeg<br />

na eerst ziin vcrlcgcnheid tot een<br />

nrinimunr gereduceerd te hehhen- l)e in<br />

houd en'an is als voigt.<br />

Reste Heerbtoer.<br />

Al ben ik hier het allerklcinste<br />

Toch rveel ik wat voor tèest het is.<br />

Piet las hier in Princenliagc<br />

Voor het ccrsl de lrl.lvlis.<br />

Dat is groot feest en Piet is heerbroer<br />

Bied daarorn mijn wensje aen<br />

lk wens U toe God's bcste zeqen<br />

Op Urv priesterlevensbaan<br />

Ik heb z-o veel voor U gcbederl<br />

1o1 dcn klcinen Jezus zoet<br />

Vrocg hcm: "Schelk, o Coddlijk Kindie"<br />

Aan mijn heerbroer allc goed<br />

Zie varruit Uw schone helnel<br />

LieÍdevol steerls oP hent neeL<br />

[-a;rt hern hier ol'in de ntis.ie<br />

Werken tot Ulv lof en ccr,<br />

Ik Smeek Lj ook. 0 lieve Jezus<br />

Dut U hcni zLr Iunu hij luclt<br />

Op zijn weÍken. [,] ter ere<br />

Steeds Urv riiksten zegen geett<br />

(gernaakt door dc Julfrou*' van Kees<br />

JuÍTr.v.Steen )<br />

Na enkele liedies, volgde lhans een soolt<br />

pàr.rzc. wat hier cn drrar wcr"kcli.lk wilt vellichtin.s<br />

brachl. aangczíell het ccn rvarmc<br />

avoncl lvas.[]et u'it-s tltans ongcveer hall'9.<br />

Dc ianrilie cn gilsten gingcn nxar beneden.<br />

w:rrlt wc hortrden tlc hiLrt'nonic r-eeds op afstand<br />

aankonren.<br />

De R.K.Kr»rinklijke Httrrronie Sl<br />

Caecilia. dc beste uit de omstt'eken<br />

o.l.r,.f)ilcctetir Pecls. was gcarriveet'cl cn<br />

.stelde ziclr ()p \oor dc grote met vlaggen<br />

get,.mide elepoort- De ncomisl net z-i.in<br />

bcide ouclers stcudcn oncler clc P(xn"t. [el'-<br />

wrjl dc lrimilie tiattrachtcr in het siellaaniie<br />

str>nd.<br />

Zo volgile de nruzikale sctcttade. t','ltltÍl'lit<br />

iic i,oorzittcr de heer W-<br />

Jansen ecn toc-splla[ic<br />

hieid tot dc neonrist. hi.i<br />

zcidc daarin. ciat hct<br />

vr)or dc hannt'rttic cetl<br />

gIoot serlocgcll \\'.li nll<br />

roor cic trreedc keer in<br />

drze buttltgetlecil\eilap<br />

een \crr'nadc tc brcngen<br />

ilan ec11 irtnge Pltertcr<br />

cn lh.irrs zelis ttil,g uret<br />

nteer entlrilsiasnle, dlar<br />

het cen missiottaris be<br />

irol-- De ncontist sprak<br />

toen ccn clankwor»'djc<br />

tot het bc)tuur en lcdcn v:rn dc irartltrtrie.<br />

alsmerje tot z,i.ilr n-iede-parochiiinen, die in<br />

grote -cetale<br />

rtiet cle harnlonic ttleegekorllen<br />

wrrcn eI hct plein vool'het i-ruis vulrlen.<br />

T)aarna gaf de nrrontisl aan dc leden<br />

tler ltr, trtut)ie crt Jitl illll aanuczigen zi-jn<br />

Prieslerzegctt: ;Lllen knielden trecr. zelfs<br />

lietsers slepten af^ allcen een politieagent<br />

die het r,erkcel rnoest. regelert. n)()est irliiven<br />

staalr: het u/as doodstil, loen de tbntlule<br />

r,an dc ze-ucn lr-ricle bilven tlc neergeknieldc<br />

rlenscn klortk. De harmonie zettc<br />

weer een stukje in; tegeiijk bcgaven zich<br />

de neomist en ziin vader alstnede hct be- .<br />

stuur viur de lrarmonic naar binnen, terwijl<br />

de endcre Ilrrrlie buiten hlecl rlun cn de<br />

hlrmorie clurrspeeldc. ltr de salon weld<br />

iran hct hestuur dlank en rook aangebodcil<br />

cn tevens ecn gilt vool de kas voor een ,<br />

trilcl:llic lran dc leclen. l)lltttlr tittgen uc<br />

\\ccr niirl huilelt, uliur de lturm,rnie ccn<br />

slotmirrsc}t speelde, ort daatna met een<br />

br)chl ls delileren \'()or dc nc(rlttisl. en hun<br />

......Het wiis nu ongeveer I Z uul'cn dat was :<br />

de tijd voor dc neomist oni ook een wtxrtclje<br />

tot dc aanwezigen te richten. L-r zijn ,<br />

dankrvooldje zei de neonlist, dat hrj op<br />

.leze lrond .lcehts Ecn te tlttnLen hrrd<br />

Ctrd. i11* hent r.:eroepclt hlJ en op llc ttt,,rilijker<br />

punten van het leven stecds dOclr alicrlci<br />

ivenken duideliik ziin H.Wil te kennen<br />

had gegeven zodat hij met vaste koets<br />

de door God gr:ivildc en aangeduide richting<br />

kon r,'olgcn. Anderen wikie hij liever<br />

nict persoonlijk hedanken tenzij als een<br />

gehecl. r'anrvegc het gevaal er enigcn die<br />

hct misschierr het rttcest verilicnd hadden.<br />

' over tc slaan. Aileett tlemorcerde hij ziin<br />

, ovcllctlen mocder. rvaalhij hij ecn dankbr'-<br />

tuiging aiutsloot aan zi.ln niocrler. clic op ztr<br />

rtrultlcl'lclijk; ert rirltrdigc rriizc tlc plitlrtr<br />

i an zijn overlcdcn moetlcr tngenonlen<br />

Iturl. zodut ltii tlo,,it Ilct gcrtli' cl'itiin gcvoeld<br />

had: natuurlijk dez,e laatste dilgen<br />

was ziin ovcrleden trtteder henl dikwijls<br />

voor de geest gewce st. maar hi.i rvas ge Iukkig,<br />

dat bij nu hirar bctcr drn ooit -indien<br />

het nog nodig nrocht zijn kon helpen.<br />

Ook dankte hii zi-in vadcr roor dc rrijtteid<br />

Nu Llc H. l'1i.s ttp ht't ktrkpltin op tt't<br />

ntuo huis. Hct q,:lnus ttp tle ut httrgt rtttt!<br />

i -s irc r V i ttt t' tt lí rr.slrtkoul /Hrti.tlttt ul st ltr.trtl.<br />

dic cleze hern airi-id gegLl\'en had in het vr.llgen<br />

van zijn icvcnskeus. ook toen hct de<br />

glote verrndcring betrol van '1 iaar lerug.<br />

Beicle cllnkte hij hcn voor hct mooie gcschenk.<br />

cle kelk. een blijr.encle hcnnncring<br />

aln hen dic hct bestt voc»'hetn girven.<br />

Tot slot r,elzekcrde hij aile aanrvezigett<br />

van zijn diinkbaar priester'1ijk getrecl en<br />

vlocg hen hent niet te vcrgeten in hun gebcd.Hij<br />

drukte cle wens uit. dut hii rrrct<br />

Cods genade crt tloor Clods genadc zou<br />

nrogen beantwotttden aan de hoge verwachtingen.<br />

clic henr dezc avond walen<br />

vtxrrgehoudcn. ,gezicn de t:rlentcn waarnree<br />

God hern had bedeeld. -'fhans r.olgde<br />

koÍïie en gcbak. en bcgon nrett hier erl daar<br />

te vertlekken.<br />

Kwart voor een waren zo gocci als allen<br />

wcg: ()ns eigen laurilietje bleef echter napraten<br />

ovel hct fbest. wilt ook br-ritengewoon<br />

gczcllig was, en zo rvas hel drie uur<br />

voor de Neornist naat bed ging. Voldaan<br />

over de best,eeslaagde dag. keerden allen<br />

huiswaarts en wii bedwaarts. Nog dagcn<br />

later- hoorden wc viln de dorpsgenoten<br />

hooggesternde woordcn van tcvredenheld.<br />

NB.Woensdagavoncl. nog een nirfèestje<br />

viln eni ge buten.- Dondet'dag-en V|ijdagavond<br />

nuli'cstie r llt iongetts en rnei:je. ttit<br />

de buurt, die de versiering aallgebracht en<br />

opgebroken hadden. Gezellig.


Ons dorpshuis op de rnarkt<br />

De heerlijkheid Hage<br />

De vroegste velrnelding van Princenhage<br />

dateert van I l9B- \'andaar, dat in 1998<br />

hier het 800-jarig bestaan met veel verye<br />

werd gevierd. Al irr I3l6 ontstaat een eigen<br />

parochie.<br />

Dcrl tutt r'('tt uil\i(JtÍl'{it:ri ttir itl.i.t.<br />

lict dolp. ilc l{ccr'1i.]khcirl Hagc. gelrc,Lrlrcl<br />

lond clc sotischc Sirrt \lartinirs. kli.lgt in<br />

l-llS e.:n cigcn hesluLrr' \\,unneer een se he<br />

pentrank nortlt opgcricht: ccn schepen<br />

birnk. die rneer rhn vier en ccn irtlt t' .'citu<br />

o\cr ccn gr(x)t lehied tcn $esten en tcn<br />

zuiden r':in de ri..'ier cle \{ark het bcstutn'<br />

heefi gti ocrtl. recht heerft uesproketr en cle<br />

atlministr-atie heel't [ri.lgehor-rden.<br />

Nulr verr.i achtittg ccrt ll'clvarcnd dc»p. De<br />

volsrcr zul hei niet rloeilijk hehhcn gehatl<br />

hier dc opcnbarc circlc tc handhill cn.<br />

Zwaxra['re rcchtszakcn. ra,aaLonder stlalz-akcn<br />

u,crdcn r'oor dc schcpettblnk van<br />

Ilreda Lrehandeld. Het lijl,t nrij twi.lfelachtig.clar<br />

veeI lrlincenlragenlrars d:Lar rveLden<br />

hcrcclrt. dael lijÍitlrtÍcn ondclgingcn of<br />

crgcr. terccht rvcrden gesteld oi irr het<br />

tuchthuis lan de (Jude Vest u'erden opgesloten.<br />

Raadhuis<br />

He t enigc en tt--uelijkerti jd ook eerste<br />

opcnhare gebourv van de burgerlijke overhcid<br />

van dcr Heerliikheid en Vierschaar<br />

virn de IIage u,as de '"secretaric" L)c rvcrkzaalihc,den<br />

r,an dc secreLatis i.verden door<br />

hem oIwel llrui; verricht. ofi,,'e I tcr vcrgarlering<br />

van de schepenbank. Het archiel'<br />

rvcrcl in ren ol'meer grote kisten in de kerk<br />

bewaard. ln 1613 besloot de schepenbank<br />

dat aan de saclistie een nieuwe nrimte zou<br />

worden gcbouwd. waarin dc secretarie gevestigd<br />

werd.<br />

Bouwacfiviteiten<br />

De schepenbank van


Vclvolg van Pagina .5<br />

marktveld. aan welks Oostzijde heï nctte :<br />

en in 1792 nieuw gebouwtl, zeer doelma- i<br />

tig ingerigte dorï:huis zich venoonl' na:'rr<br />

hetwelk men langs eene dubbele stoep op- :<br />

gaat. terwijl het dak met een kloktofentje :<br />

I)aar komen de Fransen<br />

I<br />

Maantlugrniddlg de lSde lehruari 1793<br />

kwarnett plotseling de Fransen hct dorp<br />

binnen vallen. Gtotx was het vellies en de '<br />

schade, die zij in Ptincenhage hebben azurgericht.<br />

Ook het pas nieuwe raadhuis was<br />

voor hen niet veilig.<br />

Op 23 maalt 1795 werd het ecrsic nieuwc<br />

gerneentebestuur door de inwoners zelf<br />

gekozen. Nadat de Fransen definitief verslagen<br />

waren werd het Koninkrijk der<br />

Nederlanden opgericht. Prilcenhage kreeg<br />

in 1814 een gemeenteraad Door het verkiezingsstelsel,<br />

waaraan aileen degenen<br />

die belasting tretaalden ook stemrccht hadden<br />

(het zogenaanrde censuskieslecht)<br />

krvam in Plincenhage hct hestuur ruitlt een<br />

eeuw in handen van de boeren.<br />

De annexaties<br />

Tot 180{} was de bevolking vrij constant {<br />

3000 inwoners): rond 1900 walen we tot<br />

10.000 zielen opgeklommen' Na de annexatie<br />

van 1927 t)edloeg het aantal inwoners<br />

11.000. Wel aardig opnieuw te verlralen.<br />

clat het spook van de annexatie in de<br />

twintiger jaren hier ook aiu'dig rondwaardde.<br />

ln het dagboek van pastool Bonman<br />

staat venlreld. dat op 26 Í'ebrrrari 192-5 in<br />

het patronaat een grole protestvelgadering<br />

tegen de annexatie werd gehoudett' "Ceve<br />

Cod - zo schrijlt Bouman -dat de stad<br />

Breda zoveel mogetijk tegen worde gehouden<br />

met haar tiberalen. d.i' ongeloovigen,<br />

heidenschen geest. nachteiijke sluitingsuren<br />

van herbergen, bioscopen enz.<br />

enz. Alle kinderen op scholen bidden tegen<br />

de annexatie, ook alle kinderen l'an de<br />

parochie Beek". ( Het bidden heeft helaas<br />

deze annexatie, noch de opheffing van<br />

1942 tegen kunnen houden).<br />

IIet Iaatste gemeentebestuur van<br />

Princenhage<br />

Tot de opheffing van de zelfstandige gemeente<br />

Princenhage op 1 januari 1942bestond<br />

het gemeentebestuur uit burgemeester<br />

G.M. Sutorius, de wethouders A. i'an<br />

Hapelen en J. Bastiaansen en secÍetal'is J'<br />

Sterkens.<br />

Op bijgepiaatste foto - genomen tlij de hulcliging<br />

van gemeentebode Hendrik Simons<br />

{refi U de leden van het laatste gemeentebesíuur<br />

aan. Aardig te vermelden, dat de<br />

heer Stelkens (gemeentesecretat'is van<br />

1922 tot 1942) de eeÍste burgemeesteÍ vatr<br />

Beek werd.<br />

f)aar Beek (Prinsenbeek) eerst later een<br />

gen'reentehuis is gaan bourven' heeft het<br />

raadhuis van Princenhage tot het jaar I 969<br />

als zodanig gediend.<br />

Y l)<br />

Bursen<br />

\. v. Íluperen, J. Sterkerts,<br />

ter Suroríus. H. Simorts en<br />

c ht NettoÍe, J. Bttstiasnsen.<br />

Àcties<br />

Op 5 lèbluari 1969 had zich een actiegroep<br />

ger,crnnd (P. Berende en C. van C)osterhout)<br />

en zic-h tot het college van trurgemeester en<br />

\\'eth{)uders van Breda gewend met het YeÍzoek<br />

het raadhuis rer beschikking te stellen<br />

voor tal van genreenschaps-activiteiten. Er<br />

rverden vergaderingen belegd. enqueies gehouden.<br />

met de "politiek" gesproken. Er<br />

kwam een werkgroep wiikbelangen (P.<br />

Dekkers, F. Langen, C. van Oosterhout).<br />

Hel gcnrcentcbestuur wils niet tc rerlnutwen;<br />

zogenaamd om Princenhage een eco-<br />

Ílomische injectie te geven rvetd het raadhuis<br />

aan een architectenbureau verkocht'<br />

Als doekie voor het bloeden kreeg<br />

Princenhage het gebouw Dreef 8/8a als<br />

ieugd- en jongerenhuis.<br />

HL't ?(t.\t(' lttrtt li.ik !rt JtL't RLrirtll.trít<br />

sínil.t lL)61.<br />

Hoe lret toch nog goed kwam<br />

Irr ile .ircn tlchtig r:n negcnli!: kic.'u de<br />

st i c h ti ng gc nreeit sch ttpsacconl tltoditti cs<br />

Princenhagc de bc:chikking trvet dc Koc'.<br />

tle Dobbelsteen en de l)orpswci Dleef B.<br />

Het raadituis hrraill itl handen van Henk cle<br />

Kloon. die het als een ware mecenit.§ glng<br />

restaureren. Hij nam ook het initiatief een<br />

zaal te bestemmen vool' het sluiten van<br />

burgerlijke huwelijken.<br />

0p 3l maan van hct ja:u<br />

2000 heeli btugemeestet'<br />

m,r, Chr. Rutten Allnette<br />

van Bertom en Comé<br />

Janssen als eerste Paar in<br />

rlit raadhuis in de echt<br />

verenigd. Mevrouw Anita<br />

Houben zorgi er voor. dat<br />

alle troulveriien in de met<br />

Jan Theuns. schilderijen<br />

versierde zaal goed verlopen.<br />

Als de klepel lan het<br />

klokje van het laadhuis weeÍ zol-l wotden<br />

aangebraclrt zou het aardig z"ijn voor elke<br />

h'ouwpiltij ook dat klokje te iaten klepper.<br />

Wapen<br />

In de geschiedenis van Princenhage en<br />

Prinsenbeek van de wer"kgroep Haagse<br />

Beemden heb ik tal van inÍbrmatie voor<br />

dit artikel mogen halen. Ook' dat het<br />

oudst bekende gemecnlewapen vatr deze<br />

vroegere glote -qemeente<br />

Princenhage<br />

zich in het rijksarchief van's-Cravenhage<br />

bevindt en daleert van 6 iuni 1633' Bij gelegenheid<br />

van het 200.iarig bestaan van<br />

het raadhuis heeÍi Aime Tollenaei voor<br />

rekening van de stichting eeuwwisseling<br />

Princenhage een bronzen rvapen gemaakt.<br />

dat door de dochter van de laatste burgemeester<br />

van Princenhage. mw. E. Sutorius.<br />

in januari 199? is onthuld eil<br />

sindsdien de gevel van het raadhuis sieli.<br />

Ook Henk de Kroon<br />

heeft "de drie linden " in<br />

een van de ramen van het<br />

laadhuis laten eisen.<br />

In ere hersteld<br />

Bij carnaval. de intocht<br />

van Sint Nicolaas, de<br />

Kerststal. uitreiking van<br />

koninklijke onderscheidingen.<br />

huidigingen etc.<br />

kan hei raadhuis worden<br />

gebruikt.<br />

Orrk tie dlnjlsrililLi \ llll<br />

Plincr'nirage vctgticlct't<br />

nraundeli.liis' in tle Írouuzaai cri doct cllt<br />

ondcr icirling r arr cle evenals zijn vttt'rt'tlanri.jk<br />

bcsnorde schottT -Jos<br />

gr-t Sulot'irts<br />

Schllngen,<br />

Z,r i: dit oucle cn rvaaldige lai.idhuis irt<br />

rneel dan een opzicht in ere hcrrtelcl.<br />

Pict Hector.


ONS DORPKE nr.3<br />

,<br />

/\<br />

1,li<br />

l-t<br />

-a\ È<br />

r I<br />

, - {í\<br />

\lll<br />

/- \ -/ \-li Il<br />

-<br />

-v '-./\ ', I i I l<br />

t t ,<br />

rË_---lrlt<br />

Driekske Coertjens uit de Zuilenstraat<br />

Als ik dc regels hoor van hct sla'"enkoor:<br />

"Va. pensiero. sirll'ali Lloratc".<br />

-'r'1ic-u. gcrlachte.<br />

op llcugcls vatt gottd'" nroet jk al-<br />

Li.jr-i aan Drie kslie Coert jcn. iPrinccnhagc<br />

11 j uni I 925- |<br />

')t)3<br />

t tlcnkcn. dir:. r'lak bii<br />

mi.i. aan dc Zuilensir^aat rvooncle. Hij had<br />

br.l de plirntsocrtct.irlietrsi in ÍJt'eda en als<br />

(lelvei- gew erkt.<br />

.:rrirl<br />

l{ii had. allhiLrrs tcren zi.in lrart he-tn tttaande<br />

rrat krLlnrcr rrn le tloen. ttok iets rils en<br />

brcckbaars. nct iils dc r'ii:ugel viln een \.'r)-<br />

.rc!. cr tcgr-li.ikr'i.ti.jd uas hij lccht e n ficr'<br />

ran Iijl en lecle rt- r'ooral als hi.i irr de tuin<br />

hczi-u \\as. Ziln k\\Ètterelttle r,ogels in hct<br />

hrik cr, dc str'ncn kaboulcl-s hadden daar'<br />

hun eigen plaal.r. I)rrek wit\ ook in cnigcr'<br />

rrate lidricrlijk. Ecn lidclel is nilrelijk vatr<br />

ouci:her een lroedel r an het geloof. Zo n iLs<br />

Dt iuL ,<br />

'ilk. I li! rt.r. c(ll ( llli\tctl l'1lcll\ \:lll<br />

ric gr.rcrl-- siunatrtrtt'. fioed op cle hoo-qte en<br />

in zi.in tcloo{' lloor een rakthertloog nict<br />

klc-in te kr-ijgcn. Pitsit»-Rtrb r.an Uden kon<br />

het virn Dliek niet *'it.tnen. In dc tuirt zrtt<br />

('r'n kirh(,ulLr'(rl) r'en lltL itt cctt gr,rettc<br />

spar. "Dat *as rÍe opzichter \'aur het stcl.<br />

(lia ilir\ in dr-- boorn gcklorttnrcn. onr te kijken<br />

ol'er'-qoed gewerkt wr'rcl. Er kon in dc<br />

ircl'e ld cn in rlc kerk ook rtiuat rrén kapilein<br />

r:p l1e1 schip zijn. \'oor cic rvclcld rvrs<br />

.lat Anrerikit. die de Nazi's ttjtjen: 1(.)--15<br />

eluit gcilagcl hati. Ën tic paus dic icidde dc<br />

kr'rk". Zo zei Driek rlat tegen rli-j. zr:ndcr<br />

een zweenr van t$iijfcl. ln dc tuin r"'tlkte<br />

lri.i u at slaag.<br />

Il.'t l,,u-LlttiL>pal hur ltltr' SeJn \l\l'i.,lie ul1.<br />

krrritl. C)nr cle paal clagen u,crticn clc txkrLridles<br />

eruit geu,i1-rt. lret glas gemaaid. cle<br />

hlocnren br'sotcn. "Ecn rratt hier in de<br />

lrtrtrrt Jic Ritltlcl r: 1" \ i', )(:.r n)r.irt vn)u\\ .<br />

"Wic ir datl" "Drt rrlnneke in tlie blauu<br />

e stoi'ja,s met clat hoed.je op". ant$'L)ord(lc<br />

Ons l)ttrpke: een v'erhalenserie t,qn ééfi<br />

pagi»a ,-oori,ien vai leritïÍiÍlÍtÍ' één iliustt<br />

dtic ,qc.\t ltr(ren dour Rirti.' Mtttts. De<br />

vt,rhtr!ett :ijtt .qt'stut ltl t,1t ltisntris< lte feite<br />

tr. Lt:ers kuntten ook i,leeërt ttJ t»ult'rveïpen<br />

v)or (le:( nitrie| Ltail(!r(t,q(tl.<br />

Dc vhri jrer tldut ol)en v)or reacti.et, Íe<br />

stírren ?tuar .sear. .§rg. Printenhaags<br />

lluseutn, Dree.l 36, 181 3 EC tJred,r.<br />

Enui!: PrincenltuttgsMuscuttr@<br />

p in c e n h t ge -nr'-vv e h. n I<br />

ik en spocdig uist ook zi.j tlat [)riek e'en<br />

irriirtge!enrl rlriëntaticpUnt itr hct sttilathcc-id<br />

*'as. ,\is ik nrar nrijn u'erk rced rvls<br />

Dliek al lrtiiten iian lict *cr-k. lk hotllde<br />

een \trnr: "hoi". l{et \\iis 'nr. Al llat rvak<br />

kcr-rler- Leek ik rrr zr.jn open. cclli.jke gezicht.<br />

Dc blocurcn r:n planlcn pronkten irr<br />

het zonlieht. Drick inspcctcctlc ''zun doelllll-.:<br />

/irill\ li llir'1 ./eCiell../llll llloulL \\,)'<br />

ning en ornrrnge ndc ruirt'rtcn. Sonrs hie l-<br />

irett .\ttt,,tttc etr .\.1|ie. zilti ur:onr. ct'll<br />

harcljc. ln li)76 stonii iie plrrchtige ian-sgcr,clboerdelij<br />

viin Lips. Nelli"s (rudLrrs ltr)g<br />

luau hct be girr i air de stràat. Netll'<br />

Cioertjens is clc r rtrn» r'an l)r'ir'k.<br />

Tol zorer hur oor reiktc ges riit dorlr<br />

glocn. Hct u as r iak lancl. .\1. re zich got'd<br />

rritrekte zag ze haar zu:\rn Dinli cn Rri.l<br />

aarclbeiert plukken ittul dc \\ !-i'rri.l i)i oli<br />

lrct llurcl rlr) "Het HerenhLlis" \\!-r'kcr rii\<br />

r\\'rrrt uetr'Lelrde poppeties r)n(1er dc \\ itf.c<br />

lucht. .{ogsc ilcnscn tlut r.ralen tuirtders.<br />

En zcll': in nri.jn onrgevinq rtolid tusscn dc<br />

huizcn ge\\'()on ccn bocrclcrij. "\,'oL'ir'<br />

Plinccirhale: fiod iol". daciit ik. StcdelijkhciLl<br />

.'\iks dlunanl Ik lcgric cl ecrrn<br />

hrcr te \\i)nen. En nos hoor'. Driek ircsci'rouu.dc<br />

ik op dit le i'cnrl tahlcau als eer.r<br />

u'ande Ienci nr,.,lll.r mcllt.<br />

Van beroep rr r: l)r'ick op de hcglaaÍlrJaats<br />

Zu_vlen :.1 .ilrai gralclelrer gc\\eest. totdal<br />

de groncl die hii bovcn zijn hor-tfrl trocst<br />

tillen zijn ruggcnu'en,el cleed kriirpen en<br />

hit cle last r,irn zijn uelk in iil zi.in botten cn<br />

spieren voelilen. Vijl of zcs overledenen<br />

rcltr'ou*cle Driek ietlere dag aan nroc-clcr<br />

aardc. r'nct rte schop ontler- de grond. minstens<br />

l.70rn tliep. \\'ant dat is ucttcliik zir<br />

selegeld. llandwerk. nlevror-lw en nrL'-<br />

neer! Van ecn gralfmaschien u,as nog<br />

uccn sprake.<br />

Sedelt ik hicl rvoon naast Zu\jlen. cn reselnlatig<br />

op de padgn wandel nret nog<br />

oLrcnliggcndc gravcn be scf ik dtit de gral'-<br />

rlcller- tlie er- cer- in stclt een kur-ktlroog<br />

tc-<br />

-errrl<br />

rnakcn. crr dat clectl Driek, tot een<br />

r,ln tle seoeièudste gronclarbcick:rs moct<br />

ivorcien -lelc-ueld.<br />

Ik rveet dat Dliek c'le<br />

grond zeifs aldekte met een dekentje denncnnaalden.<br />

lvat laurierblad ol iets anclers.<br />

totdilt de kist een rustplaats had. clie niets<br />

te l\,ensen overlieï. Hoed af l)riek dat ge<br />

I<br />

.lit *clk alti.jd zo gocd gt-claiur hebtl Op<br />

zekere dag hccit Driek op het veld van rlc<br />

Ncilellirnclse oorlogssravcn rlij icts merkuaardi_g-.<br />

gctoond. Hii heelt itet graf lrrtcn<br />

zicn van Bcn Br-rirnk. bij lelcn wuchttnccster<br />

op rle Ciia''r-sei-kazcrtre in Brecla cn ti.j-<br />

,.lcns rlc orirlog.l0-J-5. rolgcns Drick. een<br />

uite r nllLe be langli.ike nlan. !{-r()r tlc<br />

t i.. crh ll arrilsc re gc'r'i ng o\rL'rzcc.<br />

Berr lJuuk vr'ls telcgrafist cn zijn codenailrlr<br />

was: "lirpkonijn". Eerr vrccnrcle spe -<br />

Iing rarr het lot. i)e rralirl "fopspion" is<br />

tllr:rrrltrrrr rr;rlrrrrlti jrrii.ik r,P,,i.jrt str'r'n !ckorlen.<br />

Vreenrr:|. voorll als ír.lclr in lrtnnrc'rkin-e<br />

ncerrit tlat Ben Bur.utk. rtaal ik latel<br />

hoor-de. cloor zorvel koninein<br />

\\'ilhclrnina lls JLrlilna verscheiricnc nlrlctr<br />

itt lritttititlr('rr' llu(licrttie is on11 311.g1'1'<br />

\\c nr{)gen er tlus r,an uitgaun rnct ccn bi.izonricr<br />

nrarr te rmken te hehbcn.<br />

Hottien op Tuirri,qt-<br />

Een tnan onr zijn staai vr,in dienst na te<br />

gaan. Zo zict r"r dat er. clankzij Drit-k. cen<br />

rerhaaltjc mct gcschiedenis in een lertaal<br />

vaÍr een r,otlr velen bckcnric Plincenhlgcnaar<br />

krliril.<br />

I)r'iek u,as ook tuinder'. Op een dag krvanr<br />

hij ecn ki.;kie remeu in nrijn nrticstuin. lk<br />

plantte sjalottcn. Drick hckeck nauwleltc-nri<br />

nri.jrr handelingen en zci tocn: "ik zoir<br />

le rnet liet pulrtjc nlal' het zonlicht zetten<br />

anders groeien ze straks de grorrd in". He t<br />

bieei niet bii thcorrc. \l'ant Dr-iek nraakie<br />

r'clschillende gaaljes in dc grontl. deed de<br />

bollckes erin en stanrpte dc lialc'lc toe .<br />

Dat oogstjaar had ik einclclijk eens volop<br />

.juin.<br />

/-\<br />

lr r\<br />

__ .*t i_<br />

1l<br />

Rinie Maas


Beelden uit Priruc enhage :<br />

Grafmonument Piet Av ontuur<br />

Clnder ile titel 'Beelden uit Princenhage'<br />

brengen we u een overzichl van beelden en<br />

andere sierende elementen uiÍ (de voormalige<br />

gemeente) Princenhage. Hierbij aandachl<br />

voor de maker en voor (cultuurhistorische)<br />

achtergronden, ln .dez.e aflevering<br />

van '<strong>Museum</strong> <strong>Praet</strong>' deel twee van deze<br />

seric. Uw opmerkingen en suggesties zijn<br />

uiteraard van harte welkom via het secretariaat:<br />

Drcef 36,4813 EG Breda, olperemail:<br />

Princenhaags<strong>Museum</strong> @<br />

plincenhage.myweh.nl<br />

Grafinonument Piet Avontuur<br />

Op cle begraafplaals Zuilen staat -ietwat<br />

verscholen onder de bonren- een minder<br />

bekend grafmonument. Het markeelt de<br />

laatste rustplaats van de ionge Bredanaar<br />

Piet Avontuur.<br />

Avonfuur was in de trveede weleldocrlog<br />

lid van de verzetsgroep D68. Na de bevriirling<br />

van Breda sloot hij zich aan bii de<br />

stooltroepen en sneuvelde bij gevechren<br />

met de SS in Anna IacobaPolder oP<br />

St.Philipsiand, I3 januari 1945. Hij werrl<br />

bijna 25 jaar oud. In dit graf liggen ook<br />

ziin beide ouders begraven. Een jaar na<br />

zijn dood weld. als eerbewijs aan het<br />

Bredase verzet, de Marathonstraat omgedoopt<br />

in Piet Avopluur.straat-<br />

Op de linker steen staat een kruis en de<br />

tekst: Edel Brabant Were Di, de stri.idkreet<br />

van de Brabantia Nostra beweging- Bra-<br />

.$aniia Nostra propageerde de ideologie<br />

van het Regionalisme, een conservatiefromartisme.<br />

met hang naar hiërarchische<br />

opbouw van de samenleving die doordrongen<br />

moest zijn van het katholieke geloofsleven.<br />

Op het middenbiok rijst de Phoenix uit de<br />

vlammen. Een ntythische vogel die zich<br />

zelf verbrandde op een altaar. Uit de as<br />

venees dan een niEuwe joage feniks.<br />

Vroege christenen gebruikten deze vogel<br />

als symbool van Christus' opstanding. Het<br />

zwaard op de rcchtersteen staat voor de<br />

soldaat en martelaar. Het gewei zou krulnen<br />

velwijz-en naar een hert, dat staat voor<br />

een rnoeilijke plooi. door zijn snelheid en<br />

scherpe zintuigen, en \:oor voorzichtigheid.<br />

De eerste tekststeen van boven verwijst<br />

naar het boek van de Makabceen: boek I<br />

hooÍdstuk 9 verc f 1 : Hoe is de held gevallen.<br />

de redcler van IsraëI. (de strijd vatl<br />

Judas tegen de Syrische bezetters van<br />

Jerusalem.)<br />

De lweede lekststeen. de onder:ste- is van<br />

de rverkgever van Avontuttr: Aan onzen<br />

trouwen medewerker, Appamten fabriek<br />

Holland.<br />

HeI zandstenen monunlentje met een bakstenen<br />

basis is -gemaakt door Toorl<br />

Hendrickx (gebor-en 1905 Etten-LeLtr -<br />

overleden 1978 Rt-iosendaal) Hendrickx<br />

volgde de academie voor Beeldende<br />

Kunsten in Tilburg en was daarna ieerling<br />

van de bekende Amsterdamse stadsbeeld-<br />

De vader rutn Piet AvontLtur bij ltet grafmÍrnutne!Í<br />

vttrt í.i.irt :oott. Artrttt <strong>2001</strong> :.iin<br />

de teksien op het nonttm.enï tuun'eliiks Íe<br />

le:.en. (Fo* uit puttirttlier be:it.)<br />

hourver Hiklo Krop. Hij woonde en wer-kie<br />

o.a. in Breda, Arl]sterdam,<br />

Rotterdarn en Chaarn. Vanal 1964 verhleef<br />

hij in Roosendaal. Hendrickx raakte<br />

bekend door zijn vele religieuze kunstwerken.<br />

enkele daarvan zijn opgenomen in de<br />

collectie van het Aartsbisschoppelijk<br />

<strong>Museum</strong> in Utrecht. ln 1941 schonk<br />

Hendrikcx het bronzen beeld "de Zaaier"<br />

aan de gemeente Breda, ook wel bekend<br />

ondel de naam 'Lente'. In overleg met de<br />

treeldhouwer is dit beeld geplaatst in een<br />

plantsoentje aan de Zandberglaan maar<br />

sinds de 70erjaren is het'veldwenen'<br />

Aiir-raal vi.ttt Bce k<br />

Rabobank Hage-Beek<br />

vernieuwd in een vertrouwd iasie<br />

Sinds 1970 is HiL:-tgsctnitt-kt (r in cebnrik<br />

irls Riibotrank. l)c f ott'r tlit 1971i ioollt ecll<br />

intcrieur nrcf L]cn iilnge opelr halte r0,rr<br />

aile bankzirkett. Vtttrr ol)nttille i'an geiil<br />

motst rnen l:rn tlc balic ccrst llet iidtrlirlistnliicve<br />

gedccltc afiltl'ken. Daarna kott<br />

nren bii eLln ko-ccl\riie kasbrtr lrct gcld irt-<br />

11Èlt "<br />

y*511' 1-Í <strong>juni</strong> is iret kantoor axllgepasl ilirrl<br />

de ciscn van 20()1.<br />

Bcdrasen t(x Í1. 1.500.(it) kan de klant oprlenren<br />

aall dc gcldautomaat. lnclien u nog<br />

rict bekerrd hent ntct het pinnen van geld.<br />

krrnt u cen heroep doen rtp een viln de meilc,,r'"'rkcrs<br />

r an dr' biinh.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!