De Reformatie in jouw dorp

Problemen met de belijdenisgeschriften
De predikanten die zich tegen deze calvinistische
theologie keerden hadden ook grote moeite met de
belijdenisgeschriften (de Heidelbergse Catechismus
en de Nederlandse Geloofsbelijdenis) die eveneens
sterk beïnvloed waren door Calvijns theologie. Zij
vonden dat de Bijbel hét uitgangspunt moest zijn en
dat menselijke geschriften niet een soort leesbril voor
de Bijbel moesten zijn. Maar… de Catechismus en de
Nederlandse Geloofsbelijdenis waren op het Convent
van Wezel (1568) (de eerste vergadering van de latere
Gereformeerde of Hervormde Kerk) en op de Synode
van Emden (1571) juist verplicht gesteld om gebruikt
te worden in de kerk en op school. Met die twee
belijdenisgeschriften kon de kerk juist stevig worden
opgebouwd. Daar wilden de bezwaarmakers nu dus
weer vanaf. In Gouda weigerden de predikanten om
te preken uit de Catechismus; ook al werden ze
daarvoor door de classis op hun vingers getikt.
De Goudsche Catechismus
In 1607 – drie jaar voordat ds. Neomagus naar
Bergambacht kwam – stelden een paar predikanten
in Gouda een ‘eigen Catechismus’ op. En ze wilden
dat kinderen dááruit les kregen op school. Mijnheer
Glismeijer van de Driestar heeft daarover een scriptie
gemaakt. Het boekje werd in de volksmond de
‘Goudsche Catechismus’ genoemd, maar de eigenlijke
titel luidde ‘Korte Onderwijsinghe der kinderen in de
Christelijcke Religie’ en was met name het product van
dominee Herman Herbertsz., die juist in februari 1607
overleed. Als je deze Catechismus doorbladert zie je
niet direct veel onbijbelse dingen. Het probleem zit
vooral in de dingen die eruit zijn weggelaten. We
komen niets meer tegen over bijvoorbeeld erfzonde.
En op zowel het punt van de ellende, de verlossing als
de dankbaarheid, liggen andere accenten. Het
uitbrengen van deze ‘andere Catechismus’ was een
daad van protest; velen vonden het zelfs verraad!
De in 1607 te Gouda
uitgegeven en gebruikte
‘Korte Onderwijsinghe der
kinderen in de Christelijcke
Religie’. Het boekje werd later
‘de Goudsche Catechismus’
genoemd, doordat een
tegenschrift van de Delftse
predikant Reynier Donteclock
het die naam gaf.
Hoofdstuk 5 - Ds. Arnoldus Gerhardi Neomagus (Rapenborch) | 31