Netherlands Yearbook - 1851_ocr

( i8o )
Men ontwaart uit dien staat dat de kaasl;andel sedert i8qi
toegenomen te Hoorn , Alkmaar, Purmerend en Enkhuizen t
nomen te Edam , Medemblik en Monnickendam. De uitvo;r \
rmideren en schapen naar Engeland is vooral in 1 848 belanr,
geweest. AHeen van den Helder werden 3285 runderen en 20
\
schapen verzo_nden. "Y ai~ Texe~ zijn uitgevoerd in 1848 368 201
I 849 39670 , van W iermgen m elk der heide jaren 1019g N
ponden schapenkaas. In 1849 werden uitrrevoerd van Texel 1 6~
Jammeren, 5~74 afzetters en vette schape~ en 91 250 Ned. pon
wol; van W1erm9en 5000. lammeren, 1100 schapen en 2642 2
N
ponden wol; van ferschellmg 200 lammeren en 300 Ned. ponden ~
De veestapel. is. in Zeeland in 1849 met 398 paarden boven en
beneden de drie Jaren, met 1 o I3 runderen boven en 1187 bened'
de twee jaren·, met 1291 schapen en 429 lammeren en met 111
va~kei:s toegenomen. De gezondheidstoestand van het vee was ·
beide Jaren bevredigend, met uitzondering van eene huidziekte on
het wolve~, welk.e zich in 1848 in acht c:emeenten openbaar~
~nke1e t\~11felacht1ge gevallen van lonGziekte deden zich in 18q91
m het eiland Tholen: Het b1~ek noGtans dat geene besmettelijl
maar enkel wormachtige lon~z1ekte aanwezig was. De veredc '
van het paar~en- , runder- , schapen- en varkenras hield stan1
Den meesten b1.Jval ondervond de kruissing van het rundvee met
E.ngelsche. J?urhams-Shortlwrn-volbloedstieren. De jonge ossen 1
die. verkru1ssrng gew.onnen , h~bben op hun derde jaar eene ontro
kelu~g verkregen, die het zmver inlandsche ras eerst een jaar la
bereikt.
Ui.t ~ene verGelijking van den staat van den veestapel in
~rovmcie _Dtr~cht 1~ 1 ~44 met dien op 1 Mei 1850 blijkt dat '
'eestapel m die provmcie m de zes laatste jaren is toegenomen m.
7012 runderen boven en 5809 beneden de twee jaren 86 paara
boven en 71 o be.neden de 3 jaren en 10656 schapen. '
H~.t aanmerkelijk grooter aantal varkens in 1849 dan in 1848 is toe
schrijven ~an de steeds hooge prijzen van het spek , waardoor de la11
houwers zich mee~ op ~e varkensteelt hebben toegelegd. Nietteg
staande de longziekte m verscheidene gemeenten bleef heerschei
was de toestand van het vee. niet ongunstig. Op sommige plaau
werd eene sterke darmontstekmg waargenomen. In den nazomer v·
1849 brak het mondzeer ' gepaard met voetverzwering ' uit ona.
~et rundvee.' waaraan e~hter geene runderen gestorven zijn.
ziekte was mm der ~an3dung_ en meer zachtaardig dan in vorige jan
De aanfok. ~as ru.1m ~n brJ veel handel de veestapel gunstig. H
ve.tte vee is m. heide pren t!oed r,euroeid. De prijzen waren echt
mm~er hoog m 1849 dan m 1848 en daar er hoorre prijzen in
voorjaar waren be~teed voor het inscharen in de ~eide hebben
( I 8 I )
weiders doorgaans r,eene r,oede rekening gemaakt. Er werd in beide
en overvloedig melk verkregen en veel boter van goede hoedanig­
'd gemaakt. De prijzen der boter, tot half October I 848 klimmende,
sedert dien tijd bij voortduring laag gebleven. Zij bedroegen midbaar
60 tot 70 centen het Ned. pond. Er werd minder kaas gennen
in I 849 dan in 1848. De kaas bleef echter van eene goede
danigheid. De prijzen waren echter nog Jager dan die van de boter.
Voor meikazen •••• f 3o de 100 Ned. ponden,
zomerkazen . . 26 "
najaarskazen. • 24 "
1848 waren zij van f 32 tot f 4o de 100 Ned. ponden. De
rden bleven in heide jaren over het algemeen verschoond van
itengewone ziekten. In 1848 werden 16 , in 1849 1 o paarden
emaakt, die door eenen ongeneesharen kwaden droes waren aanaan.
Hoewel de handel in paarden minder levendig was dan
eger, werden echter nog vele paarden opgekocht en de schoonste
beste uitgevoerd. Dit geldt ook ten aanzien der merrien en
ngsten , voor welke premien tot verbetering van het inlandsche
vinciale ras waren toegekend. In 1849 werden 2645 merrien get,
68 minder dan in 1848 ; in 1848 67 , in I 849 57 hengsten
edgekeurd. De schapen bleven in beide jaren gezond. In somge
streken, als te Soestdijk, Baarn en Eemnes, schijnt de schapen­
It ~enigzins vooruit gegaan te zijn. De wol was in Leide jaren
g m prijs. De schapen zelve bleven tot in het voorjaar van 1 849
g in prijs , vooral de drie- en vierjarige geschoren hamels , die
l naar buiten 's lands werden verzondoo. Later zijn de prijzen geld,
dewijl minder schapen voor buitenlandsche behoeften werden
gekocht. De prijzen der varkens waren tot in het laatst van 1848
r hoog, daar wegens de duurte der jonge varkens schier aan geen
eggen. ~e den leen was. ln 1849 daarentegen zijn , tengevolge van
en VfIJ voorspoedigen aanfok, de jonge varkens zeer laag in prijs
leven en door de goedkoopte der granen en voederstoffen ook
vetgemeste. In 1849 stierven in de maand Julij en later een
ot aantal varkens aan de blaauw- of ,·Iekziekte.- Er werden te
echt ter markt 3ebragt: in 1848 2899, in 1849 3006 paarden ;
1 848 IJ 273, in I 849 10802 runderen ; in 1848 798, in I 849
5 kalveren ; in 1848 1632, in 1849 1597 schapen ; in i 848 8202,
1849 10344 varkens.
n de provincie Friesland bleef het vee in beide jaren niet geheel
schoond van de longziekte ; vooral in het laatst van 1848 had die
. 1 ~' hoewel minder kwaadaardig dan vroeger, eene aanzienlijke uitdmg
verkregen. Van Junij 1849 tot Junij 1850 werden 691 stuks
afgemaakt en zijn 6I aan de ziekte overleden. De paarden en
apen hieven in beide jaren gezond. Onder de varkens vertoonde
16