4 DE PERSMUS Peter en het Persmuseum 1988 prenten en nog honderden meer
DE PERSMUS 5 Peter van Straaten was vanaf het begin betrokken bij het Persmuseum. Enkele duizenden originele tekeningen heeft hij in de loop der jaren aan het museum geschonken. DOOR ANGELIE SENS Koos van Weringh was gastconservator van de allereerste tentoonstelling in het gloednieuwe Persmuseum aan de Zeeburgerkade 10 te Amsterdam; we schrijven 2001. Die tentoonstelling De Getekende Eeuw was een hommage aan honderd jaar politieke prent in dé eeuw – de twintigste – van de beste en grootste tekenaars die Nederland gekend heeft: Albert Hahn sr., Leen Jordaan, Jo Spier en van na de Tweede Wereldoorlog Opland, Eppo Doeve en Peter van Straaten. Van Peter hingen er vier tekeningen, een zelfde aantal als van Louis Raemaekers en Fritz Behrendt, uit even zoveel decennia. De keuze voor een openingstentoonstelling over het getekende beeld in de pers was op het lijf geschreven van het Persmuseum. Dat 'Huis van de Politieke Prent' herbergde toen al menige verzameling originele prenten van dode tekenaars. Die van Hahn was het omvangrijkst en het meest gekoesterd. De opening van het nieuwe museum op 4 oktober 2001 bracht veel reuring teweeg, ook onder levende tekenaars. Goh, er was een plek in Nederland waar men terecht kon om de originele, met de hand getekende prenten in verzekerde bewaring te geven, ze te laten beschrijven en ze geklimatiseerd te laten opbergen in de indrukwekkende magazijnen van het voormalige cacaopakhuis, waar het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) en de collecties van het Persmuseum alweer meer dan 25 jaar huizen. 50.000 prenten Peter van Straaten, bijgestaan door zijn Els, beet het spits af. In mei 2002 ontving het Persmuseum de eerste 1988 originele tekeningen die vanaf de jaren zestig in Het Parool en Vrij Nederland hadden gestaan. Er zouden nog vele tekenaars en tekeningen volgen. Anno 2016 zitten er in de collectie van het Persmuseum ruim 50.000 – nee dit is geen tikfout – originele (!) prenten van de absolute top van negentiende- en twintigste-eeuwse tekenaars. Op 15 november 2002 openden Hanneke Groenteman en gastconservator Hans IJsselstein Mulder (1945-2012), de oprichter van de Stichting Pers & Prent, Politieke baasjes. Politieke tekeningen van Peter van Straaten. Een tentoonstelling geheel gewijd aan het werk van Peter. Hans en ondergetekende hadden een nogal intuïtieve keuze gemaakt uit die 1988 spotprenten. Het criterium was: als we beiden spontaan begonnen te lachen, was de keuze snel gemaakt. Zo kwamen we tot een totaal van 140 tekeningen. Ze staan in mijn geheugen gegrift. Archiefdoos vol De jaren daarna 'hing' Peter minstens één keer per jaar in het Persmuseum en regelmatig vaker. Hij was uiteraard steeds vertegenwoordigd in de jaarlijkse reizende Politiek in Prent-tentoonstelling, maar ook in diverse thematentoonstellingen waarin het beeld op de voorgrond stond: rechtbanktekeningen, Caricaturca, Ständig auf der Lauer (gastconservator Koos van Weringh) en vele andere. Hadden we tentoonstellingen op stapel staan die totaal níet over het getekende beeld in de pers gingen, dan zorgden we er toch steeds voor dat ook prenten van 'onze' tekenaars een plek kregen. Zo hingen er in de exposities over de pers in Indië/Indonesië en later over die in Suriname tekeningen van Peter, van Eppo Doeve en van Opland. Het bleef trouwens niet bij die 1988 tekeningen. Eens in de zoveel tijd kwam Peter aangewandeld van de KNSM-laan naar de Zeeburgerkade, een archiefdoos onder de arm met zijn politieke prenten van het afgelopen jaar. Zo zijn er, vaak onder het genot van een glaasje wijn en een sigaretje, nog honderden originele tekeningen in de collectie van het Persmuseum bijgekomen. Favorieten Toen hij 70 werd, eerde het Persmuseum hem met een kleine expositie met zijn 'Favorieten', onder wie Hahn, Piet van der Hem en Jo Spier. Zeven jaar later viel hem de eer te beurt om samen met zijn grootste voorbeeld – Spier – in zowel Zutphen als Amsterdam te 'hangen' onder het motto Virtuoze tekenaars van het Nederlandse leven. Bij die gelegenheid kreeg hij in het Persmuseum door burgemeester Eberhard van der Laan de Albert Hahn Prijs uitgereikt. Peter van Straaten staat in de top-3 aller tijden. Hijzelf zou Jo Spier de gouden medaille hebben gegeven en wellicht Albert Hahn op plaats twee hebben gezet. Voor mij staat Peter op nummer 1, op eenzame hoogte. ■ Angelie Sens was directeur van het Persmuseum van 2002 tot 2012
Change language