Voorstudie 35: Organen en rechtspersonen rondom de centrale

kader van de toepassinq van de Wet AHOB ontwikkelde juris-
prudentie, voor zover deze jurisprudentie een colleqe als
een orqaan heeft aanqemerkt. In de tweede plaats is afqeqaan
op de taakomschrijvinq van orqanen, zoals die in verschil-
lende orqanisatiereqelinqen (0.a. in statuten van stich-
tinqen) is opqenomen. Daarvoor is onder meer qebruik qemaakt
van de enquste. Lanqs deze weq is een aantal besturen van
overheidsstichtinqen en vennootschappen als subsidierend
orqaan aanqemerkt. Er blijven op dit terrein overiqens
twijfels bestaan, omdat het qrensqebied tussen de subsidie
als administratiefrechtelijke beschikkinq en de rechtshande-
ling naar burqerlijk recht (qeldleninq a1 dan niet onder
qunste voorwaarden) zeer vaaq is.
4.3.2 ;n~tg;J~~g-gn-gpgjch_t~ny
Bij de beschrijvinq van de oorspronq van de
orqanen maken wij een onderscheid tussen het toedelen van de
bevoeqdheden enerzijds ("instellinq", zie hierover 4.3.1) en
het qeven van orqanisatiereqels en het in leven roepen van
de orqanisatie anderzi jds ("oprichting") . B ij onqeveer 85%
van de cateqorieen orqanen is er direct een wettelijke basis
aanwijsbaar; in de overiqe qevallen is er qeen directe wet-
telijke bepalinq waarop de bevoeqdheden berusten: in dat
qeval kunnen bevoeqdheden berusten op een van een wet afqe-
leide AMvB of MB; zij kunnen ook berusten op een artikel uit
de Ri jksbeqroting.
Van de bestaande cateqorieen orqanen zijn er
slechts 15 ingesteld voor 1945. In het eerste na-oorloqse
decennium werd dat aantal ruim verdubbeld (een toename met
21 cateqorieen); daarna is vooral in de periode 1965-1974
een qroei te zien: in dat tiental jaren werden 35 cateqo-
rieen orqanen inqesteld. Die uitbreidinq heeft vooral
plaatsqevond,en bij de ministeries van Cultuur, Recreatie en
Maatschappelijk Werk en van Volksgezondheid en Milieuhyqiene.
De oprichtinq van de organisaties en orqanisa-
tie-onderdelen staat in principe 10s van de instellinq van
het ambt. Het blijkt dat veelvuldiq qebruik wordt gemaakt
van orqanisaties en onderdelen daarvan die opqericht zi~n
door particulieren en particuliere orqanisaties, dat wil
zeqgen door anderen dan overheidsorqanen (zie tabel 5). Er
zijn 289 particuliere orqanisaties met qezaqsbevoeqdheden
bekleed, hetzij rechtstreeks (94 orqanisaties), hetzij na
erkenninq of toelating (195). 260 orqanen zijn door
bestuursorqanen van de centrale overheid opqericht; de Staat
is als rechtspersoon betrokken qeweest bij de oprichting van
16 rechtspersonen. Voorts zijn in 10 qevallen departementale
diensten aanqewezen. Ten slotte is er in 5 qevallen we1 een
bevoeqdheid, -maar zijn er qeen organisaties of orqanisatie--