MAGAZINE

20
21
Sommige liedjes lijken inherent promiscue: dartel springen ze van de ene
naar de andere uitvoerder. Of het nou uit eerbied is, gebrek aan creativiteit
of puur commerciële motieven: als een liedje gecoverd blijft worden, zegt
dat iets over de intrinsieke kwaliteit van de compositie. Maar wanneer is een
cover geslaagd? En hoe is het om gecoverd te worden?
Door Jimmy Tigges
Frans Bauer die Rammstein zingt, vol Anneke Grönloh’s en Ronnie Tobers.
vuur en overtuiging. Bien étonné de se Voor muziekarcheoloog Arnold Rypens
trouver ensemble. Verrassingen waren is een cover of remake vooral interessant
als deze bekender is dan het origi-
niet uitgesloten in Giel Beelens coverhoekje
op 3FM, met soms een resultaat neel. Zijn credo: ‘It’s the song, not the
dat alle verwachtingen overstijgt. Een singer’. Zijn eindeloze zoektocht naar de
ander straf voorbeeld was de akoestische
uitvoering van Lykke Li’s I Follow vindt sinds 1982 zijn weerslag in radio-
bronnen van zulke covers, ‘the originals’,
Rivers door Triggerfinger, in 2012. Ingetogen,
maar intens. Het ritme subtiel Zijn plezier komt uit “het ontdekken of
programma’s, boeken en een website.
aangegeven met een mes tegen een herontdekken waar de mosterd vandaan
koffie- en theekopje. Indrukwekkend. komt”.
De rudimentaire radio-opname stond Covers genoeg, “van radicaal-eigenzinnig
tot slaafs-imiterend”, in Rypens’
als downloadsingle zes weken op 1 in de
Mega Top 50. Ze hadden nog geprobeerd
om er een ‘echte’ opname van te gepleegd worden, als parodie of eer-
woorden. “Een covertje kan om bestwil
maken, “maar de sfeer van de radio-opname
kregen we niet meer terug,” zei liefde voor muziek,” schrijft hij. “Vaak
betoon, bij wijze van schok of puur uit
frontman Ruben Block.
echter bepalen
zuiver commerciële factoren hoe en in
ZEDELOZE LIEDJES
welke mate er met covermateriaal wordt
Er wordt wat af-gecoverd, ook bij de omgesprongen. Zolang een interpretatie
maar enige vorm van oorspronke-
media. Of het nou bij Giel is, bij DWDD
of in Ali B’s Op Volle Toeren, met zijn lijkheid vertoont. Een klakkeloze cover,
opmerkelijke kruisbestuivingen tussen daar heeft niemand wat aan, net zomin
de hedendaagse hiphopcultuur en het als aan een nietszeggend origineel.
oer-Hollandse muzikale erfgoed van de Het feit dat iets aanspreekt of wordt
overgenomen geeft bestaansrecht
aan dat oorspronkelijke, zij het geen
alleenzaligmakend bestaansrecht.”
Over de vraag of een cover getrouwheid
verschuldigd is aan het origineel:
“Er zijn titels waar je de tijd zo overheen
hoort glijden telkens als zij door nieuwe
generaties worden opgepikt. Sommige
tune-families lenen zich uitstekend tot
dergelijke transformaties, andere blijven
opvallend onveranderd. Soms worden
songs totaal uit hun oorspronkelijke
context gelicht; soms is dat zonde,
soms terecht, hier en daar geniaal.” Coveren
wijst niet per definitie op gebrek
aan inspiratie, zo bewezen onder anderen
Elvis, Joe Cocker, Bonnie Raitt en
Jeff Buckley. “Sommige songs dartelen
promiscue van uitvoerder naar uitvoerder
tót ze ineens aan één welbepaalde
blijven kleven. Anderen kan je niet los
horen van hun auteur, tót er weer eens
iemand het tegendeel bewijst.”
PROFESSIONALISERINGSSLAG
In de beginjaren van de Nederpop ging
het coveren er nog wel eens onbeholpen
aan toe. Bassist en songwriter
Arnold Mühren van The Cats herinnert
zich een voorgeschoteld tapeje van
Love Of The Common People, van de
Four Preps. “Een geweldig nummer
dat we graag wilden opnemen. Op het
gehoor probeerden we de tekst te ontrafelen,
wat een paar joekels van fouten
opleverde. Piet (Veerman) zong ‘living
on fear for teartips’, in plaats van ‘living
on free food tickets’ en ‘(It’s a good
thing) you don’t have bus fare’ werd ‘you
don’t have much there’. Zo kwam het op
de plaat.”
Neerlands Hoop in Bange Dagen bracht
in 1976 het interpreteren van bestaand
materiaal op een hoger niveau, met de
legendarische lp Hoezo Jeugdsentiment?
Daarop eerden Bram Vermeulen
en Freek de Jonge, met band, de vaderlandse
muziekhelden uit hun jeugd.
Peter Koelewijns Marijke werd door
Vermeulen gearrangeerd op de muziek
van Shaft van Isaac Hayes. Het oubollige
Peter (‘Peter is mijn ideaal/ Grijze trui en
rode sjaal’) van het brave meisjeskoor
Sweet Sixteen, uit 1959, kreeg als muzikaal
bedje Lou Reeds Walk On The Wild
Side. The Cats verzorgden het achtergrondkoortje.
Mühren: “Het hele project
werd gniffelend serieus genomen. Het
vrolijke meisjesliedje kreeg een totaal
andere lading doordat een man het
zong. Geweldig.”
In 1988 eerde Claw Boys Claw het
Nederlands poperfgoed op hun lp
Hitkillers. Grote hits van The Nits, Earth
& Fire, Catapult, Golden Earring en
Pussycat werden liefdevol, maar meedogenloos,
in een gruizig jasje gestoken.
Grootheden als Herman Brood en
André Hazes namen ieder een compleet
coveralbum op als eerbetoon aan
hun (buitenlandse) inspiratiebronnen.
Artiesten als Mathilde Santing (Randy
Newman, Joni Mitchell, Todd Rundgren)
en Trijntje Oosterhuis (Stevie Wonder,
Burt Bacharach, Billie Holiday) maakten
zelfs hun handelsmerk van het interpreteren
van andermans werk.
“Je kunt je emoties ook kwijt in andermans
liedjes,” legde Santing in 2006 uit
aan Opzij. “Ik geniet er meer van om iets
bestaands heel mooi te zingen, dan om
zelf dingen te schrijven.” Volgens Opzij-journaliste
Vivian de Gier ontdekten
Newman-fans nieuwe details in liedjes
die ze van achter naar voren dachten te
kennen; anderen maakten op een ideale
manier kennis met het volgens Santing
‘liefdevolle’ cynisme van de Californische
componist.
Trijntje Oosterhuis probeert zo goed
mogelijk haar hart en ziel in een
melodie en tekst te stoppen, vertelde
zij vorig jaar aan nu.nl over het zingen
van andermans liedjes. “Dat is toevallig
mijn talent. Dat is waar ik het meest
samenval met wie ik ben. Zingen is
een heel prettige uitlaatklep. Ik ben
gewend om die vorm aan te spreken
in mezelf. Een stem is een regelrechte
weergave van iemands emotie. Als je
zingt hoor je iemands gemoedstoestand
en als een liedje heel goed is,
dan kun je daar ook heel veel in kwijt.”
Hoe is het eigenlijk om zelf gecoverd
te worden? Nederlandse wereldhits als
Venus (Shocking Blue), Ma Belle Amie
(Tee Set) en Radar Love (Golden Earring)
werden door talloze artiesten in alle
mogelijke talen opgenomen. Vooral de
grote namen strekken tot eer. Zo zag
Mühren zijn One Way Wind, naast de
talloze zangkoren en hammondorganisten,
onder anderen vertolkt worden
door Demis Roussos, Katja Ebstein
(Abendwind), Die Flippers (Sommerwind),
Dana Winner (Westenwind) en
James Last. “Natuurlijk vind ik het leuk
dat ook James Last het heeft opgenomen.
Last was een wereldact, die plaat
met ons nummer verkocht over de hele
wereld.” Vooral de covers met een andere
benadering geven iets extra’s, vindt
hij. Zoals de recente uitvoering door Erik
van der Horst van Orkater, als onderdeel
van een muziektheaterstuk over een
lang geleden vergane boot met goudstaven
aan boord. Een mooie verstilde
versie, van een man met gitaar. Nog
nieuwer is de interpretatie door Bart van
der Post, die er een Shadows-achtige
instrumental van maakte. Mühren: “De
mensen van de Cats-fansite komen
regelmatig met nieuw ontdekte covers
aanzetten. Het zijn er nu 177.” Dat betekent
toch dat het een goed liedje moet
zijn.