De Reformatie in jouw dorp

HOOFDSTUK 1
Preken tegen de beelden
Het olieverfschilderij van slot
’s-Heeraartsberg op pagina 10
is in 1866 geschilderd door
Jan Willem van Borselen
(1825-1892). Je ziet links
tussen de bomen het
toegangshek.
Voordat we luisteren naar de verhalen van
de eerste predikant, moeten we een stukje
terug in de tijd. Tussen de Kerkweg en de
Lekdijk, van de Dijklaan tot voorbij Den Hem,
lag het gebied dat ‘s-Heeraertsberg heette.
Het gebied hoorde bij het gelijknamige jachtslot. Op
het slot woonde de ambachtsheer, een adelijke man
die ook mocht bepalen welke pastoor (en later
predikant) in de kerk van Bergambacht de diensten
mocht leiden. De ambachtsheer was dus eigenlijk de
belangrijkste man van de twee bij elkaar horende
dorpen. De pastoor en later de dominee dienden dus
een dubbelgemeente; hoewel we ook regelmatig
lezen over twee pastoors: één voor Bergambacht en
één voor ’s-Heeraartsberg. En ook Ammerstol hoorde
bij het werkterrein van deze dienaar(s), omdat dat
ook het eigendom van de ambachtsheer was.
De heer van Bergambacht, ’s-Heeraartsberg en
Ammerstol woonde niet altijd op het Slot; de meeste
tijd woonde hij in de omgeving van Utrecht, de stad
waar de bisschop de scepter zwaaide.
De eerste psalmberijming
De bekendste heer van Bergambacht was Willem van
Zuijlen van Nijevelt. Hij was ook dichter en maakte in
De Souterliedekens van
Willem van Zuijlen van Nijevelt.
Hoofdstuk 1 • Preken tegen de beelden | 11