De Reformatie in jouw dorp

ook merkbaar tijdens de preken in de kerken. Maar
ook daar bleef het niet bij. Het werd ook een zaak
waar de regering – de Staten van Holland en later ook
de Staten-Generaal – zich mee ging bemoeien. Je moet
weten dat Kerk en Staat toen nog niet gescheiden
waren, maar met elkaar verweven. De twee kampen
gingen zich ook uitspreken over of de Kerk boven de
Staat moest staan of juist andersom. Wie had er gelijk?
Eenheid of scheiding?
Om het conflict te stoppen werden Arminius en
Gomarus in 1607 opgeroepen voor de Staten van
Holland. Ze mochten beiden hun standpunten
uiteenzetten. Men hoopte een scheuring in de kerk te
voorkomen. Maar het gesprek loste helaas niets op.
Op 13 augustus 1609 belegden de Staten opnieuw
een dispuut, een pittig gesprek, in Den Haag, om de
theologen bij elkaar te brengen. Beiden mochten vier
geestverwanten meenemen naar de vergadering.
Raads pensionaris Johan
van Oldebarnevelt (de
belangrijkste regerings -
functionaris onder de
stadhouder) – was vóór
de Arminianen. Prins
Maurits koos echter voor
de kant van Gomarus. Hij
zag de Arminianen als
een bedreiging. Dat had
ook te maken met het
verschil van inzicht
tussen Maurits en Oldebarnevelt op definitieve vrede
met Spanje (waardoor Maurits’ macht en invloed
afnam) en het feit dat Oldebarnevelt een soort
staatsgreep probeerde te plegen. In oktober –
middenin dat dispuut, dat een aantal zittingen
duurde – overleed Arminius, terwijl hij schreef aan
zijn verweer. Was deze twist nu ten einde?
Dispuut tussen Arminus
(staand) en Gomarus (zittend)
te Den Haag in 1607,
georganiseerd door de Staten
van Holland, die nu wel eens
precies wilden weten wat het
probleem was, omdat de
staatsveiligheid in gevaar
kwam door deze ruzie.
Hoofdstuk 5 - Ds. Arnoldus Gerhardi Neomagus (Rapenborch) | 33