A15202 Kynoch Success stories & articles AFR PRINT
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Verhoogde opbrengs<br />
met verbeterde<br />
effektiwiteit<br />
Gepubliseer in SA Graan – April 2016<br />
Dr. Johan van Biljon, <strong>Kynoch</strong> Kunsmis<br />
Die Suid-Afrikaanse graanprodusent<br />
het opbrengs oor tyd betekenisvol<br />
verhoog met verbeterde praktyke en<br />
produkte. Hierdie prestasie is nog meer<br />
merkwaardig as ons relatiewe lae en<br />
wisselvallige reënval in ag geneem word.<br />
Opbrengsverhoging<br />
Indien daar na opbrengs oor tyd gekyk<br />
word, was mielie-opbrengs gedurende<br />
1920 ongeveer 0,5 t/ha. Die opbrengs<br />
(vyf jaargegroepeerde opbrengs – dit<br />
wil sê elke punt is die gemiddelde<br />
nasionale opbrengs vir die voorafgaande<br />
vyf jaar) het geleidelik toegeneem tot<br />
ongeveer 1 t/ha gedurende 1960, wat<br />
‘n opbrengsverhoging van ongeveer<br />
12,5 kg/ha per jaar beteken. Die tydperk<br />
vanaf 1960 tot 2015 het veel beter groei<br />
getoon en kan hoofsaaklik in vier tydperke<br />
(Grafiek 1) verdeel word:<br />
Tydperk 1: 1960 tot 1970<br />
Gedurende hierdie tien jaar-periode het<br />
die gemiddelde opbrengs van ongeveer<br />
1 t/ha tot ongeveer 1,4 t/ha gestyg, wat<br />
‘n opbrengsverhoging van ongeveer<br />
40 kg/ha per jaar beteken – aansienlik<br />
hoër as die 12,5 kg/ha per jaar van<br />
die vorige 40 jaar. Gedurende hierdie<br />
tydperk het kragtiger trekkers met<br />
gevolglike dieper ploegbewerking begin<br />
toeneem. Die gevolg hiervan was dat<br />
meer organiese materiaal afgebreek is<br />
en meer voedingstowwe vir die gewasse<br />
beskikbaar geraak het. Die voordeel<br />
hiervan was dat opbrengs verhoog het,<br />
maar dat die organiese materiaalinhoud<br />
van die grond, met nadelige effekte,<br />
verlaag het. Gedurende hierdie tydperk is<br />
bastermielies ook bekend gestel – wat ook<br />
‘n bydrae tot die verhoging in opbrengs<br />
gemaak het.<br />
Tydperk 2: 1970 tot 1980<br />
Gedurende hierdie tien jaar het die opbrengs<br />
van ongeveer 1,4 t/ha tot ongeveer<br />
2,1 t/ha gestyg. Hierdie styging is ongeveer<br />
70 kg/ha per jaar – wat nog hoër as die<br />
vorige tien jaar was. Gedurende hierdie<br />
tydperk is daar veral op bemestingsnavorsing<br />
gekonsentreer. Bemestingsriglyne is vir<br />
verskillende gewasse ontwikkel en veral<br />
mielienavorsing het baie aandag geniet.<br />
Na aanleiding van hierdie navorsing<br />
is grondontledings, met gevolglike<br />
bemestingsbeplanning (met inagneming<br />
van die voedingstofstatus van die<br />
grond en ook die beplanningsopbrengs),<br />
al hoe meer gebruik. Die gebruik van<br />
stikstof as topbemesting is ook al hoe<br />
meer gebruik, wat dan ook ‘n bydrae tot<br />
die verhoging in opbrengs gemaak het.<br />
Tydperk 3: 1980 tot 1995<br />
Gedurende hierdie 15 jaar het die opbrengs<br />
op ongeveer 2,1 t/ha sywaarts beweeg. Dit<br />
is dan ook gedurende hierdie tydperk wat<br />
sanksies teen Suid-Afrika ingestel is.<br />
Voedselsekerheid was krities en die<br />
regering het uit hulle pad gegaan om veral<br />
mielieproduksie aan te moedig. Dit het<br />
meegebring dat mielies ook op marginale<br />
gronde, wat nie vir mielieproduksie geskik<br />
is nie, geplant is. Hierdie “swakker” gronde<br />
het dan veroorsaak dat die gemiddelde<br />
opbrengs nie gestyg het nie. Die sanksies<br />
het ook tot gevolg gehad dat nuwe<br />
tegnologie nie die land binnegekom het<br />
nie en daar eers tot die volgende tydperk<br />
gewag moes word voordat hierdie nuwe<br />
tegnologie ‘n bydrae tot verhoogde<br />
opbrengs kon maak.<br />
Tydperk 4: 1995 tot 2015<br />
Gedurende die afgelope 20 jaar is ongekende<br />
verhoging in mielie-opbrengs behaal.<br />
Die opbrengs het van ongeveer 2,1 t/ha<br />
tot ongeveer 4,4 t/ha gestyg. Dit gee ‘n<br />
ongekende verhoging van ongeveer<br />
115 kg/ha per jaar, die hoogste in die<br />
geskiedenis tot nou toe. Een van die groot<br />
veranderings gedurende hierdie tydperk<br />
was die instelling van die vryemarkstelsel.<br />
Oornag het die speelveld verander en moes<br />
aanpassings gemaak word om te kan oorleef.<br />
Een van die aanpassings was om marginale<br />
gronde uit mielieproduksie te onttrek. Dit<br />
het meegebring dat mielies net op die beter<br />
gronde geplant is – wat ‘n groot bydrae tot die<br />
verhoging in mielie-opbrengs gemaak het.<br />
Die bekendstelling van die nuwe<br />
generasie kultivars, naamlik genetiesgemodifiseerde<br />
organismes, het ‘n totaal<br />
nuwe dimensie aan gewasverbouing gegee.<br />
Die opbrengspotensiaal van kultivars het<br />
oornag gestyg en ander nuwe tegnologie<br />
is in plek gestel om hierdie potensiaal<br />
te benut. Nie net is daar meer en meer<br />
van bewaringsbewerkingspraktyke<br />
gebruik gemaak nie, maar is tegnologie<br />
soos presisieboerdery ingespan om<br />
gewasproduksie meer effektief te maak.<br />
Bemestingspraktyke is ook aangepas en<br />
nuwe produkte is ontwikkel om hierdie<br />
nuwe potensiaal te benut.<br />
18<br />
<strong>Kynoch</strong> – Artikel<br />
<strong>A15202</strong> <strong>Kynoch</strong> <strong>Success</strong> <strong>stories</strong> & <strong>articles</strong> <strong>AFR</strong> 3.indd 18<br />
12/9/16 11:35 AM
Change language