Gay&Night Januari 2014

SLEEPOVER
THE HAGUE
+
BALLET
NATIONAL DE
MARSEILLE
TITANIC
Na de voorstelling nog haasten naar
de trein? Dat hoeft gelukkig niet meer!
Blijf nagenieten en maak gebruik
van de luxe overnachting in het
Mercure Hotel Den Haag Central. De
volgende ochtend bij het uitgebreide
ontbijtbuffet schuift een van de
danssterren aan en geeft een bijzonder
kijkje in zijn of haar leven als danser.
Dit arrangement is onder andere
verkrijgbaar in combinatie met de
voorstelling Titanic van Ballet National
de Marseille
za 8 feb, 20.30
Lucent Danstheater, Den Haag
Toprang €34,00, 1e rang €27,50,
2e rang €19,50, 3e rang €17,50
www.holland-dance.com
Kassa: 070-88 00 333
TITANIC: DE KEERZIJDE
VAN DE VOORUITGANG
“Megalomanie is overal”, aldus
choreograaf Frédéric Flamand.
“Eerst is er het hoogste gebouw in
New York, dan verrijst er een nog
veel hoger exemplaar in Dubai.”
De bevlogen artistiek leider van
het Ballet National de Marseille is
gefascineerd, zo niet geobsedeerd
door de relatie tussen mens en
technologie en onze eeuwige drang
naar vooruitgang. Samen met de
Italiaanse kunstenaar Fabrizio Plessi
creëerde hij zijn eigen megalomane
droom: Titanic, een indrukwekkend
spektakel geïnspireerd door de
bekendste scheepsramp aller tijden.
Dans is volgens de Franse choreograaf
Frederic Flamand het ‘perfecte medium’ om
te spreken over de wereld van vandaag de
dag. “We leven in een wereld waarin steeds
meer robots verschijnen, waarin de techniek
steeds vaker de rol van de mens overneemt.
Ons lichaam is het enige wat – voorlopig – nog
onaangetast en helemaal van onszelf is en met
dat lichaam kunnen we emoties uitdrukken,
een kwetsbaarheid tonen, waar geen enkele
machine toe in staat is.” Flamand (56) creeerde
in 1992 een eerste versie van Titanic voor het
Belgische Charleroi/Danses, dat hij vijftien
jaar lang leidde. “Het was de tijd waarin veel
kolenmijnen in Charleroi gesloten werden. De
stad stond voor de enorme uitdaging om de
overstap naar een andere tijd te maken en ik
was gegrepen door de postindustriële sfeer die
er heerste.” Titanic was het middendeel van
een trilogie over mens en techniek, waarbij
de eerste productie, La Chute d’Icare, zich
afspeelde ten tijde van de Renaissance en de
derde, Ex Machina, de moderne technologie
tot onderwerp had. “Titanic was van de drie
voorstellingen de enige verhalende. Ik laat
de verschillende werelden zien: die van de
hooggespannen verwachtingen bij de doop
van het schip, die van de luxe en hang naar
avontuur op het upper deck, die van het
zwoegen en zweten in de machinekamer.”
Toch is de voorstelling, zegt Flamand, eerder
een poetische zinspeling op, dan een letterlijke
weergave van alles wat zich op en rond het
schip heeft afgespeeld. “Je hoeft een ramp
niet uit te tekenen om de impact ervan op te
roepen.”
Stof tot nadenken
Voor het Ballet National de Marseille, waarvan
hij de afgelopen negen jaar artistiek directeur
was, maakte Flamand vorig jaar – honderd
jaar na het zinken van de Titanic – een nieuwe
versie van zijn productie. De scheepsramp
uit 1912 geeft, vindt hij, nog altijd veel stof
tot nadenken en er zijn veel connecties met
onze huidige tijd. “Voor mij is het verhaal een
metafoor voor de overgang van de ene naar
een andere tijd en alle problemen – denk aan
de huidige financiële crisis – die dat met zich
meebrengt. Maar het lot van de Titanic is
ook een parabool voor de eeuwige drang van
de mens naar vooruitgang en zijn continue
wens om altijd maar weer sneller, beter
en inventiever te zijn dan zijn voorganger
of concurrent. En dat terwijl we elke dag
om ons heen zien hoe het mis kan gaan.
Technologische vooruitgang is uiterst fragiel:
als systemen uitvallen, ligt voor je het weet
de halve wereld plat.” Als toeschouwer heb
je, zegt Flamand, dit soort associaties echter
niet nodig om door Titanic geraakt te worden.
“Iedereen is vrij om de productie vanuit zijn
eigen persoonlijke ervaringen en ideeën te
bekijken. De een zal ervan genieten als van een
groots gemonteerd, filmisch spektakel waarbij
je van de ene naar de andere wereld reist,
een ander zal wellicht tot reflectie worden
aangespoord.”
Van hype naar hype
In 1994 danste Flamands Chareloi/Danses
Titanic in Belfast, met in het publiek de laatste
twintig overlevenden van de scheepsramp.
“Dat was een heel emotionele ervaring, ze
waren allen diep geroerd.” De honderdjarige
herdenking van de ramp, vorig jaar, heeft
geen van hen meer mogen meemaken.
“Dat ik Titanic bij die gelegenheid opnieuw
uitbracht, komt deels omdat ik vind dat we
in alle mediahectiek van deze tijd te veel
naar telkens het volgende moment, naar
de volgende hype toeleven, zonder om te
kijken naar het verleden en daaruit lering te
trekken.” Maar Flamand – die zijn artistiek
leiderschap in Marseille binnenkort verruilt
voor de functie van ‘associate director’ van
Mons Culturele Hoofdstad van Europa – was
ook nieuwsgierig naar wat het Ballet National
de Marseille aan zijn productie kon toevoegen.
“De choreografie vereist heel uiteenlopende
kwaliteiten: je hebt de krachtige, uiterste
fysieke dans van de scheepsarbeiders
tegenover de elegante, bijna neoklassieke dans
van de passagiers op het upper deck. Toen ik
Titanic in Charleroi maakte was de productie
ruwer, meer ongepolijst, nu is zij verder
geëvolueerd. Daarbij hebben de dansers een
grote inbreng gehad. Er zijn delen geschrapt,
veranderd, maar er zijn ook elementen en
bijvoorbeeld een rol voor een in wit geklede
vrouw op spitzen toegevoegd. Je zou kunnen
zeggen dat zij zowel de ijsberg als het
menselijke streven naar perfectie verbeeldt.”
Door de omvang van de productie geldt
Titanic in Flamands carrière ook als een soort
‘Titanic’, een waagstuk. “Een idioot project,
een utopie”, zegt hij zelf. “Ik weet niet of ik
ooit weer zo’n grootschalig spektakel uit zou
brengen, maar ik ben blij dat ik het gedaan
heb. Het is belangrijk om als kunstenaar
nieuwe utopieën te creëren, het onmogelijke
zo nu en dan mogelijk te maken.”
INTERVIEW: Astrid van Leeuwen
FOTO: Jason Capobianco
41