Beleg van Naarden

IN L ElD I N G.
Onder de gemeente Nederhorst den Berg
woonde en werrkte in 1813 de kunstschilder
Pieter GerardUs van Os. Hij was 8 October
1776 geboren. als zoon van den schilder
en dichter Jan v. Os en Susanne de la
Croix, dochter van den doofstommen Haagschen
po·rtretschilderr van dien naam, die
ook zelf de schilderkunst beoefende. Het
onderrkht, dat hij en zijn jongere broeder
Georgius Jacobus Johannes van hun vader
mochten ontvangen, heeft al spoedig goede
vruchten gedragen. GeYnspireerd door Potters'
stier legde hij zich bij voorkeur toe
op bet teekenen van schilderijen van landschappen
met vee.
2 Maart 1800 huwde hij ElisabE'th Cornelia
Loncq. Om ·in bet ond·erhoud voorr zich
en zijn gezin te voorzien, gaf hij in AmsteTdam
teekenles, zonder daarom zijn
kunst te verwaarloozen; zoo behaalde hij
in 1808 een door koning Lodewijk uitgeloofden
prijs voor een schilderij, voorstellende
vee in een heuvelachtig landschap,
teTwijl Felix Me·ritis hem in 1810 d·en eereprijs
reikte voor een gekleurde teekening.
Aan den toenmaligen smaak van bet publiek
kwam hij tegemoet door bet vervaardigen
van. etsen naar schilderij en van
Ruysdael, Potter en Berghem, die blijkbaar
zeer gewaaTdeerd werden. Volgens Immerzeel,
die in vriendschappelijke relatie met
hem stond, heeft hij n.a 1812 niet meer geetst
1) . Deze meening is echter onjuist zoo
als aanstonds blijken zal.
Wanneer Van Os zich met zijn. gezin te
Nederho•:-st den Berg heeft gevestigd, is onbekend;
in ieder geval woonde hij er in
den herls·t van 1813, toen de Franschen bet
land begonnen te ontruimen. Blijkbaar was
hij een van de notabelen van het dorp,
l) J. Immerzeel Jr., De levens en werken
der Hollandsche en Vlaamsche kunstschilders
enz., Amsterdam 1842, blz. 286.
want de keus viel onmiddellijk op hem bij
de benoeming van officieren voor den inderhaast
in bet leven geroepen Landstorin.
Den 28sten November vertrok hij met een
vertrouwelijke zending naar Utrecht, waaT
hij bij de Wittevrouwenpoort de ee:-ste kozakken
aantrof; hieraan heeft bet schilderij:
,Het bin:nenkomen der kozakken te
Utrecht", dat hij in 1824 aan den Kei'zer
van Rusland aanbood, zijn ontstaan te danken.
Ook in de volgende maanden had hij
gelegenheid te over om bet ongewone gebeUITen
om hem heen schetsmatig op papier
vast te leggen. Toen de vaderlandsche
zaak gezegevierd had en de rust was teruggekeeTd,
werkte hij deze schetsen uit.
Het resultaat van dezen aTbe:d is een aantal
teekeningen, etsen en schilderijen, die
zich ·ten deele in 's Rijks Prentenkabinet en
het Rijksmuseum, ten deele in bet Raadhuis
van NaaTden bevincen. Het moet in zijn
bedoeling gelegen hel:>ben, zijn prentwerrk,
van een beknopte toelichting en inleiding
voorzien, ui't te geven; in een voorwoord
van bet manuscript, dat hij hiertoe reeds
had vervaardigd, vertelt hij n.l.: .,Eenige
prenten geetst hebbende van de schetzen,
welke ik ten tijde derr bloccade en van het
beleg de:r vesting Naarden ve