De Reformatie in jouw dorp

Jacobus Trigland stond van
1607-1610 in Stolwijk en
beschreef zijn collega
Clemens Rosaeus als vroom,
welbedaagd en bemind.
Wie ging er nu voor in de zondagse diensten? En hoe
zagen die diensten er uit? Eerlijk gezegd weten we
dat niet. Er zit een ‘zwart gat’ tussen 1572 en de
bevestiging van de eerste predikant, dominee
Clemens Rosaeus. Zijn achternaam betekent eigenlijk
‘van der Rose’; zo werd hij ook weleens genoemd in
oude classisnotulen.
Een lieve dominee
Als ik nu zou zeggen dat dominee Rosaeus (spreek
uit: Rosejus; dan hoor je het woord ‘roos’ er al in terug)
een remonstrant was, dan zouden heel veel mensen
al een verkeerd beeld van hem hebben. Ze zouden
hem zien als een slechte dominee die mensen op een
dwaalspoor probeerde te brengen. Maar als we goed
lezen in de archiefstukken dan horen we iets anders,
ondanks dat hij inderdaad remonstrants gezind was.
De latere contra-remonstrantse predikant van
Stolwijk, Jacobus Trigland noemde zijn collega
Rosaeus “een vroom en out man” en ook “by zijne
Ghemeynte wel bemint”. Een geliefd predikant die
hield van zijn gemeente en de gemeente van hem.
Kort maar hevig
Die lovende woorden zullen hebben gegolden voor
de korte periode in Bergambacht en een jaar later
voor die in Lekkerkerk en Zuidbroek, waar hij tot zijn
dood in 1616 stond. Uit die periode stammen de
woorden van dominee Trigland, die van 1607 tot 1610
in Stolwijk stond.
Al eerder zagen we dat Den Hem bij Bergambacht
hoorde en die mensen tot ver in de twintigste eeuw
onder de kerkelijke gemeente van Bergambacht
vielen, hoewel ze dichterbij Schoonhoven woonden.
Maar aan de andere kant van het dorp lag het
buurtschap Zuidbroek, dat ook onder Bergambacht
hoorde. Echter, die mensen hoorden toen kerkelijk bij
Lekkerkerk. Dus deze bergambachtenaren kregen
16 | De Reformatie in jouw dorp