kruiden brochure 2016

Kruiden
Eleonora (E09B.11540) Anastazia (E13R.8011)
Prudenzia F1 (E13R.3007) Fidelio

Nieuwe generatie en vertrouwde kruidenrassen
Enza Zaden verkoopt kruiden sinds 2001. Onze belangrijkste markten zijn Europa en de Verenigde Staten, met
een specifieke focus op Scandinavië, de Baltische Staten, UK, Benelux, Duitsland, Frankrijk, Italië, Canada en
Oost-Europa. Binnen deze markten zijn basilicum, bieslook, dille, peterselie en wilde rucola onze belangrijkste
gewassen.
Wij zijn continu bezig met het verbeteren van onze bestaande rassen. Door het ontwikkelen van ziekteresistenties
in onze kruiden, verzekeren we onze klanten van de beste gewassen en kwaliteitszaden. We testen onze rassen
ook op houdbaarheid om onze klanten te voorzien van producten voor zowel de lokale als de export markten.
Al onze kruiden zijn getest op NFT (teelt op water). Vooral in Scandinavië hebben we hierin veel ervaring
opgedaan in de afgelopen jaren. We hebben aanzienlijke investeringen gedaan om onze telers de best mogelijke
zaden te bieden.
Deze brochure geeft een overzicht van ons kruidenassortiment. Lees meer over onze nieuwe generatie basilicum-,
peterselie en rucolarassen met uitstekende eigenschappen als resistenties, houdbaarheid en koude tolerantie.
Met het keurmerk ‘Resistance Makes The Difference’ kunt u deze speciale rassen gemakkelijk herkennen.
Uiteraard kunt u ook onze overige vertrouwde rassen vinden in deze brochure.
Een technisch team bij Enza Zaden Duitsland is beschikbaar om u allerlei advies te geven over het kweken van
kruiden en ondersteunt u graag met alle informatie die u nodig heeft. Voor meer informatie kunt u natuurlijk
terecht op onze website of neem contact op met uw teeltadviseur.
Olaf Kunzemann
Breeder Herbs
Germany
Enza Zaden | 3

Resistance Makes The Difference
Nieuwe generatie kruidenrassen
Om onze nieuwste kruiden- en rucolarassen zo goed mogelijk af te stemmen
op de wensen en behoeften van de markt, onderhouden de veredelaars van
Enza Zaden nauw contact met onze kwekers en andere partijen die onderdeel
uitmaken van de keten. Deze samenwerking heeft geleid tot een nieuwe
generatie kruidenrassen; een die nieuwe ideeën omvat en onze klanten unieke
mogelijkheden biedt.
De focus bij de veredeling van deze nieuwe generatie lag op:
• Valse meeldauwresistentie van basilicum.
• Fusariumresistentie van basilicum.
• Houdbaarheid en koude tolerantie van basilicum.
• Valse meeldauwresistentie van peterselie.
• Valse meeldauw- en fusariumresistentie van rucola.
• Verlengde houdbaarheid van rucola.
Bovendien selecteren wij nu in toenemende mate op basis van plukgemak en snelle oogstselectie.
Met trots presenteren wij nu het resultaat van dit bloeiende
veredelingsprogramma:
• 3 nieuwe basilicumrassen: Eleonora (E09B.11540), Elidia en Keira.
• 3 nieuwe peterselierassen: Peione, Fidelio en Orfeo.
• 2 nieuwe rucolarassen: Prudenzia F1 (E13R.3007) en Anastazia (E13R.8011).
Basilicum
(Ocimum basilicum, Lamiaceae)
Eleonora (E09B.11540) | nieuw
Innovatief ras met intermediaire resistentie tegen valse
meeldauw. Opgerichte groei met middelgroene, grote,
licht gekartelde bladeren. Geschikt voor teelt in potten en
vollegrondsteelt.
Resistance Makes The Difference
Keira | nieuw
Genovese type met middelgrote, donkergroene bladeren.
Uitstekende houdbaarheid en koude tolerantie. Geschikt
voor teelt in potten en voor de verse markt.
Alle rassen zijn grondig getest door professionele kwekers en gecontroleerd door officiële proefstations
en universiteiten. Ze beschikken over unieke en bijzondere kenmerken.
In de rest van deze brochure vindt u meer informatie over deze nieuwe generatie kruidenrassen en hun
kenmerken. Het keurmerk geeft aan welke rassen tot deze nieuwe variatie behoren.
Voor meer informatie en/of advies kunt u contact opnemen met uw lokale teeltadviseur van Enza Zaden.
Elidia | nieuw
Fusarium resistent Genovese type met compacte
bouw en glanzend donkergroen blad. Ideaal voor
teelt in potten. Komt laat in schot.
4 | Enza Zaden
Enza Zaden | 5

Resistance Makes The Difference
Resistance Makes The Difference
Peterselie
(Petroselinum crispum)
Peione | nieuw
Een nieuw ras in het type Gigante d’Italia met een hoge
homogeniteit, donkergroene kleur en grotere bladeren
dan de standaard variant. Hoge opbrengst. Geschikt
voor versmarkt en industrie. Intermediaire resistentie
tegen valse meeldauw.
Wilde Rucola
(Rucola selvatica, Diplotaxis, Brassicaceae)
Prudenzia F1 (E13R.3007) | nieuw
Snel groeiend, intermediaire resistentie tegen valse meeldauw.
Zeer geschikt ras voor in het voorjaar en de herfst. Fijn gekarteld
blad met een fris groene kleur voor de hoogste kwaliteit.
Opgerichte en compacte groei voor een makkelijke oogst.
Zeer goede houdbaarheid.
Fidelio | nieuw
Nieuwe selectie in het type Gigante d’Italia met grote,
donkergroene bladeren, gemiddelde lengte en compacte
stengel. Intermediaire resistentie tegen valse meeldauw.
Zeer geschikt voor versmarkt.
Orfeo | nieuw
Nieuwe Paramount selectie. Zeer homogeen
ras met donkergroene, sterk gekrulde bladeren
en een opgerichte groeiwijze. Uitstekende
houdbaarheid.
Anastazia (E13R.8011) | nieuw
Geschikt voor de vroege zomer teelt. Stabiele bladeren
met een 3D optiek en donkergroen in kleur, ook na de oogst.
Intermediaire resistentie tegen valse meeldauw.
Opgerichte en compacte groei voor een makkelijke oogst.
Zeer goede houdbaarheid.
6 | Enza Zaden
Enza Zaden | 7

Ras Teeltwijze Omschrijving
Versmarkt
Industrie
Dolly x x x
Edwina
Eowyn x x
Eleonora | nieuw
(E09B.11540)
x
Pot
x
x
Zeer uniform, grootbladig en snelgroeiend ras met verbeterde koude tolerantie. Aanbevolen voor
vollegrondsteelt.
Bedrijfszeker ras van het Genovese type voor teelt in potten het hele jaar door. Ook bij weinig zonlicht
geeft deze soort glanzende, donkergroene bladeren en een zeer uniform plantbeeld in de potten.
Zeer sterke en compacte basilicumsoort van het Genovese type voor teelt in potten. De intense
donkergroene kleur en het compacte planttype maken van Eowyn een unieke plant. Verbeterde
houdbaarheid.
Innovatief ras met intermediaire resistentie tegen valse meeldauw. Opgerichte groei met
middelgroene, grote, licht gekartelde bladeren.
Elidia | nieuw x x Fusarium resistent Genovese type met compacte bouw en glanzend donkergroen blad. Sterk op schot.
Emily x x x
Genoveser x x
Emily is een zeer compact basilicumras van het Genovese type met middelgrote bladeren voor teelt in
potten. Wij adviseren Emily voor de zomerteelt in een gelijkmatiger klimaat en het hele jaar door voor
teelt in warme klimaten of onder hoge lichtintensiteit. Dankzij de langere houdbaarheid van Emily is
een langere transportfase mogelijk.
Glanzend donkergroen, lepelvormig blad. Speciale Genovese selectie met hoge productie voor de
industrie.
Basilicum (Ocimum basilicum, Lamiaceae)
Eenjarig, hoogte 20-40 cm
Dzg:
1,1-1,7 g | Aantal zaden per 10 g = 6.000-9.000 zaden.
Zaaien:
Vanaf half mei buiten of het hele jaar door onder glas. Lichtkiemer,
vorstgevoelig.
Zaadhoeveelheid: Zaaien ter plaatse 50 g/100 m², in zaaibed 3 g/1.000 planten,
voor potteelt 20 g/1.000 potten.
Teelt:
Houd voor potten een tussenruimte aan van 20-25 x 25 cm.
Buitenteelt in rijen met 20 cm tussenruimte en 30-40 cm tussen de rijen.
Basilicum is vrij gevoelig en vatbaar voor verstikking door onkruid.
Voor een goede oogst wordt geadviseerd een laag plastic te gebruiken als
bodembedekking. Ook wordt acryl vliesdoek aanbevolen als bescherming
tegen kou bij de eerste zaaiingen ter plaatse. Het is gunstig om jonge
planten uit te planten vanuit het zaaibed. Daarmee krijgt het gewas een
Rosie
betere start.
Oogsten: Voor de versmarkt steeds de jonge scheuten afknippen en bundelen.
Voor industrieel gebruik voor het eerst knippen als de bloei begint.
Niet te laag afsnijden (ca. 10 cm) om een tweede groei te bevorderen.
Basilicum is erg gevoelig voor druk en moet direct na de oogst zorgvuldig
worden gedroogd bij een temperatuur van 40˚C.
Gebruik: In salades, soepen, groente-, vlees- en tomatengerechten, maar ook rauw.
Keira | nieuw x x x
Nieuw Genovese type met middelgrote, donkergroene bladeren. Uitstekende houdbaarheid en koude
tolerantie.
Lemon sel.
Lemona
x x Fijnbladige citroen basilicum, snelgroeiend, met een uitgesproken citroenaroma.
Piccolino
x
Zeer compact groeiende en sterk geurende basilicum, ideaal voor teelt in potten en voor de bereiding
van pesto.
Rosie x x Ras met intensieve donkerrode kleur en compacte, opgerichte groeiwijze op stevige stelen.
Marian x x
Thai Basil x x
Een Genovese pot type met donkergroene kleur en middelgroot blad. Sterk op tipburn en tegen
beschadigingen bij verpakken. Koude tolerantie.
Lange middelgroene bladeren die soms een deel rood gekleurd kunnen zijn. Aangename zoetige
anijssmaak. Geeft later in de bloei decoratieve lila kleur. Is een snelle groeier en houd van hogere
temperaturen dan de standaard basilicum.
Ras tevens beschikbaar als biologisch zaad van “ Vitalis - Biologische Zaden B.V.” Actuele informatie betreffende resistenties is beschikbaar op www.enzazaden.nl.
RMTD: nieuwe generatie van kruidenrassen met een uitstekende resistentie of andere specifieke toegevoegde waarden zoals houdbaarheid of koude tolerantie.
8 | Enza Zaden
Enza Zaden | 9

Bieslook (Allium schoenoprasum, Alliaceae)
Meerjarig, hoogte 30 cm
Chinese bieslook (Allium tuberosum, Alliaceae)
Een- tot tweejarig, hoogte 30 cm
Jeilo F1
Dzg:
1-1,5 g | Aantal zaden per 10 g = 6.500-10.000 zaden.
Zaaien:
In maart ter plaatse buiten zaaien voor oogst in de zomer. Of in augustus
zaaien voor oogst in april het daaropvolgende jaar. In februari onder glas
zaaien voor het opkweken van bieslook.
Zaadhoeveelheid: Ter plaatse zaaien 120-150 g/100 m², voor zaailingen 20-30 g/1.000 planten
(20-30 zaden per perspot), voor potteelt 40 g/1.000 potten.
Teelt:
Ter plaatse zaaien en planten in rijen met 30-40 cm tussenruimte.
Voor het opkweken de jonge plantjes in april met 30x25 cm tussenruimte
uitplanten. Onderbreking van de groei of oogsten kan de
wortelontwikkeling verstoren en vormt een risico voor het
succesvol opkweken van het gewas in de winter. Wanneer in
de herfst alle voedingsstoffen zich in de wortels bevinden en de bladeren
zijn afgestorven, worden de wortelpollen geoogst, schoongemaakt
en droog opgeslagen. Vóór het forceren moet de winterrust worden
doorbroken door de wortelpollen gedurende 10-12 dagen bij 35˚C te
zetten, ofwel direct voor het forceren in een warmwaterbadbehandeling
met een temperatuur van 42˚C te dompelen. Voor forceren in de herfst
verhoogt een koude opslag bij 2˚C gedurende een week het succespercentage.
Tijdens het forceren (temperatuur 18-20˚C) worden de
wortelpollen tegen elkaar gezet. Na ongeveer 14 dagen kan de bieslook
geoogst worden voor bundels. Of zet ze in plastic potten van 9-10 cm
en verkoop ze na 14 dagen met de pot.
Oogsten: In het tweede jaar zijn 3-4 sneden mogelijk.
Gebruik: Verse stengels voor in yoghurt, (aardappel)salades, eiergerechten, soepen,
vis en worst.
Dzg:
3 g | Aantal zaden per 10 g = 3.300 zaden.
Afstand: 30 cm.
Zaaien:
Maart - augustus.
Zaadhoeveelheid: Ter plaatse zaaien 500 g/100 m², voor zaailingen 5 g/1.000 planten, voor
potteelt 60 g/1.000 potten.
Gebruik: Doorlopend de verse stengels en bloemen afknippen. Vergelijkbaar met
bieslook, met een milde knoflooksmaak.
Ras Teeltwijze Omschrijving
Bieslook
Versmarkt
Industrie
Pot
Biggy x x x
Jeilo F1 x x x
Naomy x x x
Kobold
Dikstengelig ras met een donkere blauwgroene bladkleur. Opgerichte groeiwijze. Uitstekend voor de versmarkt,
forcering en industrie.
Onze F1 hybride met donkergroene stengels tot aan de voet. Absoluut homogene en opgerichte groeiwijze met
middeldikke stengels. Sterk op ziektes en daardoor minder werk en minder afvalmateriaal. Geschikt voor de versmarkt
en om in potten te zaaien.
Middeldikke tot dikke, donkergroene bieslook met een hoge bestendigheid tegen bruine puntjes en een zeer
snelle groei. Dit ras is zeer geschikt als bundelproduct voor de versmarkt en in losse vorm voor de verwerkende
industrie (langere houdbaarheid). Dankzij het sterke wortelstelsel en de uitstekende groeikracht is de invloed van de
bodemstructuur en weersomstandigheden relatief laag. Bedrijfszeker ras voor winterproductie op het zuidelijk halfrond
of in een warm klimaat.
Nelly x x x
Een bieslookras met fijne tot middeldikke stengels en een zeer donkere, groenblauwe kleur. Zeer krachtige en
opgerichte groeiwijze. Sterk tegen ziektes. Geschikt voor de versmarkt en industriële toepassingen. Ook zeer geschikt
voor forcering.
Staro x x x Donkergroen ras met extra dikke stengels voor alle teeltdoeleinden: forceren, potteelt en oogsten als versproduct.
Twiggy x x x
Een fijnstengelige, zeer donkergroene bieslook met hoge uniformiteit. Twiggy is bijzonder geschikt om te bundelen en
voldoet aan de hoogste kwaliteitseisen.
Chinese bieslook
Kobold x x Door Enza Zaden geselecteerde knoflookbieslook.
Ras tevens beschikbaar als biologisch zaad van “ Vitalis - Biologische Zaden B.V.” Actuele informatie betreffende resistenties is beschikbaar op www.enzazaden.nl.
10 | Enza Zaden
Enza Zaden | 11

Peterselie (Petroselinum crispum)
Tweejarig, hoogte 30 cm
Ras Teeltwijze Omschrijving
Versmarkt
Industrie
Argon x x x
Pot
Verbeterd gladbladig Commun-type. Zeer productief. Opgerichte groeiwijze met donkergroene bladeren
en zeer aromatische smaak. Sterk tegen valse meeldauw. Geschikt voor potproductie, versmarkt en
industrie.
Dzg:
1,1-1,3 g | Aantal zaden per 10 g = 7.000-9.000 zaden.
Zaaien:
Maart/april of juli/augustus, voor potten onder glas het hele jaar door.
Zaadhoeveelheid: Ter plaatse zaaien 60-80 g/100 m², voor perspotten 6 g/1.000 perspotten,
voor potteelt 20 g/1.000 potten.
Teelt:
Alleen ter plaatse zaaien voor de industriële teelt. Voor de
versmarktteelt in januari in perspotten zaaien (4-5 zaden/perspot),
uitplanten in maart en tot eind april beschermen met plastic of
acryl vliesdoek. In augustus zaaien in perspotten om ze eind september
onder glas uit te planten en in de winter te oogsten. Tijdens kiemperiode
steeds vochtig houden om de opkomst te optimaliseren. Zaaien in rijen
met 20-30 cm tussenruimte. Onderlinge afstand van de planten in de rij
ongeveer 10 cm. Benodigde meststoffen per 100 m²: 1,2 kg N - 0,4 kg P -
1,7 kg K. Voor tweede en derde snede opnieuw toedienen is aan te
bevelen.
Oogsten: Bij industriële teelt drie sneden mogelijk. Voor een donkergroen product
met aroma de oogst direct na het afsnijden drogen bij 90˚C.
Na het drogen moeten de stelen worden verwijderd.
Gebruik: Vers of gedroogd in bijna elk Europees gerecht.
Wega
Fidelio | nieuw x x x
Orfeo | nieuw x x x
Nieuwe selectie in het type Gigante d’Italia met intermediaire resistentie tegen valse meeldauw. Grote,
donkergroene bladeren, gemiddelde lengte en compacte stengel. Zeer geschikt om te bundelen.
Nieuwe Paramount selectie. Zeer homogeen ras met donkergroene, sterk gekrulde bladeren en een
opgerichte groeiwijze. Uitstekende houdbaarheid. Zeer geschikt als export product.
Gigante
d'Italia
x x x
Een gladbladig, zeer aromatisch ras met hoge productie. Kan bij slechte teeltomstandigheden na de 2e/3e
snede in het zaad schieten.
Bravour x x
Peione | nieuw x x
Wega x x x
Paramount type, hoge opbrengst, wintervaste sterk groeiende selectie. Opgericht donkergroen fijn
gekruld blad.
Een nieuw ras in het type Gigante d’Italia met een hoge homogeniteit, donkergroene kleur en grotere
bladeren dan de standaard variant. Hoge opbrengst. Geschikt voor versmarkt en industrie. Intermediaire
resistentie tegen valse meeldauw.
Ras in het ‘Mooskrause’-type, met middelfijne donkergroene rechtopstaande bladeren. Zeer goede
houdbaarheid. Homogeen met hoge opbrengst. Geschikt voor jaarrond teelt.
Ras tevens beschikbaar als biologisch zaad van “ Vitalis - Biologische Zaden B.V.” Actuele informatie betreffende resistenties is beschikbaar op www.enzazaden.nl.
RMTD: nieuwe generatie van kruidenrassen met een uitstekende resistentie of andere specifieke toegevoegde waarden zoals houdbaarheid of koude tolerantie.
12 | Enza Zaden
Enza Zaden | 13

Rucola (Rucola coltivata, Eruca sativa, Brassicaceae)
Eenjarig, hoogte 30 cm
Dzg:
2 g | Aantal zaden per 10 g = ongeveer 5.000 zaden.
Zaaien:
Het hele jaar door boven 0˚C onder glas, buiten vanaf eind maart tot begin
september.
Zaadhoeveelheid: Ter plaatse zaaien 40 g/100 m², voor potteelt 40 g/1.000 potten.
Zaaien:
Zaaien in rijen met 15-20 cm tussenruimte.
Oogsten: Afhankelijk van het seizoen, 3-5 weken na het zaaien, jonge blaadjes in
foodtainer of grotere bladeren per bosje.
Gebruik: Jonge blaadjes met nootachtige smaak voor de bereiding van alle soorten
salades.
Ras Teeltwijze Omschrijving
Versmarkt
Industrie
Pot
Rucola coltivata
Rucola
Rucola coltivata x x Snelgroeiende soort met hoge productie en ovale bladeren.
Wilde Rucola (Rucola selvatica, Diplotaxis, Brassicaceae)
Eenjarig, hoogte 30 cm
Dzg:
0,3 g | Aantal zaden per 10 g = ongeveer 20.000 zaden.
Zaaien:
Het hele jaar door boven 0˚C onder glas, buiten vanaf eind maart tot
begin september.
Zaadhoeveelheid: Direct 1.800-2.000 zaden per m², voor potteelt 10 g/1.000 potten.
Teelt:
Zaaien in rijen met 15-20 cm tussenruimte. Vergeleken met Rucola
Coltivata is de ontkieming en groei langzaam. Rucola Selvatica vereist een
goed voorbereid zaaibed: mooi los (kruimelige structuur) en goed verdicht,
steeds vochtig houden tot ontkieming. Temperaturen rond de 20˚C zijn het
meest geschikt. Een gelijkmatige ontkieming (ook onder glas) kan bereikt
worden met gebruik van acryl vliesdoek. Dit ras begint in de zomer snel
te bloeien, daarom voortdurend oogsten om een onderbreking van de
Rucola selvatica
groei te voorkomen als gevolg waarvan de planten generatief zouden
kunnen gaan groeien.
Oogsten: Afhankelijk van het seizoen en de gewenste grootte van de plant.
Voor de productie van jonge blaadjes ongeveer acht weken na het zaaien.
Gebruik: Als een ware verrijking voor de keuken met beslist een betere en
intensievere smaak dan Rucola Coltivata. In alle soorten salades.
Rucola selvatica
sel. Enza Zaden
Prudenzia F1 | nieuw
(E13R.3007)
Anastazia | nieuw
(E13R.8011)
Bellezia x x
Letizia x x
Tanazia x x
Grazia x x
Tricia x x
x
x
x
x
x
x
Kleinere, fijn gekartelde bladeren met een intensieve smaak. Voor verkoop als voorgesneden
product en in potten.
Snel groeiend, intermediaire resistentie tegen valse meeldauw. Zeer geschikt ras voor in het voorjaar
en de herfst. Fijn gekarteld blad met een frisgroene kleur voor de hoogste kwaliteit. Opgericht
groeiend voor een gezond blad en makkelijk oogsten. Zeer goede houdbaarheid.
Geschikt voor de vroege zomer teelt. Stabiele bladeren met een 3D optiek en donkergroen in kleur,
ook na de oogst. Hoge resistentie tegen valse meeldauw. Opgerichte en compacte groei voor een
makkelijke oogst. Zeer goede houdbaarheid.
Nieuw Rucola Selvatica type met resistentie tegen valse meeldauw. Fijn gekarteld donkergroen 3D
blad. Opgerichte groeiwijze en zeer goede houdbaarheid na verwerking.
Nieuw Rucola Selvetica type. Met een intermediaire resistentie tegen valse meeldauw.
Donkergroene, rechtopstaande bladeren met grove karteling. Goede houdbaarheid.
Een nieuw ras in het type Tricia. Donkergroene, fijn gekartelde bladeren en zeer goede
houdbaarheid. Goede opkomst bij kouder weer en sterk op schot.
Een ras met een zeer donkergroene kleur, een hoge uniformiteit en een compacte plantvorm.
De zeer uniforme, fijn ingesneden bladeren zijn stevig en laten zich mooi per bosje of in een schaal
presenteren. Grazia bloeit later dan de gangbare selvatica-soorten.
Ons snelst groeiende ras. Hoge uniformiteit, gemiddeld ingesneden bladeren, opgerichte groeiwijze,
sterk tegen peronospora en meeldauw en extra laat schieten zijn de trefwoorden uit wereldwijde
teeltproeven. Geschikt voor elk teeltseizoen.
Ras tevens beschikbaar als biologisch zaad van “ Vitalis - Biologische Zaden B.V.” Actuele informatie betreffende resistenties is beschikbaar op www.enzazaden.nl.
RMTD: nieuwe generatie van kruidenrassen met een uitstekende resistentie of andere specifieke toegevoegde waarden zoals houdbaarheid of koude tolerantie.
Wilde Rucola
14 | Enza Zaden
Enza Zaden | 15

Dille (Anethum graveolens, Apiaceae)
Snijselderij (Apium graveolens var. secalinum, Apiaceae)
Eenjarig, hoogte 100 cm
Tweejarig, hoogte 30 cm
Ella
Dzg:
4-6 g | Aantal zaden per 10 g = 5.000-10.000 zaden.
Zaaien:
Ter plaatse in april voor de productie van dillezaden en dillebladeren.
Voor de productie van dille bladpuntjes zaaien tot juni, voor de versmarkt
(bundeltjes) en potteelt het hele jaar door zaaien onder glas.
Zaadhoeveelheid: Ter plaatse zaaien voor dillezaad 100-120 g/100 m², voor dille bladpunten
400 g/100 m², voor zaailingen 3 g/1.000 planten, voor potteelt
20 g/1.000 potten.
Teelt:
Voor dillezaad in rijen met 30 cm tussenruimte, voor dille bladpunten
15-20 cm tussenruimte, voor versmarkt 20-30 cm tussenruimte afhankelijk
van de gewenste plantgrootte bij oogst.
Oogsten: Oogst kan zo’n 6-8 weken na zaai. Oogstopbrengst ligt tussen de 7.000 en
10.000 kg/ha. De afsnijhoogte is ongeveer 6 cm boven de grond. Als de
plant langer dan 30 cm wordt, kan de stengel al aan het verhouten zijn.
Gebruik: Jonge bladeren en bladpunten, halfrijpe bloemkoppen en gedroogde
zaden, gedroogd en vers, worden gebruikt voor de bereiding van soepen,
sauzen, groentes, salades en voor het inmaken van augurken.
Dzg:
0,3-0,5 g | Aantal zaden per 1 g = 2.000-3.300 zaden.
Zaaien:
Binnen zaaien voor het uitplanten is mogelijk, maar snijselderij wordt
doorgaans ter plaatse buiten gezaaid. Voor industriële teelt zaaien in
april/mei. Voor de productie van verse, jonge bladeren wordt aanbevolen
herhaaldelijk te zaaien.
Zaadhoeveelheid: Voor zaailingen 2 g voor 1.000 planten, voor ter plaatse zaaien
60-80 g/100 m².
Afstand: Voor vers gesneden bosjes 15-20 cm, voor industrieel gebruik 40 cm.
Oogsten: Oogsten is drie tot vier keer mogelijk. De eerste snede is in juni, de tweede
in augustus en de derde in oktober. De hoogte van de snede is 5-6 cm.
Plukken kan ook, begin dan met de buitenbladeren. Oogstopbrengst is per
keer ongeveer 1,2 kg per m².
Kervel (Anthriscus cerefolium, Apiaceae)
Snijselderij
Eenjarig, hoogte 50 cm
Ras Teeltwijze Omschrijving
Versmarkt
Industrie
Common x x Gewone standaard dille.
Ella
Green Sleeves x x
Tetradill sel.
Goldkrone
Pot
x
x x x
Donkergroene planten met veel blad. Dankzij het extra korte hypocotyl vormt dit dilleras compacte en
zeer stevige planten. Geschikt voor de potteelt maar ook geschikt voor het oogsten van verse bundels.
Een zeer stabiele, donkergroene dille van het bladige type voor productie van verse bundels.
Green Sleeves is een sterk ras dat niet snel schiet en kan het hele jaar door geteeld worden.
Enza Zaden’s selectie van het tetraploïde-type met extra hoge productie. Schiet traag voor een langere
oogstperiode en is daarom ook zeer geschikt voor langdurige teelt. Geselecteerd voor de versmarkt en
industriële toepassingen.
Dzg:
2-3 g | Aantal zaden per 10 g = 3.300-5.000 zaden.
Zaaien:
Voor industriële teelt zaaien in de lente of eind juni. Voor de
productie voor de versmarkt het hele jaar door zaaien met tussenpozen.
Zaadhoeveelheid: Directzaai voor de industrie 10-15 g/100 m², voor de versmarkt 20-30
g/100 m². Afhankelijk van de afstand in de rijen en de gewenste grootte
voor de oogst, voor potteelt 40-50 g/1.000 potten.
Teelt:
Voor versmarkt product zaaien in rijen met 10-15 cm tussenruimte,
voor industriële teelt in rijen met 20 cm tussenruimte of in dubbele rijen
met 10 cm tussenruimte en 30-40 cm tussen de dubbele rijen. Zeer snel
groeiend, daarom voor de versmarkt herhaaldelijk elke 2-3 weken zaaien.
Bloeit snel met lentezaaiingen, daarom is het voor industriële teelt beter
eind juni te zaaien, waardoor de kans op bloei afneemt en een tweede snede
mogelijk is. Kervel verliest bij het drogen veel van zijn aroma en wordt daarom voor
industrieel gebruik meestal ingevroren.
Oogsten: De eerste oogst volgt al na circa 8 weken, als de plant ongeveer 15 cm hoog is.
Oogstopbrengst is ca. 0,7-0,8 kg/m² per keer.
Gebruik: Vers voor het op smaak brengen van soepen, sauzen, salades, yoghurt en eiergerechten.
Ras tevens beschikbaar als biologisch zaad van “ Vitalis - Biologische Zaden B.V.” Actuele informatie betreffende resistenties is beschikbaar op www.enzazaden.nl.
16 | Enza Zaden
Enza Zaden | 17

Tijm (Thymus vulgaris, Lamiaceae)
Tuinkers (Lepidium sativum, Cruciferae)
Meerjarig, hoogte 40 cm
Eenjarig, 30-50 cm hoog
Dzg:
0,2-0,4 g | Aantal zaden per 10 g = 25.000-50.000 zaden.
Zaaien:
Februari onder glas, april/mei buiten.
Zaadhoeveelheid: Ter plaatse 70 g/100 m², voor zaailingen 1 g/1.000 planten,
voor potteelt 6 g/1.000 potten.
Afstand: 25-40 cm.
Oogsten: Doorlopend de jonge blaadjes en scheuten oogsten, grootste oogst
voor bloei.
Gebruik: Vers en gedroogd in salades, groentesoepen, sauzen, bij gebraden vlees,
ragout, pizza en voor thee en tijmolie.
German Winter
Koriander (Coriandrum sativum, Apiaceae)
Eenjarig tot tweejarig, hoogte 60 cm
Dzg:
4-10 g | Aantal zaden per 10 g = 1.000-2.500 zaden.
Zaaien:
April.
Zaadhoeveelheid: Ter plaatse zaaien 50-80 g/100 m², voor zaailingen 6 g/1.000 planten.
Teelt:
Zaaien in rijen met 25-30 cm tussenruimte, zaaidiepte van 1-2 cm.
Oogsten: Oogsten van eind juli tot eind augustus, afhankelijk van de regio,
als het gewas een geelbruine kleur krijgt. Aanzienlijk zaadverlies als het
wordt geoogst na volledige rijping. Dan beter in de vroege uurtjes oogsten
en indien nodig nadrogen.
Gebruik: Droge zaden voor het inmaken en voor de bereiding van cakes en
alcoholische dranken. Ook voor farmaceutische en homeopathische
doeleinden.
Koriander
Dzg:
1,5-2,5 g, 1 g = 400-600 zaden.
Zaaien:
Het hele jaar door met korte tussenpozen.
Zaadhoeveelheid: 60-80 g/m².
Teelt:
Ofwel op celstof of soortgelijke materialen voor verkoop in vouwdoosjes
of breed uitzaaien in zaaibed voor oogst van gesneden tuinkers.
Mogelijk is ook een teelt in een dunne teelt laag op kastafels met turf of
turf houdende substraten. Laat het zaad enkele uren in lauwwarm water
inweken en opzwellen. Verdeel het hierna gelijkmatig. Dek 1-2 dagen
met folie of papier af. Voor een gelijkmatige kieming moet het zaad
worden aangestampt of aangewalst. Bovendien wordt hierdoor het
proces van de verwijdering van de zaadschil vergemakkelijkt.
Gunstige kiemtemperatuur rond 20-24°C, later verlagen tot 12-15°C.
Bij lage kiemtemperaturen kiemt tuinkers vertraagd en valt de zaadschil
moeilijk af. Bij hogere temperaturen treden makkelijk omvalziekten op.
Daarom ook geen water meer geven, maar indien nodig van onder
met water opstuwen. Tijdens de kiemfase (2-3 dagen) kunt u de zaaischalen
in een donkere ruimte (verwarmingsruimte, klimaatruimte) opstapelen.
moeten de schalen licht staan. In de winter is wellicht extra licht
nodig, zodat de planten stabiel blijven.
Oogsten: Doorgaans in kiembladstadium bij een hoogte van 7-9 cm, ca.
10-14 dagen na het zaaien.
Gebruik: Alleen vers voor salades, kwark of roomkaas, voor het garneren van
koude gerechten enzovoorts.
Tuinkers
18 | Enza Zaden
Enza Zaden | 19

Pimpernel (Sanguisorbar minor, Rosaceae)
Meerjarig, 50-60 cm hoog
Oregano (Origanum vulgare, Lamiaceae)
Meerjarig, hoogte 40-60 cm
Pimpernel
Dzg:
6-10 g, 1 g = 100-160 zaden.
Zaaien:
April - juni.
Zaadhoeveelheid: Voor zaaien ter plaatse 300 g/100 m², zaailingen 15 g/1000 planten,
voor potteelt 80 g/1000 potten.
Teelt:
Rijen met een tussenruimte van 25 cm.
Gebruik: Alleen jonge blaadjes vers gebruiken (niet meekoken), voor
kruidenmengsels, salades, groenten, eiergerechten en kwark.
Dzg:
0,1-0,2 g | Aantal zaden per 10 g = 50.000-100.000 zaden.
Zaaien:
Ter plaatse zaaien eind april, voor zaailingen onder glas eind februari/
maart.
Zaadhoeveelheid: Ter plaatse zaaien 50 g/100 m², voor zaailingen onder glas 1 g/1.000
planten, voor potteelt 3 g/1.000 potten.
Teelt:
In rijen 35-40 cm uit elkaar en 30 cm in de rij, ontkiemt langzaam en wordt
daarom doorgaans geteeld met verspeende planten.
Oogsten: Grootste oogst kort na bloei. Eerste jaar slechts één oogst mogelijk.
In het tweede jaar twee oogsten, meestal in juli en september.
Gebruik: Vers en gedroogd, in het bijzonder voor de Italiaanse gerechten, worsten,
sauzen en soepen.
Paula
Ras Teeltwijze Omschrijving
Versmarkt
Industrie
Pot
Marjoraan, zoet (Origanum majorana, Lamiaceae)
Celtop x x Intens donkergroene bladeren met opgerichte groeiwijze en grote bladeren. Voor alle markten.
Gewone Snij x x Een bedrijfszeker standaardras. Donkergroen. Voor gebruik in industrie en versmarkt.
Snijselderij
Marjolein
Eenjarig, hoogte 30 cm
Dzg:
0,2-0,3 g | Aantal zaden per 10 g = 33.000-50.000 zaden.
Zaaien:
Onder glas vanaf maart, buiten (kwetsbaar voor vorst) vanaf half mei.
Zaadhoeveelheid: Ter plaatse zaaien 80-100 g/100 m², voor zaailingen 0,6 g/1.000 planten,
voor potteelt 4 g/1.000 potten.
Teelt:
Zaaien in rijen met 25-30 cm tussenruimte, ongeveer 10 cm van elkaar en
een zaaidiepte van ongeveer 0,5 cm. Marjoraan is een lichtkiemer.
Oogsten: Voor de versmarkt jonge blaadjes en scheuten kort voor de bloei
afknippen. Voor de industriële teelt met machines in juli en augustus zijn
kort voor volle bloei twee sneden mogelijk. Om te voorkomen dat aarde
terechtkomt in het geoogste gewas, mag het niet lager dan 6-7 cm boven
de grond worden afgesneden. De bladeren worden relatief snel zwart,
daardoor direct na de oogst bij 30-40°C drogen.
Gebruik: Vers en gedroogd bij de bereiding van worst, gebraden vlees, sauzen,
salades en groentes. Zeer geschikt voor in de zoutloze keuken.
Kervel
Fijne Krul x x x Standaard gekrulde selectie.
Massa x x x Uniforme selectie van het gladbladige type met hoge productie en donkere bladeren.
Koriander
Marino x x x
Marjoraan, zoet
Marjolein x x x Een betrouwbaar standaard ras. Donkergroen.
Oregano
Paula x x x Roze bloemen standaard.
Greek x Standaard type.
Varieties marked as are also available as organic seed from “Vitalis - Biologische Zaden B.V.”
Bedrijfszekere selectie met dik geveerde bladeren met fijne steeltjes. Sterk tegen schieten, hoge
productie en sterk aromatisch.
20 | Enza Zaden
Enza Zaden | 21

Venkelkruid (Foeniculum vulgare var. dulce, Umbelliferae)
Tweejarig, tot 200 cm hoog
Veldzuring (Rumex acetosa, Polygonaceae)
Meerjarig, tot 80 cm hoog
Dzg:
4-6 g, 1 g = 170-250 zaden.
Zaaien:
Maart.
Zaadhoeveelheid: Voor zaaien ter plaatse 40-60 g/100 m², zaailingen 10 g/1000 planten,
voor potteelt 20 g/1000 potten.
Teelt:
Rijen met een tussenruimte van 40-50 cm.
Gebruik: Rijpe zaden voor theeproductie.
Dzg: 0,7-1,2 g.
Afstand: 25 x 10 cm.
Zaaien:
April, mei of augustus.
Teelt:
Voor zaaien ter plaatse 200 g/100 m², voor potteelt
15-20 g/1000 potten.
Gebruik: Altijd verse blaadjes voor salades, soepen en sauzen.
Vanwege het hoge oxaalzuurgehalte geen oudere blaadjes gebruiken.
Grootbladerige van Belleville.
Venkelkruid
Veldzuring
Dragon Lennart (Artemisia dracunculus, Compositae)
Hysop Alina (Hyssopus officinalis, Labiatae)
Meerjarig, tot 150 cm hoog
Halfstruik, meerjarig, tot 100 cm hoog
Dzg:
0,2-0,3 g, 1 g = 3.300-5.000 zaden.
Zaaien:
Vanaf maart met zaailingen, vanwege de langzame en doorgaans
ongelijkmatige kieming wordt direct inzaaien afgeraden.
Zaadhoeveelheid: Voor zaailingen 0,6 g/1000 planten, voor potteelt 4 g/1000 potten
Afstand: 40 x 40 cm.
Oogsten: Russische dragon is in de knop het meest aromatisch en heeft
doorgaans vanaf het tweede jaar een intensere smaak.
Gebruik: Jonge blaadjes en toppen van scheuten voor dragonazijn of –mosterd
voor zure augurken, haring, gebraden eend of gans, salades en sauzen.
Dzg:
Afstand:
Zaaien:
Teelt:
Gebruik:
1-1,2 g; 1 g = 800-1000 zaden.
30 x 20 cm.
Vanaf februari onder glas, vanaf mei buiten.
Zaaien ter plaatse 80 g/100 m², zaailingen 2 g/1000 planten,
voor potteelt 10 g/1000 potten.
Altijd jonge blaadjes en toppen van scheuten net voor de bloei.
Voor soepen, sauzen en salades.
Dragon Lennart
Hysop Alina
22 | Enza Zaden
Enza Zaden | 23

Bonenkruid (Satureja hortensis, Lamiaceae)
Ras Teeltwijze Omschrijving
Meerjarig, hoogte 30-50 cm
Versmarkt
Industrie
Pot
Safira
Dzg:
Zaaien:
0,4-0,8 g | Aantal zaden per 10 g = 12.000-25.000 zaden.
Buiten in april, het is mogelijk ook te zaaien eind juli, begin augustus,
binnen in potten het hele jaar door. Bonenkruid is een lichtkiemer,
daarom oppervlakkig zaaien op zaaibed. Een vierjaarlijkse gewasrotatie
moet worden aangehouden, omdat de plant zelf beperkend is.
Zaadhoeveelheid: Ter plaatse zaaien 80 g/100 m, voor zaailingen 2 g/1.000 planten, voor
Afstand:
Oogsten:
Gebruik:
potteelt 10 g/1.000 potten.
Komkommerkruid Borage
(Borago off., Boraginaceae)
Eenjarig, tot 60 cm hoog
25 x 25 cm voor potten, ter plaatse zaaien in rijen met 45 cm tussenruimte.
Juli/augustus tot september van late zaaiingen, vanaf het begin tot
volle bloei. Voor industrieel gebruik mogen de takjes niet te laag
worden afgesneden, omdat veel takmateriaal de kwaliteit negatief
beïnvloedt. Na het afknippen zorgvuldig zacht drogen.
Gedroogd of vers, in ragouts, soepen, aardappel-, bonen- en
komkommerschotels. Ook bij peulvrucht gerechten.
Zomerbonenkruid
Safira x x Zowel voor potten als bosjes.
Winterbonenkruid
Wilma x x Winterharde, bossige planten.
Tijm
German Winter x x x Enza Zaden selectie.
Ras tevens beschikbaar als biologisch zaad van “ Vitalis - Biologische Zaden B.V.” Actuele informatie betreffende resistenties is beschikbaar op www.enzazaden.nl.
Diverse kruiden
Ras Teeltwijze Omschrijving
Versmarkt
Industrie
Pot
Lavendel (Lavandula angustifolia, Lamiaceae) Verani x x Standaard type.
Borage
Dzg:
15-30 g, 1 g = 33-70 zaden.
Zaaien:
Maart-juli, onder glas. Voor potteelt of gesneden het hele jaar door.
Zaadhoeveelheid: Voor zaaien ter plaatse 500 g/100 m², voor potteelt 150 g/1000 potten.
Teelt:
Bij zaaien ter plaatse rijen met een tussenruimte van 30 cm;
donkerkiemer, vorstgevoelig.
Gebruik: Jonge blaadjes en toppen van scheuten (oude bladeren worden hard
en ruw), vooral voor komkommers, tomaten, aardappelsalade,
rauwkostgerechten, vleesgerechten en soepen. Ook de blauwe
bloemen zijn eetbaar. Borage verliest tijdens het koken zijn smaak
en is moeilijk te conserveren.
Citroenmelisse (Melissa officinalis, Lamiaceae) Citrina x x x Verbeterde standaardselectie.
Maggie (Levisticum officinalis, Lamiaceae) Elsbetha x x x Voor soepen.
Rosemarijn (Rosmarinus officinalis, Lamiaceae) Remy x x Franse selectie.
Pepermunt (Mentha piperita, Lamiaceae) Basti x x Engelse munt.
Salie (Salvia officinalis, Lamiaceae) Fanni x x x Winterhard.
Waterkers (Nasturtium officinale, Brassicaceae) Avona x x Standaard type.
Ras tevens beschikbaar als biologisch zaad van “ Vitalis - Biologische Zaden B.V.” Actuele informatie betreffende resistenties is beschikbaar op www.enzazaden.nl.
24 | Enza Zaden
Enza Zaden | 25

Product specificaties
Disclaimer
Deze brochure is met de grootste zorgvuldigheid door Enza Zaden samengesteld. De informatie in deze brochure is onder voorbehoud van type- en/of
drukfouten. De gegevens dienen in overeenstemming met de eigen kennis en ervaring van de gebruiker in samenhang met de lokale omstandigheden
Soort Ras Minimale
ontkieming
in %
Soort Ras Minimale
ontkieming
in %
Soort Ras Minimale
ontkieming
in %
gehanteerd te worden. Enza Zaden kan derhalve geen aansprakelijkheid aanvaarden met betrekking tot de inhoud van deze brochure. De meest
recente informatie betreffende resistenties is beschikbaar op www.enzazaden.nl.
Basilicum
Dolly
Edwina
Eowyn
Eleonora
(E09B.11540)
Elidia
Emily
Genoveser
Keira
Lemon sel.
Lemona
85
Bieslook
Chinese
Bieslook
Biggy
Jeilo F1
Naomy
Nelly
Staro
Twiggy
80
Kobold 75
Rucola
coltivata
Kervel
Fijne krul
Massa
85
Koriander Marino 85
Tuinkers 90
Pimpernel 75
Majoraan,
zoet
Marjolein 75
Oregano Paula 70
Zomer
Bonenkruid
Safira 75
Ras tevens beschikbaar als biologisch zaad van Vitalis
RMTD: nieuwe generatie van kruidenrassen met een uitstekende resistentie of andere specifieke toegevoegde waarden zoals houdbaarheid
of koude tolerantie.
Piccolino
Rosie
Rucola
selvatica sel.
Enza Zaden
Winter
Bonenkruid
Wilma 60
Marian
Thai Basil
Argon
Rucola
Prudenzia F1
(E13R.3007)
Anastazia
(E13R.8011)
85
Komkommerkruid
Borage
85
Veldzuring 80
Fidelio
Bellezia
Hysop Alina 85
Peterselie
Orfeo
Gigante
d'Italia
Bravour
80
Letizia
Tanazia
Grazia
Tijm
German
Winter
80
Lavendel Verani 70
Dille
Peione
Wega
Common
Ella
Green Sleeves
Tetradill sel.
Goldkrone
80
Snijselderij
Dragon
Lennart
Tricia
Celtop
Gewone Snij
80
70
Venkelkruid 70
Citroenmelisse
Citrina 75
Maggie Elsbetha 75
Rosemarijn Remy 40
Pepermunt Basti 75
Salie Fanni 75
Waterkers Avona 80
26 | Enza Zaden
Enza Zaden | 27

enzazaden.nl
Enza Zaden
Postbus 7 | 1600 AA Enkhuizen | Nederland
Haling 1E | 1602 DB Enkhuizen | Nederland
tel +31 (0)228 35 01 00 | fax +31 (0)228 35 02 00
info@enzazaden.nl | www.enzazaden.nl
Uw contactpersonen:
Fokke Hoeksma
E: f.hoeksma@enzazaden.nl
T: +31 (0)6 31 93 00 13
Theo Peeters
E: t.peeters@enzazaden.nl
T: +31 (0)6 55 22 66 99
© Enza Zaden | Enkhuizen | Nederland | juli 2016