CDJA Interruptie 3 2016

NR.3
JAARGANG: 28
2016
EUROPA
Brexit: het eind van eenheid?
Goede lessen voor Europa
www.cdja.nl
Het grote CDA-experiment
Inspiratie voor stages
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
1

Cover : Ridderzaal
Beeld: Sebastiaan ter Burg
Volgende
Interruptie
De volgende editie volgt voor het einde van het
jaar en heeft politieke betrokkenheid als thema.
Rondom dit onderwerp hebben we een werkgroep
opgericht. Onder andere Anne Zandberg
en Derek Groot offeren hier tijd voor op. Het is
een belangrijke kwestie, want het gaat in op de
vraag hoe we nu en in de toekomst kunnen
blijven garanderen dat we voldoende leden aan
onze christendemocratische jongerenorganisatie
weten te verbinden. Dit zodat er genoeg handjes
en hersentjes overblijven om het CDJA te kunnen
dragen en we als CDJA voldoende jongeren
blijven behouden om met een doordacht en
geïnspireerd geluid te blijven komen.
Zet jouw gedachten voor ons op papier en zorg
dat je het uiterlijk 1 december aan onze redactie
aan hebt geleverd. Weet je echt niets op dit
thema te verzinnen of heb je gewoon een ander
heel goed idee weet dan dat ingezonden
stukken niet per se thema-gerelateerd hoeven te
zijn. Mailen kan en liefst zo snel mogelijk naar
hoofdredacteur@cdja.nl
Denk hierbij wel eraan om de auteursinstructies
te hanteren zoals die bij ons op
cdja.nl/interruptie zijn terug te vinden.
Een noviteit is dat we voortaan nog maximaal
450 woorden per pagina rekenen.
Aankondiging prijsverhoging Interruptie
Binnenkort worden de abonnementsgelden voor
Interruptie afgeschreven. Voor het eerst in bijna
tien jaar heeft het CDJA het bedrag voor een
abonnement verhoogd. De afschrijving zal
zodoende €15,- bedragen in plaats van de
voorheen gebruikelijke €12,50. Voor leden en
Vrienden van het CDJA verandert er niets; zij
blijven het ledenblad gratis ontvangen.
Gezocht:
Redactieleden
De redactie van Interruptie is blijvend op zoek
naar nieuw talent! Wij zoeken iemand met:
• Sterke binding met en kennis van het CDJA
• Sociaal en communicatief karakter
• Interesse in politieke en maatschappelijke
thema’s
• Journalistieke affiniteit
• Creativiteit en lef
Lijkt het je leuk om samen te werken met een enthousiast
team van redacteuren? Wil je journalistieke ervaring opdoen
en je netwerk binnen en buiten het CDJA uitbreiden? Dan is
de redactie van Interruptie de juiste plek voor jou. Ook als je
net lid bent geworden, of tot nu toe nog niet actief bent
binnen de vereniging, bieden we je graag de mogelijkheid
op deze manier actief te worden binnen het CDJA.
Interesse?
Neem contact op met de hoofdredacteur:
hoofdredacteur@cdja.nl
Solliciteren kan door een korte motivatie te mailen,
samen met een door jou geschreven artikel dat aansluit
bij de inhoud en het publiek van Interruptie. De auteursinstructies
vind je op www.cdja.nl/interruptie
.................................................................................................
Gezocht:
Cartoonist
Ook zijn we op zoek naar iemand die de kunst van
cartoons maken verstaat. Voorheen maakten cartoons een
vast onderdeel van Interruptie uit en dat willen we graag
terugbrengen. Uiteraard vernemen wij eerst graag een
aantal voorbeelden van je artistieke kunde.
Interesse?
Neem contact op met de hoofdredacteur:
hoofdredacteur@cdja.nl
Redactioneel
# R)E(U)NTREE
Het schooljaar is weer begonnen, het academisch jaar geopend, de
miljoenennota uitgelekt, de troonrede voorgelezen, de eerste borrels en
laatste festivals afgelopen, de eerste debatten gevoerd, de Algemene
Beschouwingen geleverd en de concullega’s op stang gejaagd. Nu is de
zomer toch echt weer voorbij. Een goed moment dus om een herfsteditie
van de Interruptie bij jou op de mat te laten vallen.
Een Interruptie over de Europese Unie is naar het weten van onze redactie
niet eerder verschenen. Samen met de Brexit dus reden genoeg om dit nu
een keer als thema te behandelen. Hoe hadden we dit beter kunnen doen
dan door hoogleraar op het gebied van grondslagen en praktijk van de EU
en haar instellingen Luuk van Middelaar, onze internationaal secretaris
Lotte Schippers en Peter van Keulen, oprichter en directeur van één van de
toonaangevende lobby- en public affairs adviesbureau’s en een voorzitter
van een andere politieke jongerenorganisatie over te interviewen?!
Misschien door daarnaast ook nog eens naar andere geluiden te luisteren.
Geluiden afkomstig van misschien wel het duurzaamste deel van ons
Koninkrijk. Remco van Dooren heeft op Aruba stage bij het AVP gelopen
en vertelt ons alles over hoe hij dit ervaren heeft. Maar hij gaat ook in op
hoe Aruba meer naar de EU toe is gaan groeien, waarvan het op een haar
na mislopen van een zetel in het Europees Parlement getuigt.
Den Haag volgt, zoals met benamingen al langer het geval is, dit jaar het
Bossche voorbeeld. Ik hoop jullie dan ook allemaal op 25 en 26 november
op ons najaarscongres in Den Bosch te gaan zien.
Mitchell van Waaij – hoofdredacteur@cdja.nl
Inhoud
4 COLUMN
CDJA CEMENT
5 WERKGROEP
INFRA OP RICHTEN TESLA
WERKGROEP MILIEU TILBURG
6 INTERVIEW
LUUK VAN MIDDELAAR
10 CDA GEDACHTEGOED
EUROPA IST UNSER
SCHICKSAL!
12 ESSAY
ERVARINGEN
14 INTERVIEW
NEDERLANDS LOBBYBUREAU
17 LUIS IN DE PELS
DWAAS EUROPA
18 FOTOPAGINA
22 PORTRETTEN
HET CDA1000-EXPERIMENT
24 INTERVIEW
ARUBA DOET VERRASSEND
VEEL
29 CDJA INSIDE
IN MEMORIAM: PIET DE JONG
31 COLOFON
32 TERPSTRA’S TOUCH
2 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
3

COLUMN
BEELD: DIRK HOL
WERKGROEP
BEELD: DIRK HOL
CDJA
Cement
Enkele weken geleden werd mij
gevraagd om een stukje te schrijven in
het bestuurdersblad van het CDA
– Bestuursforum – over “het reces”
dat we tijdens de zomer hebben als
politiek. Als raadslid ben ik een groot
voorstander van het reces en zou dit
graag verlengd zien omdat je in de
vakantietijd juist je buurtgenoten kunt
spreken op straat, bij de supermarkt en
dorpsactiviteiten. Als CDJA Dagelijks
Bestuurslid Ledenwerving &
Ledenbinding is de vakantieperiode de
drukste tijd, mijn CDJA reces zal ik dus
nog ergens moeten inplannen...
Door: Lisanne Spanbroek
Enkele weken geleden werd mij gevraagd om een stukje te
schrijven in het bestuurdersblad van het CDA – Bestuursforum
– over “het reces” dat we tijdens de zomer hebben als politiek.
Als raadslid ben ik een groot voorstander van het reces en zou
dit graag verlengd zien omdat je in de vakantietijd juist je
buurtgenoten kunt spreken op straat, bij de supermarkt en
dorpsactiviteiten. Als CDJA Dagelijks Bestuurslid Ledenwerving
& Ledenbinding is de vakantieperiode de drukste tijd, mijn
CDJA reces zal ik dus nog ergens moeten inplannen...
Na een inventarisatie van de locaties en het toesturen van de
pakketten met promotiemateriaal konden we vanaf half
augustus tot en met begin september aan de slag met het
verspreiden van het CDJA geluid op 19 locaties. Een stijging van
het aantal locaties ten opzichte van de vorige jaren! In de CDJA
nieuwsbrief hebben jullie al meer kunnen lezen over de
verschillende aanpak en vorm van deze introductieperiode.
We hebben een groot aantal geïnteresseerden kunnen noteren
en mogen een meer nieuwe leden dan verwacht verwelkomen.
In het bijzonder noem ik de afdeling Noord Holland Noord die
bij Inholland Almaar meer dan 50 geïnteresseerden wist te
noteren en de afdeling Limburg die in Maastricht 12 leden wist
te werven. Een prachtig resultaat dat bereikt is door het
enthousiasme van de afdelingen en leden zelf. In november
kunnen we de absolute getallen bekijken en evalueren, wat mij
betreft is het nu al een succes te noemen. Ik heb erg genoten
van het bezoeken van de diverse afdelingen en naast de leuke
gesprekken en creativiteit is het echt interessant om de couleur
locale van de afdeling mee te maken. In september en oktober
zijn er diverse vervolg activiteiten waarbij nieuwe leden en
geïnteresseerden van harte welkom zijn. Een tsunami aan
uitnodigingen voor activiteiten kwamen de eerste weken van
september binnenrollen, erg tof om te zien. We hebben er
weer zin in!
Op 8 september was onze openingsborrel in combinatie met de
Hannie van Leeuwenlezing in het mooie stadhuis van Rotterdam.
Met een spreker als Doekle Terpstra en mevrouw van Leeuwen
zelf was het een bijzondere opening van het nieuwe
politieke seizoen. Dank aan de afdeling Rotterdam en de
Vormingscommissie voor de organisatie en gastvrijheid!
Zaterdag 10 september kwamen we in Amsterdam in actie bij de
CDA1000 waarbij de vele CDJA-ers die zich in juni bij mij hebben
gemeld. Op deze manier was het percentage jongeren groot te
noemen, een uitstekend visitekaartje! Ook maakte ik mijn eerste
Prinsjesdag mee als landelijk bestuurslid van het CDJA. Erg leuk
om zo’n dag vol borrels en debatten mee te maken en met
andere politieke jongeren organisaties in het hart van de
democratie met onze moederpartijen de troonrede
te analyseren en bespreken.
In september werden ook de uitnodigingen verstuurd voor onze
studiereis naar Wenen eind oktober, het introductieweekend
(7 en 8 oktober) en het debattoernooi op 8 oktober. In november
gaan we aan de slag met een Amerikaanse verkiezingsavond,
organiseren we een pre CDA congres activiteit en is uiteraard
ons eigen CDJA congres in Den Bosch. Voor december staat een
bijzondere activiteit op de planning: het koken met en voor
bewoners van het AZC Weert, hierover binnenkort meer.
Er is weer genoeg te doen, doe jij ook mee? Tot snel!
Werkgroep naar
Teslafabriek
Wellicht zagen jullie al enkele foto’s
langskomen op sociale media: CDA’ers en
CDJA’ers op bezoek bij de Teslafabriek in
Tilburg. De werkgroep Milieu, Infrastructuur
en Landbouw kreeg daar uitleg over de
opbouw van Tesla, de werking van
superchargers, werd rondgeleid door de
fabriek en mocht tenslotte ook nog even
plaatsnemen achter het stuur van een Tesla…
Door Mitchell van Waaij
Na een periode intensief bezig te zijn geweest met landbouw, en
achtereenvolgens druk te zijn geweest met energie, wil de
werkgroep zich de aankomende tijd richten op het onderwerp
infrastructuur. Infrastructuur rijkt verder dan treinen, dan
openbaar vervoer. Infrastructuur omvat veel meer voorzieningen
en is van grote invloed op ons dagelijks leven. Als werkgroep
willen wij ons dan ook gaan bezighouden met verkeersinfrastructuur
in het algemeen, maar ook met ICT-infrastructuur, waarbij
we bijvoorbeeld denken aan glasvezel in buitengebieden.
De uitnodiging om met drie CDA Kamerleden mee te gaan naar
de Teslafabriek in Tilburg was dan ook erg welkom. Tesla
produceert elektrische auto’s en de fabriek in Tilburg is het
Europese distributiecentrum. Tijdens het werkbezoek kregen we
eerst uitleg over de geschiedenis en het doel van Tesla. Door eerst
duurdere modellen te bouwen, wil Tesla uiteindelijk breed
toegankelijke modellen op de markt brengen. Het doel van Tesla
is om wereldwijd zoveel mogelijk elektrische auto’s op de weg te
krijgen. Vanuit die overtuiging wil Tesla andere bedrijven zoals
Volkswagen uitdagen om met een tegenhanger te komen. Het
gaat niet in eerste plaats om Tesla, maar om het terugbrengen
van CO2-uitstoot en het veiliger maken van de weg.
Bij de rondleiding door de fabriek stond helemaal aan het eind
van het productieproces een rij superchargers. Het was erg gaaf
deze te zien na de enthousiaste uitleg die er eerder al over
gegeven was. Superchargers zijn oplaadpunten aan de weg,
eigenlijk het tankstation voor elektrische auto’s. Een volle
Tesla-accu is ongeveer genoeg voor 400 kilometer bij een
snelheid van 120 kilometer per uur. Met een supercharger is
deze accu in 20 minuten weer 80 procent vol. Dat maakt de
supercharger het snelste laadstation ter wereld. Daarnaast kan
een Tesla ook aan de reguliere oplaadpunten en in het
stopcontact thuis worden gestoken om op te laden. Met deze
methoden neemt het laden wel meer tijd in beslag.
Onder de rondleiding zijn wij meegenomen langs alle productiestappen:
van binnenkomst per zeecontainer tot de volledig
rijdende Tesla’s, inclusief alle systemen en specials. De knaller
van de dag was de testrit in eenTesla. Het zijn sportief rijdende
auto’s met een flinke acceleratie. Een leuk speeltje daarbij is
een knop waar ‘ultimate’ boven staat. Met deze boost rijdt een
Tesla van 0 tot 100 kilometer per uur in 2,7 seconden. Kortom
zijn het gave auto’s van een bijzonder bedrijf. Daarnaast heeft
de werkgroep veel geleerd over duurzame en betere infrastructuur.
Hoog tijd om daarmee aan de slag te gaan!
Lijkt het je leuk om bij een werkgroepenavond langs te komen
en met ons mee te denken? Mail dan naar mil@cdja.nl!
4
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
5

INTERVIEW
BEELD: SAKE ELZINGA
De Europese
actualiteiten
met Van Middelaar
Door Jacob van de Beeten en Joyce Esser
Luuk van Middelaar studeerde filosofie en
politieke wetenschappen. Hij werkte onder
andere als speechwriter voor Herman Van
Rompey ten tijde van zijn voorzitterschap
van de Europese Raad. Ook schreef de heer
van Middelaar een boek over de
ontstaansgeschiedenis van de Europese
Unie. Momenteel bekleedt hij een leerstoel
over de praktijk van de Europese instituties
aan de universiteit Leiden. Wij vragen hem
naar de ontwikkelingen binnen Europa en
de uitdagingen die ons allen nog te wachten
staan.
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: welke lessen
moet Europa uit de Brexit trekken?
Na de Brexit was een veelgehoorde reactie vanuit Europa dat
het toch ‘alleen maar die vervelende Engelsen zijn’ of werd de
oorzaak neergelegd bij de Britse mediamagnaten die jarenlang
leugens konden verkopen. Toch kan je met zulke redenen
alleen niet verklaren waarom 52% van de Britse kiezers tegen
hun economisch eigenbelang heeft gestemd. Iedereen weet dat
een vertrek uit de Europese markten dramatische gevolgen
heeft voor de Britse economie. Toch moet ervanuit worden
gegaan dat de Britse kiezers niet gek zijn. We moeten ons
afvragen of deze mensen niet gewoon een afweging hebben
gemaakt waarin ze de economische consequenties minder
belangrijk hebben geacht dan het herwinnen van controle op
het gebied van immigratie, democratie en identiteit. Zo zijn er
veel politieke waarden en belangen die niet puur economisch
zijn, maar die mensen wel betrekken in hun keuzes. Dat zien
we in Groot-Brittannië, maar bijvoorbeeld ook in Amerika, waar
Trump de puur economische afweging in de schaduw stelt van
een beroep op de nationale identiteit.
Waar ligt volgens u de oorzaak in het groeiende beroep
op de nationale identiteit?
De grondoorzaak is dat middenklasse in West-Europa en
Noord-Amerika niet meer gelooft dat open markten en open
grenzen in haar belang zijn, terwijl juist op die twee pijlers de
hele trans-Atlantische orde sinds de Tweede Wereldoorlog
gebouwd is. Dit treft de Europese Unie juist extra hard omdat
ze het idee van open markten en open grenzen heel sterk
belichaamt. In Frankrijk hoor je vaak de metafoor dat de
Europese Unie het paard van Troje van de globalisering is: de
grote boze buitenwereld komt via de EU binnen en ondermijnt
de Franse cultuur op het gebied van integratie en
buitenlandse concurrentie. Dat terwijl de Europese Unie juist
bescherming kan bieden tegen die globalisering. In Brussel
begint men hier nu langzaam over na te denken, maar dat is
wel vrij nieuw. Van oudsher geeft de EU mensen vooral
rechten. In principe gelden die rechten voor iedereen, maar in
de praktijk blijkt er een beperkte groep te zijn van mensen die
echt profiteren van het vergroten van hun bewegingsvrijheid,
zoals Erasmus-studenten of ondernemers. Dat zijn “de
klanten” van de EU, maar je hebt ook een andere groep
mensen die vooral de bedreiging ervaren, bijvoorbeeld van
Roemeense bouwvakkers in de straat. Dat zijn veelal de
mensen die op populistische partijen stemmen.
Deze mensen zijn dus sterk op zoek naar bescherming en
bevestiging van hun identiteit. Zou Europa hier niet juist een
rol kunnen spelen?
Met pogingen tot een Europese identiteitspolitiek moet je
heel voorzichtig zijn, omdat deze al snel worden gezien als
een bedreiging van de nationale identiteit. Bij het Europese
referendum in 2005 probeerde men een Europese identiteit te
stimuleren door een Europese vlag en grondwet in te voeren.
In de praktijk ervoeren mensen dat juist als het afpakken van
hun nationale vlag en identiteit. De nationale staat grijpt
vanaf de wieg tot het graf enorm in ons leven, daar kan je niet
zomaar afstand van doen. Het gaat er dus om Europa niet te
zien als iets dat tegen de nationale staat ingaat, maar als iets
waarin staten en naties zichzelf kunnen blijven, maar wel
dingen samen doen. Dat betekent dus niet de Europese vlag
in plaats van de Nederlandse, maar beide vlaggen naast
elkaar. Dat kan ook, maar dat vergt dat zowel de hyperenthousiaste
Europeanen als de nationalisten iets inschikken.
Het probleem is wel dat Brussel zo ingericht is om te denken:
‘Als mensen het niet goed vinden, dan moeten we het beter
doen’. Dan ga je dus de dingen waar je al goed in bent, zoals
rechten creëren en een markt bouwen, nog beter doen. Dat is
een fundamentele vergissing, want daarmee bedien je nog >>
‘De nationale staat grijpt vanaf
de wieg tot het graf enorm in
ons leven, daar kan je niet
zomaar afstand van doen.’
6 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 63 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
7

steeds alleen maar je eigen “klanten”, die maar de helft van de
bevolking uitmaken. Die andere helft wordt er juist helemaal
niet blij van als de EU beter werkt, omdat zij ten gronde vindt
dat de EU ook nadelen heeft. Dat betekent dat de Europese
Unie als geheel – en niet alleen Brussel – niet alleen moet
nadenken over vrijheden scheppen, maar ook over bescherming
bieden. Op het gebied van sociale zekerheid is het niet
slim om voor een Europese welvaartsstaat te pleiten. Daarmee
roep je precies de spoken op die je wilt bestrijden, namelijk de
angst voor een Europese superstaat. Op dit gebied moet Europa
juist terughoudend zijn en zorgen dat bestaande vormen van
sociale bescherming door welvaartstaten niet worden ondermijnd
door het Europese recht.
Denkt u dan alleen aan concrete maatregelen van
samenwerkende landen of moeten we daarvoor toch
toe naar een Europese identiteit en solidariteit?
In het geval van de vluchtelingencrisis moet inderdaad meer
solidariteit getoond worden. Het is niet reëel om te denken dat
Griekenland en Italië het grootse deel van de vluchtelingen op
moeten nemen, omdat zij toevallig op de route liggen. Dit is
een verhaal dat ook politiek gezien verdedigd kan worden.
Onze economie profiteert enorm van de open binnengrenzen:
onze vrachtwagens rijden in een keer door naar Zuid-Spanje
en Roemenië. De tegenhanger van open binnengrenzen is de
gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de buitengrenzen.
Wij hebben nu eenmaal het geluk dat we geen buitengrenzen
meer te hebben (althans over land), Griekenland en Italië
hebben die wel. Politici kunnen de kiezers best uitleggen dat
wij een geografisch voorrecht hebben op basis waarvan we de
verantwoordelijk hebben om de Italianen en de Grieken te
hulp te schieten.
Maar denken veel burgers juist niet: ik wil wel de lusten
maar niet de lasten van de EU?
Juist daarom is er een eerlijk verhaal vanuit de politiek nodig.
Europa heeft niet alleen maar voordelen: you win some, you
lose some. Sommige dingen zijn goed voor ons en sommige
dingen slecht, maar over het geheel komen we er goed vanaf.
De regering zegt nu zelf ook voor het eerst dat er verliezers
van de EU zijn, terwijl het officiële discours altijd was dat
Europa goed voor iedereen is. Dat is goed, dat er meer
eerlijkheid komt.
Welke rol is daarin weggelegd voor de
nationale regeringsleiders?
Mark Rutte is als regeringsleider voor Nederland de Europese
politicus bij uitstek. Natuurlijk hebben we ook nog Frans
Timmermans, Jeroen Dijsselbloem en onze Europarlementariërs,
maar Mark Rutte is lid van de Europese Raad, die de koers
van de gehele Europese Unie uitzet. Natuurlijk worden daar
ook veel politieke spelletjes gespeeld, maar ik denk dat de 27
andere regeringsleiders wel iets hebben geleerd van wat David
Cameron is overkomen. Hij heeft vijf jaar lang niets anders
gedaan dan schelden op de EU en heeft toen geprobeerd om in
een campagne van drie maanden de Britse kiezer over te halen
te blijven. Dat verhaal krijg je dan natuurlijk niet meer
bijgedraaid. Het is dus van belang om een duurzaam verhaal
over Europa hebben – voor goed en voor slecht weer – om op
de belangrijke momenten draagvlak te kunnen hebben. Daar
ligt een belangrijke rol voor regeringsleiders, want als je Mark
Rutte op de familiefoto met Merkel, Hollande en May ziet, dan
denk je: ‘Dat is ook Europa: niet alleen Brussel - het binnenkringetje
- maar ook alle landen samen.’ Dit geeft natuurlijk
een veel sterkere band. In de kern komt het hele probleem van
legitimiteit er op neer of het mogelijk is om als mensen over
Europa te denken als ‘wij’ in plaats van ‘zij’.
Maar hoe komt het dan mensen Europa niet als iets
persoonlijks ervaren, er is toch een Europees Parlement?
Mensen hebben goed aangevoeld dat het Europees Parlement
niet over de zaken gaat die wij het allerbelangrijkst vinden in
verkiezingen, zoals onderwijs, volksgezondheid, ons pensioen,
etc. Over al die dingen wordt nog steeds door de nationale
parlementen beslist. Bij de zaken waarover het Europees
Parlement vanouds gaat staan wel grote economische belangen
op het spel, maar ze roepen geen enorme publieke passies op.
De BTW-harmonisatie tussen lidstaten is voor sommige
bedrijven zeer belangrijk, maar dat zijn niet de grote debatten
over wie wij willen zijn als Nederlandse natie. Het is iets van
de laatste jaren dat de dingen een beetje meer door elkaar
gaan lopen. Door de toestroom van vluchtelingen en de
eurocrisis gaan mensen opeens zien dat lid zijn van de EU toch
wel invloed heeft op hoe ons land eruit ziet.
We hebben het al over de vluchtelingencrisis gehad.
Ziet u daar een oplossing in?
In elk geval is het belangrijk dat de vluchtelingenstroom wordt
beheerst en dat Europa weer de controle krijgt over de grenzen.
Ik zeg niet dat de grenzen dicht moeten, maar wel dat Europa
- en niet de mensensmokkelaars - bepaalt hoeveel mensen er
binnen komen. Vorig jaar waren we de controle totaal verloren
en marcheerden er tienduizenden, zo niet honderdduizenden
mensen over de Balkan naar Duitsland. Dat is natuurlijk
absurd, heel Schengen was in de soep gelopen. Dat vraagt om
het terugwinnen van controle. Dat is onder meer nodig voor de
veiligheid, want je moet weten wie er binnen komt en ieder
geval in staat zijn om bijvoorbeeld foreign fighters van ISIS
eruit te filteren. Maar dat is ook nodig omdat op het moment
dat je als Europa de controle compleet kwijtraakt, mensen hun
vertrouwen kwijtraken in de migratiepolitiek.
Als we kijken naar de toekomst van Europa, denkt u dan dat er
een alternatief mogelijk is tussen enerzijds de Nexit en
anderzijds een federaal Europa?
Het wordt natuurlijk iets daartussenin. De radicalen hebben
altijd ongelijk en zijn daarin elkaars ideale tegenstanders. In
het Nederlandse immigratiedebat maken Pechtold en Wilders
elkaar groot omdat ze elkaars favoriete boeman zijn, hetzelfde
geldt voor de eurosceptici en de Europese federalisten. Hun
verhalen kloppen niet met de politieke werkelijkheid en kracht
van die Europese Unie. Die zal niet uit elkaar vallen – in mijn
overtuiging – en staat ook niet aan de vooravond van een grote
sprong voorwaarts naar een Verenigde Staten van Europa. Dat
druist gewoonweg in tegen 1000 jaar Europese geschiedenis.
Fransen zullen geen Duitsers worden en vice versa. We zullen
altijd moeten kijken hoe we Europa kunnen vormgeven op een
manier die recht doet aan de verschillen. Dat is altijd een beetje
rommelig en dat is frustrerend voor mensen die het graag
concreet willen uitrekenen, zoals economen. Zij dachten ook
dat de euro allang geklapt zou zijn. Maar in de EU blijken dan
toch politieke en historische krachten te mobiliseren die recht
doen aan zowel eenheid als verscheidenheid. Dat past ook veel
beter bij wie we samen zijn. Daarom blijf ik voor die twee
vlaggen: de Europese en de nationale. We hoeven niet de ene
vlag te strijken om de ander te kunnen hijsen.
8 9

CDA GEDACHTEGOED
GEDACHTENGOED
BEELD: DIRK CDU HOL
Europa ist unser schicksal!
Een pleidooi voor Europa.
In een poging om op tastbare wijze duidelijk te maken tot
welke voordelen de Europese Unie leidt, plaatste de
Europese Commissie onlangs een filmpje op Facebook
waarin zij uitlegt dat vanaf 2017 alle smartphoneopladers
dezelfde uitgang moeten hebben. Erg handig
voor de consument! Toch werd het filmpje niet
enthousiast ontvangen. De een vroeg zich af of de
Europese Unie haar tijd niet beter kon gebruiken om
de vluchtelingencrisis aan te pakken. De ander of een
universele smartphone oplader in staat zou zijn om
de Russische dreiging het hoofd te bieden. Deze
commentaren illustreren op pijnlijke wijze waar het
in Europa aan schort: de Europese Unie heeft geen
antwoord op de grote vragen van onze tijd.
Economische voordelen en consumentengemak
rechtvaardigen haar bestaan niet langer. Het is dus tijd
voor een nieuw verhaal over Europa, een
christendemocratisch verhaal om precies te zijn!
INTERVIEW
NATIONALE VERSUS EUROPESE GERICHTHEID
Deze nationale staat is bovendien geen doel op zich, maar
ontleent zijn bestaansrecht aan de mate waarin hij in staat is
de belangen van haar burgers te behartigen. Het is belangrijk
om dit te beseffen, want wij leven in een tijd waarin de
natiestaat tegen zijn grenzen aanloopt. De natiestaat kan de
realiteit van de onbeheersbare wereldeconomie, de klimaatveranderingen
en de geopolitieke verschuivingen maar nauwelijks
bijbenen. Neem bijvoorbeeld het Rijksjaarverslag over de stand
van zaken bij defensie dat onlangs verscheen.
Dit rapport vermeldde dat het Nederlandse leger niet in staat is
om zijn primaire taak uit te voeren: het beschermen van
Nederlandse burgers en het Nederlandse grondgebied. Hierom
is het zaak niet te blijven hangen in een betoog voor nationale
soevereiniteit en ons in plaats daarvan in Europees verband
te organiseren.
‘Vanuit een
christendemocratisch
oogpunt is Europa dus
geen bedreiging voor de
nationale cultuur, maar
vormt de bodem waarin
de nationale cultuur
is ingebed.’
Europa-debat. Eerst kijken of zaken op lokaal, provinciaal of
nationaal niveau geregeld kunnen worden voordat de
Europese Unie in beeld komt. Deze verdeling dient zodanig te
zijn dat de mens centraal staat en tot zijn recht komt binnen
een grotere gemeenschap; zij het de plaatselijke of de
Europese.
EENHEID IN VERSCHEIDENHEID
Daarnaast bestaat Europa ook als culturele gemeenschap,
die het best tot haar recht komt in het motto van de Europese
Unie: In varietate concordia, eenheid in verscheidenheid.
Enerzijds kent de Europese gemeenschap een grote verscheidenheid
aan nationale culturen. Dit is een opzichzelfstaande
waarde. De Nederlandse cultuur – van het poldermodel tot
aan de tegeltjeswijsheid – dient gekoesterd te worden. Een
pleidooi voor Europa is dan ook geen pleidooi om de
nationale cultuur voor een Europese cultuur te vervangen, net
zomin als een pleidooi om de Nederlandse identiteit door een
Europese identiteit te vervangen. Tegelijkertijd kan men
nationale culturen, waaronder de Nederlandse, alleen duiden
binnen het geheel van een Europese context, want juist het
idee van een nationale cultuur is typisch Europees. Het is ook
daarom dat nationale culturele verschijnselen geduid worden
als Europese stromingen: het humanisme, het expressionisme,
en het modernisme zijn hier allen voorbeelden van. Door
heel Europa hangen musea vol met Nederlandse meesters,
zoals Rembrandt en van Gogh, omdat hun werken direct in
verband staan met die van andere Europese schilders. Het is
hierom dat het Rijksmuseum samen met het Franse Louvre
kon besluiten twee schilderijen van Rembrandt aan te
schaffen: zijn werken staan immers in een Europese culturele
traditie. Vandaar dat Helmut Kohl spreekt van een “Europa
der Vaterländer in einem gemeinsamen Vaterland Europa.”
Vanuit een christendemocratisch oogpunt is Europa dus geen
bedreiging voor de nationale cultuur, maar vormt de bodem
waarin de nationale cultuur is ingebed.
Door: Jacob van de Beeten
ONTSTAANSGESCHIEDENIS EUROPESE GEMEENSCHAP
Helemaal nieuw is dit verhaal niet. Het waren de christendemocraten
die in belangrijke mate aan de basis stonden van de
Europese gemeenschap en een grote rol hebben gespeeld in
haar ontwikkeling. Helmut Kohl – voormalig kanselier van
Duitsland – is hier een voorbeeld van: hij is niet alleen een
overtuigd christendemocraat, maar ook een overtuigd
Europeaan. Hij vat het christendemocratische verhaal over
Europa kernachtig samen: Europa ist unser schiksal, Europa is
onze lotsbestemming. De christendemocratie zou er goed aan
doen om Kohl in zijn uitspraak te volgen.
Alleen al vanuit een geografisch oogpunt is er geen enkele
andere plek op aarde waar zoveel verschillende staten
ontstaan zijn, die tegelijkertijd ook zo diep met elkaar
verbonden zijn. Neem bijvoorbeeld het ontstaan van de
Nederlandse staat zoals wij die vandaag de dag kennen.
Zij vindt haar oorsprong op het Congres van Wenen, waar het
Concert van Europese Staten besloot dat er tussen hen en
Frankrijk bufferstaten gecreëerd moesten worden. Nederland
was zo’n bufferstaat, niet voor niets werd het huidige België
aan het Nederlandse territorium toegevoegd! Zo kan men ook
stellendat zonder Frankrijk, Duitsland nooit bestaan had:
het Duitse Keizerrijk riep men tenslotte in de spiegelzaal van
Versailles uit. De nationale staat kreeg zijn gestalte in een
Europese context. Sterker nog, de staat an sich en het idee
van een natie en een natiestaat zijn bij uitstek Europese
verschijnselen.
Europa is niet alleen een geografische eenheid, maar zij laat
zich ook typeren als een waardengemeenschap. Het idee van
de menselijke waardigheid – de inherente waarde van het
mens zijn, van het door God geschapen zijn – ligt ten
grondslag aan deze gemeenschap. Mensenrechten,
Democratie en Rechtstaat hebben dan ook allen een Europese
oorsprong, al zijn zij tot nu toe vooral binnen een nationale
context verwezenlijkt. Desalniettemin biedt deze Europese
dimensie een goed uitgangspunt voor verdere Europese
integratie: over fundamentele beginselen wordt in een
Europese context op dezelfde manier gedacht. Dit betekent
natuurlijk niet dat alles op een Europees niveau geregeld
moet worden. De christendemocratie kent een lange traditie
van denken in termen van subsidiariteit en gespreide
verantwoordelijkheid. Via deze termen kan de christendemocratie
in belangrijke mate bijdragen aan het hedendaagse
Kortom, de nationale geschiedenis, waarden en cultuur
kunnen niet los gezien worden van de Europese context.
Europa vormt als het ware een symbiotische gemeenschap.
Een symbiose – een term afkomstig uit de biologie – is een
noodzakelijke en wederzijds voordelige co-existentie van
verschillende organismen. Europa kan niet zonder het
nationale, net zo min als het nationale zonder Europa kan.
Het is de taak van de christendemocratie om deze onlosmakelijke
lotsverbondenheid tussen het Europese en het nationale
te erkennen en in het publieke debat te benadrukken. Zij
moet dus niet blijven hangen in het debat tussen federalisten
(meer Europa!) en nationalisten (geen soevereiniteit naar
Brussel!), maar denken vanuit een gemeenschappelijkheid:
Hoe gaan wij als Europese staten en lidstaten van de
Europese Unie tezamen de economische, ecologische en
geopolitieke uitdagingen aan die voor ons liggen?
10 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
11

ESSAY
BEELD: PÉTER LÁNG
Europese
ervaringen van
onze internationaal
secretaris
Europa moet veranderen. Debatavonden,
lezingen en menig column in Politico
worden eraan gewijd. Het Europese project
staat onder druk. De jongerenorganisatie
van de Europese Volkspartij, YEPP, trekt aan
de bel. De komende tijd wordt er nagedacht
onder het motto: Getting Europe back
on track.
Maar het feit dat zoveel jongeren deze problemen identificeren
en dit willen uitbannen geeft mij wel hoop. Zorgen spelen er
echter wel, bleek ook dit keer weer. Kunnen wij wel bouwen op
Europa? Gelooft Europa zelf nog wel in Europa? Zorgen die
wat mij betreft heel legitiem zijn.
‘Gelooft Europa zelf
nog wel in Europa?’
Expert Group on Youth Policy van het European Youth Forum,
het platform voor nationale jongerenraden en een groot aantal
(politieke) jongerenorganisaties, van YEPP tot het Erasmus
Studenten Netwerk en de wereldwijde Scouts.
Wij werken aan standaarden waarmee jongerenorganisaties de
kwaliteit van jongerenbeleid van hun overheid kunnen ‘meten’,
en proberen te verbeteren. Jongeren moeten intensief worden
betrokken in alle onderdelen van besluitvorming.
En nee, dan heb ik het niet over een vrijblijvend consultatief
rond de tafel gesprek. Deelname betekent de mogelijkheid en
middelen hebben om actief deel te nemen en invloed uit te
‘Ik geloof dat
jongeren een
essentiële factor
spelen in de
optimalisering van
het Europese
project.’
oefenen op besluiten. Europese instituties moeten worden
verplicht deze stem ook daadwerkelijk te laten tellen.
ONZE EUROPESE TOEKOMST
Wij zijn de nieuwe generatie, wij zijn de toekomst, en daarmee
ligt de toekomst van Europa in onze handen. Waar willen wij
naartoe met de Europese Unie? Ik geloof in Europa. Ik geloof in
het project dat slecht vier jaar terug de Nobelprijs voor de vrede
ontving. Is de Unie perfect? Bij verre van. De Unie moet
luisteren naar de zorgen van haar mensen. Of deze nu legitiem
zijn of niet, als de Unie niet luistert gaat het project ten onder.
Europa moet voorzichtig zijn met haar centralisering- en
homogeniseringprocessen, zich vaker afvragen of iets niet beter
op nationaal niveau georganiseerd kan worden. Maar, krachtig
en gemeenschappelijk strijden voor bescherming van onze
buitengrenzen, voor onze democratische waarden en normen,
voor stabiliteit en voor een optimale interne markt. Dat is mijn
mening en wens voor Europa. En wat is de jouwe? Ik hoor het
graag, zodat ik JOU kan vertegenwoordigen buiten onze
nationale grenzen.
Door: Lotte Schipper
ERVARINGEN MET EUROPESE JONGEREN
Het afgelopen jaar heb ik namens de Eduardo Frei Stichting
van het CDA vier trainingen mogen geven aan jongeren van
Oekraïense zusterorganisaties. Grote groepen jonge mensen
die vanuit hun woonplaatsen afreisden naar de hoofdstad om
te horen hoe wij als CDJA werken, waar wij voor staan en wat
(jonge) Oekraïners kunnen doen om hun (moeder)partij en
land te hervormen. Het zijn jongeren die, vaak in tegenstelling
tot hun ouders, verbonden zijn met de wereld, en zó graag
richting Europa willen komen. Deze zomer mocht ik spreken op
een zomerkamp met 300 deelnemers. Ik was ook dit keer weer
verrast over het enthousiasme en de motivatie van de
jongeren. Maar ook de eerlijkheid over de problemen die zich
voordoen in het land. Met name de corruptie. Het is zo moeilijk
om daar korte metten mee te maken, je vindt het overal.
De drive om een optimaal Europa te creëren zie je bij veel
jongeren. Zowel in Oekraïne, als tijdens de Brexit, waar
volgens peilingen 72% van de jongeren tussen de 18 en 24
jaar, voor een Bremain stemden. Zij leven gemiddeld nog 69
jaar met de gevolgen hiervan, de oudere generatie gemiddeld
slechts 16 jaar. Ik denk dat er wel gesproken mag worden van
een generatiekloof.
Plaats van jongeren binnen het Europese project
Ik geloof dat jongeren een essentiële factor spelen in de
optimalisering van het Europese project. En toch worden
jongeren amper betrokken bij de besluitvormingsprocessen.
Dit is een ondermijning van de democratie, als je het mij vraagt.
En het komt het Europese project niet ten goede. Daarbij,
demotiveren we jongeren zich actief in te zetten voor de
politiek. De ledenaantallen dalen al jaren binnen de politieke
jongerenorganisaties. Namens YEPP neem ik zitting in de
12 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
13

INTERVIEW
BEELD: PETER VAN KEULEN & DIRK HOL
Een juiste balans in
argumentatie
Peter van Keulen is oprichter van
advieslobbybureau Public Matters dat sinds
2001 bestaat en van de beroepsvereniging
van public affairs (BVPA) dat uit 1999
dateert. Hiervoor is werkzaam geweest als
public affairs medewerker bij diverse
organisaties, waaronder als hoofd van de
afdeling public affairs van Albert Heijn.
Dit was zijn derde effectieve baan waar hij
met zijn vak van het lobbyen bezig was en
inmiddels mag hij deze werkgever tot zijn
clientèle rekenen. Anders dan sommige
bedrijven voelt hij er niet voor om met zijn
klantenbestand te pronken. Ik vraag hem
naar hoe het lobbyen werkt, naar de regels
die daaromtrent gelden en hoe hij tegen het
transparantievraagstuk aankijkt.
In Den Haag is defensie weleens naar me toegekomen.
Wanneer zij zouden vragen om te lobbyen voor clusterbommen
of landmijnen dan wijs ik dit direct van de hand. Maar in
andere gevallen misschien niet. Wij beoordelen case by case of
een opdracht bij ons past. Vaak worden we ingeschakeld op het
moment dat een dossier in de Kamer ligt. Terwijl het beter is te
starten met een lobby bij een ministerie.
Hoe denkt u over de afkondiging van strengere transparantieregels
voor lobbyisten?
Lea Bouwmeester (PvdA) heeft 5 á 6 jaar geleden het initiatief
genomen door te zeggen dat er meer regels moeten komen.
Nu is zij daar al een tijdje mee bezig en oriënteert het kabinet
zich momenteel op een reactie. Deze wordt vermoedelijk dit
najaar in de Kamer besproken. In 1999 heb ik de Beroepsvereniging
voor Public Affairs (BVPA) opgericht. Hiervandaan
houd ik me met deze kwestie bezig en heb ik ook op een aantal
plannen gereageerd.
Het Ministerie van Financiën heeft 2 weken terug gedragsrichtlijnen
gepubliceerd. Verder heeft Nederland een internationaal
anti-rookverdrag getekend dus ook het Ministerie van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport heeft strikte regels en zou niet met
tabakslobbyisten in gesprek mogen gaan. En ook heeft dit
ministerie regels in den brede opgesteld hoe zij met externe
belangenbehartigers om gaan. Zelf rekenen wij de
tabaksindustrie niet tot onze clientèle.
Momenteel is er dus een verandering gaande. Nu wordt er veel
meer gekozen voor een aanpak van registreer ’t maar en
vermeld wie het zijn, opdat het allemaal transparant is.
Ministers Kamp, Plasterk en Van der Steur, voor het juridische
advies, zijn hierover met elkaar in gesprek om te kijken hoe ze
beeldvorming iets meer kunnen doseren (NB dit is die kabinetsbrief
die je eerder noemt).
Vindt u dat de lobby ons democratisch stelsel bevordert, of
benadeelt? En waarom?
Ik vind het een versterking. Je hebt immers de ambtelijke en
politieke dimensie bij het maken van beleid. Ik ben er stellig
van overtuigd dat door aan dit proces informatie vanuit het
lobby-perspectief toe te voegen ze het beleid beter kunnen
maken, omdat er dan meer afwegingen hebben plaatsgevonden.
Namelijk door tegenargumentatie mee te nemen is er
meer balans in de argumentatie. Dit maakt het beleid beter en
evenwichtiger. We helpen bij overheden ook om informatie te
filteren. Er is een scheefverdeling tussen wat ministeries
hebben en wat de ministers en staatssecretarissen aan
informatie krijgen.
Sommigen denken weleens des te meer budget een organisatie
beschikbaar des te beter de impact van de lobby uit zal pakken.
Dit is echter een misvatting. Wat daarentegen wél van belang is
voor het welslagen van lobby zijn componenten als het
maatschappelijk draagvlak meehebben en dat het economische
verhaal dat erachter zit goed is.
Het principe van geven en nemen waarmee het lobbyen
doorvlochten is maakt ook dat omkoping bijvoorbeeld niet
werkt. Waar je 40 jaar terug nog in de Verenigde Staten met
blondes, booze and bribes de zaak kon bedingen is dit daar nu
dicht gereguleerd. Zo ernstig als het er daaraan toegaat is het
hier niet. Voorlopig kunnen wij nog onszelf reguleren. Hier zijn
we zelf ook bij gebaat, want je kunt het je niet riskeren om een
deuk in je reputatie op te lopen. Met recht kan ik opmerken dat
het vak professionaliseert. >>
Door: Mitchell van Waaij
Wat is het grootste verschil tussen lobbyen in Den Haag
en in Brussel?
Voor de lobbypraktijk en methodiek zijn er geen fundamentele
verschillen. Als kantoor hebben wij er wel voor gekozen om
hier in Den Haag ons kantoor te hebben, terwijl we geen eigen
kantoren in het buitenland hebben. Hiervoor kunnen we op een
groot internationaal netwerk rekenen wat we benutten om
bijvoorbeeld ook in Brussel, Londen en Parijs van betekenis te
kunnen zijn. Het werkt verstandig om mensen die aan het
desbetreffende land eigen zijn te laten opereren.
We focussen ons weliswaar op Brussel, maar even goed op Den
Haag en op gemeentelijk en provinciaal niveau.
De verdeling is ruwweg dat we ons voor 70% bezig zijn om Den
Haag en 30% op Brussel te ‘belobbyen’. Daar de klant bepaalt,
wisselt deze verdeling over de jaren. De klant is in zo’n 60%
van de gevallen een bedrijf, in 30% een brancheorganisatie,
zowel degene op nationaal als op internationaal niveau meegerekend
en in 10% gaat het om overheden. Hiertoe schaar ik
voor het gemak ook even de NGO’s, milieuorganisaties en de
pro bono opdrachten voor de not-for-profit organisaties. Voor
deze laatste categorie werken we met gedifferentieerde
uurtarieven.
Voorbeelden van klanten in EU-sferen waren farmaceutische
bedrijven waar de kwestie om de operatie ging of bij stakeholders
naar gemeenschappelijke belangen zoeken. Verder
adviseerden wij bijvoorbeeld een aantal samenwerkende
milieuorganisaties bij het inrichten van hun public affairs
organisatie.
Toch moeten we hierin niet overdrijven, want, zo blijkt uit het
onderzoek ‘Informatie en Invloed in de Tweede Kamer’ van de
Universiteit leiden, waar ik de inleiding van geschreven heb,
dat Tweede Kamerleden aangeven dat ze het wel goed vinden
zoals het er nu aan toe gaat, omdat ze er vertrouwen in hebben
dat met de huidige tijd alles nagegaan kan worden en de media
dit op welke manier dan ook toch wel zal blootleggen.
‘We helpen bij
overheden ook
om informatie
te filteren’
14
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
15

LUIS IN DE PELS
BEELD: DIRK HOL
LUIS IN DE PELS
BEELD: DIRK HOL
Dwaas Europa
In de rubriek ‘Luis in de pels’ reflecteren
andere jongerenorganisaties op de
standpunten van het CDJA en het CDA.
Vandaag legt Sebastiaan Wolswinkel,
voorzitter van PINK! (de jongerenorganisatie
van de Partij voor de Dieren), onze
standpunten over Europa langs de lat van
onze eigen uitgangspunten.
Door: Joyce Esser
Welke tips heeft u voor jongeren die in de toekomst een functie
als public affairs medewerker ambiëren?
Het moet ten eerste in de genen liggen, dus in je DNA zitten.
Hiernaast dien je de processen te weten, moet je de bestuurskundige
achtergronden kennen, maar ook te beschikken over
een goede dosis gezond verstand en natuurlijk ook een beetje
geluk. Je kunt binnen dit veld als adviseur of als aan consultant
aan de slag. Ben je dit laatste dan is commercieel inzicht
ook vereist.
Als toefje is het handig als je de sociale psychologie snapt. Met
sociale psychologie houd je je immers bezig met vragen als:
‘hoe beïnvloed je iemand, welke gesprekstechnieken kunnen
daarbij helpen, hoe formuleer je iets en hoe weet je iets te
kanaliseren?’ Zonder nu als soft over te willen komen –
nieuwsgierigheid en interesse in de anderen hebben zijn ook
van belang.
Verder is essentieel dat je goed kunt schrijven, daarmee
bedoel ik niet een boek als wel een voorstel dat op 1 A4’tje
past, is goed presenteren een absolute must en moet je een
klap van de molenwiek hebben gekregen waardoor je politiek
leuk vindt. Je moet kortom de weg in Den Haag kennen.
Wanneer kent iemand Den Haag naar uw inzicht goed genoeg?
Moet je dan over een goed en groot netwerk beschikken?
Het hebben van een netwerk is niet eens zo heel erg belangrijk.
Het netwerk is immers erg relatief. Denk je eens in, mensen
gaan en mensen komen. Nee, veel meer van belang is dat je in
staat bent mensen te leren kennen in een oprechte setting. Dat
is dus wat anders dan dat je zo maar wat borrels afloopt. Zo
werkt het vak volgens mij niet.
Heeft u nog overige tips?
Loop tijdens je studie alvast ergens een stage om met de
praktijk kennis te maken en te zien of het bij je past. Of
oriënteer je zelf op een stage bij een politieke partij. Voor
degenen die zich in alle tips hiervoor hebben herkend. Bij
Public Matters hebben we 2 stagemomenten: de eerste loopt
van september tot januari en de tweede van februari tot aan
het zomerreces.
Wie het onderdeel Europa van het CDJA’s politiek programma
doorleest, krijgt de indruk dat het aardig goed gaat met onze
unie. Ik citeer bijvoorbeeld: “Ondanks de vele voordelen van de
Europese Unie mogen we de ogen niet sluit voor de vele
mogelijkheden tot verbetering binnen de Europese Unie”
Oftewel: er valt nog aardig wat te poetsen, maar dan zal het
Europese experiment met glans geslaagd zijn. Ik zie een heel
ander Europa. Een Europa dat snoeihard tegen de idealen van
het christendemocratisch denken ingaat.
Ik zie een Europa dat panisch uitbreidt en centraliseert - dit
alles onder leiding van Duitsland - waar men gelooft dat
iedereen het net zo goed moet hebben als zij – maar daarbij
Sachsen over het hoofd lijkt te hebben gezien. Bijna dertig jaar
na de val van de muur is voormalig Oost-Duitsland nog steeds
werkloos en niet productief, maar Litouwen en Slowakije
werden in 2015 en 2009 respectievelijk al klaar geacht om met
de West-Europese economieën mee te draaien. Ook van
Zuid-Europa wordt economische solidariteit afgedwongen.
Maar zo werkt solidariteit niet.
Ik zie een Europa dat zo onpopulair is dat je zetels kunt
verdienen puur door hard ‘nee’ te schreeuwen; waar referenda
vermeden worden omdat het volk ook die kansen grijpt om hun
onvrede te uiten, zelfs als het duidelijk is gemaakt dat ze
zichzelf daar net zozeer mee pijnigen. Zie Brexit. Maar zo
makkelijk kom je niet van Europa af. De wensen van het volk
worden zo lang genegeerd dat andere landen inzien dat ook
hun eventuele referendum geen consequenties zou hebben.
Ondertussen wordt er een legioen onderhandelaars klaargezet
om de termen van uittreding te bepalen waar de Britten via
Europese belasting vrolijk aan meebetalen. Gerechtigheid valt
ver te zoeken.
Ik zie het hart van Europa, Brussel, verrijkt worden zoals
Washington DC nadat de lobbyisten binnen kwamen wandelen.
Hun geld stroomt binnen om politici te beïnvloeden en de
kraan zou dicht worden gedraaid als het niet werkte.
Deze lobbyisten, wier wensen het resultaat zijn van een
verwachting van aandeelhouders dat winsten gemaximaliseerd
worden, zijn amoreel: moraliteit is geen factor bij het
verkrijgen van winst op korte termijn. Rentmeesterschap
ook niet.
Ik zie een Europa waar gespreide verantwoordelijkheid steeds
verder wordt teruggedrongen, op basis van een verzonnen
quote van Kissinger.
Er staan mooie dingen in jullie politiek programma. Een
sceptische houding tegenover toetreding van Turkije is goed,
maar al zo lang overduidelijk het juiste standpunt dat je je
moet afvragen wat voor een systeem daar überhaupt voor open
zou staan.
Ik zie een Goliath die alle kleine Davids bedreigt, maar die we
nodig hebben voor de strijd om het lot van onze planeet. We
kunnen ons niet veroorloven hem te doden, dus we zullen hem
moeten zien te bekeren. Samen.
16
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
17

FOTOPAGINA’S
BEELD: DIRK HOL
BEELD: DIRK HOL & DIVERSE CDJA’ERS
Openingsborrel
Infodagen
18 FOTOPAGINA’S - BEKIJK: WWW.CDJA.NL/FOTOS
19

FOTOPAGINA’S
BEELD: DIRK HOL
FOTOPAGINA’S
BEELD: LEONARD WALPOT
Van Leeuwenlezing/Prinsjesdag
CDA1000
20 FOTOPAGINA’S - BEKIJK: WWW.CDJA.NL/FOTOS
21

PORTRETTEN
BEELD: LEONARD WALPOT
Bij het overnemen van het stokje van mijn
voorganger las ik me in waar hij zich zoal
mee bezig hield. Één van de redactionele
inleidingen die ik van zijn hand las, ging over
de G1000. Net als het CDA1000 werkt het
vanuit het principe om burgers te betrekken
door hen zelf aan het woord te laten over
welke thema’s we in de politiek dienen aan
te snijden.
Door: Mitchell van Waaij
Zaterdag 10 september was het dan eindelijk zover: het CDA
probeerde zijn eigen G1000 uit. Het mag met recht een geslaagd
evenement genoemd worden. 1000 deelnemers werden er
verdeeld over 5 zalen met ieder zo’n 25 tafels.
STERKE SAMENLEVING
Uw verslaggever woonde net als iedere andere deelnemer 2
deelsessies bij. Als eerst over Sterke Samenleving. ‘We zitten in
de meest problematische buurt in Nederland’, klinken de
inleidende woorden. In een hal waar vroeger motoren werden
gemaakt. We leven in een tijd waarin buitenland binnenland
geworden is en waarin we een digitale snelweg hebben
zonder files.
Rondom de vraag welke rol wij in het creëren van een sterke
samenleving kunnen hebben werd er aan tafel hevig nagedacht.
Wij formuleerden als oplossing dat we achterblijvers
kunnen opvangen wanneer we degenen die veel werken en
zich, vrijwillig, voor anderen inzetten meer zouden stimuleren
door hen vaker te belonen.
Het CDA1000-
experiment
Eén persoon sprong hier in het bijzonder uit, volgens andere
tafelgenoten door de constructieve ideeën die hij ventileert. Het
blijkt te gaan om de jonge diplomaat Fred Duijn. Iedereen moet
meedoen leidt hij samenvattend in. ‘Solidariteit is key. Hiertoe
ben ik dan ook fervent voorstander van de dienstplicht. Ik geloof
in een krachtige economie.
Waar ik erg van geschrokken ben, is van een fragment van een
tv-uitzending waarin derde generatie werklozen te kennen
gaven: ‘als we kapotgaan dan gaan we met z’n allen kapot’. Dit
toont aan dat polarisatie te maken heeft met mensen die de hoop
hebben opgegeven. Oplossingen hiervoor zijn er legio; in
onderwijs zullen we meer moeten gaan investeren. De dienstplicht
is ook een goed middel: Daar zit ook een sterke
samenleving in.
Een ander programma waar ik fiducie in heb heet ruimte voor
rivieren. Als we eenzelfde iets nu op de economie loslaten en dus
‘ruimte voor werk’ scheppen. De realiteit is immers weerbarstig.
Een belangrijk onderdeel van de economie is de fabriek. De
retoriek dat het produceren in ’t buitenland goedkoper is,
is schadelijk hiervoor. Verder zou er meer ruimte voor werk in
de Rotterdamse haven moeten zijn. Neem bijvoorbeeld ook een
civieltechnisch project als de aanleg van een nieuwe tunnel; dit
zou geen 15 jaar in beslag horen te nemen. Dat kan sneller
wanneer er meer mankracht is.
Na afloop van het tafelgesprek spreek ik hem nog, voordat een
journaliste van het NRC- Handelsblad die ook aan tafel zat het
doorheeft, aan. Dit heeft ertoe geleid dat de Interruptie voorrang
heeft gekregen en deze ‘kwaliteitskrant’ ditmaal achter het net
vist. Ik vroeg hem naar wat hij tot nu toe van dit experiment
vond. Zijn antwoord kreeg zij niet, maar de Interruptie wel: ‘ik
merkte dat er snel het onderlinge vertrouwen en een verbinding
was. Het voelde aan tafel aan als een conservatieve sfeer die
hielp bij het bijdragen tot een beter Nederland’.
FAMILIE & GEZIN
De tweede deelsessie ging over familie en gezin. Het meest
gehoorde probleem was dat van tijdgebrek. Zelf bracht ik
tijdens de discussie hetgeen in waar het cdja op dit terrein voor
lobbyt, zoals het verlengen van het vaderschapsverlof van 5
naar 14 dagen. Uiteindelijk gebruikte ik het cdja-hoofdpunt dat
we veel beter 2 dagen gratis naar een erkende peuterspeelzaal
aan werkende ouders kunnen geven dan hen kindertoeslag uit
te keren.
Dit idee landde aardig bij de mensen aan tafel. Er zaten onder
andere een jurist, een ambtenaar die zich met naleving van
landbouwregelgeving bezighoudt, 2 jonge kersverse eigenaren
van een communicatieadviesbureau en ja hoor alweer een
journalist tussen. Ariejan Korteweg, politiek redacteur van de
Volkskrant wist het als volgt te brengen: ‘Deze dag is een heel
mooi voorbeeld van het zich opnieuw ontdekken van het CDA’.
Van de tafel waren het de dame en heer van het adviesbureau
die de ruzie tussen de jurist en de ambtenaar en tafelsecretaris
susten. Van dit duo was NAAM degene die er het meest
uitsprong met zijn voorstel om de 40-urige werkweek tot 32 uur
terug te brengen. Dit is immers een verouderd concept dat een
overblijfsel van de Industriële Revolutie is.
‘Het is interessant en nieuw voor mij’, vertrouwde deze uit Urk
afkomstige penningmeester. Echt iemand die CDA-congressen
afgaat ben ik niet – sterker nog, ik heb er nog geen enkele van
bezocht’. Hij maakte een opgeruimde indruk. Vanuit zijn HBO
commerciële economie kwam hij bij het hoofdkantoor van een
grote fiets- en hengelsportketen terecht. Na daar 5 jaar
ervaring op te hebben gedaan is hij met zijn zakelijk partner
met behulp van een bedrijf dat voor hen voor alle risico’s
garant staat aan de slag gegaan.
Op de vraag hoe hij staat tegenover arbeidscontracten en de
minder gefortuneerden van onze leeftijd staat die dit niet zo snel
of een uitgeklede versie krijgen antwoordde hij het volgende:
‘Zelf ben ik er voorstander van als mensen eerst een halfjaarcontract
tegen minimumloon aangeboden krijgen. In die periode
kun je je dan bewijzen en na afloop ervan dient een evaluatie te
volgen of werkgever en werknemer voor elkaar kiezen. Is dit het
geval dan vind ik dat er vijfjaarscontracten gesloten moeten
worden. In tegenstelling tot wat nu de gewoonte is, ben ik van
mening dat je dan prima mag jobhoppen.’
De tweede sessie en laatste sessie is geëindigd. In zijn totaliteit
waren er dus zo’n 125 tafels, dat is een grote groep mensen met
een groot scala aan bedachte oplossingen en dus moest er
vervolgens nog getrechterd worden. Ook hierin hadden de
mensen zelf zeggenschap. De deelnemers konden namelijk
stemmen op de problemen die zij benoemd hadden en de
oplossingen die zij hadden uitgewerkt. Dat konden hun eigen
geformuleerde zinnen van maximaal 15 woorden zijn maar ook
die van andere groepen. Hier is vervolgens een top 15 uit naar
voren gekomen. Zie voor de 15 meest genoemde ideeën pagina
4 van het digitale CDA-magazine: http://magazine.cda.nl/nl_
NL/889/24424/de_uitkomsten_van_de_cda1000.html
Het mooie van dit experiment is dat deelnemers vroegtijdig
genoeg worden betrokken om te kunnen bijdragen aan de
totstandkoming van het verkiezingsprogramma, in plaats van
dat ze alleen achteraf kunnen reageren. ‘Beleid maken in
samenwerking met burgers en belanghebbenden gaat
misschien wat langzamer’ merken de auteurs Mayer, Edelenbos
en René Monnikhof in hun stuk ‘Stormram of Stut?
Democratische dilemma’s van interactieve beleidsontwikkeling’
op. Maar, vervolgen zij, ‘dit tijdsverlies wordt in de uitvoeringsfase
dubbel en dwars terugverdiend vanwege het verkregen
draagvlak’. Rest ons te hopen dat we dit in maart terug te
mogen zien.
22 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
23

BEELD: REMCO VAN DOOREN
INTERVIEW
BEELD: REMCO VAN DOOREN
‘De stage op Aruba
heeft me veel opgeleverd’
Het was voor Remco van Dooren wel een
heel bijzondere ervaring. En niet zo maar
een. In de zomervakantie liep de voorzitter
van het CDJA Brabant namelijk stage bij de
minister-president van Aruba. Nu hij weer
terug is in ons deel van het Koninkrijk, is
het een goed moment om terug te blikken
op zijn kijkje in de Arubaanse keuken.
Door: Mitchell van Waaij
Wij hadden tijdens de CDA1000 contact met elkaar en toen
bracht je naar voren dat je net terug bent van het warme
Aruba? Hoe heb je die stage überhaupt geregeld?
‘Dat klopt inderdaad. In de zomermaanden heb ik bij Mike
Eman, de minister-president van Aruba, stage mogen lopen.
In februari van dit jaar was hij naar Den Haag gekomen om
onder andere te spreken bij een evenement van het CDJA. Ik
was zo geboeid door zijn verhalen over wat er in een korte
periode bereikt was in Aruba, dat ik na afloop van zijn
presentatie de stoute schoenen heb aangetrokken en hem
aansprak. Ik legde hem uit dat ik als student Bestuurskunde
aan Tilburg University enorm graag stage bij hem zou willen
komen lopen om te ervaren wat er allemaal komt kijken bij
het ambt van minister-president’.
Aruba lijkt me wel heel anders dan Nederland?
‘Voordat ik naar Aruba vertrok hoorde ik inderdaad allerlei
ideeën en stereotypen over het eiland. Ik moet eerlijk
toegeven dat ik dat ook had. In de eerste dagen dat je daar
bent, ga je dan ook alles vergelijken met Nederland. In de
wegen zitten kuilen, er is niet overal verlichting en niemand
houdt zich aan de verkeersregels. Zo zijn er nog veel meer
voorbeelden. Op het ministerie vertelde ik over deze verschillen
en het werd mij meteen duidelijk dat ik niet de enige
Nederlander was die zo dacht. Ik vernam dat er veel Nederlanders
– voornamelijk politieke en ambtelijke functionarissen
– altijd wel wat op te merken hadden als ze even op
bezoek in Aruba kwamen. Vandaar dat er soms ook zo’n
afstand wordt ervaren tussen de mensen in Aruba en de
Nederlanders die vanuit een kantoortje maar wat roepen. Na
een paar dagen veranderde mijn houding snel. Ik besefte dat
in Aruba er een andere werkelijkheid is, een andere realiteit.
De ene werkelijkheid is niet per se beter of slechter dan de
andere. De mensen vinden het prima hoe ze daar leven. Die
vinden het niet erg dat er een gat in de weg zit. Het was in het
begin lastig, maar ik heb daar de cultuur leren kennen en
leren omarmen. Ik heb de manier van leven daar leren
waarderen. Terugkijkend, daar zijn veel minder zorgen,
dat is heerlijk’.
Wat was het doel van je stage aldaar?
Mijn stage bevatte meerdere opdrachten. Allereerst ondersteunde
ik de minister-president bij zijn dagelijkse werkzaamheden. Ik
hielp mee met de administratieve taken, bezocht bedrijven en
organisaties en schreef mee aan plannen die werden gemaakt op
zijn Ministerie van Algemene Zaken, Duurzaamheid, Innovatie
en Wetenschap. Dat was voornamelijk studiegerelateerd.
Vanwege mijn actieve lidmaatschap bij het CDJA wilde de
minister-president ook mijn hulp gebruiken om de structuren
van de organisaties in zijn politieke partij, de Arubaanse
Volkspartij (AVP), te verstevigen. Sinds 2008 is de AVP in de
regering voornamelijk bezig geweest om Aruba sterker te maken
maar heeft zij nagenoeg niet naar haar eigen partij gekeken.
Mijn taak was om zowel de visie van de partij te herdefiniëren
en om bestaande organisaties, zoals het wetenschappelijk
instituut en de jongerenpartij, nieuw leven in te blazen’.
‘Met hulp van
Balkenende,
Hirsch Ballin en
Hillen hield ik
een speech bij de
begrafenis
van een belangrijk
politicus.’
Kun je wat voorbeelden geven van wat je allemaal
gedaan hebt?
Niet alleen moest ik per brief contact zoeken met de diverse
hoge functionarissen, ook moest ik uit naam van de ministerpresident
bellen naar de ambassadeurs van 38 landen om hen
uit te nodigen voor een symposium over duurzaamheid. Aruba
houdt zich namelijk veel bezig met dit thema; zij heeft een
beleid ontwikkeld om in 2020 volledig energieneutraal te zijn.
Als ‘small island developing state’ (SIDS) delen zij best
practices en dragen zij kennis over om zo de duurzaamheidsslag
in deze landen te bewerkstelligen. Als eiland is het
namelijk best een klus om op je eigen benen te staan. Ik moet
eerlijk zeggen dat het best wel speciaal voelt als je als 20-jarige
met invloedrijke personen over de gehele wereld spreekt. Daar
heb ik enorm veel van geleerd.
Tevens bezocht ik verschillende organisaties, projecten en
families met de minister-president. Hij wil niet een politieke
functionaris zijn die achter zijn bureau zit, maar juist iemand zijn
die de mensen kent en betrokken is. Dat maakt het ambt van
minister-president op Aruba zo bijzonder; op het ene moment
verricht je de opening van een voetbalveld en ben je een soort
burgemeester van 110.000 inwoners, op het andere moment
spreek je namens het Koninkrijk de Verenigde Naties toe’. >>
24 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
25

Je gaf aan dat je ook wat voor de Arubaanse Volkspartij
hebt betekend?
‘Behalve de administratieve taken, wilde de minister-president
ook dat ik een tweedaagse sessie zou houden voor young
professionals. We organiseerden Green Talks (vernoemd naar
de kleur van de partij) waar het ging over de Arubaanse
politiek, de AVP en het gedachtegoed van de christendemocratie.
In de weken daarvoor sprak ik met veel Arubanen waardoor
ik een goed beeld kreeg van het echte leven op het eiland.
Uiteindelijk hadden wij een mooi programma gemaakt met
sprekers van de regering, van het parlement en van andere
mooie projecten in Aruba. Er kwamen elke avond meer dan
vijftig mensen op af. De persconferentie die ik mocht geven op
de nationale televisie heeft daar misschien wel aan bijgedragen.
Ik moet eerlijk zeggen dat het wel speciaal voelt hoor als
er drie microfoons bij je staan.
Aruba wil energieneutraal zijn in 2020?
Vertel daar eens wat meer over.
‘De kabinetten Eman focussen heel erg op duurzame welvaart.
In tegenstelling tot Nederland is daar de Arubaanse gemeenschap
ook erg enthousiast om te veranderen naar een samenleving
die gebaseerd is op duurzame energie. Met de doelstelling
van 2020 hebben ze de afgelopen jaren veel projecten opgezet
om dat te bereiken. Zo is er een windpark van tien windmolens
gerealiseerd. Of als je uit het vliegtuig stapt zie je dat de
parkeergarage van de vluchthaven bedekt is met zonnepanelen.
De vraag die mij dan wel opkomt is: ‘heeft het allemaal wel
zin?’. Het antwoord is bevestigend; deze initiatieven wekken
enorm veel energie op.
Een ander voorbeeld van de Arubaanse duurzaamheid is de
aankomende wet die plastic tasjes verbiedt. Ik geloof niet dat
wij in Nederland daar een meerderheid voor hebben, maar ook
hier weer is de Arubaanse bevolking eensgezind. Je ziet daar
namelijk de afvalberg alsmaar groeien. Waar ik in het begin
van mijn stageperiode kritisch was op het duurzaamheidsbeleid,
ben ik er nu van overtuigd dat we ook in Nederland veel
meer moeten inzetten op duurzame energie. We moeten voorop
lopen in deze ontwikkeling en niet wachten op de grote landen’.
“We zouden veel
meer naar Aruba
moeten kijken, ze
lopen daar op
sommige terreinen
echt voor.”
Om de vier principes van de christendemocratie weer meer
aandacht te geven, creëerde we vier infographics: elk principe
met een concreet voorbeeld. Men was er zo van geënthousiasmeerd
dat dit een belangrijk document wordt in de campagnetijd.
Het is fijn om te zien dat er echt iets mee gedaan wordt.
Op de tweede avond presenteerden we het nieuwe bestuur van
het wetenschappelijk instituut. Weken van voorbereiding
gingen daaraan vooraf: we hebben de organisatie weer
opgebouwd en voorzien van een goed fundament. Vanwege de
inspirerende herinneringen van de toen net overleden Mito
Croes hebben we de stichting naar hem vernoemd’.
Hoe werkt de politiek eigenlijk daar?
‘Het politieke systeem werkt in Aruba op een heel interessante
manier. Net zoals bij ons heb je een minister-president en zijn
regering en het parlement. Het parlement bestaat uit 21
statenleden en er zijn drie politieke partijen vertegenwoordigd:
de AVP, de MEP (Movimiento Electoral di Pueblo) en de PDR
(Partido Democracia Real). In de regering zit vaak maar één
partij: de AVP of de MEP. Deze twee grote partijen verdelen de
gepolariseerde samenleving dan ook: of je bent van de AVP of
je bent van de MEP. Die politieke keuze bepaalt tevens hoe je
leven wordt ingericht. Vaak kiezen young professionals er voor
om geen kleur te bekennen, zodat ze met alle ondernemers nog
zaken kunnen doen.
Het debat wordt ook op een scherpe manier gevoerd. Al lijkt er
nog geen tegenstelling te zijn op een bepaald onderwerp, beide
partijen doen enorm hun best om die tegenstelling wel te
creëren. En mocht je denken dat het publiek zwijgend naar het
debat kijkt, dan zit je mis. Vanuit de publieke tribune wordt van
alles naar de politici geroepen. O ja, ook de tribune is verdeeld
tussen de twee kampen. Die scheidslijn is voor leken niet direct
zichtbaar, want ik wist het te presteren om aan de verkeerde
kant plaats te nemen..’
Vanwege de kleine samenleving kent vrijwel iedereen elkaar.
Alles is hier dan ook met elkaar verweven. Elke ochtend staan
er zo’n twintig mensen te wachten bij de parkeerplaats van de
ministers, omdat de afhandeling van een vergunning door een
ambtenaar bijvoorbeeld te lang duurt. Omdat stemmen
kostbaar zijn, doet een minister er alles aan om de burgers
tevreden te houden. Dat is wel heel apart om dat te zien’.
Kom je daar ook op de lijst staan?
‘Nou, dat is niet mijn directe ambitie hoor. De minister-president
heeft wel gevraagd of ik volgend jaar terug wil komen om
zijn verkiezingscampagne te ondersteunen. Hij zal gaan
strijden voor zijn derde termijn als minister-president. Wij
zullen dan vooral kijken hoe we de Nederlanders die naar
Aruba zijn geëmigreerd ook kunnen overtuigen om te stemmen
op de AVP. Dat is een leuke uitdaging’.
Je vertelde me ook dat je namens het CDA had gesproken op
een begrafenis?
‘Inderdaad. Dat was zo’n bijzonder moment. In de ochtend van
de nieuwe werkweek hoorde ik dat Mito Croes was overleden.
Hij heeft in zijn politieke leven veel betekend voor Aruba, in
zijn rol als statenlid, minister, minister van de Nederlandse
Antillen, gevolmachtigde minister van Aruba en lid van de Raad
van State van het Koninkrijk. Tevens stond hij voor het CDA op
de kandidatenlijst voor de Europese Parlementsverkiezingen,
maar hij kreeg helaas te weinig voorkeurstemmen. De ministerpresident
was een goede vriend van Croes en besloot de
werkzaamheden gedurende de gehele week neer te leggen.
Ook dat hoort bij de cultuur van Aruba: men neemt de tijd om
het leven van iemand te eren. In de avond was er een partijbijeenkomst
in het partijhuisje waar we afscheid namen. >>
26 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
27

CDJA INSIDE
BEELD: DIRK HOL
Voor de begrafenis had de minister-president gevraagd of ik
een woordje wilde houden namens het CDA. Na contact te
hebben gehad met Ruth Peetoom, Jan-Peter Balkenende, Ernst
Hirsch Ballin en Hans Hillen heb ik een speech geschreven en
deze op de begrafenis voorgedragen. Dat was een heel
grote eer’.
Welke les is je het meest bijgebleven van jouw
Aruba avontuur?
‘Op kantoor riep ik vaak ‘mañana mañana’ omdat het een goed
beeld geeft van de Arubaanse cultuur. Ik heb daar geleerd dat je
zaken ook los kunt laten en jezelf vaak minder druk hoeft te
maken, want uiteindelijk komt toch alles goed. Dat was niet
makkelijk om in die houding om te schakelen.
Een goed voorbeeld is de tweedaagse sessie waar ik het eerder
over had. Op de uitnodiging stond dat iedereen om zeven uur ‘s
avonds aanwezig moest zijn. En wat denk je? Op de collega’s na
was er op dat moment helemaal niemand. Ik begon mij ernstig
zorgen te maken omdat ik natuurlijk wilde dat de ministerpresident
kon zien dat er een mooie avond was voorbereid.
Gelijk werd ik gerustgesteld door mijn collega’s: ‘Remco, het
komt allemaal goed. Wij doen het hier gewoon wat rustiger’.
Het klopte gelukkig wel: langzamerhand stroomde de zaal vol
met mensen en na dertig minuten konden we dan (voor mij
eindelijk) beginnen met de avond’.
De stage was helemaal geslaagd dus?
‘Ja, volkomen. Ik voelde me daar echt thuis, vooral omdat
iedereen oprecht gastvrij en vriendelijk is. Ik was zelfs uitgenodigd
bij de verjaardag van de minister-president. Met zijn First
Lady, de familieleden en de buurtgenoten heb ik een onvergetelijke
avond gehad. Daar weten ze pas echt wat feesten is.
Ik ben de minister-president en mijn collega’s zo dankbaar dat
zij mij zo goed hebben opgevangen. Ik heb veel nieuwe dingen
geleerd en ik heb veel mensen leren kennen. Ik ben van de
Arubanen en van hun prachtige eiland gaan houden.
Heb je ook nog vrije tijd gehad?
‘Ik heb heerlijk genoten, ja. Plezier en werk gingen dan ook
hand in hand samen. Zo is het een groot gebruik om op de
vrijdagmiddag naar happy hour te gaan. Na werktijd vierde ik
vakantie en gingen we zwemmen. Ik heb er veel vrienden
gemaakt en ook al ben je daar maar relatief kort, je voelt jezelf
geen toerist. Zo gingen wij elke avond naar de Arubaanse
tentjes toe om de echte cultuur te proeven. Wat een gezelligheid
daar, dat mis ik nog elke dag’.
Heb je nog tips voor ons?
‘Ik zou iedereen aanraden om zich te verdiepen in wat het
Koninkrijk der Nederland inhoudt; het is namelijk veel meer
dan alleen Nederland. Er zijn genoeg Nederlanders die
misschien zelfs niet weten dat Aruba bij ons hoort. In het
onderwijs moeten wij meer aandacht gegeven aan de verschillende
eilanden en de bijzondere gemeentes. Bovendien kunnen
we ook enorm veel van Aruba leren, want op sommige
terreinen lopen zij echt ver voor op Nederland. Dat mag ook
zeker gezegd worden’.
‘Wat een
gezelligheid
daar, dat mis
ik nog elke dag’
In memoriam:
Piet de Jong
Op 27 juli jongstleden overleed de oudste
nog levende ex-premier van Nederland:
Petrus Josef Sietse (Piet) de Jong op
101-jarige leeftijd. Namens de Katholieke
Volkspartij was hij premier van Nederland
tussen 1967 en 1971. In deze onstuimige
periode wist De Jong, gesteund door
voorspoedige economische groei en zijn
eigen leiderschapskwaliteiten, zijn kabinet
tussen de klippen door te manoeuvreren en
in veilige haven te krijgen.
Door Jorden van der Haas
staatssecretaris van Defensie. Via het ministerschap op
Defensie tussen 1963 en 1967 werd hij, als relatieve verrassing,
de nieuwe premier van Nederland.
PREMIER VAN NEDERLAND
Tijdens zijn regeerperiode was het kabinet-De Jong stabiel en
deed het meer dan slechts ‘op de winkel passen’, zoals weleens
over deze jaren wordt gezegd. Het programma van het kabinet
was ambitieus, bijvoorbeeld met de ‘completering’ van de
verzorgingsstaat en het hoofd bieden aan allerhande binnenen
buitenlandse problemen.
Als we dit kabinet en de omgang met jongeren in beschouwing
nemen, dan zien we een divers en tegelijkertijd dynamisch
beleid. Naast ‘rustige jongeren’, kreeg De Jong ook te maken
met provo’s, kabouters en de bezetters van het Maagdenhuis in
1969. Deze onrust probeerde De Jong te neutraliseren door de
instelling die hij zelf ‘verend opvangen’ noemde: geen ijzeren
vuist, niet meebuigen, maar iets daar tussenin.
BIOGRAFIE
Piet de Jong werd op 3 april 1915 geboren te Apeldoorn als zoon
van een treinmachinist. Na de Hogere Burgerschool trad De
Jong in 1931 toe tot de marine. Hier wist hij te promoveren tot
kapitein van de onderzeeboot Hr. Ms. Gelderland (1958). Al vrij
snel, namelijk in 1959, ‘riep’ de politiek hem en werd De Jong
De bezetting van het Maagdenhuis duurde slechts vijf dagen,
maar zorgde wel voor een van de belangrijkste wetten van die
tijd: de Wet Universitaire Bestuurshervorming van 1970,
geschreven door minister Gerard Veringa (KVP) van Onderwijs
en Wetenschappen. Deze wet was radicaal en zorgde voor een
grote democratisering van het universiteitsbestuur. >>
28 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
29

Dit proces is later, in 1997, overigens ‘gemoderniseerd’. Hetgeen
neerkomt op het gedeeltelijk terugdraaien ervan. Eveneens
nieuw was het inspraaktraject waarin deze wet vanaf dan aan
in ging voorzien: door middel van een ‘voorontwerp van wet’
konden burgers aan de voorkant meedenken over de wet in
plaats van achteraf oordelen.
DE JONG EN ‘DE JAREN ZESTIG’
‘De jeugd’ was vaak een onderwerp van gesprek tijdens de
periode van De Jong. Partijen in de Tweede Kamer refereerden
vaak en graag aan de ‘nieuwe waarden van de jaren zestig’.
Het waren echter niet jongeren zelf die dit deden, maar juist de
zittende politici. De Nederlandse historicus James Kennedy
noemt deze opstelling de ‘nieuwe redelijkheid’. De ministersploeg
van De Jong kende een aantal van deze ‘nieuwe redelijken’,
onder meer premier De Jong zelf, maar ook de ministers
Marga Klompé (KVP, Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk
Werk), Carel Polak (VVD, Justitie) en de reeds genoemde Gerard
Veringa. Het verwijt een ‘regentenmentaliteit’ te hebben, iets dat
veel Kamerleden en ministers in die tijd te horen kregen, ging bij
hen in ieder geval niet op. Dit toont opnieuw aan dat het
kabinet-De Jong niet enkel ‘op de winkel paste’.
NA HET PREMIERSCHAP
Nadat De Jong zijn kabinetstermijn had uitgediend, was hij van
1971 tot 1974 fractievoorzitter van de KVP-fractie in de Eerste
Kamer. Nadien was de politieke rol van Piet de Jong uitgespeeld,
hoewel hij zich op spaarzame momenten liet horen en/
of zien. Dit was eigenlijk alleen als hij vond dat het echt niet
anders kon. Op het inmiddels vermaarde formatiecongres in
Arnhem (2010) moest hij ‘op [zijn] oude dag meemaken, dat de
hand wordt gelicht met de godsdienstvrijheid’. Ook op late
leeftijd was hij nog een man van zijn principes.
Ondanks dat de meeste van ons Piet de Jong nooit hebben zien
optreden als minister en minister-president, kan zijn beleid, maar
ook zijn manier van regeren en problemen aanpakken, voor ons
als voorbeeld dienen. Bescheiden maar doortastend, flexibel
maar niet zonder ruggengraat, het zijn precies die eigenschappen
die ook vandaag de dag zo gewenst zijn in de politiek.
Kijk de bekende woorden van Piet de Jong
uit Arnhem terug via deze link:
https://www.youtube.com/watch?v=HFJ5LSRa0nw.
Bekijk op internet eveneens het korte interview
van Ruth Peetoom en Sybrand Buma op
De Jongs honderdste verjaardag:
https://www.youtube.com/watch?v=BKlo88FAxCg
30 CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
COLOFON
Colofon
Interruptie is een uitgave van het CDJA
en verschijnt vier keer per jaar onder
verantwoordelijkheid van de CDJAredactiecommissie
bestaande uit:
Hoofdredacteur:
Mitchell van Waaij
(Eind)redactie:
Joyce Esser
Carina van Os
Jacob van de Beeten
Derek Groot (commercieel redacteur)
Adviserend lid:
Jorden van der Haas (DB)
Aan deze editie werkten mee:
Remco van Dooren, Lotte Schipper, Lisanne
Spanbroek, Arjen Veenman, Gerben ter Veen
& Julius Terpstra.
Foto’s:
Dirk Hol & Leonard Walpot
Diversen
Ontwerp en lay-out:
Studio Piraat (bno),
Den Haag
Druk:
SENEFELDER MISSET B.V.
Doetinchem
Contactgegevens hoofdredacteur:
Mitchell van Waaij
tel. +31 (0)6 53 91 30 83
hoofdredacteur@cdja.nl
Abonnement:
12,50 euro (4 nrs.) Leden van het
CDJA ontvangen Interruptie gratis.
Advertentiemogelijkheden
op aanvraag.
De redactie behoudt zich het recht voor
stukken te weigeren, te redigeren of in
te korten. Inzending geeft de redactie
het recht een bijdrage ook via internet,
databank of anderszins openbaar te
maken. Eventuele auteursrechten
blijven berusten bij de schrijver.
CDJA - INTERRUPTIE - NR. 3
Dit ledenblad is gedrukt op milieuvriendelijk papier.
CDJA SECRETARIAAT
Bezoekadres
Buitenom 18
2512 XA Den Haag
Postadres
Postbus 30453
2500 GL Den Haag
tel. +31 (0)70 34 24 851
secretariaat@cdja.nl
DAGELIJKS BESTUUR
Voorzitter
Julius Terpstra
+31 (0)6 229 02 489
voorzitter@cdja.nl
Secretaris
Jorden van der Haas
+31 (0)6 20 47 45 02
secretaris@cdja.nl
Penningmeester
Ard Warnink
+31 (0)6 237 87 760
penningmeester@cdja.nl
Communicatie en Campagne
Tom van den Brink
+31 (0)6 51 34 51 56
communicatie@cdja.nl
Politiek en Internationaal
Gerben ter Veen
+31 (0)6 23 26 14 02
politiek@cdja.nl
Ledenwerving & Ledenbinding
Lisanne Spanbroek
+31 (0)6 43 07 54 00
organisatie@cdja.nl
www.cdja.nl
http://twitter.com/CDJA
http://twitter.com/CDJAInterruptie
www.cdja.nl
www.twitter.com/
CDJAInterruptie
LEDEN
WERVEN
LEDEN
Het CDJA is een politieke
jongerenorganisatie
speciaal voor jongeren
die zich naast hun studie
of baan willen met politiek
bezig willen houden. Jij
bent natuurlijk al lid, maar
je kent vast wel mensen in
jouw eigen omgeving die
zich net als jij willen
inzetten voor de toekomst
van jongeren. Als je dit
kaartje opstuurt ontvangen
jullie allebei een cadeau.
Sta je te discussiëren over
wat er om je heen gebeurt,
wacht dan niet langer en
maak ook je vrienden lid
van het CDJA. Kijk voor
meer informatie over deze
actie op: www.cdja.nl
ALGEMEEN BESTUUR
Drenthe
Robin Baas
robin.baas@home.nl
Flevoland
Andries Fikkert
acfikkert@gmail.com
Fryslân
Giancarlo Formica
giancarloformica058@hotmail.com
Gelderland
Robert Klaassen
robert_klaassen@kpnmail.nl
Groningen
Hinke de Groot
hinkedegroot@hotmail.com
Limburg
Wouter IJpelaar
wouter.ijpelaar@gmail.com
Noord-Brabant
Jules Verstraten
jules_verstraten@hotmail.com
Noord-Holland
Renate Wijmenga
renatewijmenga@gmail.com
Overijssel
Marc Dorst
marcdorst93@gmail.com
Utrecht
Berj Khassab
b.s.khassab@gmail.com
Zeeland
Job van den Broek
jobvandenbroek27@gmail.com
Zuid-Holland
Martijn Sanders
martijn.f.sanders@gmail.com
Vrijgekozen
René Linde
rené.linde@gmail.com
Hans van den Heuvel
hpl.vandenheuvel@gmail.com
Berent Stapelkamp
b.stapelkamp@gmail.com
Maak je vrienden lid van het CDJA!
Jullie ontvangen allebei een (welkomst-)cadeau!
Na je aanmelding nemen we contact met je op en sturen we een lidmaatschapformulier
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
TEL:
EMAIL- ADRES:
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
TEL:
EMAIL- ADRES:
Nieuw lid:
Lid:
WERKGROEPEN
OCW
Eline Wester
ocw@cdja.nl
JBB
Gineke Wiggers (vertrekt)
jbb@cdja.nl
BZD
Ruben Oldenhof
bzd@cdja.nl
Europa
Walter Reitsma
europa@cdja.nl
SEF
Robbert Rademakers
sef@cdja.nl
VWS
Justus Smit
vws@cdja.nl
MIL
Arjen Veerman
mil@cdja.nl
COMMISSIES
Vormingscommissie
Thomas van Meijeren
vocie@cdja.nl
Redactiecommissie
Mitchell van Waaij
hoofdredacteur@cdja.nl
Organisatiecommissie
Sabrina Besuijen
oc@cdja.nl
Promotiecommissie
Robert de Wit
promotiecommissie@cdja.nl
HRM-commissie
Erik Nijskens
hrm@cdja.nl
Internationaal Secretaris
Lotte Schipper
lad.schipper@cdja.nl
Lidmaatschap opzeggen? Stuur een e-mail naar onze secretaris: secretaris@cdja.nl

Terpstra’s TOUCH
De verkiezingen staan voor de deur en aan het CDJA de belangrijke taak om
een positieve bijdrage te leveren aan de CDA campagne. Deze bijdrage
leveren we allereerst op de kandidatenlijst. Er zijn mooie plekken voor
oud-CDJA-voorzitter Harry van der Molen (8), het Groningse raadslid Anne
Kuik (11) en ik zelf op plek 23. Het is lang geleden dat zoveel CDJA’ers op
verkiesbare plekken stonden. Hier mogen we als vereniging dan ook trots op
zijn! Een thema voor de verkiezingscampagne zou ik er graag willen
uitpikken: onderwijsvrijheid.
Er zijn natuurlijk nog tal van thema’s te benoemen waar jongeren er bekaaid
vanaf komen. Echter lijkt de vrijheid van onderwijs een thema te worden deze
verkiezingen. De bekostiging van bijzondere scholen door de staat is namelijk
veel liberalen een doorn in het oog. Talkshowhost en zelfbenoemde liberaal
Arjen Lubach lijkt op oorlogspad en vindt het belachelijk dat niet-openbare
scholen kinderen mogen weigeren en onderwijs geven dat ‘de wetenschap’
niet per se ten goede zou komen. Onze vrienden van de JOVD beloonden
Lubach voor deze visie zelfs met de titel ‘Liberaal van het jaar’. Het geeft maar
weer eens aan dat liberalen alleen staan voor hun eigen vrijheden en deze
niet willen toekennen aan anderen. Hoe liberaal is dat eigenlijk?
Exact een eeuw na het verkrijgen van de onderwijsvrijheid lijkt de discussie/
strijd weer in alle hevigheid te zijn losgebarsten. Artikel 23 is vastgelegd in de
Grondwet en is dus een recht. Grondrechten zijn er voornamelijk om mensen
te beschermen tegen een te grote dominantie van de overheid. Een grondrecht
creëert de vrijheid om op eigen wijze invulling te kunnen geven aan, in dit
geval, de opvoeding. Onderwijs is zeker een onderdeel van de opvoeding en is
wat mij betreft ook meer dan harde rekensommen of topografie. Je leert in het
onderwijs namelijk ook over hoe je later functioneert in de maatschappij,
inclusief alle bijbehorende rechten en plichten. Daarnaast is de vrijheid van
onderwijs niet alleen ‘eigendom’ van Kuyper, schoolbesturen of enkel christendemocraten:
het is vooral de vrijheid van ouders om een school te stichten of
zelf te kiezen op basis van hun godsdienstige, levensbeschouwelijke of
pedagogische visie. Het is mij een raadsel waarom nu juist liberalen vanuit de
staat deze vrijheden willen reguleren.
Uiteraard moet het onderwijs in Nederland aan bepaalde verplichtingen
voldoen. Dat onderschrijf ik van harte. Via die weg zouden bijvoorbeeld ook
scholen met extreme denkbeelden aangepakt kunnen worden. Het volledig
afschaffen van de vrijheid van onderwijs gaat hierin veel te ver. Is er een
probleem dat daarmee wordt opgelost? Creëert dat een fijne samenleving? Ik
zou de liberalen de volgende suggestie willen meegeven: is het niet een idee
om openbare scholen af te schaffen? Vrijheid bij de ouders en los van de staat.
Lijkt me bijzonder liberaal!
www.cdja.nl
Julius Terpstra
Voorzitter CDJA