Mensen maken de Stad - Movisie

Mensen maken de Stad
Een veilige, schone buurt, waar mensen
respectvol met elkaar omgaan. Dit
klinkt simpel, maar in veel straten in
Nederland is dit ver van de realiteit.
‘Mensen willen wel zo’n straat, maar
weten niet waar zij moeten beginnen
en hoe zij anderen kunnen motiveren.
Door het project ‘Mensen maken de
stad’ in Rotterdam is hier verandering
in gekomen.’ In steeds meer straten
maken bewoners straatafspraken met
elkaar. Straatafspraken zijn eenvoudige
en praktische afspraken waarmee
bewoners bijdragen om hun straat
vriendelijk, veilig en schoon te maken.
Mensen maken de Stad (MMS) is ontstaan vanuit het
Opzoomeren. Eind jaren tachtig namen actieve bewoners in
de Opzoomer straat het heft in handen om onderling con-
tact met hun buren te verbeteren. Het belang hiervan werd
in Rotterdam zo breed onderkend, dat er tegenwoordig
jaarlijks 1.700 tot 1.800 straten deelnemen aan het
Opzoomeren. MMS is een recentere toevoeging aan deze
aanpak. Beide programma’s zijn bedoeld om de sociale
samenhang en het actieve burgerschap op straatniveau te
versterken. Gezamenlijk worden ze aangeduid met ‘de
Rotterdamse straataanpak’.
Sociale samenhang
Met de interventie MMS wordt sociale samenhang en actief
burgerschap ontwikkelt in straten waar dit niet of nauwe-
lijks aanwezig is. Welke samenhang er in een straat mo-
gelijk of nodig is, en in welke mate, wordt door de straat
bepaald. In sommige straten is ‘kennen en gekend worden’
voldoende, in andere straten wil men ook problemen
aanpakken. Het streven is om het netwerk van bewoners
in de straat te vergroten, waardoor zij meer grip op de
straat krijgen en meer gebruik kunnen maken van elkaars
talenten en mogelijkheden. In andere woorden: ze worden
‘goeie buren’. Hoe sterker de binding, het vertrouwen en
de wederkerigheid tussen bewoners, hoe verder de straat
klimt op de zogeheten straatladder. De treden van de
ladder lopen van -2 tot + 7. Wanneer een straat zich op
trede -2 bevindt, is er sprake van agressief gedrag in de
straat. Op trede 0 is er onverschilligheid, op trede + 5
worden leefregels afgesproken en zo gaat het door tot en
met trede + 7. Elke trede staat voor een bepaalde mate aan
sociale cohesie en actief burgerschap.
lees verder >

‘Afspraken maken met je buurtjes is wel zo handig’
Straatafspraken
Hoewel MMS ook straatactiviteiten stimuleert, richt het
zich vooral op het maken van straatafspraken tussen bewo-
ners. Iedere straat heeft twee soorten afspraken: ten eerste
de afspraken tussen bewoners over onderlinge omgang,
gedrag op straat en zorg voor de straat. Ten tweede de
afspraken tussen de straat en de omgeving (instellingen,
diensten en corporaties) waarmee de invoering en handha-
ving van de afspraken tussen bewoners ondersteund wor-
den. De afspraken worden gebundeld in een zogeheten
straatagenda. De straatafspraken moeten de verschillen
in houding en gedrag tussen bewoners van verschillende
culturen, generaties en leefstijlen overbruggen.
Werkwijze
De werkwijze van MMS kent drie fases: de sociale diagnose,
de startfase en de realisatiefase. Gedurende het traject krijgt
de straat ondersteuning vanuit het opbouwwerk en van in-
stellingen en diensten. Circa 60 tot 65 opbouwwerkers wer-
ken in Rotterdam met deze methode. In de sociale diagnose
interviewen twee opbouwwerkers zo veel mogelijk buurtbe-
woners en onderzoeken zij wat er in een straat speelt en of
MMS kans van slagen heeft. Ook bepalen zij op welke trede
van de straatladder de straat op dat moment staat. In de
startfase begint men met het opbouwen van een straatnet-
werk en het samenstellen van een groepje actieve bewoners
die het project willen trekken; de gangmakers. Huis aan huis
worden mogelijke straat afspraken besproken en men begint
met het invoeren en oefenen van de straatafspraken. Ook
wordt ontmoeting tussen bewoners georganiseerd, en pro-
beert men eigen initiatieven van bewoners aan te wakkeren.
Gedurende de realisatiefase is het opbouwwerk nog twee
jaar actief in de straat, maar wel minder intensief. Na twee
jaar moeten de bewoners zelf kunnen functioneren en biedt
het opbouwwerk alleen nog hulp en advies op beperkte
schaal. Aan het eind van ieder jaar vindt er een straatkeu-
ring plaats. Hierin wordt gekeken naar de voortgang van de
straat, de communicatie in de straat en de samenwerking
tussen de straat en de omgeving (instellingen).
Signaleren
Gaandeweg heeft MMS een georganiseerde signalerende
functie opgeleverd rond veiligheid, taal, inkomen, zorg en
andere problemen achter de voordeur. Deze signalerende
functie is gebaseerd op veelvuldige contacten met bewoners
die tijdens de uitvoering van MMS ontstaan. Wie huis aan
huis aanbelt – in sommige straten moet het opbouwwerk zo
ongeveer in de straat bivakkeren om contacten te kunnen
leggen met bewoners – komt van alles tegen. Onder leiding
van de deelgemeente ontstaan er tussen opbouwwerkers en
allerlei instanties steeds meer afspraken om op een georga-
niseerde wijze met deze signalen om te gaan.
Effecten
Jaarlijks doen er ongeveer vijfhonderd straten mee aan MMS.
De aanpak MMS is uitdagend, sfeervol en biedt bewoners
kansen om actief te worden op straatniveau. Door de assertieve
aanpak, slaagt MMS erin om de anonimiteit tussen bewoners
te doorbreken. Naleving van de straatregels en ook de wette-
lijke regels leidt ertoe dat onprettige gedragingen in de straat
afnemen. Mensen spreken elkaar eerder aan en ook de grotere
betrokkenheid met elkaar draagt ertoe bij dat mensen minder
negatief gedrag vertonen. Bewoners hebben cultureel kapitaal
ontwikkeld en zijn niet alleen meer tevreden met de straat
en de omgang met andere bewoners, maar ze zijn vooral ook
meer tevreden met hun eigen woning. Een ander effect is dat in
ongeveer twee derde van de straten het vertrouwen is toegeno-
men ten opzichte van professionals en organisaties.
www.opzoomermee.nl
Professionaliteit Verankerd
Deze publicatie is ontwikkeld als één van de onderdelen van het
project Professionaliteit Verankerd. Het project Professionaliteit
Verankerd maakt deel uit van het VWS programma Beter in Mee-
doen dat een kwaliteitsimpuls wil geven aan de uitvoering van
de Wmo. Dit gebeurt door kennis beschikbaar te stellen waarmee
gemeenten, uitvoerende instellingen in wonen-zorg-en welzijn,
professionals, organisaties op het gebied van vrijwillige inzet, ac-
tieve burgers en cliënten optimaal kunnen werken aan het succes
van de Wmo. Het is een samenwerkingsproject van de MOgroep,
VGN, GGZ Nederland, ABVAKABO FNV, NVMW, Phorza en BON en
het project wordt uitgevoerd door MOVISIE Beroepsontwikkeling.
Kijk voor deze publicatie en een uitgebreide beschrijving van de
good practice op www.movisie.nl/professionaliteitverankerd.
Postbus 19129 * 3501 DC Utrecht * T 030 789 20 00
F 030 789 21 11 * www.movisie.nl * info@movisie.nl