Voorstudie 35: Organen en rechtspersonen rondom de centrale
Voorstudie 35: Organen en rechtspersonen rondom de centrale Voorstudie 35: Organen en rechtspersonen rondom de centrale
3. Vennootschappen waarin de overheid een overheersende invloed heeft. De volqende uitqanqspunten zijn hierbij qehanteerd. Bij qewone vennootschappen is als criterium van overheersende invloed aanqehouden meer dan de helft van de aandelen in handen van de Staat, bij zoqenaamde structuurvennootschappen een benoeminqsrecht bij een orqaan van de centrale overheid van de meerderheid van de raad van commissarissen. Slechts met een klein deel van de staatsdeelneminqen is dit het qeval. Voor de meer qedetailleerde criteria verwi jzen wij naar de handlei- dinq bij deel 11. Overiqens betekent een overheersende overheidsinvloed niet dat de vennootschap het alqemeen belanq kan of mag behartiqen. Besturen van vennoot- schappen dienen het vennootschapsbelanq te behartiqen. Uiteraard kan er we1 een alqemeen belanq in qeleqen zijn om een vennootschap in stand te houden. De rechtspersonen zijn opgenomen in deel I1 van dit inven- tarisatierapport. 2.3.3 Afg~egziggsprob&ggegi~b_ifunctiogg&e~ggga~igg~i~~ Aan het opstellen van een typoloqie als hiervoor in 3.2 gedaan, kleven we1 beperkinqen en bedenkin- qen. Men qaat er immers vanuit, dat de qecompliceerde maat- schappelijke werkelijkheid zich qewilliq laat herleiden tot bepaalde typen. Dat is echter niet steeds het qeval. Er zijn nu eenmaal vormen van bevoeqdheidsuitoefeninq die niet zo qemakkelijk zijn in te voeqen bij bepaalde typen. Lanqs de weq van de interpretatie is dan toch naar een indelinq qezocht, die overiqens niet steeds een keuze voor &n van de typen heeft inqehouden. Afqrenzinqsproblemen hebben zich met name voorqedaan ten aanzien van de volqende vraqen: 1. Behoort het orqaan a1 dan niet tot de overheid? 2. Is er sprake van het uitoefenen van overheidsbevoeqd- heden of van het deelnemen aan het rechtsverkeer als privaatrechteli jke rechtspersoon? , 3. Is er sprake van het uitoefenen van overheidsbevoeqd- heden of is er sprake van feitelijk handelen zoals advi- serinq? 4. Is er sprake van een rechterlijk college of een orqaan van het openbaar bestuur? 5. Is er sprake van een QQnhoofdiq onafhankelijk ambt of van een zelfstandiqe hierarchisch onderqeschikte ambte- naar? 6. Wanneer is er sprake van deleqatie/attributie en wanneer van mandaat? Hierna zal niet uitvoeriq op de afqrenzings- problemen worden inqeqaan; de qemaakte keuzes zullen summier worden toeqelicht. Hiervoor zij verwezen naar hoofdstuk 3. Een meer uitvoeriqe verantwoordinq zal worden opqenomen in
het eerder qenoemde rapport van het onderzoek (13). Ten slotte zij er op qewezen, dat een aantal orqanisaties zowel te ranqschikken is onder de orqanen met openbaar qezaq als onder de rechtspersonen. De zoyenaamde bifunctionele orqani- saties hebben wij dan ook in beide delen opqenomen. 2.4 Indelinq van de gegevens Met betrekkinq tot elk orqaan met openbaar qezag en elke rechtspersoon zijn de meest relevante qeqevens opqenomen. Voor wat betreft de orqanen met openbaar qezaq is gelet op: A. Instelling en oprichtinq Uiterst relevant is de vraaq welk orqaan nieuwe orqanen maq oprichten en daarvan de inrichting maq bepalen. Onder inrichtinq wordt de reqelinq van de orqanisatie verstaan, dus aspecten als doelstellinqen en taken, samenstellinq, bevoeqdheden, werkwijze, toezicht, rechtsbescherming, en dergeli jke. Het aspect van de instell ings- en irir ichtinqs- bevoeqdheid is direct van belang voor de beheersbaarheid van het differentiatieproces binnen de overheidsorqanisatie. B. Doelstellinq en taken Doelstellingen en taken zijn eiqenlijk niet specifiek juri- dische gegeveris. Toch geven zij een beeld van de betekenis van een bepaald orqaan in het qeheel van de bestuurstaak. Dat beeld is nodig om de andere gegevens betreffende dat orgaan te kunnen interpreter en. Doelstellingen kunnen in sommiqe gevallen ook een indicatie geven van de reikwijdte van bevoeqdheden, omda t z i j het terre in afgr enzen waar binnen en met welk doe1 bevoeqdheden mogen worden uitgeoefend. C. Bevoeqdheden Onder bevoegdheden wordt hier verstaan "overheidsbevoegd- heden", dat wil zeggen de bevoegdheid positief recht vast te leqqen en te handhaven. De aanweziqheid van een of meer overheidsbevoegdheden is bepalend geweest voor de opname van een orqaan in het publiekrechtelijke deel van de inventari- satie. Daarnaast zijn onder het kopje bevoegdheden ook die bevoegdheden qerekend, waarvan de uitoefening essentieel te achten is voor het kunnen bereiken van de doelstellingen en het verrichten van de taken, ondanks dat ze niet als typische overheidsbevoegdheden zijn aan te merken. Te denken valt hier aan adviesbevoeqdheden of andere bevoeqdheden tot feitelijk handelen. D. Samenstellinq en benoeminq Zodra er bevoeqdheden worden toegekend, rijst de vraaq wie deze bevoegdheden zal uitoefenen, dat wil zeggen welke ambtsdragers u iteindeli jk de bevoeydheid zullen uitoefenen. De legitimiteit van de besluiten van een orgaan worden in hoge mate bepaald door de mate van deskundiqheid, dan we1 (13) J.B. J.M. ten Berge, F.A.M. Stroink en H. Munneke, Spreidinq van overheidsgedraq, Alphen aan den Ri jn, Samsom, verschijnt in 1983.
- Page 2 and 3: ISBN 90 12 04310 7
- Page 4 and 5: Beroep en hezwaar Interne orqanisat
- Page 7: VEEL GEBRUIKTE AFKOKTINGEN At3 Nede
- Page 10 and 11: hiermee met name een heeld qeven va
- Page 12 and 13: Het inventarisatierapport vormt eve
- Page 14 and 15: een deel ook te maken met de onbeke
- Page 16 and 17: hierna opgenomen inventarisatie zij
- Page 18 and 19: Het juridische begrip dat in eerste
- Page 20 and 21: - colleqes die tevens orqaan zijn,
- Page 24 and 25: van representatlvltelt van de bij d
- Page 26 and 27: 3. HANDLEIDING VOOK DEEL I 3.1 Inle
- Page 28 and 29: In het qeval van cateqorale orqanen
- Page 30 and 31: Indien de vraqenlijst qeheel of qed
- Page 32 and 33: Economische Zaken (5) de meeste cat
- Page 34 and 35: onderdelen aanqewezen of bekend om
- Page 36 and 37: 4.4 Overheidsrechtspersonen 4.4.1 g
- Page 38 and 39: In 3 vennootschappen zijn laqere ov
- Page 40 and 41: een zelf standiqe taakuitoefeninq (
- Page 42 and 43: Tabel 1 Orqanen en rechtspersonen,
- Page 44 and 45: - VLW - SoZa 1. Instanties bevoeqdh
- Page 46 and 47: Tabel 5 Cateqorieen organen, naar j
- Page 48 and 49: Tabel 7 Cateqorieen orqanen, naar v
- Page 50 and 51: Tabel 9 Rechtspersoonlijkheid van d
- Page 52 and 53: Tabel 12 ~olitiek-bestuurlijke cont
- Page 54 and 55: TaDel 14 lncerne orqanisatie van ae
- Page 56 and 57: Tabel 16 Overheden als houders van
- Page 58 and 59: 5.5 Financien CWD Hoqer economisch
- Page 60 and 61: EZ 1.8 Daqelijks Bestuur van de Sti
- Page 62 and 63: - SoZa 1.5 Instanties, de minister
- Page 64 and 65: BuZa I .1 Adres/telefoon Oprichting
- Page 66 and 67: Ook een rechtspersoon kan directeur
- Page 68 and 69: ~erstrekking hulp onder beleids- en
- Page 70 and 71: Winst/verlies 1980 Rentesubsidie 19
het eer<strong>de</strong>r q<strong>en</strong>oem<strong>de</strong> rapport van het on<strong>de</strong>rzoek (13). T<strong>en</strong><br />
slotte zij er op qewez<strong>en</strong>, dat e<strong>en</strong> aantal orqanisaties zowel<br />
te ranqschikk<strong>en</strong> is on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> orqan<strong>en</strong> met op<strong>en</strong>baar qezaq als<br />
on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> rechtsperson<strong>en</strong>. De zoy<strong>en</strong>aam<strong>de</strong> bifunctionele orqani-<br />
saties hebb<strong>en</strong> wij dan ook in bei<strong>de</strong> <strong>de</strong>l<strong>en</strong> opq<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
2.4 In<strong>de</strong>linq van <strong>de</strong> gegev<strong>en</strong>s<br />
Met betrekkinq tot elk orqaan met op<strong>en</strong>baar<br />
qezag <strong>en</strong> elke rechtspersoon zijn <strong>de</strong> meest relevante qeqev<strong>en</strong>s<br />
opq<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Voor wat betreft <strong>de</strong> orqan<strong>en</strong> met op<strong>en</strong>baar qezaq is<br />
gelet op:<br />
A. Instelling <strong>en</strong> oprichtinq<br />
Uiterst relevant is <strong>de</strong> vraaq welk orqaan nieuwe orqan<strong>en</strong> maq<br />
opricht<strong>en</strong> <strong>en</strong> daarvan <strong>de</strong> inrichting maq bepal<strong>en</strong>. On<strong>de</strong>r<br />
inrichtinq wordt <strong>de</strong> reqelinq van <strong>de</strong> orqanisatie verstaan,<br />
dus aspect<strong>en</strong> als doelstellinq<strong>en</strong> <strong>en</strong> tak<strong>en</strong>, sam<strong>en</strong>stellinq,<br />
bevoeqdhed<strong>en</strong>, werkwijze, toezicht, rechtsbescherming, <strong>en</strong><br />
<strong>de</strong>rgeli jke. Het aspect van <strong>de</strong> instell ings- <strong>en</strong> irir ichtinqs-<br />
bevoeqdheid is direct van belang voor <strong>de</strong> beheersbaarheid van<br />
het differ<strong>en</strong>tiatieproces binn<strong>en</strong> <strong>de</strong> overheidsorqanisatie.<br />
B. Doelstellinq <strong>en</strong> tak<strong>en</strong><br />
Doelstelling<strong>en</strong> <strong>en</strong> tak<strong>en</strong> zijn eiq<strong>en</strong>lijk niet specifiek juri-<br />
dische gegeveris. Toch gev<strong>en</strong> zij e<strong>en</strong> beeld van <strong>de</strong> betek<strong>en</strong>is<br />
van e<strong>en</strong> bepaald orqaan in het qeheel van <strong>de</strong> bestuurstaak.<br />
Dat beeld is nodig om <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re gegev<strong>en</strong>s betreff<strong>en</strong><strong>de</strong> dat<br />
orgaan te kunn<strong>en</strong> interpreter <strong>en</strong>. Doelstelling<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in<br />
sommiqe gevall<strong>en</strong> ook e<strong>en</strong> indicatie gev<strong>en</strong> van <strong>de</strong> reikwijdte<br />
van bevoeqdhed<strong>en</strong>, omda t z i j het terre in afgr <strong>en</strong>z<strong>en</strong> waar binn<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> met welk doe1 bevoeqdhed<strong>en</strong> mog<strong>en</strong> word<strong>en</strong> uitgeoef<strong>en</strong>d.<br />
C. Bevoeqdhed<strong>en</strong><br />
On<strong>de</strong>r bevoegdhed<strong>en</strong> wordt hier verstaan "overheidsbevoegd-<br />
hed<strong>en</strong>", dat wil zegg<strong>en</strong> <strong>de</strong> bevoegdheid positief recht vast te<br />
leqq<strong>en</strong> <strong>en</strong> te handhav<strong>en</strong>. De aanweziqheid van e<strong>en</strong> of meer<br />
overheidsbevoegdhed<strong>en</strong> is bepal<strong>en</strong>d geweest voor <strong>de</strong> opname van<br />
e<strong>en</strong> orqaan in het publiekrechtelijke <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> inv<strong>en</strong>tari-<br />
satie. Daarnaast zijn on<strong>de</strong>r het kopje bevoegdhed<strong>en</strong> ook die<br />
bevoegdhed<strong>en</strong> qerek<strong>en</strong>d, waarvan <strong>de</strong> uitoef<strong>en</strong>ing ess<strong>en</strong>tieel te<br />
acht<strong>en</strong> is voor het kunn<strong>en</strong> bereik<strong>en</strong> van <strong>de</strong> doelstelling<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
het verricht<strong>en</strong> van <strong>de</strong> tak<strong>en</strong>, ondanks dat ze niet als<br />
typische overheidsbevoegdhed<strong>en</strong> zijn aan te merk<strong>en</strong>. Te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong><br />
valt hier aan adviesbevoeqdhed<strong>en</strong> of an<strong>de</strong>re bevoeqdhed<strong>en</strong> tot<br />
feitelijk han<strong>de</strong>l<strong>en</strong>.<br />
D. Sam<strong>en</strong>stellinq <strong>en</strong> b<strong>en</strong>oeminq<br />
Zodra er bevoeqdhed<strong>en</strong> word<strong>en</strong> toegek<strong>en</strong>d, rijst <strong>de</strong> vraaq wie<br />
<strong>de</strong>ze bevoegdhed<strong>en</strong> zal uitoef<strong>en</strong><strong>en</strong>, dat wil zegg<strong>en</strong> welke<br />
ambtsdragers u itein<strong>de</strong>li jk <strong>de</strong> bevoeydheid zull<strong>en</strong> uitoef<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
De legitimiteit van <strong>de</strong> besluit<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> orgaan word<strong>en</strong> in<br />
hoge mate bepaald door <strong>de</strong> mate van <strong>de</strong>skundiqheid, dan we1<br />
(13) J.B. J.M. t<strong>en</strong> Berge, F.A.M. Stroink <strong>en</strong> H. Munneke,<br />
Spreidinq van overheidsgedraq, Alph<strong>en</strong> aan d<strong>en</strong> Ri jn,<br />
Samsom, verschijnt in 1983.