MAGAZINE

MAGAZINE
MAGAZINE
VOOR UITVOERENDE KUNSTENAARS | DECEMBER 2016 | NR. 4 | JAARGANG 16
NIELSON
VAN NIETS
TOT IETS
DE KUNST VAN HET COVEREN
’AAN EEN KLAKKELOZE
COVER HEEFT NIEMAND
WAT’
24CHAMBERS
INTERNETPLATFORM
VOOR TALENTVOLLE
KLASSIEKE MUSICI
GESCHILLENCOMMISSIE
AUTEURSCONTRACTENRECHT
VAN START
TOETSEN OF
NIEUWE WET WERKT

2 3
van de redactie
DECEMBERBLUES
De kou heeft zijn intrede gedaan. December heerst.
Het kerstnummer van Performers Magazine eindigt in stijl,
met de voorspelling van Henk Westbroek dat wij muzikanten
binnenkort zwavelstokjes zullen moeten verkopen.
Tot dat moment echter roeien, ploegen en musiceren wij
voort, ook in de donkere dagen van december. Ook in
een jaar waarin ons vele grootheden ontvielen, zowel
internationaal (van David Bowie en Leonard Cohen tot
Prince en Leon Russel) als nationaal (van Ab Tamboer tot
Eddie Christiani). Sena-voorzitter Erwin Angad-Gaur staat
stil bij de dood van Eddie; een persoonlijke herinnering.
NIELSON
Voormalig kinderpop -
zanger Nielson maakte in
korte tijd furore met vrolijke
liedjes. Maar die tellen volgens
critici minder zwaar dan droevige
songs. “Dat is weleens jammer,” zegt
de opgewekte winnaar van de Sena
Performers Award 2016.
4
24CHAMBERS
Talentvolle klassieke musici
kunnen terecht bij 24chambers.
Het online platform gaat vanaf januari
2017 klassieke musici live streamen.
8
GESCHILLEN-
COMMISSIE VAN START
Auteurs, uitvoerend kunstenaars,
uitgevers en producenten kunnen
sinds 1 oktober geschillen voorleggen
aan de Geschillencommissie Auteurscontractenrecht.
Een beknopt overzicht.
14
‘HET KERSTNUMMER VAN
PERFORMERS MAGAZINE
EINDIGT IN STIJL, MET
DE VOORSPELLING VAN
HENK WESTBROEK DAT WIJ
MUZIKANTEN BINNENKORT
ZWAVELSTOKJES ZULLEN
MOETEN VERKOPEN’
PERFORMERS MAGAZINE
wordt uitgegeven onder verantwoor
delijkheid van de Sena-sectie
Uitvoerende Kunstenaars. Het blad
is bestemd voor rechthebbende
uitvoerende kunstenaars en andere
geïnteresseerden. Aan de inhoud
kunnen geen rechten worden
ontleend.
©2016 Sena-sectie Uitvoerende
Kunstenaars
REFLECTIES
Erwin Angad-Gaur haalt in
Reflecties herinneringen op
aan de in oktober overleden Eddy
Christiani. “Hij leek iets te zweven,
lichtvoetig als een vedergewicht. Met
sprankelende, jeugdige ogen.”
17
UD FESTIVAL
Het Amsterdams Andalusisch
Orkest organiseerde deze herfst
het Ud Festival. Yassine Boussaid, één
van de bevlogen organisatoren: “De ud
vormt de verbinding tussen Oost en West.”
18
DE KUNST
VAN HET COVEREN
Sommige liedjes dartelen
met speels gemak van de ene naar
de andere uitvoerder. Maar wanneer
is een cover nou geslaagd? En hoe is het
om gecoverd te worden?
20
Toch, lezer, is ook in dit nummer plaats voor voldoende
optimisme.
De Geschillencommissie Auteurscontractenrecht ging, na
lang onderhandelen door de bonden, in oktober van start,
Nielson verzet zich tegen het primaat van trieste liedjes,
Danielle van Berkom geniet van haar vele bezigheden en
muziekjournalist Jimmy Tigges dook in de geheimen van
de coversong. Met 24chambers creëert Corine Haitjema, met
steun van Sena Performers, een nieuw online platform voor
(jonge) klassieke musici.
Genoeg redenen kortom om aan het eind van de maand
vrolijk en met goede moed over de drempel te stappen.
Bovendien: wat is er mis met een goede blues…?
Wij wensen u veel leesplezier en een gelukkig nieuwjaar!
HOOFDREDACTEUR: Erwin Angad-Gaur
REDACTIE: Jeroen Akkermans,
Erwin Angad-Gaur,
Anita Verheggen
EINDREDACTIE: Jeroen Akkermans
VORMGEVING: Robert Swart
COVERFOTO: Nielson
Foto: Sander Heezen
ILLUSTRATIES: Robert Swart
OPLAGE: 18.000
AUTEURS: Guido van Oorschot, Erwin Angad-Gaur,
Jimmy Tigges, Rianne van der Molen,
Mascha Felix, Jowi Schmitz,
Anita Verheggen, Jeroen Akkermans
en Henk Westbroek.
REDACTIEADRES: Catharina van Renneslaan 20,
Postbus 113, 1200 AC Hilversum
Telefoon: (035) 625 17 00
E-mail: performers@sena.nl
Website: www.sena.nl/performers-magazine
EN VERDER
2 VAN DE REDACTIE
16 PODIUM
7 Sena Nieuws
22 INNOVATIE: DRUMPANTS
10 Hoe doet ze het?
23 Henk Westbroek
12 DE WAARDE VAN MUZIEK

4
5
SPOTLIGHT
Niels Littooij, alias Nielson, won in september de Sena
Performers Award 2016. Zijn Sexy als ik Dans was afgelopen
jaar het meest gedraaide lied op de radio. Van buitenaf lijkt
het hem allemaal soepel af te gaan, maar hij werkt al van
jongs af aan naar dat succes toe. “Ik wilde altijd spelen.
Beter worden. Je kunt als muzikant wel op je zolderkamer
blijven zitten, maar dan leer je nooit of iets live ook werkt.”
Door Rianne van der Molen
Foto’s: Sander Heezen
“Dit is één van de mooiste prijzen van
het afgelopen jaar,” zegt Niels Littooij
(27) glinsterend, doelend op zijn Sena
Performers Award. “Dat radiozenders mij
nog steeds zoveel draaien, is een enorm
compliment. Zolang ze mij draaien, kan ik
doorgaan met wat ik het allerliefste doe.”
De in Dordrecht geboren singer-songwriter
gaat hard sinds hij in 2012 meedeed
met De Beste Singer-Songwriter van
Nederland. Zijn eerste single Beauty & De
Brains haalde meteen de top 10 en met
Hoe en Sexy als ik Dans vestigde hij zich
definitief.
Hoewel het gros van Nederland hem pas
door die hits leerde kennen, ging er een
lange weg aan vooraf. “Het enige wat
ik altijd echt leuk heb gevonden, is zelf
liedjes maken,” vertelt hij in een Dordrechts
café. “Van niets iets maken, dat
vind ik mooi. Daarbij heb ik altijd eigen
baas willen zijn. Mijn vader werkt in een
woonwinkel en mijn moeder is vrachtwagenchauffeur.
Zij werken in een groot
bedrijf, waar je in je handjes mag klappen
als je een keer vrij krijgt. Ik zag dat leven
niet voor me. Muziek was het enige pad.”
KRITISCHE DROMER
De droom om muzikant te worden begon
vroeg. Op zijn zesde verjaardag krijgt hij
een drumstel, en al snel is muziek zo ongeveer
het enige wat hem bezighoudt. Hij
leert zichzelf gitaar spelen en begint met
rappen. Als jonge rapper doet hij eindeloos
mee aan talentenjachten. “Sommige
jonge collega’s zijn heel erg bezig met
roem. Terwijl ik nooit meedeed met die
wedstrijden om te winnen of beroemd te
worden. Ik wilde gewoon spelen. Beter
worden. Je kunt als muzikant wel op je
zolderkamer blijven zitten, maar dan leer
je nooit of iets live ook werkt.”
Bij elke beslissing die hij in de jaren
daarna neemt, stelt hij zichzelf de vraag:
kan ik mezelf door deze keuze verder
ontwikkelen? Zo kiest hij ervoor om na de
middelbare school naar de Herman Brood
Academie in Utrecht te gaan. “Iedere
student daar heeft talent. Maar op de academie
leerde ik dat het veel belangrijker
is wat je met dat talent doet. Ben je slim
en creatief genoeg om jouw muziek in de
markt te zetten?”
Terwijl hij op de Herman Brood Academie
serieus bezig is met zijn muzikale
toekomst, wordt hij in 2009 gevraagd
voor Zirkus Zirkus. “Ik was een stoere rapper
en werd opeens gevraagd voor een
kinderpopgroepje,” herinnert hij zich. “Ik
vond het absoluut niet cool. Dit was niet
NIELSON
VAN NIETS
TOT IETS
de muziek die ik wilde maken. Waarom
zou ik meedoen? Maar ik was tegelijk
nieuwsgiering en wilde best praten. In
de aanloop naar dat gesprek, dacht ik na.
Wat zou ik hier uit kunnen halen? Vooral
veel optredens en dus veel ervaring. En
misschien kom ik tijdens dat proces wel
iemand tegen waar ik mijn eigen liedjes
aan kan laten horen. Die gedachte liet me
overstag gaan.”
Er volgt een tijd van optredens en Zirkus
Zirkus wordt steeds iets bekender. Maar
de grote doorbraak blijft uit. In 2011 gaat
de groep uit elkaar. “Achteraf is het mijn
grote geluk geweest dat we nooit echt
zijn doorgebroken. Anders was de kans
groot dat ik altijd die kinderpopzanger
was gebleven. Dan kun je echt niet
meer credible als singer-songwriter een
carrière hebben.” Fel vervolgt hij: “Maar
waarom kun je niet gewoon verschillende
dingen doen? Je kunt toch prima
eerst in een popgroep zitten en daarna
verder gaan als muzikant? Eigenlijk is het
belachelijk dat in Nederland iedereen zo
in hokjes denkt.”
OPGEWEKTE SINGER-SONGWRITER
Hij denkt even na en vervolgt dan: “Ik
hoor ook vaak dat ik niet gezien wordt als
echte singer-songwriter. Omdat ik van die
vrolijke liedjes maak. Dat hoort blijkbaar
niet. Maar ja, als het al vier jaar heel goed
met je gaat is het toch raar om alleen
maar tranentrekkers uit te brengen? Ik
schrijf vanuit mijn hart. Veel collega’s
maken blijkbaar allemaal droevige dingen
mee. Ik niet. Ik heb weinig te klagen. Ik
ben pas getrouwd met mijn jeugdliefde
Hanna, heb een vast team van goede
vrienden om me heen en kan fulltime
bezig zijn met muziek. Dat is toch te gek?
Ik acht mezelf niet minder dan een Dotan

6
7
of een Niels Geusebroek. Maar omdat zij
meer droevige muziek maken, krijgen zij
meer credits. Dat is weleens jammer.”
Lang staat hij daar niet bij stil. Niels is een
opgewekte jongen die zichzelf vooral een
mazzelaar noemt. “Want zoals ik hoopte,
werd ik via Zirkus Zirkus ontdekt. Toen
de band uiteen ging, zei tourmanager
Lodewijk Martens tegen mij: ‘Zullen we nu
samen iets gaan opnemen?’ Hij stelde mij
voor aan een aantal anderen en vanaf dat
moment had ik een team. Daar zijn al mijn
liedjes uit voort gekomen.” Werden die
nummers in eerste instantie door diverse
platenmaatschappijen afgekeurd, na het
succes van De Beste Singer-Songwriter en
een zomer schrijfervaring, stonden zij opeens
wel op de stoep. “Getekend worden
is natuurlijk de ultieme jongensdroom.
Maar uiteindelijk heb ik het niet gedaan.
Bij die labels zit je tussen de grote artiesten.
Als je drie singles uitbrengt die niet
scoren, lig je eruit. Bij mijn eigen label is
dat anders. Als wij even geen hits hebben,
blijven we doorgaan. Het succes van Nielson
is onze gezamenlijke droom.”
KWALITEIT GAAT VOOR ALLES
Een team van mensen die je kunt vertrouwen
om je heen creëren, is volgens
Nielson belangrijk als je wil slagen. Samen
bouwen ze gestaag aan zijn carrière.
Ze leren met vallen en opstaan. “De
periode na De Beste Singer-Songwriter
was waanzin. Opeens werd ik overal
gevraagd en wilde iedereen wat van mij.
En toen kreeg ik ook nog een poliep op
mijn stembanden. We waren als de dood
dat mensen ons zouden vergeten in die
herstelperiode.” Hij valt even stil. “Succes
kan zomaar over zijn. Toen besloten we
om vlak voor de stembandoperatie een
single uit te brengen: Zo Kan Het Dus
Ook. Aan alles kun je horen dat het is
gemaakt om nog maar even iets te laten
horen. De productie is niet goed en er
zit veel te veel herhaling in. Ik vind het
krankzinnig slecht. Gelukkig heeft bijna
niemand het gehoord destijds en konden
we daarna met Hoe wel weer scoren. Hier
heb ik van geleerd dat ik me nooit meer
zal laten leiden door druk of stress. Nu
gaat het erom dat het liedje goed is. Als ik
daarvoor drie maanden nodig heb, dan is
dat maar zo.”
Kwaliteit gaat voor alles, vindt hij nu.
Terwijl hij af en toe een single uitbrengt
– zoals laatst nog Nachtdienst – focust
hij vooral op zijn tweede show in de Heineken
Music Hall, volgend jaar maart. “De
eerste repetities zijn al gepland. Samen
met mijn team ga ik een heel programma
bedenken en nieuwe liedjes schrijven,
zodat het minstens zo tof als vorig jaar
wordt. Omdat ik geen platenmaatschappij
achter me heb, kost dat ons zelf geld.
Maar wist je trouwens dat ik dit dankzij
Sena en soortgelijke organisaties kan
doen? Met dat geld kan ik dit soort grote
projecten opzetten. Instanties als Sena
hebben mij eigenlijk op de kaart gezet.
Zonder dat geld waren wij niet zover
gekomen.”
Sena
Nieuws
Laatste kans repertoire 2013
Aanmelden kan nog tot 31 december
Heb jij nog repertoire over het jaar 2013 dat nog niet is aangemeld? Doe dit
dan uiterlijk 31 december 2016. Daarna wordt dat jaar afgesloten en wordt
repertoire over die periode niet meer verwerkt. Daarvoor geldt namelijk
een wettelijke termijn van drie jaar. Het aanmelden van repertoire doe je
via je account op de portal MySena.
→ WWW.SENA.NL
Hoe sterk is jouw wachtwoord voor mysena?
Zorg ervoor dat het moeilijk te kraken is
Decemberbetaling:
Meld je repertoire aan voor 30 november
Eind december betaalt Sena weer
vergoedingen door. Is jouw muziek
gedraaid? Zorg er dan voor dat
het repertoire voor 30 november
is aangemeld via MySena. Dit is
overigens geen garantie dat wij jou
ook echt op gedraaid repertoire
kunnen doorbetalen in december,
maar we doen ons best. Natuurlijk
kun je ook na 30 november gewoon
jouw repertoire aanmelden via
MySena. In dat geval worden de
tracks meegenomen in de volgende
betalingsronde.
→ WWW.SENA.NL
Op je MySena-account staat persoonlijke en vertrouwelijke gegevens. Gegevens die je niet op
straat wil hebben liggen. Het maken van een sterk wachtwoord is daarom belangrijk. Maar hoe
doe je dat?
Een sterk wachtwoord heeft de volgende kenmerken:
• Het wachtwoord bestaat uit cijfers, letters én speciale tekens (&, ?, #, !, %, enz.)
• Er wordt minimaal 1 cijfer, 1 kleine letter en 1 hoofdletter of speciaal teken gebruikt
• Het wachtwoord is minimaal 8, maar liever nog 12, karakters lang.
‘ALS HET AL VIER JAAR HEEL GOED MET JE
GAAT, IS HET TOCH RAAR OM ALLEEN MAAR
TRANENTREKKERS UIT TE BRENGEN?’
5 tips voor een sterk wachtwoord
1. Gebruik geen makkelijk te raden persoonlijke informatie, zoals een naam, woonplaats,
geboortedatum of naam van kinderen of huisdieren.
2. Gebruik verschillende wachtwoorden voor elke
website en dienst.
3. Pas je wachtwoorden minimaal 1 keer per jaar aan.
Niet te vaak, want je moet het wel kunnen onthouden.
4. Bedenk een zin en gebruik van elk woord de eerste
letter. Bijvoorbeeld: muziek maken is mijn lust en
mijn leven. Combineer dit vervolgens met een cijfer
en een leesteken. Begin bijvoorbeeld met je favoriete
cijfer en een leesteken, maak van de laatste letter
een hoofdletter en vervang een ‘l’ bijvoorbeeld
door een uitroepteken. Het wachtwoord wordt dan:
9#mmim!eM!
5. Vind je het moeilijk om wachtwoorden te onthouden?
Maak gebruik van een online wachtwoordmanager of
schrijf het ergens op. Zorg er dan wel voor dat je er
niet bijschrijft dat het om een wachtwoord gaat.
→ SECURE.SENA.NL/MYSENA

8
KLASSIEK
9
Door Guido van Oorschot
Foto: Minke Faber
Stel: je bent jong, ambitieus en komt net
van het conservatorium. Je blinkt uit op
de piano, hebt je draai gevonden in een
strijkkwartet, of zingt gewoon geweldig
goed Schubert. Maar dan dient zich een
lastige kwestie aan: hoe bereik je jouw
publiek? Een tv-optreden bij Podium Witteman
zou natuurlijk ideaal zijn. Of twee
minuten vlammen bij De Wereld Draait
Door. Dan is je kostje gekocht, toch?
“Helaas,” zegt Corine Haitjema, “kom je bij
zulke programma’s lastig binnen.”
PLEK VOOR KLASSIEK TALENT
Haitjema kan het weten, want als organisator
is ze gepokt en gemazeld in het klassieke
muziekbedrijf. Ze werkte jaren voor
de AVRO en begon in 2013 haar eigen bedrijf,
24classics. Haitjema weet: “Tv-programma’s
putten doorgaans uit een klein
clubje musici dat toch al bekend is. Maar
er loopt zoveel meer klassiek talent rond
dat de moeite waard is. Het lijkt me fantastisch
daarvoor een plek te creëren. Zo
kwam ik op het idee van 24chambers, een
online platform dat vanaf januari 2017 live
gaat streamen.”
Voor 24chambers trekt Haitjema samen
op met Sena Perfomers. Inspiratiebron
is het Londense internetplatform Boiler
Room. Dat begon in 2010 met het live
streamen van sessies door dj’s als Jamie
xx en bands als Mount Kimbie. “Wie op
het YouTube-kanaal van Boiler Room
staat, telt mee,” zegt Haitjema. “Het heeft
een hoge vlucht genomen. Inmiddels
streamen ze ook vanuit steden als New
York, São Paulo en Tokio.”
Klassieke muzikanten tot 30 jaar kun-
‘NATUURLIJK HOPEN WE DAT 24CHAMBERS
OOK INTERNATIONAAL WORDT OPGEPAKT’
nen zich aanmelden voor 24chambers.
“Elke vorm van klassieke kamermuziek is
welkom,” zegt Haitjema. “Het programma
mag avontuurlijk zijn, maar elk optreden
moet wel iets bieden uit het ijzeren repertoire.
Als je googelt op namen als Bach of
Schubert, moet 24chambers hoog opduiken
in de zoeklijst. Cross-over doen we
liever niet. Mijn ervaring is dat je daarmee
uiteindelijk geen blijvend publiek trekt.”
Haitjema heeft al een groslijst opgesteld
met interessante musici en groepen uit
Nederland en België. “Natuurlijk hopen
we dat 24chambers ook internationaal
wordt opgepakt. Per muzikant betalen we
voorlopig 250 euro. Dat is niet veel, maar
wel fatsoenlijk. Als ons YouTube-kanaal
gaat lopen, komen er royaltyafspraken.
De artiesten moeten kunnen delen in de
opbrengst.”
KLASSIEK EN POP
Corine Haitjema heeft nog een ijzer in het
vuur. Ze wil de groepen van 24chambers
ook offline optredens bezorgen, ze denkt
zelfs aan acts op popfestivals. “Van die
kant hoor ik geregeld: ‘We willen graag
iets met klassiek doen, maar we weten
niet wat.’ Lowlands zou natuurlijk fantastisch
zijn. Maar denk ook aan nieuwe
klassieke buitenfestivals als Wonderfeel en
Oranjewoud.”
Op 24 januari streamt 24chambers z’n
eerste optreden, met publiek. Het wie,
waar en wat houdt Haitjema nog even
voor zich. “We willen het opzetten als een
soort geheim genootschap. We kiezen
locaties waar je normaal gesproken niet
binnenkomt. Als je met je eigen, speciale
sleutel eenmaal toegang hebt gekregen,
verrassen we je met muziek en musici
waarvan je misschien nog nooit gehoord
hebt.”
GEHEIM GENOOTSCHAP
Het kersverse internetplatform 24chambers gaat jonge klassieke musici live
streamen. En als het even kan programmeren op popfestivals.

10
11
WAT DOE JE ZOAL?
“Met The Exclusive Strings speel ik crossovers,
met Acting the Maggot (Ierse slang
klassiek. Tijdens het dessert ga ik tussen
de mensen door lopen. En dan, na de
laatste hap, knal ik Michael Jackson erin.
LUKT HET OM ROND TE KOMEN VAN DE
MUZIEK?
“Ik was negentien toen ik meedeed
HOE DENK JE OVER NABURIG RECHT? HEB
JE ER OOK WAT AAN?
“Dankzij de airplay heb ik bijvoorbeeld
WAAR DOE JE HET VOOR?
“Muziek als verbindende factor, ik vind
dat bijzonder. Bovendien is het nooit
DANIELLE VAN BERKOM (26),
ELEKTRISCH VIOLISTE
voor ‘gek doen’) speel ik Ierse muziek en
En ja, daar komen vaak glitterjurken bij
aan Holland’s Got Talent, daarna kwamen
jaarlijks Sena-inkomsten uit de verkoop
saai. Zelfs een popband heeft meer re-
met het dj-collectief Dames Draaien Door
improviseren we. Een battle met een
saxofoon, om maar wat te noemen.
Ook speelde ik de afgelopen twee jaar in
de succesvolle band Kovacs. Momenteel
studeer ik bovendien International Event,
Music en Entertainment, richting communicatie,
aan de Fontys Academie. In juli
2017 ben ik daarmee klaar.
Verder zijn er nog mijn solo-optredens op
evenementen als de Holland Casino Tour,
waar ook altijd dansers en kungfu-artiesten
bij aanwezig zijn. Plus bedrijfsfeesten
en bruiloften, waarbij ik kies voor het
verrassingseffect en voor persoonlijk contact
met de mensen. Ze zeggen wel als je
kijken, ik heb een kast vol.”
IS DAT IDEAAL?
“Een aantal dromen, zoals spelen in Ziggo
Dome en op Pinkpop, heb ik al bereikt.
Maar als ik klaar ben met mijn studie en er
is weer een toffe liveband die een violiste
zoekt, hou ik me aanbevolen.”
ALS GELD NIET UITMAAKTE, WAT ZOU JE
DAN HET LIEFSTE DOEN?
“Dan zou ik nog steeds spelen, maar dan
met nóg meer plezier.”
er steeds meer klussen. Vanaf mijn
tweeëntwintigste kan ik van de muziek
leven.”
HOE INVESTEER JE IN JE CARRIÈRE?
“Mijn studie is natuurlijk een investering,
en ik heb al vijf jaar geen vakantie
gehad. Ik heb maanden in toerbussen en
vliegtuigen gewoond. Veel werk wordt
niet of nauwelijks betaald. Ik bouw een
netwerk op en dat vergt tijd. Maar dat
geeft niet, ik hou van optreden, het is
kicken.”
van het album dat ik met Kovacs maakte.”
WAAR LOOP JE TEGENAAN?
“Violisten worden nog altijd als ‘klassiek’
of zelfs ‘stoffig’ gezien. Wat ik breng
is high power, is entertainment. Mensen
moeten dat vaak zien voor ze het
geloven. Vanessa Mae is mijn voorbeeld.
Laatst zei iemand dat mijn spel op dat van
haar lijkt. Dan is mijn avond goed.”
WAT IS JE GEHEIM?
“Ik combineer zakelijk met creatief,
ik denk dat dat vrij uniek is in de artiestenwereld.
Ik loop nu stage in de
content-marketing, communicatie en
gelmaat dan ik; die speelt anderhalf uur,
twee uur, met misschien wat toegiften;
klaar.
Ik vloog een keer naar Dubai voor een
optreden van 20 minuten. 20 uur heen
en 20 uur terug. Of laatst in het casino
van Utrecht, geloofden drie bezoekers
niet dat ik echt speelde, omdat ik meespeelde
met een geluidsband. Dus
toen die geluidsband was afgelopen,
ging ik naast ze zitten en speelde de
melodie nog een keer, kaal. Die mensen
waren de rest van de avond mijn grootste
fans.”
NOG TOEKOMSTPLANNEN?
HOE
DOET
ZE
HET?
voor een zaal staat: ‘Kijk naar het groene
promotie, ik wil diezelfde activiteiten het
“Ik wil steeds meer gaan produceren,
bordje van de nooduitgang boven hun
liefst in mijn volgende stage combineren
muzikanten managen misschien, con-
hoofden.’ Maar ik kijk ze in de ogen.”
met artiestenmanagement. Bijvoorbeeld
cepten van a tot z uitwerken. Maar tot
EN DAN?
bij een boekingskantoor of evenementenbureau.”
die tijd heb ik een prima beroep; ik bouw
feestjes.”
Foto: Minke Faber
Door Jowi Schmitz
“Ik begin ingetogen, op het podium, haast
HOOGSTE MAANDOMZET:
- € 5500 (bruto)
LAAGSTE JAAROMZET:
- € 0 (bruto)
MUZIKANTENKOSTEN:
- “Mijn reiskosten zijn het grootst,
daarnaast moet ik snaren,
stokbeharing en jaarlijks
meerdere carbonstrijkstokken
betalen. Carbon is steviger dan
een houten stok en je kan er flink
mee raggen. Totale kosten: €
4000 per jaar.”
GROOTSTE UITSPATTING DIT JAAR:
- “Een auto. Hoewel ik die wel privé
koop, of eigenlijk overneem van
mijn ouders. Een Ford Fiësta is
het, een sportmodelletje.”
http://elektrischvioliste.nl
https://damesdraaiendoor.com/nl/
http://www.exclusivestrings.com
http://www.actingthemaggot.nl

12 13
DE WAARDE VAN MUZIEK
Elke winkel heeft een eigen publiek
en een eigen sfeer. Die sfeer wordt
mede bepaald door het interieur, de
bediening – en doorgaans ook door
de muziek. Performers Magazine
praat met Renny Minnaert, co-eigenaar
van Desafinado.
Door Jimmy Tigges
Foto: Minke Faber
Slightly out of tune, betekent Desafinado.
“We wilden net ietsjes anders
zijn dan de rest,” verklaart Renny
Minnaert de naam van het jazzcafé,
dat hij in 1994 met echtgenote Gré
opstartte onder de Lange Jan van
Middelburg. “En het is natuurlijk
een goed nummer.” Van de door de
Brazilianen Antonio Carlos Jobim
en Newton Mendonça geschreven
klassieker bezit hij diverse uitvoeringen,
waaronder het origineel van João
Gilberto (1958) en de hitversies van
Stan Getz met Charlie Byrd (1962) en
Rita Reys (1963). Er hangen een aantal
single-uitvoeringen aan de muur.
Liefdevol ingelijst, net als de originele
bladmuziek iets verderop.
Jazz loopt als een rode draad door de
zaak. Het interieur is versierd met
muziekinstrumenten, artistieke posters,
foto’s en beeldjesorkesten. Op de
twee wc-deuren wijzen fraai geschilderde
portretten van Billie Holiday en
Chet Baker de weg. Pronkstuk is de
bar. “Ik wilde letterlijk en figuurlijk
een pianobar. Een handelaar had tien
oude piano’s liggen voor de schroot.
Daarvan heb ik een meubelmaker een
ontwerp laten maken. Alle elementen
van een piano zijn erin verwerkt.
Voetpedalen, steunen, lessenaar,
toetsen.”
Op de eerste verdieping vormt de
Wall Of Fame het decor. Fraai ingelijste
zwart-witfoto’s van artiesten,
gemaakt tijdens hun optreden in
Desafinado. Hier stonden grootheden
als gitarist Philip Catherine, trompettist
Eric Vloeimans, saxofonist Lew
Tabackin, pianist Michiel Borstlap,
zangeres Carmen Gomes en pianiste
Amina Figarova. “Bij de laatste stonden
de mensen tot bovenaan de trap.”
Met commerciële optredens is Minnaert
gestopt, de bezoekersaantallen
liepen te ver terug.
Zijn leveranciers hadden in 1994 weinig
fiducie in zijn jazzcafé-plannen,
maar hij redde het. “Ik kwam er vlot
achter dat je niet van de jazz alleen
kunt bestaan en ben snel overgestapt
op een café-restaurant. Daar verdienen
we ons geld mee, de rest is hobby.”
De reguliere muziek in de zaak bestaat
vooral uit jazz en blues, soms
ook soul. “Ik begon met makkelijk
luisterbare jazz. Gerry Mulligan, Stan
Getz, bossa nova’s. Later ook muzikanten
als Joshua Redman, niet direct
muziek voor de achtergrond. Ik zet het
wel eens op, zachtjes. De truc is dat
veel mensen niet horen wat er speelt.
Muziek moet secundair zijn, behalve
bij optredens natuurlijk.”
Jarenlang draaide hij platen en cd’s
uit zijn eigen immense verzameling.
“Later heb ik alles gedigitaliseerd,
een heidens karwei. Nu gaat dat
natuurlijk een stuk makkelijker. Ik
heb lijsten samengesteld, waarin alle
genres zijn verwerkt. Als ik alleen ben
draai ik graag bop en hardbop: Charlie
Parker, Miles Davis, John Coltrane.
Ik kijk naar het publiek dat binnen is,
je kunt niet altijd Coltrane opzetten.
Tijdens diners moet je terugvallen
op Diana Krall, Billie Holiday. Later
op de avond kan het allemaal wat
heftiger.”
Soms klinkt er blues. “Clapton en
dergelijke, of Joe Bonamassa. De
jonge werknemers hier zetten wel eens
singer-songwriters op. Zelf draai ik
ook Crosby, Stills, Nash & Young of
Creedence Clearwater Revival. Heel
soms muziek uit de jaren dertig, zoals
Count Basie, maar geen dixieland.
Ik volg de jazzmuziek nog wel, de
nieuwkomers ook. De piepknorjazz
kan ik niet echt volgen, maar ik ga
wel luisteren als er een optreden in
Middelburg is.”
‘MUZIEK MOET SECUNDAIR
ZIJN, BEHALVE BIJ
OPTREDENS NATUURLIJK’
SLIGHTLY
OUT OF TUNE

14
15
Auteurs, uitvoerend kunstenaars, uitgevers en producenten kunnen sinds 1 oktober geschillen
voorleggen aan de door de wetgever aangewezen Geschillencommissie Auteurscontractenrecht.
Door Erik Thijssen
Illustratie: Robert Swart
GESCHILLENCOMMISSIE AUTEURS-
CONTRACTENRECHT VAN START
ONDERHANDELEN
Het gaat om geschillen over de toepassing
van de nieuwe wet Auteurscontractenrecht
en de uitleg van de
overeenkomst die partijen gesloten
hebben om het werk van de maker te
exploiteren. Die meningsverschillen
kunnen gaan over de ‘billijkheid’ van
het honorarium of de royalty, gewenste
beëindiging vanwege onvoldoende exploitatieresultaten
of aanpassing van
voor de maker onredelijk bepalingen in
de exploitatieovereenkomst. Ook kan
een geschil gaan over de vraag of een
maker (auteur of artiest) recht heeft
op een aanvullende vergoeding bij
onverwacht groot succes (het nieuwe
recht op een bestsellersbeding in de
nieuwe wet).
OOK ANONIEM KLAGEN
Voor makers is het in beginsel mogelijk,
onder voorwaarden, via een
gemachtigde, zoals de Ntb, de VCTN,
de FNV of een advocaat, anoniem te
blijven. Aan de behandeling van het
geschil zijn geen kosten verbonden
voor partijen, behalve klachtengeld en
registratiekosten voor exploitanten (in
beide gevallen € 150). Het is ook niet
verplicht om een advocaat in te huren.
Het klachtengeld wordt vergoed door
de andere partij indien de indiener van
het geschil in het gelijk wordt gesteld.
De Geschillencommissie Auteurscontractenrecht
is tot stand gekomen in
overleg met Platform Makers en Platform
Creatieve Media Industrie en met
steun van de ministeries van Veiligheid
en Justitie en van Onderwijs, Cultuur
en Wetenschap. De nieuwe commissie
wordt ondergebracht bij de Stichting
Geschillencommissies voor Beroep en
Bedrijf (SGB), waar onder meer ook de
al bestaande geschillencommissie voor
collectief beheer is ondergebracht.
De financiering wordt opgebracht
door een collectieve bijdrage vanuit
de Thuiskopiegelden, 50% ten laste
van producenten en 50% ten laste van
makers.
Erwin Angad-Gaur, secretaris bij de
Ntb en VCTN en voorzitter van Platform
Makers: “Dit is uiteraard een belangrijke
stap. De geschillencommissie
zal gaan bepalen of de nieuwe wet, die
bedoeld is om de positie van auteurs
en artiesten te verbeteren, werkelijk
zal gaan werken. Leden van de Ntb
die een klacht willen indienen tegen
hun platenmaatschappij of uitgever,
kunnen zich uiteraard bij onze juristen
melden, maar op zich is formeel geen
jurist of advocaat nodig. Wel is het
uiteraard verstandig je goed te laten
begeleiden. Het moet dan overigens
wel gaan om nieuwe contracten, die
onder de bescherming van de nieuwe
wet vallen.”
ONDERHANDELINGEN BONDEN-NVPI
Parallel vinden, zoals eerder in het
Performers Magazine gemeld, in het
kader van de nieuwe wet, onderhandelingen
plaats tussen muzikantenvertegenwoordigers
(Ntb en FNV) en de
NVPI over de kaders waaraan redelijke
contracten moeten voldoen. “Die
gesprekken verlopen positief, maar
zoals vaak, niet zo snel als je misschien
zou willen,” antwoordt Angad-Gaur
desgevraagd. “In het reglement van
de geschillencommissie is bepaald
dat mogelijke collectief vastgestelde
uitgangspunten een richtsnoer vormen
bij beoordeling van klachten, dus ook
in dat kader zullen de resultaten van
groot nut kunnen zijn. We hopen nog
steeds voor het einde van het jaar,
of begin volgend jaar, tot een onderhandelingsresultaat
te komen. Het is
nieuw wat we doen, voor zowel ons,
als voor de NVPI. Daadwerkelijke
standaardcontracten zullen we niet
afspreken, daarvoor zijn individuele
deals ook te divers, maar een duidelijk
kader voor contracten, met een aantal
duidelijke do’s en don’ts, lijkt haalbaar.
Ook de NVPI ziet daar de waarde van
in: voor een level playing field tussen
producenten, voor rechtszekerheid
binnen de nieuwe wetgeving, maar ook
omdat heldere en redelijke afspraken
uiteindelijk in het belang zouden
moeten zijn van beide contractpartijen.
Dat laatste wordt helaas in de praktijk
niet altijd vanzelf als uitgangspunt
genomen. Maar het is in ieders belang
de categorie ‘wurgcontracten’ zoveel
mogelijk uit te bannen. De druk vanuit
de politiek, de overheid en de nieuwe
wet, helpt daar natuurlijk bij. Rome is
niet in één dag gebouwd, maar er staat
toch wel een aantal fundamenten in de
steigers.”
Meer informatie over de procedure en registratie
bij de nieuwe Geschillencommissie kunt u lezen
op de website van de Geschillencommissie
Auteurscontractenrecht: www.degeschillencommissie.
nl/over-ons/commissies/auteurscontractenrecht/
‘HET IS IN IEDERS
BELANG DE CATEGORIE
‘WURGCONTRACTEN’
ZOVEEL MOGELIJK UIT
TE BANNEN’

16
17
PODIUM
Zanger en componist Joop Visser heeft een lange en succesvolle carrière in
Nederland en België opgebouwd. Sinds 2004 vormt hij een duo met Jessica van
Noord. Tevens is hij een luisteraar die kritisch let op de muziekprogrammering van de
Nederlandse Publieke Omroep (NPO). Door Anita Verheggen Foto: H.W. Vink
REFLECTIES
EDDY
Het greep me meer aan dan ik gedacht zou hebben. Het nieuws dat ooit
komen zou: Eddy Christiani overleden. Op 98-jarige leeftijd. De eerste
Europeaan met een elektrische gitaar.
‘Niet klagen, maar aanklagen!’
Joop Visser met zijn vaste zangpartner Jessica van Noord.
Wat is er mis met de programmering tijdgroepen van verschillende omvang
van de NPO?
en samenstelling met in het bijzonder
“De Mediawet verplicht de NPO te zorgen aandacht voor kleine doelgroepen.’
voor een aanbod dat, ik citeer uit artikel 2 Einde citaat.
van de Mediawet:
Dit is de overheidsopdracht aan de NPO
‘Voldoet aan democratische, sociale en en daar is belastinggeld mee gemoeid.
culturele behoeften van de Nederlandse
samenleving door het aanbieden van NPO om bovenstaande opdracht uit te
De overheid betaalt dat geld aan de
media-aanbod dat:
voeren. Maar slechts op één punt is exact
a. evenwichtig, pluriform, gevarieerd en meetbaar of de NPO zich houdt aan de
kwalitatief hoogstaand is en zich tevens hierboven geciteerde voorwaarden. Namelijk
het muziekaanbod, omdat dit tot op
kenmerkt door een grote verscheidenheid
naar vorm en inhoud;
de minuut gemeten wordt via de playlist.
b. op evenwichtige wijze een beeld van de Welnu, de laatste playlistmeting leert
samenleving geeft en de pluriformiteit ons dat het aanbod van Nederlandstalig
van onder de bevolking levende overtuigingen,
opvattingen op evenwichtige voor, om maar eens wat te noemen, de
repertoire bij de NPO 4% was. Het aanbod
wijze een beeld van de samenleving Surinaamse, Molukse en Gronings-Marokkaanse
cultuurdragers, was onmeetbaar
geeft en de pluriformiteit van onder de
bevolking levende overtuigingen, opvattingen
en interesses op maatschappelijk, voorwaarden die de overheid aan de NPO
klein. Dit is dus volkomen in strijd met de
cultureel en levensbeschouwelijk gebied heeft gesteld.
weerspiegelt;
En daar wordt niets aan gedaan omdat
c. gericht is op en een relevant bereik de overheid en de NPO daar beide geen
heeft onder zowel een breed en algemeen
publiek, als bevolkings- en leef-
helemaal niet. Geen van de
belang bij hebben en de Tweede Kamer al
verantwoordelijken
heeft er belang bij zich aan de wet
te houden of dat van de ander te vragen
en dat weten ze van elkaar. En de belastingbetaler
betaalt, weet die veel.”
Wat is uw suggestie om dit probleem
aan te pakken?
“Goeie vraag. Ik zou zeggen, ga niet vragen
of klagen bij de overheid of NPO. Dat
geeft alleen maar afschuiven en gedraai
van de betrokkenen: ‘Daar hebben we het
Commissariaat voor de Media voor.’ Ja,
overheid, maar dat Commissariaat handelt
in uw dienst en weet wat u belangrijk
vindt. En: ‘Wij bemoeien ons niet met de
programmering van de NPO.’ Ja, overheid
dat doet u wel, blijkens artikel 2 van uw
eigen Mediawet. Enzovoorts, enzovoorts.
Dus breng als muzikantenorganisatie(s)
deze zaak direct voor de rechter met de
eis dat de overheid de geldkraan dichtdraait
totdat de NPO zich meetbaar aan
de wet houdt. Eerlijk gezegd begrijp ik niet
waarom u dat niet allang heeft gedaan. Als
ik advocaat was, zou ik het morgen voor
u doen.”
Door Erwin Angad-Gaur
Al jaren had ik hem niet meer getroffen, maar ik dacht wel aan hem, minimaal
drie keer per jaar; bij het Ntb-congres, de Sena-jaarvergadering en bij de uitreiking
van de Sena European Guitar Award, die de eerste jaren zijn naam droeg:
de Eddy Christiani Award. Een passend eerbetoon aan de eerste man in Europa
met een elektrische gitaar (een claim die niet voor 100% op waarheid schijnt te
berusten, maar de poëzie vraagt om
herhaling van wat minimaal een feit
zou moeten zijn).
Onze ontmoetingen vonden in de jaren
90 plaats, bij de jaarvergaderingen
van de Ntb en Sena; jarenlang was hij
een trouwe bezoeker, de eerste jaren
samen met Frans Poptie, zijn makker
uit oude tijden, en na diens overlijden
alleen. Tot ook Eddy sinds enkele
jaren niet langer verscheen.
Hij leek iets te zweven in mijn herinnering;
lichtvoetig als een vedergewicht.
Met sprankelende, jeugdige
ogen.
Elk jaar vertelde hij ons dezelfde
verhalen, voor of na de vergadering:
hoe hij de eerste man in Europa was
met een elektrische gitaar en hoe
hij, pas geleden, op straat door een
jongedame herkend was: “Hoe gaat
het met u, meneer Danny Christiaan.”
Hij maakte misbruik van zijn leeftijd,
zeker, maar was, met Frans, een vast
baken van gesprek.
Het leven gaat door, zoals het leven altijd doorgaat, zoals het de laatste jaren
altijd doorging, maar ik zal nog vaak aan hem denken.
Ik zie hem voor me. Lichtvoetiger dan ooit. Ik hoor hem verhalen over zijn entree
bij de hemelpoort. Petrus die hem meteen herkende; uiteraard mocht hij doorlopen,
de poorten wijd geopend. “Natuurlijk, meneer Danny Christiaan.”
Zijn ogen sprankelen.
‘HIJ LEEK IETS TE ZWEVEN
IN MIJN HERINNERING;
LICHTVOETIG ALS EEN
VEDERGEWICHT. MET
SPRANKELENDE, JEUGDIGE
OGEN’

18
19
‘DE UD IS HET
VERLENGSTUK
VAN DE ZIEL’
Door Anita Verheggen
Foto’s: Piet Hermans
U’DUET
Het Amsterdams Andalusisch Orkest organiseerde in de maanden
oktober en november het Ud Festival dat zich op diverse
podia in Nederland afspeelde. De ud, een snaarinstrument dat
verwant is aan de westerse luit, stond centraal in een zeer gevarieerd
concertprogramma met (inter)nationale topmusici.
Maar waarom juist een festival rondom dit instrument? Dat
vroegen we aan Yassine Boussaid, één van de bevlogen organisatoren.
“De ud vormt de verbinding tussen Oost en West. De
piano is het instrument van het Westen en de ud het instrument
van het Oosten. In de 9e eeuw vertrok zanger-musicus Ziryab
van Bagdad naar Andalusië en nam zijn ud mee. Daar werd hij
de grondlegger van de Arabo-Andalusische muziek. De ud was
zijn soulmate en ook nu nog beschouwt iedere musicus zijn ud
als het verlengstuk van de ziel. Het instrument kent geen fretjes
en je kunt daarom elke keer opnieuw je virtuositeit bewijzen.
Nederland heeft veel virtuoze ud-spelers die zich kunnen meten
met de wereldtop en is daarom rijp om dit festival te accommoderen.
En er is een revival van de ud in het Westen. Dat kun
je zien bij bijvoorbeeld Daphr Youssef die ook optrad tijdens
het festival. Hij heeft een nieuwe stijl gecreëerd door de ud te
introduceren in de jazz.”
Het festival trok veel publiek. De samenstelling daarvan was net
zo gevarieerd als het programma. Boussaid: “We hebben het
festival georganiseerd om onze leermeester Ziryab te eren. Hij
ligt in Cordoba begraven en ik denk dat hij nu met een grote
glimlach naar Amsterdam kijkt en zegt: ‘Wow, dank jullie wel.’”
TRIO QASYON
KYRIAKOS KALAITZIDIS TRIO
‘NEDERLAND HEEFT VEEL
VIRTUOZE UD-SPELERS DIE
ZICH KUNNEN METEN MET DE
WERELDTOP’

20
21
Sommige liedjes lijken inherent promiscue: dartel springen ze van de ene
naar de andere uitvoerder. Of het nou uit eerbied is, gebrek aan creativiteit
of puur commerciële motieven: als een liedje gecoverd blijft worden, zegt
dat iets over de intrinsieke kwaliteit van de compositie. Maar wanneer is een
cover geslaagd? En hoe is het om gecoverd te worden?
Door Jimmy Tigges
Frans Bauer die Rammstein zingt, vol Anneke Grönloh’s en Ronnie Tobers.
vuur en overtuiging. Bien étonné de se Voor muziekarcheoloog Arnold Rypens
trouver ensemble. Verrassingen waren is een cover of remake vooral interessant
als deze bekender is dan het origi-
niet uitgesloten in Giel Beelens coverhoekje
op 3FM, met soms een resultaat neel. Zijn credo: ‘It’s the song, not the
dat alle verwachtingen overstijgt. Een singer’. Zijn eindeloze zoektocht naar de
ander straf voorbeeld was de akoestische
uitvoering van Lykke Li’s I Follow vindt sinds 1982 zijn weerslag in radio-
bronnen van zulke covers, ‘the originals’,
Rivers door Triggerfinger, in 2012. Ingetogen,
maar intens. Het ritme subtiel Zijn plezier komt uit “het ontdekken of
programma’s, boeken en een website.
aangegeven met een mes tegen een herontdekken waar de mosterd vandaan
koffie- en theekopje. Indrukwekkend. komt”.
De rudimentaire radio-opname stond Covers genoeg, “van radicaal-eigenzinnig
tot slaafs-imiterend”, in Rypens’
als downloadsingle zes weken op 1 in de
Mega Top 50. Ze hadden nog geprobeerd
om er een ‘echte’ opname van te gepleegd worden, als parodie of eer-
woorden. “Een covertje kan om bestwil
maken, “maar de sfeer van de radio-opname
kregen we niet meer terug,” zei liefde voor muziek,” schrijft hij. “Vaak
betoon, bij wijze van schok of puur uit
frontman Ruben Block.
echter bepalen
zuiver commerciële factoren hoe en in
ZEDELOZE LIEDJES
welke mate er met covermateriaal wordt
Er wordt wat af-gecoverd, ook bij de omgesprongen. Zolang een interpretatie
maar enige vorm van oorspronke-
media. Of het nou bij Giel is, bij DWDD
of in Ali B’s Op Volle Toeren, met zijn lijkheid vertoont. Een klakkeloze cover,
opmerkelijke kruisbestuivingen tussen daar heeft niemand wat aan, net zomin
de hedendaagse hiphopcultuur en het als aan een nietszeggend origineel.
oer-Hollandse muzikale erfgoed van de Het feit dat iets aanspreekt of wordt
overgenomen geeft bestaansrecht
aan dat oorspronkelijke, zij het geen
alleenzaligmakend bestaansrecht.”
Over de vraag of een cover getrouwheid
verschuldigd is aan het origineel:
“Er zijn titels waar je de tijd zo overheen
hoort glijden telkens als zij door nieuwe
generaties worden opgepikt. Sommige
tune-families lenen zich uitstekend tot
dergelijke transformaties, andere blijven
opvallend onveranderd. Soms worden
songs totaal uit hun oorspronkelijke
context gelicht; soms is dat zonde,
soms terecht, hier en daar geniaal.” Coveren
wijst niet per definitie op gebrek
aan inspiratie, zo bewezen onder anderen
Elvis, Joe Cocker, Bonnie Raitt en
Jeff Buckley. “Sommige songs dartelen
promiscue van uitvoerder naar uitvoerder
tót ze ineens aan één welbepaalde
blijven kleven. Anderen kan je niet los
horen van hun auteur, tót er weer eens
iemand het tegendeel bewijst.”
PROFESSIONALISERINGSSLAG
In de beginjaren van de Nederpop ging
het coveren er nog wel eens onbeholpen
aan toe. Bassist en songwriter
Arnold Mühren van The Cats herinnert
zich een voorgeschoteld tapeje van
Love Of The Common People, van de
Four Preps. “Een geweldig nummer
dat we graag wilden opnemen. Op het
gehoor probeerden we de tekst te ontrafelen,
wat een paar joekels van fouten
opleverde. Piet (Veerman) zong ‘living
on fear for teartips’, in plaats van ‘living
on free food tickets’ en ‘(It’s a good
thing) you don’t have bus fare’ werd ‘you
don’t have much there’. Zo kwam het op
de plaat.”
Neerlands Hoop in Bange Dagen bracht
in 1976 het interpreteren van bestaand
materiaal op een hoger niveau, met de
legendarische lp Hoezo Jeugdsentiment?
Daarop eerden Bram Vermeulen
en Freek de Jonge, met band, de vaderlandse
muziekhelden uit hun jeugd.
Peter Koelewijns Marijke werd door
Vermeulen gearrangeerd op de muziek
van Shaft van Isaac Hayes. Het oubollige
Peter (‘Peter is mijn ideaal/ Grijze trui en
rode sjaal’) van het brave meisjeskoor
Sweet Sixteen, uit 1959, kreeg als muzikaal
bedje Lou Reeds Walk On The Wild
Side. The Cats verzorgden het achtergrondkoortje.
Mühren: “Het hele project
werd gniffelend serieus genomen. Het
vrolijke meisjesliedje kreeg een totaal
andere lading doordat een man het
zong. Geweldig.”
In 1988 eerde Claw Boys Claw het
Nederlands poperfgoed op hun lp
Hitkillers. Grote hits van The Nits, Earth
& Fire, Catapult, Golden Earring en
Pussycat werden liefdevol, maar meedogenloos,
in een gruizig jasje gestoken.
Grootheden als Herman Brood en
André Hazes namen ieder een compleet
coveralbum op als eerbetoon aan
hun (buitenlandse) inspiratiebronnen.
Artiesten als Mathilde Santing (Randy
Newman, Joni Mitchell, Todd Rundgren)
en Trijntje Oosterhuis (Stevie Wonder,
Burt Bacharach, Billie Holiday) maakten
zelfs hun handelsmerk van het interpreteren
van andermans werk.
“Je kunt je emoties ook kwijt in andermans
liedjes,” legde Santing in 2006 uit
aan Opzij. “Ik geniet er meer van om iets
bestaands heel mooi te zingen, dan om
zelf dingen te schrijven.” Volgens Opzij-journaliste
Vivian de Gier ontdekten
Newman-fans nieuwe details in liedjes
die ze van achter naar voren dachten te
kennen; anderen maakten op een ideale
manier kennis met het volgens Santing
‘liefdevolle’ cynisme van de Californische
componist.
Trijntje Oosterhuis probeert zo goed
mogelijk haar hart en ziel in een
melodie en tekst te stoppen, vertelde
zij vorig jaar aan nu.nl over het zingen
van andermans liedjes. “Dat is toevallig
mijn talent. Dat is waar ik het meest
samenval met wie ik ben. Zingen is
een heel prettige uitlaatklep. Ik ben
gewend om die vorm aan te spreken
in mezelf. Een stem is een regelrechte
weergave van iemands emotie. Als je
zingt hoor je iemands gemoedstoestand
en als een liedje heel goed is,
dan kun je daar ook heel veel in kwijt.”
Hoe is het eigenlijk om zelf gecoverd
te worden? Nederlandse wereldhits als
Venus (Shocking Blue), Ma Belle Amie
(Tee Set) en Radar Love (Golden Earring)
werden door talloze artiesten in alle
mogelijke talen opgenomen. Vooral de
grote namen strekken tot eer. Zo zag
Mühren zijn One Way Wind, naast de
talloze zangkoren en hammondorganisten,
onder anderen vertolkt worden
door Demis Roussos, Katja Ebstein
(Abendwind), Die Flippers (Sommerwind),
Dana Winner (Westenwind) en
James Last. “Natuurlijk vind ik het leuk
dat ook James Last het heeft opgenomen.
Last was een wereldact, die plaat
met ons nummer verkocht over de hele
wereld.” Vooral de covers met een andere
benadering geven iets extra’s, vindt
hij. Zoals de recente uitvoering door Erik
van der Horst van Orkater, als onderdeel
van een muziektheaterstuk over een
lang geleden vergane boot met goudstaven
aan boord. Een mooie verstilde
versie, van een man met gitaar. Nog
nieuwer is de interpretatie door Bart van
der Post, die er een Shadows-achtige
instrumental van maakte. Mühren: “De
mensen van de Cats-fansite komen
regelmatig met nieuw ontdekte covers
aanzetten. Het zijn er nu 177.” Dat betekent
toch dat het een goed liedje moet
zijn.

22
Foto: Paul Tolenaar
23
COMPLETE BAND IN BROEK,
SHIRT EN SCHOENEN
COLUMN HENK WESTBROEK
ANNIE, SCHRIJF EVEN EEN HIT
Met DrumPants roept geroffel op dijen en borst een compleet orkest op. Het getrommel
op draagbare sensoren, genereert via een om te gespen regelkastje onder meer gitaar-,
synthesizer-, bas- of drumgeluiden. “Hiermee kun je muziek maken wanneer je maar wilt.”
Door Jeroen Akkermans
De Amerikaanse drummer Ryan Hubar
geeft een klap op zijn linkerbeen. Bang,
een basdrum rolt door de ruimte. Snel
tikt hij zijn andere been aan. Een synthesizer
jaagt de wegstervende bas op. Dan
wat roffels op de borst: kale gitaaraanslagen
volgen. “Dit is heerlijk,” grijnst de
drummer uit San Francisco, die er met
een soepele voetbeweging een trom
uitgooit. “Geen gedoe en gesjouw meer
met drumstellen en andere, zware apparatuur.
Gewoon muziek maken wanneer
je maar wilt, in de bus of in de huiskamer
met je vrienden.”
Hubar is een complete band op zichzelf
door DrumPants, kortweg 20 cm lange
strips met drukgevoelige sensoren die
om het been of de borst zijn te binden,
of als inlegzooltje in de schoenen te
schuiven. De strips zijn met kabeltjes aan
te sluiten op een regelkastje ter grootte
van een mobieltje. Dat is op zijn beurt
weer te koppelen aan losse boxen, een
koptelefoon of een piepklein boxje aan
de broekriem.
Een tik op een sensor kan van alles
opleveren: via het regelkastje – of een
speciale app – is elke sensor aan een
instrument te hangen. “De gebruiker kan
kiezen uit 100 ingebouwde geluiden,
‘IN PLAATS VAN 10 KILO
AAN APPARATUUR, NEEM
IK NU ANDERHALVE POND
MEE’
zoals bekkens, gitaar, bas, synthesizer,
drums, enzovoorts,” zegt Tyler Freeman,
de bedenker van DrumPants. Ook
toonhoogte en volume zijn te regelen.
Dit tovert de muzikant om tot een klein
orkest: een setje DrumPants, twee strips
en twee inlegzooltjes, beschikt over zes
sensoren waaraan een instrument is te
linken. “Door strips toe te voegen, is dit
gemakkelijk uit te breiden naar twaalf
sensoren.”
WETENSCHAPPELIJKE DRUMMER
Freeman is een computerwetenschapper
en fervent drummer. Typisch muzikantengedrag
bracht hem in 2006 op het
idee een draagbaar drumstel te ontwikkelen.
“Mijn drumvriendjes en ikzelf zijn
constant aan het drummen. We kloppen
op onze benen, op het stuur, de leuning
van een stoel, eigenlijk op alles waar we
onze handen op kunnen leggen. Dit wilde
ik omzetten in echte drumgeluiden.”
Freeman ontwikkelde een houtje-touwtjedrumkit
waarop hij afstudeerde en
gooide het daarna in een hoek. Hij pikte
het project weer op toen hij een aantal
jaren geleden in Rotterdam neerstreek
om te werken bij het media-project Big
South Lab. Daar probeerde hij voortijdige
schoolverlaters warm te maken voor
techniek. “Ze hielden vooral van hiphop,
en zo kwam de drumkit weer in beeld.
Dat was de manier om ze iets over sensoren
te leren.”
EXPERIMENTEREN
Freeman bracht DrumPants na een aantal
Kickstartercampagnes in 2015 op de
markt. Muzikanten halen er nu van alles
mee uit. Zo gebruiken sommige artiesten
tiksignalen om via het regelkastje – dat
beschikt over bluetooth – draadloos een
trommelstok verderop aan te drijven. Of
er wordt een videoclip of lichtshow op
de muur geprojecteerd.
De Amerikaan Joey Chang (alias Cello
Joe) pint de strips vast op de vloer. Door
ze tijdens het cello spelen aan te tikken,
krijgt een app het seintje een specifiek
stukje muziek af te spelen. Het ‘loop-pedaaltje’
scheelt hem apparatuur om
digitale loops te maken. “In plaats van 10
kilo, neem ik nu anderhalve pond mee.
Dat vind ik weer mooi aan DrumPants.”
Het is algemeen bekend dat auto’s
ontworpen worden door computers,
gebouwd worden door robots, om
vervolgens bestuurd te worden door
volslagen idioten. Dat laatste veroorzaakt
een probleem dat verkeersveiligheid
genoemd wordt en waarvoor
nu de ultieme oplossing gezocht wordt
door de menselijke bestuurder bij het
oud vuil te parkeren.
De zelfrijdende oplossing die de
sturende mens overbodig maakt, is
gebaseerd op algoritmen. Dat zijn
wiskundige stappenplannen die moeten
voorkomen dat de auto waar jij
in vervoerd wordt, tegen een andere
auto, een boom of een medemens rijdt.
Ik ben geen wiskundige, maar heb me
laten informeren dat het basisprincipe
van een algoritme in wezen zelfs
te bevatten is door mensen die geen
wiskundigen zijn.
Stel, je hebt de wens om te lunchen
met een bord groentesoep. Om van
soepwens tot soep te komen volg je
een recept, wat te begrijpen is als een
logisch stappenplan. Dat stappenplan
is weer te vatten in een wiskundige
formule. Nu bestaan er honderden
recepten voor groentesoep, dus de ene
soep is de andere niet. Informeer een
computer over alle groentesoeprecepten
die bedacht zijn. En stop vervolgens
in het algoritme dat een nieuwe
groentesoep mag bedenken, een vleugje
creativiteit. Kan dat, creativiteit in een
algoritme stoppen? Blijkbaar wel. Het
behoort namelijk al tot de mogelijkheden
om met behulp van algoritmen
soepjes te bedenken die qua smaak
niks onderdoen voor die van Jamie
Olivier. Net zoals het nu al kan om een
auto te laten besturen door algoritmen
die het ongeveer net zo goed kunnen
als Max Verstappen toen hij een jaar of
zeven was.
Voor ons soort muzikale mensen
wordt het gebruik van algoritmen van
bestaansbelang als die zo bedacht
kunnen worden dat ze liedjes kunnen
maken. Dit lijkt op toekomstmuziek,
maar er draaien al computers die
componeren alsof ze het leuk vinden.
Er bestaat een op creatieve algoritmen
gebaseerd computerprogramma dat de
alledaagse naam Annie draagt en liedjes
schrijft. Annie doet dat zo aardig,
dat een luisteraar vaak niet meer horen
kan dat het geen menselijke composities
zijn. De liedjes zijn in de regel nog
niet al te best, maar ze worden met
de dag beter, dus in een niet al te ver
verschiet zal het vak van componist
overbodig worden. Net zoals dat van
de drummer, bassist, violist, kortom
dat van vrijwel elke instrumentalist,
overbodig geworden is. Dankzij op
algoritmen gebaseerde computerprogramma’s
die worden gehanteerd door
menselijke keyboardspelers.
De bespeler van dat keyboard heeft
nu ook zijn langste tijd gehad, het is
niet anders. Hierbij wil ik u – voor het
geval de wens tot doodslag spontaan
aan het ontstaan is – in herinnering
brengen dat ik slechts de boodschapper
ben en niet de schuldige wiskundige.
Door muzikale algoritmen die in
computers hun werk doen en daar liedjes
schrijven, arrangeren en opnemen,
zal het vak van componist en vertolker
binnen nu en straks op de mestvaalt
van de geschiedenis belanden. Als de
schrijvers en uitvoerenden van liedjes
straks geen mensen meer zijn, moet je
dan computers als Annie mensenrechten
gunnen? Of tegen die tijd beslissen
dat het toekennen van schrijvers- en
uitvoeringsrechten afgeschaft kan
worden?
‘VOOR ONS SOORT
MUZIKALE MENSEN
WORDT HET GEBRUIK
VAN ALGORITMEN VAN
BESTAANSBELANG ALS
DIE ZO BEDACHT KUNNEN
WORDEN DAT ZE LIEDJES
KUNNEN MAKEN’

BUMA BOY EDGAR PRIJS
7 DECEMBER • AMSTERDAM
FREEZE FESTIVAL
9-11 DECEMBER • LEEUWARDEN
EUROSONIC NOORDERSLAG
11-14 JANUARI 2017 • GRONINGEN
CROSS-LINX
2-5 MAART 2017 • EINDHOVEN, GRONINGEN,
ROTTERDAM, AMSTERDAM
“Als ik dans
Steek ik m’n hand op
Gaan m’n voeten zomaar de verkeerde kant op
Als jij danst
Gooi jij je haar los
Swingen je heupen zo lekker dat het een gevaar wordt.
Ik zeg: weet je wat het is baby
Ik voel me sexy als ik dans.”
UIT NIELSON – SEXY ALS IK DANS