VKC magazine - Vlaams Kunststofcentrum

�����������������������
VKC
nieuwtjes & informatie
VKC magazine
lente 2007
Kennis & advies
spuitgieten vlugger en goedkoper
Opleiding
nieuwe cursussen
Netwerking
Flanders Plastic Vision

Eerste seriemachine,
met manuele bediening
Vijf speciale jubileummodellen
SELOGICA direct met touchscreen
Hoge slijtagebestendige cylindermodule Allround
50 Jaar – een meerwaarde aan produkt!
50 Jaar ARBURG spuitgietmachines : in 2006 vieren wij ons gouden jubileum. 50 jaar op de prak-
tijk afgestemde spuitgiettechnologie, steeds gericht op de behoeften van onze klanten. Het eerste
probleem in verband met spuitgieten hebben wij voor onze eigen behoeften opgelost. Dit werd de
grondslag voor 50 jaar ARBURG spuitgiettechniek. Voldoende redenen om dit alles te vieren samen
met hen die het mogelijk hebben gemaakt : met U. Daarom hebben wij voor U de ALLROUNDER C
GOLDEN EDITION op touw gezet. Opspanmaten tussen 270 en 570 millimeter. Nieuw gegradeerde
spuitaggregaten. En bovendien de SELOGICA direct met touchscreen. Tegen een bijzonder aantrek-
kelijke prijs. Vier met ons mee ! 50 jaar ARBURG spuitgietmachines. 50 jaar ervaring op het gebied
van de spuitgieten Voor een vlotte en vlekkeloze produktie, elke dag opnieuw !
ARBURG N.V.
Ambachtelijke Zone
„De Vunt“ 9 · 3220 Holsbeek
Tel.: +32 (0) 16 44 12 90
Fax: +32 (0) 16 44 84 72
e-mail: belgium@arburg.com
50 years of ARBURG
injection moulding machines
www.arburg.com

Colofon Editoriaal
adresgegevens
Etienne Sabbelaan 49
8500 Kortrijk
tel: 056 28 18 28
fax: 056 28 18 30
verantwoordelijke uitgever
Eric Casteleyn
redactie en coördinatie
Sabine Van Dael
eindredactie
Heymans & Vanhove, Gent
grafische vormgeving
Heymans & Vanhove, Gent
druk
Van Ruys, Brussel
partners VKC
Agoria Kunststoffen, Analis, Arburg, Bandera,
BASF, Basell Polyolefins, Campine, Deceuninck,
Domo, Engel, ExxonMobil Chemical, Febelplast,
Fortis Bank, IPM, IWT-Vlaanderen, Jemaco,
Krauss Maffei, Landré Werkmetaal, Orac, Pentair
Water Belgium, Plastruco Technics, Proviron,
Quadrant EPP, Quadrant CMS, Resil Belgium,
Samsonite, TA Instruments-Waters, Technex,
Thermotec, Tyco Electronics Raychem, Vitalo,
WTCM-CRIF, X-rite, Zwick
In de Benelux zijn vele welvarende kunststofverwerkende
bedrijven actief. België is zelfs wereldwijd
koploper als je de ‘kilogram verwerkte kunststof
per hoofd van de bevolking’ bekijkt. Toch horen
wij onze sector regelmatig klagen over hoge loonkosten,
grondstofprijzen en te lage verkoopprijzen.
Maar dit is oud zeer: grondstofprijzen schommelden
altijd al en onze loonkosten waren altijd al hoger dan
elders. Decennia geleden was de prijs van polyethyleen
zelfs hoger dan vandaag! Het collectieve geheugen vergeet snel.
Onze kunststofsector is er nog altijd, is héél actief en in beweging. Men innoveert
volop: sommige bedrijven realiseren hun belangrijkste omzetten met producten
die 3 à 4 jaar geleden niet eens bestonden.
Toch is waakzaamheid geboden. Alles gaat vandaag veel sneller en intenser.
Tengevolge de mondialisering fuseren bedrijven, veranderen ze van eigenaar
en ontstaan er internationale groepen. Door hun omvang kunnen en willen ze
de kleinere toeleverancier dirigeren. Met deze belangrijke evoluties hebben we
te kampen.
Realisme is weten dat producten die men elders goedkoper produceert, men
daar ook zal blijven produceren. Deze evolutie versnelt en dwingt onze sector
om ingrijpend te veranderen. Niet alleen innoveren, maar ook muteren. Zoals
door mutatie een nieuwe diersoort ontstaat, moet er een andere kunststofsector
ontstaan. Onze bedrijven kunnen dan producten op de markt brengen die uitmunten
door hun techniciteit en vernieuwing.
Het verwerven van een dergelijke voorsprong is de beste garantie voor het
voortbestaan en de competitiviteit van onze bedrijfstak. Samenwerking is het
sleutelwoord en nog te veel bedrijfsleiders zien dit onvoldoende in. Nochtans
door samen te werken, het delen van kennis en de krachten te bundelen kan iedereen
tijd- en kwaliteitswinst boeken. Daardoor kunnen we muteren en zullen
we competitief blijven.
Samenwerken met technologische centra is daarbij cruciaal. Ook wij werken
daarom meer en meer mee aan gemeenschappelijke projecten. Door de enorme
diversiteit aan problemen die we oplossen, verzamelen we jaar in jaar uit een
uitgebreide waaier aan nieuwe kennis die we u ter beschikking stellen.
De Benelux is een kleine vlek op de wereldkaart. Maar door doorgedreven samenwerking
kunnen we het verschil maken, toch groot zijn, onze plaats behouden
en … zelfs nog groeien.
Kortrijk, mei 2007
Eric Casteleyn
Algemeen directeur VKC

VKC Magazine - lente 2007
4
Voorwoord
Beste vrienden,
2007 is een jaar met opnieuw vele uitdagingen, nieuwe kansen voor groei en resultaat in
een steeds maar verder uitdeinende markt, maar ook een jaar met vele nog verborgen antwoorden
op vragen die wij ons steeds maar blijven stellen, en dit met de wetenschap dat de
antwoorden heel vaak verborgen blijven.
Een zaak is zeker : er zal opnieuw moeten ‘geknokt’ worden. De concurrentie zal er weer zijn
en dit in toenemende mate vanuit de vele hoeken van deze zó klein geworden wereld. De
mondiale economie wordt steeds meer een tastbare realiteit en dit op quasi elk veld van onze industriële activiteiten. Ook
op ons vlak, de kunststofverwerking, ervaren we, samen met onze klanten, de effecten van de mondialisering met zijn lage
lonen, zijn steeds groeiend kwaliteitsniveau, zijn steeds agressievere marktbenadering.
Maar dit soms bedreigend lijkend geheel van gevolgen biedt veel meer : het is tevens een vat vol uitdagingen dat elke
onderneming kansen biedt om te groeien, haar competitieve positie te verbeteren en te versterken, te internationaliseren.
Nieuwe producten, nieuwe kennis, nieuwe wegen van afzet, internationalisatie van productie en verkoop, enz. , zijn toch
de voedingsbodem voor een succesvolle onderneming !
‘Delocation’ moet effectief worden omgebogen tot internationale marktverovering, noem het mondialisering of internationalisering
van onze activiteiten, concurrentie kan partnership worden mits de geboden kansen van samenwerking aangegrepen
worden, en dit niet alleen voor de groten onder ons. Wij zijn overtuigd dat ook de kleine dynamische, durvende en
innovatieve onderneming, mits de nodige middelen, creativiteit, durf en inzet, op basis van een mensgedreven organisatie,
een goede aanpak of strategie, de nodige groei en winstgevendheid kan blijven waarmaken.
Hierbij staat het belang van een innoverende, ondernemende spirit centraal, samen met een open geest voor samenwerking
en overleg met medewerker, collega, klant, leverancier, technologiecentra, onderwijs en overheid, dit zowel op het
vlak van beleid en organisatie, als op het vlak van markten, producten, processen en technologieën .
Als Vlaams Kunststofcentrum streven wij ook naar ‘onze’ plaats binnen deze wereld. Wij willen participeren in dit gezamenlijk
gebeuren van vernieuwing, samen met jullie, en dit met dezelfde open spirit voor de realiteit. Ook het Vlaams
Kunststofcentrum streeft naar groei en competitiviteit binnen de context van zijn missie, naar een betere service en grotere
attentie voor de klant die jullie zijn, naar diepere kennis en scheppende creativiteit, naar een steeds grotere openheid van
samenwerking met onze Europese collega’s en naar een betere kennis van wat in de wereld van de kunststoffen omgaat.
De opleiding ‘Master in de Kunststoffentechnologie’ bij de KHBO Oostende en de uitbouw van de ‘Competentiepool Kunststoffen
– PlasticVision’, die wij hand in hand samen met jullie, onze federatie, onderwijs en overheid, nastreven, moeten
straks de kernscharnierpunten kunnen zijn voor een succesvolle evolutie naar een steeds meer Europese competitieve
kennisontwikkeling binnen onze sector.
Wat sommigen ook beweren, onze kunststofsector heeft toekomst ! Kunststoffen zijn niet meer uit de huidige wereld van
producten weg te denken. Dat het een weg blijft met uitdagingen, is net zoals voor alle andere hoopvolle sectoren, zeker
en vast ! En wat willen we meer : ondernemers leven immers mét en van uitdagingen. Ze zijn de voedingsbodem van het
zo boeiende ondernemingsleven. Vastpakken met de kracht van het realisme en het optimisme, basis van doorzetting en
succes.
2007 wordt voor ons allen een succesvol jaar.
Tielt, mei 2007
Etienne Van Daele
Voorzitter

Inhoudstafel
Federatienieuws
De kunststof- en rubberindustrie
spreekt met één stem
VKC nieuwtjes
Kan het VKC een betekenis hebben voor u ?
Hoe word ik lid van het VKC
Kennis & advies
Spuitgieten wordt vlugger en goedkoper !
Laat u informeren aan één vijfde van de prijs
Ondersteuning
Technische assistentie ter plaatse
in uw bedrijf
Onderzoek & Labo
Het geproduceerde kunststofonderdeel uit de ene productierun
breekt vlugger dan dat uit een andere productierun
Opleidingen
Nieuwe cursussen in het VKC-aanbod
Wie is BEA ?
Onderwijs
Rekrutering en opleiding van operatoren
kunststofverwerking
Technische artikels
Oppervlaktemodificatie van kunststoffen,
Nanotubes, Microprocessing
Netwerking
Flanders Plastic Vision
Learning for Plastics
6 .
8 .
14 .
19 .
20 .
22 .
26 .
30 .
34 .
VKC Magazine - lente 2007
5

FEDERATIENIEUWS
VKC Magazine - lente 2007
6
De kunststof- en rubberindustrie
spreekt met één stem
Fedichem en Agoria richten een gemeenschappelijke
sectie op : Federplast.be
Fedichem en Agoria zullen in de toekomst voor de producenten van
kunststof- en rubberartikelen met één enkele stem spreken via Federplast.be,
de vereniging die deze belangrijke industrietak vertegenwoordigt.
België voert de wereldranglijst aan wat betreft de productie
en de verwerking van kunststoffen per hoofd van de bevolking. De
sector van de kunststof- en rubberverwerking verschaft een inkomen
aan 24.000 personen.
Fedichem, federatie van de chemische industrie en Agoria, federatie
van de technologische industrie, verenigen hun krachten binnen de
kunststof- en rubbersector met de oprichting van een nieuwe gemeenschappelijke
vereniging: Federplast.be. Een praktische en logische
beslissing om een antwoord te geven op de toenemende complexiteit
van het wetgevende kader (Reach, milieuwetgeving, productnormen...)
en een industrie die volop in evolutie is. “Fedichem en Agoria
versterken hiermee de representativiteit van het geheel
van de kunststof- en rubberindustrie in België”
aldus Jean-Marie Biot, afgevaardigd bestuurder
van Fedichem.
In België worden niet alleen grote
hoeveelheden polyethyleen, polypropyleen,
PVC en vele andere
kunststoffen geproduceerd, zij worden ook bij ons verwerkt tot verpakkingen,
kunststoframen, onderdelen van auto’s, reiskoffers enz.
Rubbers vindt men terug in banden, dichtingen, maar ook in speciale
lijmen, siliconen, enz.
De twee werkgeversverenigingen menen dat het nieuwe Federplast.
be meer duidelijkheid en deskundigheid zal brengen in de dossiers
die deze sector aanbelangen. Jos Pinte, directeur bij Agoria en verantwoordelijk
voor de kunststofsector, bevestigt: “de kunststof- en rubbersector
bestaat hoofdzakelijk uit KMO’s die in de toekomst nog meer
beroep kunnen doen op de competenties die bij beide moederfederaties
aanwezig zijn”.
Federplast.be wordt de spreekbuis van 260 bedrijven, met 23.800
werknemers, die gezamenlijk een omzet realiseren van 7,2 miljard
EUR.
Fedichem en Agoria herinneren eraan dat België de wereldranglijst
aanvoert, zowel wat betreft productie als verwerking van kunststoffen,
respectievelijk 180 kg en 650 kg per inwoner per jaar. België voert
bijgevolg zeer veel kunststoffen en kunststofproducten uit, veel meer
dan wat wij zelf verbruiken. De kunststofindustrie is de sector met het
grootste handelsoverschot en levert dus een belangrijke bijdrage aan
onze economische welvaart.
De nieuwe vereniging Federplast.be kwam tot stand in overleg met
Henri Vliegen van Recticel NV en Arno De Taeye van Samsonite Europe
NV, respectievelijk voorzitter van de kunststof- en rubbersector bij
Fedichem en voorzitter van Agoria Kunststoffen.
Polygonya:
Innovatiecel voor kunststoffen
en rubber
Binnen de vereniging Federplast.be is er in oktober
2006 een innovatiecel opgestart – Polygonya.
De doelstelling van deze cel is enerzijds kunststoffen
en rubber naar de buitenwereld toe te promoten
als een innovatief materiaal. Anderzijds wil
Polygonya de kunststof- en rubberverwerkende
bedrijven stimuleren, motiveren en informeren
over innovatieve productontwikkelingen.
Polygonya is gesubsidieerd door het IWT en is
onderdeel van de Competentiepool Productontwikkeling
en Industrieel Design.
Hun doelgroep zijn de kunststof- en rubberverwerkende
bedrijven uit de volgende sectoren :
bouwmaterialen, verpakkingsmaterialen, automobiel-
en transportsector, huishoudartikelen, intermediaire
grondstoffen e.a. Tevens ook de vormgevers
en productontwikkelaars.
Op 29 maart is de stuurgroep voor een eerste
maal bijeengekomen. Hier werd de kracht van
netwerking benadrukt om bedrijven te stimuleren
innovatief te zijn. Polygonya zal als platform functioneren
om deze netwerking binnen en buiten de
sector tot stand te brengen.
“Kansen met Kunststof” is reeds een eerste realisatie
van Polygonya. Het is een tweemaandelijkse
publicatie gewijd aan innovatieve en creatieve
toepassingen van kunststof. “Kansen met
kunststof” zal de verbeelding van haar lezers stimuleren
en op nieuwe ideeën brengen voor het
gebruik van deze veelzijdige materialen. Het tijdschrift
is zowel beschikbaar onder elektronische
als gedrukte vorm.
Wenst u meer inlichtingen over de activiteiten van
Polygonya of het tijdschrift “Kansen met Kunststof”:
neem contact op met Sarah Gillis: sgillis@fedichem.be

De kunststof- en rubberindustrie heeft
iets te vieren, maar …
Brussel, 22 maart 2007 - Federplast.be, de vereniging van producenten van kunststof- en rubberartikelen, houdt vandaag
haar Algemene Vergadering. De kunststofindustrie viert haar 100-jarig bestaan, met de uitvinding van het bakeliet in 1907
door onze landgenoot Baekeland. De kunststof- en rubberindustrie telt 36.400 werknemers en een omzet van 18,3 miljard €.
De productie van kunststoffen groeide met + 6,3%. Technologische innovatie en opleiding zijn meer dan ooit prioriteiten voor
de sector. De kunststofindustrie betreurt de recente poging tot discriminatie van de kunststofverpakkingen, met een ecotaks
die alles behalve milieuvriendelijk is.
Vandaag 22 maart 2007 heeft de eerste Algemene Vergadering plaats van Federplast.be, de vereniging van producenten
van kunststof- en rubberartikelen. Federplast.be is een gemeenschappelijke sectie van Agoria en Fedichem, de federaties
van de technologische en de chemische industrie.
100 jaar geleden verwierf de Belg Leo Hendrik Baekeland het patent voor de eerste echte kunststof, het bakeliet. Daarmee
lag hij aan de basis van een volstrekt nieuwe industriesector die met haar talrijke producten vorm geeft aan de hedendaagse
samenleving.
De kunststof- en rubberindustrie binnen Agoria en Fedichem vertegenwoordigt 308 bedrijven, met 36.400 werknemers en
een gezamenlijke omzet van 18,3 miljard €. De uitvoer van kunststoffen en kunststofartikelen steeg met 7%. Het exportsaldo
voor 2006 wordt geraamd op 8,5 miljard €, een groei van 9%. Daarmee is de kunststofindustrie de belangrijkste sector in de
handelsbalans van België.
De productie van kunststoffen groeide in volume met 6,3% en in waarde met 12,6%. De producenten van kunststof- en rubberartikelen
zagen hun omzet stijgen met 7%, terwijl de tewerkstelling gelijk bleef.
De belangrijkste markten voor de kunststof- en rubberindustrie in België zijn de automobiel- en transportsector (19%), de
bouw (17%) en de verpakkingen (17%). Dit is een unieke situatie: in geen enkel ander land vertegenwoordigt de automobielsector
een zo groot aandeel. Het bevestigt hoe belangrijk het is dat de overheden en de vakbonden tot het uiterste gaan om
ervoor te zorgen dat de automobielassemblage een toekomst heeft in ons land.
Om de groei van de kunststofindustrie in België veilig te stellen is het vereist dat de regionale overheden inspanningen
leveren voor de ondersteuning van technologische innovatie in de sector en voor de uitbouw van een opleiding Kunststoftechnologie
op master niveau, naar het voorbeeld van wat er in Frankrijk en Duitsland bestaat.
De kunststofindustrie is ontgoocheld dat de federale overheid in haar recente voorstellen voor een ecotaks op verpakkingen
de nog bestaande vooroordelen over kunststoffen heeft
bevestigd. Kunststofverpakkingen zijn veel lichter dan hun alternatieven,
zodat zij grondstoffen en energie besparen tijdens
de productie, het transport en de koele bewaring. Vergelijkende
wetenschappelijke studies tonen aan dat kunststofverpakkingen
evenwaardig of beter scoren, zowel wat betreft kostprijs als milieu-impact.
De kunststofindustrie is bijgevolg voorstander van
een ‘groene’ fiscaliteit, op voorwaarde dat dit gebeurt
op een wetenschappelijk gefundeerde wijze,
zonder vooroordelen, zonder oneerlijke discriminatie
tussen de materialen, en dat de maatregelen tot
stand komen in overleg met de betrokken sectoren
en in verhouding staan tot de reële milieukosten.
Voor meer inlichtingen:
Geert Scheys
02-238 97 39
gscheys@fedichem.be
Gustaaf Bos
02-706 79 60
gustaaf.bos@agoria.be
VKC Magazine - lente 2007 FEDERATIENIEUWS
7

VKC NIEUWTJES
VKC Magazine - lente 2007
8
VKC
nieuwtjes
Het VKC versterkt zijn team
Op 1 december 2006 startte Dhr. Jefferie Maes zijn professionele
carrière bij het VKC.
Als afgestudeerde bachelor Toegepaste Informatica
aan de Hogeschool Gent zal hij instaan voor
de ICT-ondersteuning van het VKC.
We heten hem alvast van harte welkom en wensen
hem een succesvolle carrière toe.
Hoe word ik lid van het VKC
Het VKC is een VZW (vereniging zonder winstoogmerk) waar u vrijwillig lid van wordt.
De bijdrage is afhankelijk van het aantal werknemers binnen uw bedrijf. Dit maakt het mogelijk dat
ook kleine bedrijven op onze kennis beroep kunnen doen. Door lid te worden van het VKC verruimt u
uw eigen middelen met betrekking tot analyses en productie.
Voordelen van het lidmaatschap
� Leden ontvangen het magazine, worden uitgenodigd op themadagen en workshops en blijven op de
hoogte van de georganiseerde opleidingen.
� Leden kunnen beroep doen op de servicetelefoon voor technische inlichtingen, info over opleidingen enz.
� Leden hebben toegang tot het technologienetwerk waaronder bijv. VLOOT.
� Leden genieten van 25% korting op studies, onderzoeken, bijstand, opleidingen, proefnemingen, labo-onderzoeken,
themadagen enz.
� Leden worden technisch en administratief geholpen voor subsidieaanvragen bij de overheid,
zoals KIV-projecten, haalbaarheidsstudies, innovatieprojecten enz.
� Leden worden op de hoogte gehouden van clusterprojecten en kunnen er desgevallend aan meewerken in
de stuur groep.
� Leden kunnen beroep doen op het WTCM.
� Leden worden op de hoogte gehouden van de technische mogelijkheden en evoluties van het VKC.
� Leden krijgen extra visualiteit op de website en in de expositiehal.
Tarieven
< 5 werknemers : 125 €/jaar
10-10 werknemers : 250 €/jaar
50-50 werknemers : 500 €/jaar
100-100 werknemers : 1000 €/jaar
> 100 werknemers : 1250 €/jaar
Men kan ook steunend lid of sponsorend lid worden van het VKC.
U wordt dan vermeld in al onze publicaties.
Steunend lid : 2500 €/jaar
Sponsorend lid : 5000 €/jaar
�����������������������
Prikkelt dit artikel u en zou u graag nader kennis maken met onze diensten of ons bezoeken ?
Neem dan contact op met Mevr. Sabine Van Dael: sabine.van.dael@vkc.be .
Zij verzorgt met plezier een rondleiding of komt ter plaatse om de mogelijkheden van het VKC nader
toe te lichten.

Kan het VKC een
betekenis hebben voor u ?
Het antwoord is affirmatief en dus volmondig ja, indien u nood hebt aan kennis op het vlak van kunststoffen.
Wij kunnen uw bedrijf versterken door :
Technologische kennisoverdracht
Uw onderneming kan beroep doen op onze specifieke kennis en ervaring. Tevens beschikken wij over een uitgebreid
machinepark ter ondersteuning van het spuitgiet-, extrusie- en compoundeerproces.
In ons laboratorium kunnen wij de materiaalkarakteristieken bepalen bij optredende problemen in kunststofonderdelen.
Opleiding van uw personeel
Het VKC beschikt over een vaste kalender met een 20-tal cursussen die twee maal per jaar herhaald worden.
Tevens kunnen wij ook peilen naar de kunststofkennis binnen uw bedrijf. Aan de hand van deze resultaten kan een
intern opleidingsprogramma samengesteld worden.
Samenwerking bij onderzoeksprojecten
Uw onderneming wenst een product of een productiewijze te verbeteren en te innoveren ?
Dan kan u beroep doen op de kennis en ervaring van de technologen en experten van het VKC. Het eindresultaat
beantwoordt aan de “state of the art” en is ideaal op basis van de huidige stand van de techniek.
De opdrachtgevende onderneming is eigenaar van de resultaten, ook voor vindingen of aangebrachte elementen
door het VKC.
De onderneming kan desgewenst een patent nemen op het geheel.
Projecten van Collectief Onderzoek
Ondernemingen in een sector hebben soms gemeenschappelijke technische problemen. Dit zijn problemen die niet
specifiek zijn aan een bepaald bedrijf, maar die in meerdere bedrijven voorkomen. Dergelijke problematieken kunnen
gemeenschappelijk worden aangepakt waardoor de competitiviteit van de sector verbetert. Meestal is er een
tussenkomst van de overheid om de kosten verbonden aan het onderzoek te helpen dragen. Deze overheid is in
Vlaanderen IWT. Sommige projecten van collectief belang worden soms gesteund door de EU.
Bijdragen tot financiële steun bij Innovatie
Het VKC is een VIS (Vlaams Innovatie Samenwerkingsverband) en erkend kenniscentrum dat technologisch advies
geeft en grondige studies uitvoert waarbij ondernemingen kunnen genieten van financiële steun van de overheid.
Het VKC kan u daarin begeleiden.
VKC Magazine - lente 2007 VKC NIEUWTJES
9

VKC NIEUWTJES
VKC Magazine - lente 2007
10
Het VKC is lid van VLOOT
VLOOT is de Vlaamse Overkoepelende Organisatie van
Technologieversterkers met als missie:
MOTOR EN SCHARNIER VAN TECHNOLOGISCHE INNOVATIE IN VLAANDEREN
Wat is VLOOT?
VLOOT is een structurele overkoepelende samenwerking tussen 18 technologisch-wetenschappelijke innovatiecentra in Vlaanderen,
die hun activiteit direct afstemmen op de behoeften van de bedrijfswereld. De vzw heeft als opdracht door technologische
en operationele synergieën in toegepast onderzoek en technologietransfer naar de bedrijven, de doelstellingen van de individuele
leden-centra efficiënter te realiseren en hierdoor een meerwaarde te genereren tot de industriële ontwikkeling en technologische
innovatie in Vlaanderen. Als zodanig geeft zij op het terrein mee gestalte aan het technologiebeleid. Zij is, met haar ledencentra,
een hoofdmotor en onmisbare scharnier in de technologische innovatie in Vlaanderen en aldus een kernspeler voor het versterken
van de competitiviteit van de bedrijven.
Hoe realiseert zij deze opdracht?
VLOOT realiseert deze opdracht door een veelvoud van synergieacties :
•
•
•
•
de efficiënte uitwisseling van informatie, het uitvoeren van gemeenschappelijke onderzoeksprojecten en de afgestemde
aanpak van technologietransfer naar de bedrijven;
een allround inventarisatie van de competenties en infrastructuur van de verschillende centraleden;
het geïntegreerd optreden voor “technology watch” functies in technologisch overlappende domeinen;
het opzetten van gemeenschappelijke promotie-, sensibilisatie- en opleidingsacties.
Welke technologiedomeinen bestrijkt VLOOT?
Gegroeid uit diverse initiatieven van beroepsfederaties en overheden over de laatste 50 jaar, reiken de 15 centra van VLOOT een
brede waaier van technologieën aan, die beantwoorden aan kritische maatschappelijke doelstellingen i.v.m. de competitiviteit van
de ondernemingen, de zorg voor het milieu en de duurzame ontwikkeling van de industriële samenleving. De centra transfereren
hiertoe deels eigen gecreëerde kennis naar de bedrijven, samengevat in volgende opsomming, die een illustratie is van het hoogtechnologisch
karakter :
•
•
•
•
De kennis, veredeling en processing van klassieke en nieuwe materialen zoals metalen, keramiek, glas, kunststoffen,
textielvezels, deklagen.
De efficiëntie- en kwaliteitsverhoging in de verwerking van deze materialen tot goederen met steeds hogere toegevoegde
waarde, zoals machines, voertuigen, elektronische apparatuur, maar ook gebouwen, wegen, textielproducten. Hierbij wordt
dikwijls beroep gedaan op gespecialiseerde hoogwaardige technologie zoals laserlassen, robotica, CAD, mechatronica.
Het ontwikkelen en efficiënt inzetten van de nieuwste informatie- en telecommunicatietechnologie met behulp van microelektronica.
Het geïntegreerd, functioneel ontwerpen, de engineering en het testen van producten voor de voertuigindustrie.
Bovendien is er bijzondere aandacht voor milieutechnologie en voor het operati-
oneel management van complexe technologische processen :
•
•
Wetenschappelijke meettechnologie voor lucht-, water-, en bodemverontreiniging, rationeel energiegebruik, ontwikkeling
van duurzame producten, recyclagetechnieken
Economische haalbaarheidsstudies voor nieuwe producten, veiligheidsanalyse, verkeersproblematiek, strategische productplanning,
kwaliteitsbeheer, logistiek, kennismanagement.

Voor deze opdrachten zijn de centra van VLOOT vanuit hun oorsprong complementair in hun technologie en marktbenadering.
De namen van deze centra vindt u hieronder.
VLOOT centra
Centra met generieke technologie :
•
•
IMEC voor Halfgeleider-, Informatie- en Communicatie
VITO voor Leefmilieu, Energie en Materialen
Collectieve onderzoekscentra van de beroepsfederaties
(Wet De Groote) of hiermee gelijkgestelden :
•
•
•
•
•
•
•
•
•
BIL voor lastechniek
Centexbel voor de textielindustrie
CoRI voor verftechnologie en organische deklagen
CRM voor de metallurgie
CWOBKN voor de keramieknijverheid
OCW voor de wegenbouw
TCHN voor de houtverwerking
WTCB voor de bouw
WTCM voor de metaalverwerkende en elektro-industrie
De uitgebreide veldkennis die door deze waaier van activiteiten en contacten ontstaat, geeft aan VLOOT de mogelijkheid de werkelijke
technologische polsslag van alle geledingen van het Vlaamse bedrijfsleven aan te voelen en te vergelijken met het internationaal
beste niveau. Meer specifiek heeft de MKB (Midden en Klein Bedrijf) campagne van 1998-1999 aangetoond
dat VLOOT ook een reële impact heeft op moeilijk bereikbare KMO’s, met hun zeer gevarieerde technologische behoeften.
Hierdoor kan VLOOT mee gestalte geven aan het technologisch en innovatiebeleid in Vlaanderen, in permanente dialoog met het IWT-Vlaan-
deren en de overheden terzake.
Wenst u meer informatie over VLOOT ? Neem een kijkje op de website www.vloot.be
SUBC NTRACTING
Vaktreffen met toeleveranciers van metaal en kunststoffen.
18-19/10/2007
i
� +32 (0)3 354 08 80
� +32 (0)3 354 08 10
� info@subcontracting.be
www.subcontracting.be
met actieve steun van :
Cluster-centra :
•
•
•
CLUSTA voor staalplaatverwerking
VEI voor innovatie in elektrische installaties
VKC voor kunststofverwerking
Excellentiepolen :
• Flanders’ DRIVE voor de toeleveranciers in de voertuigindustrie
• Flanders’ Food voor de voedingsindustrie
• FMTC voor de mecha-tronica industrie
•
VIGC voor de grafische sector
8th
WELDING
WEEK 2007
Benelux Exhibition on
Welding, Cutting and Joining
16-17-18-19 October 2007 -
S P E C I A L :
Automation & Robotics in
Welding and Handling
F O C U S :
Personal Protection and Safety
on the Workfloor
i
� +32 (0)3 354 08 80 | � +32 (0)3 354 08 10 | � info@welding.be
www.welding.be

kennis & advies
VKC Magazine - lente 2007
12
Project “Reductie van kunststofverbruik bij de
kunststofverwerker door gebruik van
schuimtechnologie” gaat van start in 2007
Geschuimde en of holle producten zijn lichter, vergen minder grondstof en energie om te produceren.
Is de meeste gevallen zijn deze nog meer isolerend, sterker, makkelijker te transporteren en staan
nieuwe ideeën toe inzake vormgeving. Het is dan ook logisch dat machinebouwers en additievenleveranciers
volop bezig zijn met ontwikkelingen en innovatie op vlak van schuim- en gastechnologie. Onze
kunststofsector blijkt hoge interesse te vertonen in de nieuwste ontwikkelingen, maar kan hierbij hulp
gebruiken om een stapje verder te gaan in de aanzet naar innovatie. Vandaar dat het VKC een project
gestart is rond de sensibilisering van de mogelijkheden rond gas- en schuimtechnologie.
Doelstelling en activiteiten
Op 16 november jongstleden ontving VKC de goedkeuring voor
het opstarten van een project “Reductie van kunststofverbruik
bij de kunststofverwerker door gebruik van schuimtechnologie”.
Het project heeft als doelstelling de bedrijven uit de doelgroep,
hoofdzakelijk KMO’s, proactief te stimuleren om innovatie toe te
passen waarbij het gebruik van gas centraal staat. Dit gebeurt
door het ter beschikking stellen van praktische en technische informatie
over de verschillende mogelijkheden voor het schuimen
van kunststoffen of het gebruiken van gas, zodat de bedrijven
deze technologie kunnen toepassen.
Het is dan ook de bedoeling om in de komende periode gedreven
bezig te zijn met:
•
•
•
•
•
•
het opbouwen van kennis op vlak van schuimen van kunststoffen
binnen het centrum
het organiseren van workshops, opleidingen en studiedagen
over dit onderwerp
publiceren van artikels over het onderwerp
de proactive benadering van de doelgroep door het bezoeken
van bedrijven
het ontvangen en ondersteunen van geïnteresseerde bedrijven
het begeleiden van bedrijven naar het gebruik van de technologie
door raadgeving en demo’s
Binnen dit project zal tevens een preliminaire expertise uitgebouwd
worden binnen het VKC op vlak van schuimtechnologie
van kunststoffen. Het is de bedoeling om over de verschillende
technologische mogelijkheden informatie op te bouwen en tevens
te gaan verdiepen in één interessante technologie. Binnen
dit kader wordt vooral gedacht aan de directe injectie van gas op
de spuitgietmachine of extruder met als doel te gaan schuimen.
Deze techniek heeft als groot voordeel dat er geen chemische
middelen (chemische of fysische blaasmiddelen) vereist zijn. Dit
maakt de techniek milieuvriendelijker, efficiënter en goedkoper.
Eén van de nadelen van schuimtechnologie tot op vandaag was
de gebrekkige oppervlaktekwaliteit van de stukken. De huidige
technologische stand van zaken zou dit probleem reeds voor een
groot stuk verhelpen. Aangezien men in het buitenland reeds volop
bezig is, is de huidige intentie er ook om binnen Vlaanderen
deze technologie te introduceren.
Concreet wordt beoogd om een aantal leveranciers van de directe
gasinjectietechnologie te bezoeken of uit te nodigen en in
latere fase de nodige apparaten aan te schaffen. Hiermee is het
de bedoeling om, net zoals in voorgaande onderzoeksprojecten,
een aantal experimenten te plannen op proefmatrijzen en de resultaten
te verspreiden naar de doelgroep in de vorm van syllabi,
workshops en opleidingen.
Ook voor de bedrijven die extruderen is heel wat aan het gebeuren
inzake het gebruik van fysische schuimmiddelen. Het is
dan ook belangrijk om deze bedrijven een duwtje in de rug te
geven met proactief doorgeven van technologische knowhow en
contactgegevens.
Vooral het geven van demonstraties en verspreiding van experimentele
gegevens uit een aantal geplande testen zal helpen
om het doel te bereiken. Het resultaat van de acties moet zijn
dat een aantal KMO-bedrijven één of meerdere van de technologieën
voor gasverwerking toepast en aldus van de voordelen
ervan kan genieten.
Motivatie van het initiatief
Het gebruik van gassen bij kunststofverwerking biedt een aantal
concrete voordelen:
•
•
•
•
•
•
Vermindering van hoeveelheid benodigde grondstof per
eindproduct
Vermindering van de hoeveelheid productie-energie per
eindproduct. Door de verminderde smeltviscositeit en dus
de betere matrijsvulling, kan de inspuitdruk tot 40% afnemen
en de sluitkracht van de matrijs tot 50%. Daarenboven
kan met een lagere verwerkingstemperatuur worden
gewerkt, hetgeen een significante winst in verwarmings- en
koelingsenergie betekent. Verder laat het gebruik van gassen
toe met kleinere machines (lagere spuitdruk) dezelfde
producten te vervaardigen en aan hogere productiesnelheden
te werken.
Gewichtsreductie
Verminderde afvalhoeveelheid – recyclagearbeid. Geschuimde
producten bevatten minder kunststof en zijn
lichter.
Vermindering van de koeltijd (en dus cyclustijd) en dus productietijd.
Verbeterd productontwerp. Sommige producten zijn slechts
fabriceerbaar met schuimen. De technologie laat dan ook
productontwerpers toe om verbeteringen aan te brengen.

In het algemeen kan worden gesteld dat de resulterende producten
van een hogere technologische toegevoegde waarde (en
dus marktwaarde) worden ingeschat. Schuimen en gebruik van
gastechnologie zal de concurrentiekracht van de doelgroep verhogen
en een competitief voordeel bieden.
Ontwikkelingen en concurrentie uit het
buitenland
In het buitenland zijn er
reeds verschillende technologieën
die met succes worden
toegepast. In München
werd in het voorjaar van
2006 voor de zesde keer
een wereldcongres gehouden
omtrent het onderwerp.
Een aantal van de Vlaamse
bedrijven hebben dit bezocht,
wegens het uitblijven
van activiteit in onze eigen
regio. Vandaar dat ook in Vlaanderen een aanspreekpunt zou
moeten komen met expertise in de schuimtechnologie. Het is de
bedoeling om dit te initiëren vanaf 1 januari 2007.
Het VKC erkend voor Nederlandse
INNOVATIEVOUCHERS
Wat zijn Innovatievouchers en wat is hun doel?
Innovatievouchers zijn een financiële steun, een mogelijkheid tot subsidie, die de Nederlandse midden- en kleinbedrijven
stimuleren om gebruik te maken van kennis. Op deze wijze helpt men de bedrijven te innoveren.
Met de innovatievouchers kunnen ondernemers kennis verkrijgen door een onderzoeksvraag bij een kennisinstelling
uit te zetten. Het resultaat van het kennisoverdrachtsproject kunnen de ondernemers gebruiken voor de vernieuwing
van hun product, productieproces of dienst.
De innovatievouchers worden uitgereikt door het Nederlandse Senter Novem. Dit is het Nederlandse equivalent van
het Belgische IWT m.b.t. subsidiëring van innovatieactiviteiten.
Er zijn twee soorten innovatievouchers: de grote en de kleine.
De kleine innovatievoucher is 2500 € waard en iedere MKB-ondernemer kan deze éénmalig krijgen.
De grote voucher is 7500 € waard en kan éénmaal per jaar verkregen worden. Voor deze voucher geldt een verplichte
eigen bijdrage van 1/3 deel van de totale projectkost. De Nederlandse overheid draagt maximaal 5000 € bij.
Waar kan de MKB-ondernemer terecht?
Sturing van het project en deelname
van bedrijven
In het project wordt een gebruikerscommissie gedefinieerd, die
het project zal helpen aansturen en de projectverantwoordelijken
zal adviseren inzake de specifieke interesses of moeilijkheden.
Deelnemende bedrijven worden in de stuurgroep opgenomen en
worden dus geïnformeerd over de tussentijdse resultaten waar
ze gebruik van kunnen maken.
Aan de projectdeelname
of infosessies zijn geen kosten
verbonden.
Voor meer informatie of participatie
in het project kan u terecht
bij onze technologisch
adviseur, Dr. K. Callewaert.
kristof.callewaert@vkc.be
Figuur: Aanpassen van celstructuur door procesaanpassing bij een ty-
pisch schuimproces
Senter Novem heeft een lijst van erkende technologieverstrekkers. Sedert 01/02/2007 behoort het VKC tot deze lijst.
Concreet betekent dit dat het VKC door Nederlandse bedrijven kan betaald worden met innovatievouchers. Ons
dossiernummer is IV106101 en onze naam vindt u terug op www.senternovem.nl/innovatievouchers onder “lijst kennisinstellingen”.
Heeft u vragen of wenst u gebruik van deze vouchers te maken; neem contact op met Dhr. Marc. Vanrenterghem:
marc.vanrenterghem@vkc.be
kennis & advies

kennis & advies
VKC Magazine - lente 2007
14
Bedrijven moeten zich meer laten informeren
aan één vijfde van de prijs
Wist u dat u de mogelijkheid heeft om technologische adviezen te ontvangen aan sterk gereduceerde
prijzen? Heeft u een idee om te innoveren, zonder dat u veel administratieve zorgen wil, maar wel
nood hebt aan bijkomende informatie? Informeer dan bij het VKC voor de uitvoering van een GTA of
een Grondig Technologisch Advies.
Wat is een GTA of
Grondig Technologisch Advies?
Een grondig technologisch advies is een advies dat het bedrijf
onderbouwde inzichten aanlevert in relatie tot de innovatie van
een product, proces of dienst. Dit advies beoogt kennisoverdracht
(bijv. een literatuurstudie) te realiseren vanuit een technologische
adviseerdienst, verbonden aan een geaccrediteerd
kenniscentrum (bijv. het VKC) naar een bedrijf. Het gaat om
een overdracht van technologische kennis die momenteel niet
in het bezit is van dit bedrijf, of deze onvoldoende beheerst, en
die door middel van studiewerk op maat van de noden van het
bedrijf aangeleverd kan worden. Met andere woorden, u kan een
studie aanvragen bij het VKC en het grootste deel ervan laten
subsidiëren door het IWT.
Hoeveel kost me dat
en hoeveel schiet de overheid bij?
Om geen overlap te creëren met het KMO-programma zijn
grondige technologische adviezen in het kader van projecten
technologische dienstverlening beperkter in omvang (begroting
kleiner dan 7500 €, equivalent aan een 10-tal werkdagen). Deze
adviezen zijn derhalve te klein van omvang voor het indienen
binnen het KMO-programma van het IWT. Kosten voor deze adviezen
worden voor minimaal 20 % gefactureerd aan de KMO
(en maximaal 80% gefinancierd door de overheid). Ingeval het
bedrijf geen KMO is, worden de adviezen voor maximaal 50 %
gesubsidieerd door de onderneming.
Dr. Ing. Kristof
Callewaert
kristof.callewaert@vkc.be
Aan welke vereisten moet mijn vraag tot
advisering voldoen om in aanmerking te
komen?
Een grondig technologisch advies in het kader van technologische
dienstverlening moet beantwoorden aan de vereisten die
sterk analoog zijn aan de volgende selectiecriteria:
Innovatiepotentieel: is de studie een aanzet tot (bron van)
potentiële innovatie bij het bedrijf (product, proces of
dienst)? Is dit innovatiepotentieel voldoende duidelijk gesitueerd?
Kennisverwervingsaspect: is er sprake van voldoende (zowel
naar niveau als naar omvang) en zinvolle (technologische)
kennistransfer naar het bedrijf?
Relevantie van technologische advisering door het kenniscentrum:
staat de bedoelde adviesverlening voldoende
in relatie tot de vraagstelling? Overstijgt de inbreng
van het kenniscentrum kant en klare oplossingen op de
(advies)markt?
Expertise van het kenniscentrum in relatie tot de vraag:
wordt het kenniscentrum voldoende competent geacht om
een grondig advies ter zake te kunnen afleveren? (zijn andere
kenniscentra eventueel beter geschikt?)
De GTA’s zijn in eerste instantie hoofdzakelijk bestemd voor
KMO’s (subsidiëring tot 80%), maar ook grotere ondernemingen
komen in aanmerking. Voor deze laatste groep beperkt de subsidiëring
zich tot maximaal 50 %.
Kort samengevat betekent dit dat een KMO een uitgebreid advies kan vragen aan het VKC. Hiervoor rekent u op ongeveer 10 tot 15 werkdagen,
waarbij de rekening zich beperkt tot 2 à 3 werkdagen (80% subsidie). Een grotere onderneming betaalt iets meer, maar dan nog slechts
de helft van de normale factuur. Als dat geen interessante informatie is…
Meer informatie kan u aanvragen bij onze technologische
adviseurs, Kristof Callewaert en Marc Vanrenterghem
Etienne Sabbelaan 49
8500 Kortrijk
Tel: +32(0)56281828
Fax: +32(0)56281830
Mobiel: +32(0)474 51 61 58
e-mail: kristof.callewaert@vkc.be
www.vkc.be
•
•
•
•
Ir. Marc
Vanrenterghem
marc.vanrenterghem@vkc.be

Spuitgieten wordt
vlugger en goedkoper!
Op 5 en 6 oktober jongstleden is het Europese project EMOLD van start gegaan.
Samen met andere instituten en bedrijven uit 8 Europese landen participeert het Vlaams Kunststofcentrum
in dit project. Naast België zijn dat Oostenrijk, Finland, Duitsland, Nederland, Slovenië,
Spanje en het Verenigd Koninkrijk.
Het EMOLD-project is een collectief onderzoeksproject in het kader van het “Sixth Framework Programme” en wordt uitgevoerd door technologieverstrekkers
die wetenschappelijke en technische research uitvoeren, in naam van industriële associaties zoals het VKC en hun
leden.
De belangrijkste EMOLD-objectieven zijn:
•
•
•
•
•
Tot 30 % tijdswinst voor de opstartfase en kwaliteitsborging
Tot 5 % reductie in de totaalkost van de kunststofonderdelen door het elimineren van verkeerde batches en vermindering van herstellingsaanbevelingen
Tot 25 % verbetering in de deficiëntie van het moldingproces
Betere kwaliteitsprocedures en meer vertrouwen voor de eindgebruiker
De mogelijkheid tot het hergebruik en het recycleren van de nog te gebruiken
componenten van deze intelligente en mechatronische matrijzen
Het VKC stelt momenteel een gebruikersgroep samen die (via het VKC) sturing zal
geven aan het project op Europees niveau. Deze gebruikersgroep komt zesmaandelijks
samen om de resultaten van het project te evalueren en wordt betrokken in
het operationeel valideren van nieuw ontwikkelde sensoren.
De bedrijven die hier belangstelling voor hebben of meer over wensen te weten,
kunnen terecht bij Ir. Marc Vanrenterghem, technologisch adviseur en projectverantwoordelijke
EMOLD binnen het VKC.
VKC Magazine - lente 2007kennis & advies
15

kennis & advies
VKC Magazine - lente 2007
16
Nuttige informatie voor
uw innovatiestrategie
IWT Ondersteunt uw innovatieplannen.
Het IWT (Instituut voor Innovatie door Wetenschap en Technologie) is het Vlaams overheidsagentschap dat zich bezighoudt met het
ondersteunen van innovatie.
IWT-Vlaanderen ondersteunt bedrijven, in het bijzonder KMO’s, bij het zoeken naar technologisch advies in de waaier van instellingen
die in Vlaanderen dergelijk advies verstrekken, en helpt hen bij het kiezen van de meest aangewezen steunmaatregel of instrument voor
de aanpak van hun innovatieprobleem.
Die ondersteuning gebeurt onder meer financieel. Enerzijds door rechtstreekse steun aan O&O-projecten van grote bedrijven en KMO’s.
Anderzijds door het financieren van projecten met een coöperatief of collectief karakter of via de vorming van doctorandi en postdoctoraten,
vnl. bij onderzoeksinstellingen, universiteiten of hogescholen.
Daarnaast levert het IWT een aantal diensten, staat in voor de coördinatie van gesteunde innovatie-actoren en doet aan beleidsvoorbereiding.
• O&O-bedrijfsprojecten (projecten hoofdzakelijk uitgevoerd door bedrijven)
• KMO-programma (projecten hoofdzakelijk uitgevoerd door KMO’s)
• EUREKA (grensoverschrijdende samenwerking)
• Onderzoeksmandaten (beurzen voor onderzoekers met ervaring)
De projecten gesteund binnen O&O-bedrijfssteun of het KMO-programma kunnen in sommige gevallen extra steun krijgen. Raadpleeg
volgende pagina’s op de IWT-website:
• KMO
• DTO (Duurzame Technologische Ontwikkeling)
• LuRu (Lucht-en Ruimtevaart)
• EFRO (gebieden met een speciaal Europees steunregime)
• achtergestelde lening voor KMO
• automobielsector
Een Vlaamse KMO kan beroep doen op één van de zeven projectvormen waarmee men financiële steun kan aanvragen:
KMO-innovatiestudie Type 1
Een korte studie uitgevoerd door een kenniscentrum dat erkend
is door het IWT. Het basis steunpercentage bedraagt 60% met
een maximum van 6.500 €.
KMO-innovatiestudie Type 2
De KMO voert zelf een studie uit met voornamelijk eigen inbreng.
Het basissteunpercentage bedraagt 60% met een maximum van
22.000 €.
KMO-innovatiestudie Type 3
De KMO voert een eigen studie uit in samenwerking met een
kennispartner.
Het basissteunpercentage bedraagt 60% met een maximum van
33.000 €.
KMO-innovatiestudie Type 4
Een KMO wil een project in Europees verband voorbereiden.
Het basissteunpercentage bedraagt 60% met een maximum van
10.000 €.
Voor meer informatie kan u terecht bij kmo.programma@
iwt.be of de IWT website of u kan contact opnemen met
Dhr. Kristof Callewaert: kristof.callewaert@vkc.be
KMO-innovatiestudie Type 5
Ondersteunt de aanwerving van een hooggeschoolde ter verbetering
van de kennisabsorptiecapaciteit en de innovatiemogelijkheden
binnen een traditionele, nog niet innovatieve KMO.
Het basis steunpercentage bedraagt 60% met een maximum
bedrag van € 22.000 (€ 33.000 indien de KMO ook beroep doet
op een externe partij).
KMO-innovatiestudie Type 6
Wil de startende KMO steunen die kennis verwerft om gericht de
innovatiegerelateerde ontwikkelings- en businessactiviteiten op
te starten.
Vanuit het Vlaams Innovatiefonds (VINNOF) kan voor deze studie,
onder de vorm van een achtergestelde lening, aanvullende
financiële steun gegeven worden.
KMO-innovatieprojecten
Onder KMO-innovatieprojecten behoren projecten die een
technologische vernieuwing realiseren. Men ontwikkelt technologische
kennis voor de KMO en implementeert die vervolgens
of past de kennis creatief toe in (prototype-)ontwerpen. Dit resulteert
in nieuwe, gewijzigde of verbeterde producten, processen
of diensten.

Het Pand
Ghent-Belgium
Baekeland 2007 Symposium
Thermosets, 100 years after Bakelite
23-26 September 2007
www.baekeland2007.be
De Society of Plastics Engineers is oorspronkelijk opgericht om wetenschappelijke en
technische kennis van en over kunststoffen te verspreiden.
Daarbij richt men zich zowel tot de grondstoffen, halffabrikaten als eindproducten.
Iedereen die in deze industrietak actief is, kan lid worden van SPE.
De kennis wordt ondermeer verspreid door symposia, studiebijeenkomsten,
bedrijfsbezoeken en door het uitgeven van technische vakbladen en boeken.
SPE werd opgericht in 1942 en heeft inmiddels een wereldwijd netwerk van ca
25.000 leden.
Voor meer informatie:
Society of Plastics Engineers ~ European Member Bureau ~ Eric Sasselaan 51 ~
BE-2020 Antwerpen ~ Belgium
Tel.: +32 3 541 77 55 ~ Fax: +32 3 541 84 25
spe.europe@skynet.be ~ www.speeurope.org
VKC Magazine - lente 2007
17

VKC Magazine - lente 2007
18
Historisch: 100 jaar Bakeliet
Wist u dat het welgekende materiaal BAKELIET (BAKELITE) zijn 100-jarig bestaan viert?
Honderd jaar geleden nam Leo Hendrik Baekeland een patent op de werkwijze waarmee hij de condensatie
van fenol en formaldehyde onder controle kreeg en het bekomen resultaat voor verdere
verwerking bruikbaar maakte.
Leo Baekeland, scheikundige en uitvinder,
werd geboren op 14 november 1863
te Gent en overleed op 23 februari 1944
te Beacon in de Verenigde Staten.
Baekeland was zoon van een schoenmaker/herbergier
die als zovele van zijn
tijdgenoten ongeletterd was. Vanwege
zijn goede schoolresultaten kreeg hij van
de stad Gent een beurs om verder te
studeren aan de beroepsafdeling van het
Atheneum en volgde avondlessen in technologische chemie. Na
zijn middelbare studies kreeg hij van de stad opnieuw een studiebeurs
die hij aanwendde voor de studies natuurwetenschappen.
In 1884 behaalde hij zijn doctoraat in de natuurwetenschappen.
Vijf jaar later huwde hij met Celine Swarts, de dochter van zijn
diensthoofd, en vertrok op huwelijksstudiereis naar de Verenigde
Staten.
Baekeland was een verwoed amateur-fotograaf en tijdens zijn
huwelijksreis kwam hij onder de indruk van de mogelijkheden van
de Nieuwe Wereld. Hij aanvaardde een job als scheikundige in
een New Yorks bedrijf en vestigde zich vervolgens als zelfstandige
chemicus. Hij vond het VELOXpapier uit. Een soort fotopapier
dat bij kunstlicht ontwikkeld kon worden. Zijn uitvinding kende
succes en de Eastman Kodak Cie kocht in 1898 de rechten op
voor een vorstelijke prijs van 750 000$.
Ter gelegenheid van het Baekelandjaar zijn volgende evenementen gepland.
Kunststof : na 100 jaar nog steeds een materiaal van de 21 ste eeuw
Ateliers in het kader van “Printemps des scienes” (Eklyps s.c)
19 tot 21 maart 2007: UCL, Louvain la Neuve
http://www.printempsdessciences.be/
Ateliers in het kader van « La chimie naturellement »(Eklyps s.c.)
15 maart tot 15 juni 2007,ULB, Brussel
http://www.ulb.ac.be/ccs/ExpoChimie.html
En toen was er ….Bakeliet, 1907-2007
28 maart plechtige opening
29 maart tot 16 april 2007, Aula Ugent, Volderstraat 9 9000 Gent
23 april tot 14 december 2007, Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen, campus Sterre, krijgslaan 281 (s30), Gent
http://www.sciencemuseum.UGent.be
Thermosets, 100 years after Baekeland
International Symposium
23 tot 26 september 2007, Het Pand, Gent
http://www.baekeland2007.ugent.be
Als rijk man investeerde hij in een modern laboratorium en hervatte
zijn experimenten rond de studie van fenolharsen. In 1907
ontdekte hij dat de thermorhardende binding tussen fenol en formaldehyde
goed beheerst kon worden door de toevoeging van
een alkalinekatalysator. Eenmaal hard was het mengsel hittebestendig.
Het BAKELIET was uitgevonden.
Het ging over een stof met een relatief lage kostprijs, kon zich
gemakkelijk in verschillende vormen laten persen, heeft een
hoog isolerend vermogen en tevens grote mechanische stijfheid.
Bakeliet werd al gauw geroemd als ‘the material of a thousand
uses’.
Zijn ontdekking heeft een ontwikkeling ingezet die zoveel nieuwe
basisstoffen heeft voortgebracht dat Baekelands uitvinding als
uitzonderlijk mag omschreven worden. De toepassingen waren
quasi onbeperkt: schakelaars, radio’s, kapstokken, klokken, panstelen,
telefoons en vele andere toepassingen.
In 1910 begon de massaproductie door de General Bakelite
Company die in 1922 uitgroeide tot de wereldomvattende Bakelite
Corporation. In 1939 werd de firma overgenomen door Union
Carbide.
Baekeland heeft verschillende eretitels en medailles behaald en
staat op de lijst van de 20 grootste denkers en wetenschappers
van de 20 ste eeuw.

Uitbreiding activiteiten naar thermovormen.
Het VKC is bezig met een steile klim, waarbij voortdurend uitbreiding gebeurt van de activiteiten. Momenteel
is het machinepark uitgebreid met een thermovormmachine voor platen.
De bedoeling is dat zij gebruikt wordt voor didactische doeleinden en voor proeven en testen.
Een en ander kadert binnen de bestaande opleidingen. Regelmatig wordt de cursus thermovormen voor
gevorderden ingericht. Het is praktisch en didactisch beter verantwoord als men de cursisten met de
praktijk in aanraking brengt.
Bedrijven die het wensen kunnen proeven en testen op de machine in het VKC verrichten zonder hun
eigen productiemachines daarvoor stop te zetten.
Zij worden begeleid door technologen van het VKC.
Technische assistentie ter plaatse in uw bedrijf
Het VKC is reeds gekend voor het optimaliseren van de procesparameters
bij spuitgieten. Een aantal bedrijven komen op regelmatige
basis proefspuitingen bij het VKC uitvoeren. Hier wordt de matrijs
aangeleverd en door VKC-technici op de gepaste spuitgietmachine
geplaatst.
De optimale parameters worden bepaald om een werkstuk te realiseren
dat dimensionaal aan de vereisten beantwoordt bij een zo kort
mogelijke cyclus.
Deze bepalingen worden uitgevoerd door ervaren technologen. Indien
nuttig, wordt ook een thermische foto gemaakt in het infrarode
gebied. Dit laat toe te beoordelen of verbeteringen aan de matrijs de
cyclustijd nog zouden kunnen verkorten.
Soms ontbreekt de tijd bij de bedrijven om een matrijs te transporteren
naar ons centrum. Vanaf heden kunnen wij op vraag van de
klant een proefspuiting of het optimaliseren van de procesparameters
bij het bedrijf zelf uitvoeren. Op deze wijze wordt er tijd bespaard
en is het eveneens leerrijk voor de operatoren. Op het afgesproken
uur komt een ervaren technoloog naar uw bedrijf om samen met u
de proefspuiting door te voeren. Ook voor het helpen oplossen van
technische problemen zijn onze specialisten en experten ter beschikking.
Nieuwe gasinstallatie
Het Vlaams Kunststofcentrum heeft een stevige reputatie opgebouwd op gebied van gasondersteund spuitgieten. Tientallen bedrijven deden
reeds en doen nog steeds beroep op onze kennis en ervaring op dit gebied.
Deze ervaring wordt nog uitgebreid door het goedgekeurde project “Reductie van kunststofverbruik bij
de kunststofverwerker door gebruik van gas- en schuimtechnologie” (zie artikel kennis en advies).
Toch merken we nog steeds dat de technologie de industrie nog niet heeft overtuigd van zijn mogelijkheden.
Bij het VKC kan men niet enkel terecht voor theoretische kennis maar ook voor praktijk. Er
worden opleidingssessies georganiseerd waarbij men de techniek kan uittesten aan de machine.
Het VKC beschikt over een “instapversie”. Dit is een machine met een elektrische sturing, een aantal
kleppen en een gasnaald. Indien de bedrijven wensen te starten met deze techniek, kunnen zij deze
zaken laten ontwikkelen bij de onderhoudsdienst. Voor het ontwerp van hun gasmatrijs kunnen zij
terecht bij het VKC en kan deze ook daar worden uitgetest.
Om nog beter aan de noden van de klanten te voldoen, heeft het VKC een nieuwe gasinstallatie
aangekocht. De keuze is een Bauer Kompressor. Indien u het wenst, kan een demonstratie worden
aangevraagd.
Voor meer inlichtingen: rudy.vermeersch@vkc.be
Vermits men samen steeds meer weet dan alleen, is deze werkwijze
bijzonder lonend voor het bedrijf. De cyclustijd betekent geldgewin of
-verlies. De optimalisatie ervan met toepassing van de overdachte
werkwijze heeft een permanente en directe invloed op het kostenplaatje.
Voor hoeveel producten werken wij niet langer dan de voorziene
tijd?
Deze service kan evengoed opgevat worden als een praktische
opleiding voor de mensen aan de machine. De economisch verantwoorde
prijs voor deze dienstverlening wordt mits een paar seconden
verbetering, gemakkelijk terugverdiend.
Voor inlichtingen contacteer Rudy Vermeersch.
Rudy
Vermeersch
rudy.vermeersch@vkc.be
VKC Magazine - lente 2007ondersteuning
19

onderzoek
VKC Magazine - lente 2007
20
Het geproduceerde kunststofonderdeel uit
de ene productierun breekt vlugger dan dat
uit een andere productierun!
Het klinkt u misschien bekend in de oren. Nochtans blijkt na
controle dat dezelfde parameters werden gehanteerd bij het vervaardigen
van beide productieruns.
Waarom is de ene productierun goed en de andere niet?
Er zijn een aantal zaken die vlug kunnen worden nagegaan uit
gegevens die binnen het bedrijf ter beschikking staan :
•
•
•
•
•
•
Werden beide productieruns op dezelfde machine uitgevoerd?
Waren er problemen met de drooginstallatie, koeling of verwarming?
Werd een foutieve kunststof verwerkt?
Is er kans op contaminatie van een vorige run?
Werken alle sensoren wel goed?
…
Indien we geen verklaringen kunnen terugvinden in de informatie
die de productie ons verstrekt, is het aangewezen om eens het
materiaal onder de loep te nemen.
Hebben we wel de juiste kunststof gebruikt of bestaat er hieromtrent
twijfel?
Bestaat de kans op contaminatie van een vorige productierun?
Het is heel moeilijk om enkel via het uitzicht van het product of
via eenvoudige brandtesten hier uitsluitsel rond te krijgen.
Er bestaat nochtans een methode binnen het VKC om hierop
een éénduidig antwoord te verstrekken.
We hebben het over infraroodspectrometrie.
Deze techniek maakt gebruik van het feit dat bijna iedere molecule
infrarood licht absorbeert en dat de graad van absorptie
proportioneel is met de moleculaire concentratie.
Het golflengtegebied van infrarood strekt zich uit van 0,78 µm
tot 1000 µm.
Het EM-spectrum strekt zich uit van de hoog energetische Xstralen
(kleine golflengte, hoge frequentie) tot de zeer laag energetische
radiogolven (grote golflengte, lage frequentie).
Nu wordt in de infraroodspectrometrie de transmissie of absorptie
van infrarood licht gebruikelijk gemeten ten opzichte van het
golfgetal, deze is de reciproque van de golflengte.
Dus het gebied van golfgetallen dat overeenstemt met het infrarood
gebied komt overeen met 12800 tot 10 cm-1.
Dit gebied wordt nu echter nog eens opgedeeld in drie hoofdgebieden
: near-IR (12800 tot 4000 cm-1), mid-IR (4000 tot 200
cm-1) en far-IR (200 tot 10 cm-1).
De meest gescande golfgetallen bevinden zich tussen 4000 en
670 cm-1, dit omvat het gebied waar de meeste functionele organische
groepen absorberen.
Het geabsorbeerde infrarood licht is heel karakteristiek voor elke
chemische verbinding.
Door interpretatie van het infrarood spectrum kunnen we de chemische
verbindingen bepalen in een molecule.
De term FTIR ofwel Fourier Transform Infrared verwijst naar de
manier waarop de data wordt verzameld en geconverteerd van
een interferentiepatroon naar een spectrum.
Het infraroodspectrum van een zuivere kunststof is zo uniek dat
we ze kunnen beschouwen als een moleculaire “vingerafdruk”.
FTIR is dus een krachtig hulpmiddel om polymeren te identificeren
door het produceren van deze moleculaire “vingerafdruk”.
Wanneer er een verkeerde grondstof werd gebruikt in een bepaalde
productie kunnen we dit via FTIR makkelijk bepalen.
Zelfs wanneer we een contaminatie hebben met de grondstof
van een vorige productie kunnen we dit met FTIR achterhalen. In
dat geval krijgen we een complementair spectrum van de specifieke
absorptiepieken van beide kunststoffen.
Hoe meer atomen er in de molecule aanwezig zijn, hoe complexer
het infrarood spectrum wordt. Als voorbeeld nemen we de
eenvoudige molecule ethyleen en de meer complexere molecule
propyleen.
Infraroodspectrometrie geeft ons niet enkel informatie over het
polymeer maar kan ons eveneens meer vertellen over de vulstoffen.
Vulstoffen kunnen aan een kunststof worden toegevoegd omwille
van verschillende redenen.

De meest voorkomende redenen van hun toevoeging zijn :
•
•
•
•
•
het drukken van de kostprijs van het materiaal
het verhogen van de E-modulus van het materiaal
het verhogen van de Vicat Softening Temperature en de
Heat Deflection Temperatuur
het reduceren van kruip
het verlagen van de Melt Flow Index
De vulstoffen zelf hebben eveneens specifieke golfgetallen waarbij
ze infrarood licht absorberen.
Veelgebruikte vulstoffen zijn kalk, talk en glas.
Het toevoegen van vulstoffen heeft niet alleen positieve invloeden
op het eindproduct.
Een belangrijk nadeel van vulstoffen is het brosser worden van
de kunststof.
Het volgende spectrum betreft een polypropyleen met kalk.
De specifieke absorptiepieken voor kalk zijn gelegen bij 711;
874; 1795 en een brede piek tussen 1300 en 1500 cm -1 .
In de overlay van een polypropyleen met de gevulde propyleen
komen de verschillen in de spectra duidelijk naar boven.
Spijtig genoeg kunnen we via FTIR enkel kwalitatief en niet
kwantitatief werken.
Dus we kunnen nagaan of er vulstoffen aanwezig zijn maar kunnen
niet bepalen in welke mate ze in het polymeer aanwezig
zijn.
Indien het toch gewenst is om de hoeveelheid aan vulstoffen te
kennen dan kunnen we dit bepalen via een TGA-meting.
TGA staat voor ThermoGravimetric Analysis.
TGA meet de hoeveelheid en snelheid van verandering in gewicht
van een materiaal in functie van temperatuur of tijd in een
gecontroleerde atmosfeer (meestal stikstof).
Deze techniek wordt vooral gebruikt om de compositie van een
materiaal te bepalen
en om de thermische
stabiliteit na te gaan.
Heel eenvoudig gesteld
is de TGA een
precisieweegschaal
waarrond we een oven
hebben gebouwd.
Het monster wordt in
een pan gebracht en
aan de weegschaal ge-
hangen. Hierna wordt de temperatuur van de oven via een lineair
temperatuursprofiel verhoogd.
Vanaf een bepaalde temperatuur, die polymeerafhankelijk is, zal
de kunststof degraderen. Dit uit zich in de TGA-meting door een
verlies aan gewicht. Wanneer alle kunststof is gedegradeerd, zal
het gewicht zich stabiliseren.
Daar de vulstoffen inert zijn bij de temperaturen waarbij de kunststoffen
degraderen, is het restgewicht de hoeveelheid vulstof die
in het monster aanwezig was. De volgende TGA-meting is de PP
met kalk waarvan we reeds een infrarood spectrum namen.
Uit de TGA-meting blijkt dat deze 13 % aan kalk bevat.
Wanneer er nu blijkt uit de vorige metingen dat het correcte materiaal
werd gebruikt en dat er geen contaminaties zijn van andere
kunststoffen en vulstoffen moeten we het onderzoek verder
zetten.
We weten dat we het juiste polymeer hebben verwerkt maar we
weten nog niet of de ketenlengte voldoende lang was. De ketenlengte
bepaalt de uiteindelijke sterkte van het eindproduct. Hoe
groter de ketenlengte, hoe sterker het product.
De ketenlengte kan op twee belangrijke manieren te kort zijn
geworden:
1. er werd een polymeer aangeleverd met een te hoge Melt
Flow Index (MFI).
2. het polymeer werd gedegradeerd tijdens de verwerking
Via het uitvoeren van een MFI op het virgin materiaal kunnen we
nagaan of er ons de juiste grade werd aangeleverd of niet.
Het verschil in MFI tussen het virgin materiaal en het verwerkte
materiaal kan ons meer vertellen omtrent degradatie tijdens de
verwerking. Bij een correcte verwerking van het materiaal zal er
zo goed als geen verschil zijn in de MFI van het materiaal voor
en na verwerking. Wanneer we een groot verschil waarnemen
in MFI kunnen we concluderen dat het materiaal werd gedegradeerd.
Door deze degradatie is het eindproduct zwakker.
Voor inlichtingen contacteer Nico Deseyn
nico.deseyn@vkc.be
Nico
Deseyn
VKC Magazine - lente 2007onderzoek
21

opleidingen
VKC Magazine - lente 2007
22
Themadagen – opleidingen – cursussen
mei-juni 2007
Themadag “Simulaties : meer dan gekleurde plaatjes”
VKC kortrijk, 30 mei 2007
Computersimulaties worden regelmatig gehanteerd. Maar hoe gaat men er mee om? Wat zijn de mogelijkheden? Wat zijn
de gevaren?
Samen met KHBO Oostende en KHLimburg richt het Vlaams Kunststofcentrum een themadag in die meer duidelijkheid in
deze materie zal brengen.
Beide onderwijsinstellingen hebben dagdagelijks met de problematiek van computersimulaties te maken en hebben dan ook
een grote kennis. Deze kennis willen ze nu ten dienste stellen van de industrie.
De mogelijkheid wordt geboden om die dag reële producten en geometrieën mee te brengen voor een eerste kosteloze
screening. Op het eind van de dag kunnen de screenings besproken worden.
Programma:
9u00-9u15: Ontvangstkoffie
9u15-10u00: Wegwijs in het labyrint van spuitgietsimulatie
10u00-10u45: Warmtetransportberekening bij spuitgieten
10u45-11u00: Koffie
11u00-11u45: Enkele casestudies bij spuitgieten
11u45-12u30: Kleine details kunnen grote gevolgen hebben
12u30-14u00: Walking Dinner
14u00-15u00: Simulaties in het extrusieproces
15u00-15u30: Materiaalgegevens, labotesten en databanken
15u30-15u45: Koffiepauze
15u45-16u30: Simulaties van het thermovormproces
16u30-16u45: Vraagstelling en interpretaties van eerste screenings
16u45-18u00: Afsluitende drink
Inlichtingen: sabine.van.dael@vkc.be of 056/281828
Opleidingen
3–9 mei : Matrijsvulling
8 mei : Vormgeving van spuitgietonderdelen
10 mei : Meercomponentenspuitgieten VM
10 mei : Thermoplastische elastomeren NM
22 mei : Verlijmen van kunststofonderdelen voor gevorderden (NIEUW)
5 juni : Basiscursus compounderen (NIEUW)
6 juni : Analysesmethodes van kunststoffen voor gevorderden (NIEUW)
14 juni : Thermovormen & vacuümvormen
19 juni : Richtlijnen voor het uitvoeren van proefspuitingen (NIEUW)
26-27 juni: Introductie tot de kunststoffen
Wat kosten onze opleidingen
Voor leden: € 250/dag (excl. BTW)
Voor niet-leden: € 330/dag (excl. BTW)
Vanaf de tweede inschrijving binnen hetzelfde
bedrijf bekomt u een korting van 15%
Betalen kan met de BEA opleidingscheques.
Voor info zie www.beaweb.be
Voor meer inlichtingen contacteer Sabine Van Dael
NIEUW:
online inschrijven
Geen gesleur meer met papieren
inschrijvingen die je moet afprinten
en doorfaxen! Vanaf nu kan je je
voor de opleidingen van het VKC
ook online inschrijven via de website.
Ga een kijkje nemen op
www.vkc.be
Sabine
Van Dael
sabine.van.dael@vkc.be

Implementatie van kunststoffen in de VDAB mechanica opleidingen
In Vlaanderen verzorgt de Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling (VDAB) in het kader van haar activiteiten, opleidingen voor werkzoekenden
en voor werkgevers die hun personeel willen opleiden. Tot op heden werd er in de mechanicaopleidingen (vroeger metaalopleidingen)
niet over kunststoffen gesproken. Deze sector komt zoals meerdere sectoren in contact met andere materialen zoals kunststoffen. Vandaar
de behoefte om de kennis over kunststoffen op een eenvoudige, overzichtelijke en duidelijke wijze in de opleiding te implementeren. Het
geheel kadert in een project om kunststoffen beter aan bod te laten komen in onderwijs en opleidingen, en werd als volgt opgevat.
Een pakket voor 8 beroepen bestaande uit 10 modules en 11 vakopdrachten werd ontwikkeld. De beroepen die aan bod komen zijn :
- Werktuigkundig tekenaar - Plaatbewerker
- Onderhoudstechnieker - Autoschadehersteller
- Automechanicien - Verspaning Draaier Frezer
- Lasser - Basistechnieken mechanica
In de opleidingen is er een module ontwikkeld die de algemene competenties met betrekking tot de kunststoffen verklaart. Deze module is
gemeenschappelijk voor alle beroepen van de mechanica. Daartegenover zijn er ook competenties per vakgebied waar de informatie met
betrekking tot kunststoffen is uitgewerkt in een vakopdracht.
De cursist leert de machine in te stellen, de juiste gereedschappen te kiezen om kunststof correct en vakkundig af te werken. Op deze wijze
heeft de cursist kennis van de toepassingen van kunststoffen in zijn beroep.
Dhr. Ing Paul Van Praet en Dhr. Ruddi Swinnen hebben dit op een ingenieuze wijze weten te implementeren in de bestaande opleidingen.
Het project wordt gedragen door de Fondsen voor Vorming van de chemische industrie, de regionale technologische centra, het Europees
Sociaal Fonds, de Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling en het Vlaams Kunststofcentrum.
Dit project betekent een grote aanwinst voor de kunststofindustrie.
Nieuwe cursussen in het VKC-aanbod
Om te beantwoorden aan de toenemende specifieke noden binnen de kunststofsector heeft het VKC
een aantal nieuwe cursussen aan zijn programma toegevoegd.
Spuitgieten voor gevorderden
Tweedaagse cursus met als doel een dieper inzicht te bekomen
van het hoe en het waarom van het spuitgietproces. De cursus
bestaat uit een diepgaande theoretische uiteenzetting gestaafd
aan de hand van praktische voorbeelden.
Verlijmen van kunststoffen voor gevor-
derden
In ons cursussenpakket hebben wij al een uitgebreide basiscursus
verlijmen. Maar steeds meer gespecialiseerde vragen worden
gesteld waarop wij het antwoord schuldig blijven.
In samenwerking met Henkel België kan het VKC nu een cursus
aanbieden met als doel dieper in te gaan op de chemische
componenten van het verlijmen. Waarom de verlijming kan en
waarom niet.
Eveneens wordt deze cursus gestaafd met praktische voorbeelden
en demonstraties.
Praktijkgerichte basiscursus compoun-
deren
Door de sterk groeiende markt van nieuwe materialen is de
vraag naar nieuwe compounds evenredig gestegen. We krijgen
dan ook steeds meer de vraag naar een cursus betreffende het
compounderingsproces.
Deze cursus geeft dan ook een overzicht van de verschillende
onderdelen van de compoundeerlijn en haar functies geïllustreerd
aan onze lijn.
Wegwijs in de basisanalyses voor gevor-
derden
De basisanalyses voor kunststoffen zijn vrijwel goed gekend
maar toch is er nood aan een diepgaandere cursus hierover.
Steeds meer vragen naar het hoe en het waarom van een analyse
worden gesteld.
Richtlijnen bij proefspuitingen
Het recent verschenen boek “Qualifications, Startups, and tryouts
of injection molds, a disciplined approach to injection molding”
van William J. Tobin heeft onze aandacht weerhouden.
Omdat wij ervan overtuigd zijn dat dit boek heel wat nieuwe gezichtspunten
over het spuitgietproces brengt, hebben wij met de
schrijver en uitgever een overeenkomst gemaakt waarbij wij het
alleenrecht gekregen hebben voor de Nederlandse vertaling. De
Nederlandstalige uitgave van dit boek is gepland voor eind juni.
Aan de hand van dit boek werd een praktijkcursus samengesteld.
Het doel van deze cursus is via spreadsheets een checklist te
bepalen voor het opstarten van een spuitgietmatrijs.
De cursus bevat een syllabus en het vertaalde boek met software
op cd-rom
VKC Magazine - lente 2007opleidingen
23

opleidingen
VKC Magazine - lente 2007
24
Leren op de werkvloer
Vind je voor een bepaalde job geen geknipte kandidaat? Doe dan een beroep op de Individuele Beroepsopleiding
van de VDAB. Je leidt een werkzoekende op binnen je bedrijf en betaalt geen loon,
geen RSZ maar enkel een vergoeding. Bovendien ontvang je voor de begeleiding van laaggeschoolden
extra subsidies.
IBO
De tewerkstellingsmaatregel IBO staat voor individuele beroepsopleiding
in de onderneming. Dit is een opleiding waarbij de
cursist door de onderneming op de werkplek wordt getraind en
begeleid. Na deze opleiding is het bedrijf verplicht om hem een
contract voor onbepaalde duur te geven. Individuele Beroepsopleiding
in de Onderneming (IBO)
Voor wie?
Elke werkzoekende komt in principe in aanmerking voor een IBO.
De formule geldt voor alle werkgevers uit de private of openbare
sector en ook voor vzw’s.
Procedure
Een IBO aanvragen kan via website www.vdab.be/ibo.be
Heb je een kandidaat voor de IBO, neem dan contact op met je
VDAB-consulent.
•
•
•
•
Samen met de VDAB-consulent bepaal je het opleidingsprogramma.
De IBO kan 1 tot 6 maanden duren.
De overeenkomst wordt contractueel vastgelegd.
VDAB volgt het verloop van de opleiding op.
Na een succesvolle opleiding neem je de cursist in dienst
met een contract voor onbepaalde duur.
Voordelen als werkgever
Tijdens de opleiding betaal je geen loon of RSZ, enkel een productiviteitsvergoeding.
Je betaalt wel de verplaatsingskosten van
de cursist en verzekert hem of haar tegen arbeidsongevallen.
Voor de begeleiding krijg je een extra korting van 1 euro/uur
(= +/- 170 euro per maand) als de kandidaat laaggeschoold is
(geen diploma hoger secundair onderwijs).
Je kan een simulatie maken van de kostprijs van een voltijdse
IBO in je onderneming op de website www.vdab/ibo.be
Voordelen als werkzoekende
Gedurende de IBO krijg je training en opleiding op een bepaalde
werkplek. Na deze opleiding is het bedrijf waar je de IBO volgde
verplicht om je een contract voor onbepaalde duur te geven.
Wil je een IBO doen en ontvang je geen werkloosheidsuitkering?
Dan kan je voor de duurtijd van je IBO bij de RVA een opleidingsuitkering
aanvragen. Voorwaarde hiervoor is dat je:
•
•
jonger bent dan 45 jaar en geen diploma hoger onderwijs
hebt, of
ouder bent dan 45 jaar.
Tijdens de IBO ontvang je een premie bovenop je uitkering (werkloosheidsvergoeding,
leefloon, compensatievergoeding of opleidingsuitkering).
Deze premie is het verschil tussen het normale
loon en je uitkering. Resultaat is een inkomen dat vergelijkbaar is
met een nettoloon. Wil je weten hoeveel dit voor jou is? Bereken
je premie op de website (geldt voor een voltijdse IBO).
De periode waarin je je IBO volgt, wordt gelijkgesteld met de
werkloosheidsperiode. Dat wil zeggen dat je geen recht hebt op
vakantiegeld, eindejaarspremie, gewaarborgd loon bij ziekte,...
tijdens je IBO.
Je hebt tijdens je IBO recht op een compensatievergoeding wanneer
je behoort tot een van de volgende doelgroepen:
•
•
•
Schoolverlater in wachttijd met diploma van het hoger of
universitair onderwijs.
Niet-schoolverlater zonder uitkering, jonger dan 45 jaar,
met een diploma van het hoger of universitair onderwijs en
minstens 6 maanden ingeschreven als werkzoekende.
Deeltijds leerplichtige zonder overbruggingsuitkeringen.
Meer info?
Lees de brochure: Individuele Beroepsopleiding in de Onderneming
op website www.vdab/ibo.be
IBO-Interim
IBO-Interim is een uitbreiding van de klassieke IBO in samenwerking
met Federgon. Doel van deze tewerkstellingsmaatregel:
duurzame tewerkstelling van kansengroepen via een interim gekoppeld
aan een IBO.
Meer info?
www.vdab/ibo.be
Via de lokale VDAB-contactpersonen

Instapopleiding
Wat?
Een instapopleiding is een tewerkstellingsmaatregel waarbij de beroepsopleiding
of studie bedrijfsgericht wordt afgewerkt. De opleiding
duurt 2 maanden en moet starten binnen de 4 maanden na het einde
van de beroepsopleiding of studie. Ze biedt zowel voor de werkgever
als voor de werkzoekende, die de opleiding volgt, voordelen.
Wie?
Om als werkzoekende in aanmerking te komen voor een instapopleiding
moet je uitkeringsgerechtigd volledig werkloos zijn, leefloongerechtigd
of door de RVA erkend zijn in het kader van de instapstage.
Je moet bovendien:
• een beroepsopleiding, georganiseerd of erkend door de VDAB,
van minstens 400 uur gevolgd hebben binnen een periode van
9 maanden, of
• ingeschreven zijn bij VDAB als schoolverlater en maximaal een
diploma of studiebewijs hebben van:
eerste graad algemeen secundair onderwijs,
derde graad technisch of kunstsecundair onderwijs,
vierde graad beroepsonderwijs,
middenstandsopleiding,
deeltijds beroepssecundair onderwijs,
alternerend beroepsonderwijs,
buitengewoon secundair onderwijs.
Verder moet de instapopleiding starten:
•
•
binnen de 4 maanden na het einde van de beroepsopleiding, of
binnen de 4 maanden na inschrijving als werkzoekende als je
schoolverlater bent.
Voordelen en procedure als werkzoekende
Na je instapopleiding krijg je een arbeidsovereenkomst van onbepaalde
duur. Tijdens de opleiding wordt je uitkering aangevuld met
het verschil tussen het normale loon en de werkloosheidsuitkering.
Indien je in aanmerking komt voor een instapopleiding, stuurt de
VDAB je automatisch een instapkaart. Gebruik deze kaart wanneer
je gaat solliciteren. Ze is een extra troef!
Voordelen en procedure als werkgever
Tijdens de instapopleiding betaal je als werkgever geen RSZ of loon,
enkel een productiviteitsvergoeding. Je betaalt wel de verplaatsingskosten
van de cursist en verzekert hem tegen arbeidsongevallen. Na
de opleiding neem je hem in dienst met een arbeidsovereenkomst
van onbepaalde duur.
Opgelet
•
•
•
•
•
•
•
•
•
De overeenkomst moet schriftelijk vastgelegd worden.
Er is geen opleidingsprogramma vereist.
Geïnteresseerd?
Denk er aan om de VDAB te contacteren vóór de start van de opleiding
- tewerkstelling. Je moet een instapopleiding namelijk aanvragen.
www.vdab/ibo.be
Wie is BEA?
BEA staat voor Budget voor Economisch Advies en is een subsidiemaatregel
gericht naar kleine en middelgrote ondernemingen
ter ondersteuning van de ondernemerschapsbevorderende diensten
opleiding, advies, kennis en mentorschap.
Deze maatregel komt in de plaats van de opgeheven opleidings- en
adviescheques en werd uitgebreid met de pijler mentorschap voor
talentvolle ondernemers en kennis. Kleine en middelgrote ondernemingen
kunnen 35% steun ontvangen op de in aanmerking komende
kosten. Deze subsidie kan enkel aangevraagd worden via
het internet gezien de aanvraag, verwerking, toekenning en beheer
van de subsidie volledig gebeurt via een elektronische ondernemerschapsportefeuille.
Deze portefeuille bestaat uit vier pijlers:
•
•
•
•
opleiding
advies
mentorschap
kennis
De steun bedraagt maximaal 5.000 €. Om te vermijden dat één van
de diensten overbevraagd wordt, kan in elke portefeuille slechts
2.500 € aan dezelfde dienst besteed worden.
Wie komt in aanmerking voor BEA?
Voorwaarden waaraan men moet voldoen:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
kleine of middelgrote onderneming
vestiging in het Vlaamse Gewest
aanvaardbare activiteit (zie Besluit van de Vlaamse Regering
onder rubriek wettelijk kader)
voldoen aan de regelgeving in het Vlaamse Gewest
deel uitmaken van private sector (< 25% in handen van administratieve
overheid)
dienstverleners
aanvaardbare juridische vorm
Hoe subsidie aanvragen via BEA?
U dient eerst te beschikken over een login en een paswoord. Met dit
login en paswoord kan u ook adviescheques, groeipremie of ecologiepremie
aanvragen. Het klantnummer en de pincode van opleidingscheques
kunt u niet gebruiken om in te loggen. Heeft u nog
geen login en paswoord, dan dient u zich eerst te registreren.
Eerst geven wij u nog mee wat de algemene procedure is die
elke subsidieaanvraag moet doorlopen.
1.
2.
3.
4.
5.
Een overeenkomst/inschrijving afsluiten met een erkende
dienstverlener.
Subsidieaanvraag indienen via website. Vanaf nu kunnen de
prestaties starten. Houdt er wel rekening mee dat uw subsidieaanvraag
geweigerd kan worden. Eens de prestaties gestart
zijn, kunt u geen nieuwe aanvraag indienen.
Dienstverlener moet de juistheid van de subsidieaanvraag bevestigen
binnen 14 kalenderdagen. Hij wordt hiervan per mail
op de hoogte gebracht. Indien dienstverlener de subsidieaanvraag
weigert dan wordt de aanvraag in zijn geheel geannuleerd.
Indien de dienstverlener de subsidieaanvraag bevestigt,
dan ga je naar stap d.
De onderneming dienst eerst zelf zijn aandeel van de investeringen
te storten aan Sodexho binnen de 14 kalenderdagen.
De subsidie is nu goedgekeurd.
Meer info zie www.BEAweb.be

onderwijs
VKC Magazine - lente 2007
26

27
VKC Magazine - lente 2007onderwijs

onderwijs
VKC Magazine - lente 2007
28
Rekrutering en Opleiding
van operatoren kunststoffenverwerking
Samenwerkingsverband van VDAB – VKC - Onderwijs
De aanwerving van operatoren voor de kunststofsector is niet
altijd eenvoudig.
In veel gevallen worden werkzoekenden aangeworven die een
te beperkte of zelfs geen technische kennis hebben waardoor
de opleiding in het bedrijf toch nog een grote, ook financiële,
inspanning vraagt. In het beste geval kunnen mensen gerekruteerd
worden die reeds enige beroepservaring hebben. We denken
dan aan operatoren voor de extrusielijn, spuitgietmachines
of thermovormmachines.
Om hieraan tegemoet te komen heeft de VDAB in samenwerking
met het Vlaams Kunststof Centrum en het Onderwijs een project
opgezet waardoor werkzoekenden een basisopleiding kunnen
volgen tot operator kunststoffenverwerking (= knelpuntberoep) .
Deze opleiding bevat basiskennis van
computergebruik, basisbewerkingen
wiskunde voor operatoren, mechanische
montagetechnieken, een inleiding tot
kwaliteitszorgsystemen en statistische
procescontrole, veilig en milieubewust werken. De cursisten
maken ook op praktische wijze kennis met de werking van de
verschillende kunststofverwerkingsmachines. Ook de onderdelen
ervan zoals de pneumatische en hydraulische circuits en
de automatiseringscomponenten (o.a. sensoren, werking van de
PLC’s, schakelelementen, enz..) komen aan bod. Dit programma
kan op maat van elk bedrijf aangepast worden.
De opleiding wordt gegeven door instructeurs van de VDAB en
door leerkrachten uit de centrumscholen van het onderwijs.
De opleiding gaat voor een deel door in een competentiecentrum
van de VDAB waarvan in ieder provincie minstens één centrum
aanwezig is. Het praktijkgedeelte op de kunststofverwerkingsmachines
gaat door in een centrumschool voor kunststoffentechnologie,
meestal in de onmiddellijke omgeving van een VDABcentrum.
Het bedrijf kan dus werkzoekenden rekruteren en die, vooraleer
ze in dienst te nemen, zonder enige kosten eerst een voorbereidende
opleiding tot operator laten volgen.
Voor meer informatie kan u terecht bij de regionale opleidingsverantwoordelijke
van het VDAB Competentiecentrum in uw
buurt ( zie onderstaande tabel ).
Na de opleiding bij de VDAB kan het bedrijf de cursisten direct in
dienst nemen of eventueel nog via een Individuele Beroepsopleiding
(IBO) binnen het bedrijf verder opleiden voor de specifieke
functie in het bedrijf.
Contacteer voor deze laatste mogelijkheid het VDAB-centrum uit
uw buurt, via de website www.vdab.be of via het telefoonnummer
0800 30 700
Centrum Contactpersoon Adres Telefoon e-mail
T&O Antwerpen Robert De Cock Provinciestraat 211, 2018 Antwerpen (03) 202 14 02 Robert.DeCock@ODL.vdab.be
T&O Brugge Jef Debruyne Eriestraat 2, 8200 Brugge (050) 31 81 22 jef.debruyne@vdab.be
T&O Gent Chris Vuylsteke Industrieweg 50, 9032 Wondelgem (09) 254 11 11 chris.vuylsteke@vdab.be
T&O Hasselt Jacob Joosten Vissersstraat 3, 3500 Hasselt (011) 37 94 45 jacob.joosten@vdab.be
T&O Leuven Wim Goethuysen Interleuvenlaan 2, 3001 Heverlee (016) 38 00 00 wim.goethuysen@vdab.be
T&O Vilvoorde Felix De Kinder C. Buyssestraat 15, 1800 Vilvoorde (02) 252 20 45 felix.dekinder@vdab.be
T&O Herentals Roger Webers Brigandstraat 1, 2200 Herentals (014) 21 63 26 roger.webers@vdab.be

INTERACTIEF PROJECT:
De wisselmatrijs
Wat vooraf is gebeurd
In het kader van de werking centrumscholen werd vorig schooljaar
(2005/06) overgegaan tot de aankoop van 5 wisselmatrijzen
voor de vijf centrumscholen.
Visie
De centrumscholen bezitten de technische uitrusting en de nodige
knowhow over spuitgieten.
Via een zesdaagse opleiding voor leerkrachten en een “doedag”
voor leerlingen van omliggende scholen, wordt de kunststoffentechnologie
verspreid in de studierichtingen mechanische vormgevingtechnieken,
elektromechanica en industriële wetenschappen
van het secundair technisch en het beroepsonderwijs.
Om deze link te versterken is het aangewezen om via de praktijklessen,
technisch tekenen en materialenleer projectmatig de
leerlingen en leerkrachten interactief te betrekken bij de kunststoffentechnologie.
Dit kan optimaal gebeuren door het inzetten van een wisselmatrijs,
omdat
•
•
•
•
het aantal benodigde uren voor het aanmaken van de wisselcassettes
beperkt is.
op deze manier voor de scholen een lager budget moet
worden ingezet
de wisselwerking aan kennis en ervaring wordt uitgebouwd
en verstevigd
de betrokken leerlingen en leerkrachten het volledige ontwikkelingsproces
van het project van nabij kunnen volgen
door het via bijv. geïntegreerde proeven te laten verlopen.
Uitwerking
De centrumscholen zullen in een eerste fase de wisselmatrijs
productierijp maken in eigen school, zodat deze op hun eigen
spuitgietmachine in optimale omstandigheden kan werken.
In een tweede fase zal elke centrumschool
een eigen project
uitwerken waarbij een eerste set
inzetcassettes wordt vervaardigd
en waarmee dan een product
kan worden gespuitgiet.
Beide fasen worden vanaf het
schooljaar 2006 – 2007 gerealiseerd.
Opdat dit optimaal zou verlopen zoeken we een peterschap te
verwezenlijken met een matrijzenmaker uit de regio van de centrumschool,
dit om de specifieke knowhow te ondersteunen en
ook logistieke steun te geven via stages en uitrusting.
De volgende stap is
dat de omliggende
scholen op hun beurt
in samenwerking met
de centrumschool en
eventueel een peter
matrijzenmaker een
eigen project gaan
ontwikkelen welke in
de wisselmatrijs van
hun centrumschool kan worden geïntegreerd.
Het spuitgieten kan dan met begeleiding van de leerkracht-instructeur
door de leerlingen worden uitgevoerd op de machine
van de centrumschool.
inlichtingen: www.vkc-onderwijs.be
VKC Magazine - lente 2007onderwijs
29

technische artikels
VKC Magazine - lente 2007
30
Oppervlakmodificatie
van kunststoffen
I. Het belang van kunststoffen
en de groei van de markt
Meer nog dan de voorbije industriële revolutie
of de informatierevolutie is een
multidisciplinair technologische revolutie
de wereld aan het veranderen. Niemand
kan de toekomst voorspellen, maar één
ding is zeker: de kunststoffen zullen er
een deel van uitmaken.
Het kunststofgebruik per inwoner is in
West-Europa de afgelopen drie decennia
met 4,4% per jaar gestegen. Wereldwijd
gezien nam het verbruik in de industrielanden
toe met een factor 2,2 , in de redelijk
ontwikkelde landen met een factor
3 en in de ontwikkelingslanden met een
factor 3 á 4 sneller toe dan de economie
als geheel.
Een tot 2010 reikende prognose van Plastics
Europe (de Europese vereniging voor
kunststoffabricanten) voorspelt een toename
van het gemiddelde kunststofverbruik
per wereldburger van 28 kg in 2003
tot 37 kg in 2010. De mondiale vraag naar
kunststoffen komt daarmee in absolute
termen op een totaal van 260 miljoen ton
per jaar (Figuur 1). Deze groei en de interesse
voor het gebruik van kunststoffen in
de industrie neemt nog steeds in sterke
mate toe, en dit vanwege de vele voordelen.
Hierbij wordt het materiaal gekozen
op basis van verscheidene criteria, waarbij
de bulkeigenschappen en de verwerkbaarheid
verreweg het belangrijkst zijn.
II. Oppervlaktefunctionaliteit:
een apart kennisdomein met
groeiende marktopportuniteiten
De bulkeigenschappen van polymeren
zijn de voorbije decennia grondig geoptimaliseerd.
Zo is een enorme diversiteit
aan verschillende kunststoffen en blends
voorhanden en zijn talloze additieven op
de markt beschikbaar om de performantie
van de kunststof te sturen.
Toch beantwoorden deze materialen niet
aan de gewenste oppervlakte-eigenschappen.
Kunststoffen hebben in het
algemeen een lage oppervlaktespanning
met als gevolg een slechte hechting en
bevochtigbaarheid. Deze nadelige eigenschap
heeft een sterke invloed op het
gebruik en de toepassingen van deze onderdelen.
Zo kunnen problemen rijzen wanneer
deze kunststofonderdelen verkleefd, bedrukt,
gelakt of met een coating bedekt
moeten worden. Het streven naar een
goede hechting van lijmen en deklagen
op bijv. een polymeeroppervlak is een
steeds terugkerend en moeilijk op te lossen
probleem in de kunststofindustrie. En
de markt vraagt naar meer.
Figuur 1:
De productie van kunststoffen
De opkomst van de hybride producten of
multimateriaalconstructies vragen meer
en meer behandelingen met een feilloos
verbinden van metalen, kunststoffen en
rubbers. Naast de functionaliteit van producten
worden ook de sensorische facetten,
of het aanvoelen van producten bij
het vastnemen, belangrijker in de toekomst.
Het materiaal zorgt er mede voor
dat een product goed kan functioneren
maar creëert ook bepaalde sensorische
eigenschappen van het product. Het aanvoelen
dus.
De sensorische impulsen die ondermeer
het tastzintuig prikkelen gaan veelal gepaard
met de oppervlakkarakteristieken
van het product. Dit alles samen betekent
dat het sturen van de oppervlakkarakteristieken
van kunststoffen een sterke technologische
vraagstelling wordt.
III. Het activeren van kunststoffen:
het aanbrengen van de gewenste
chemische functionele
groepen
Het aanpassen van een oppervlak gebeurt
hoofdzakelijk door het coaten van
de kunststof.
Omwille van de intrinsiek lage oppervlaktespanning
van kunststofsubstraten
is hieraan dikwijls een voorbehandeling
of activatie noodzakelijk. In alle gevallen
gaat het er in de eerste plaats om actieve
sites te genereren, die sterke bindingen
mogelijk maken tussen het substraat en
de verf, de kleefstof of de
inkten. De oppervlaktebehandelingen
creëren een
geheel van karakteristieke
chemische functies in een
min of meer gevorderde
oxidatietoestand. Die veel
polairdere groepen zullen
dus meer mogelijkheden
inzake chemische hechting
met de polaire functies
van de verf, de kleefstof
of de inkten bieden.
Voorbeelden van voorbehandelingsmethoden
zijn de behandeling met
(foto)chemische producten (alcoholen,
ketonen, zuren, ozon,…) en solventen,
mechanische verruwing, vlam, corona en
plasma.
Elk van deze behandelingen heeft zo zijn
voor- en nadelen, waardoor er een enorme
drang bestaat om te zoeken naar alternatieve,
eenvoudiger en kwalitatief betere
behandelingsmethodes. Een centraal
onderwerp bij deze technologieën is de
duurzaamheid van de voorbehandeling.
In tegenstelling met de meeste materialen
zijn kunststoffen aan hun oppervlak heel
dynamisch. Hierdoor krijgen gevormde
reactieve en onstabiele chemische groepen
de kans om met elkaar te reageren
en zichzelf te neutraliseren, ofwel om te
verdwijnen in de bulkfase.
Bij de keuze van een voorbehandelingstechniek
moet dus ook rekening worden
gehouden met de logistieke en ergonomische
beperkingen in de productielijn.

IV. Huidige technologieën om
het oppervlak te activeren
Principieel zijn om het kunststofoppervlak
te gaan activeren, drie benaderingen te
onderscheiden: mechanische behandeling,
chemische behandeling en de behandeling
met geïoniseerd gas.
Bij de mechanische voorbehandeling zal
men door polijsten het oppervlak verruwen,
waardoor de deklagen meer greep
krijgen op het substraat. Simultaan zullen
door de mechanische belasting, tevens
polymeerketens worden doorkliefd, die
dan leiden tot de vorming van actieve
chemische groepen. Dit maakt betere
chemische binding mogelijk. Nadeel van
deze methode zijn de inzetbaarheid voor
verschillende substraten, het verlies van
de oppervlaktegladheid en de kostprijs,
die nogal duur is.
Bij de chemische voorbehandeling zullen
actieve groepen op het substraat worden
aangebracht met behulp van chemische
producten (zuren, oxidantia). Het inerte
karakter van de meeste polymeren (denk
maar aan het gebruik van PP voor opslag
van chemicaliën) vergt echter veelal sterk
reactieve producten.
Onder druk van reglementen die veiligheid
en bescherming van het leefmilieu
beogen, worden dergelijke behandelingen
meer en meer vermeden. Ook het
gebruik van solventen om het oppervlak
chemisch te reinigen en/of verruwen, kent
meer en meer tegenspraak. De derde en
meest gebruikte en snelst evoluerende
benadering om kunststofoppervlakken te
gaan activeren, is het gebruik van geïoniseerd
gas.
Figuur 2:
elektronendensiteit en temperatuur bij
verschillende types plasma
V. De evolutie van het geïoniseerd
gas: van vlam tot atmosferische
plasmatechnologie
Hierbij wordt het oppervlak gebombardeerd
met hoogenergetische elektronen
en ionen. Dit bombardement
genereert ketenbreuk
bij kunststofketens aan het
oppervlak, waardoor actieve
sites worden aangemaakt.
In een geïoniseerd gas
bevinden zich een aantal
geëxciteerde en dus hoogreactieve
producten. Bij de
juiste keuze van samenstelling
van het gas kunnen specifieke
functionele groepen
(-OH, -C=O, -COOH, CH3,
NH2) worden aangebracht
op het oppervlak.
Er zijn vier technologieën die frequent in
de kunststofindustrie worden aangewend
en zich baseren op het gebruik van geioniseerd
gas: de vlambehandeling, de
coronabehandeling en de plasmabehandeling
onder vacuüm of in lucht (atmosferische
plasma). Alle methoden gebruiken
geïoniseerd gas, dat ofwel wordt gevoed
door een chemische reactie of een elektrisch
veld.
Daarnaast onderscheiden deze technieken
zich op vlak van elektronendensiteit
en temperatuur (Figuur 2). De vlambehandeling
gebruikt de verbranding van butaan
of propaan om tot een geïoniseerd gas te
komen. Hierbij is de elektronendensiteit
en dus ook activerende efficiëntie van
deze methode lager dan bij de gebruikelijke
plasmatechnologie. Daarbovenop
blijken de werktemperaturen te
hoog voor kunststoftoepassing,
waardoor deze methode wordt
vermeden om veiligheids- en
kwaliteitsredenen.
Bij een coronabehandeling wordt
een hoogfrequente en hoogenergetische
spanning aangelegd
tussen twee elektrodes. Dit creeert
een boog van geïoniseerd
gas tussen de elektrodes, dat
wordt aangewend om substraten
(geplaatst tussen de elektrodes)
te activeren. Alhoewel deze techniek
het meest wordt toegepast
en een uitgebreide ontwikkeling
kent, zijn er nog steeds een aantal
nadelen.
Zo is deze ladingsboog niet uniform in de
verdeling van elektronendensiteit en blij-
ken er problemen met het uniform gaan
behandelen van het oppervlak. Dit beperkt
de intensiteit van behandeling en activatie.
Daarbovenop is het gebruikte potentiaalverschil
(voltage) van het spanningsveld
zeer hoog. Dit maakt opstapeling van
ladingen op het substraat mogelijk.
Figuur 3:
elektronendensiteit en temperatuur bij
verschillende types plasma
Daardoor kunnen, bij snel bewegende
substraten, ontladingen en activatie aan
de niet beoogde zijde van het substraat
ontstaan, wat niet altijd gewenst is. Bovendien
zijn dikke stukken wegens hun
elektrische weerstand moeilijk te behandelen.
In tegenstelling met de coronabehandeling
maakt een vacuüm het mogelijk
om een uniforme boog te genereren. Men
spreekt van een plasmabehandeling in
het vacuüm.
Deze techniek maakt een uitstekende
hechting mogelijk met de meeste “moeilijke”
kunststoffen en de voorbehandeling
is relatief duurzaam, in vergelijking met
vlam- en corona-activatie. Maar een dergelijke
behandeling vindt plaats in gedeeltelijk
vacuüm en is bijgevolg discontinu.
Eén van de meest belangrijke ontwikkelingen
op het vlak van activatie is de ontwikkeling
van het atmosferisch plasma. Hier
worden de ontladingen tussen de beide
elektroden gestabiliseerd door het inzetten
van inerte gassen.
Atmosferisch plasma levert op vlak van
duurzaamheid van activatie hetzelfde resultaat
op maar aangezien dat niet in vacuüm
wordt aangewend, kunnen daarmee
producten continu worden behandeld. De
chemie van de reacties hangt af van de
gassen die het plasma voeden: de keuze
ervan wordt bepaald door het te behandelen
materiaal. De reacties worden op
gang gebracht door de elektronen en niet
door een toevoer van warmte.
lees verder pagina 32 >>
VKC Magazine - lente 2007technische artikels
31

technische artikels
VKC Magazine - lente 2007
32
>> vervolg pagina 31
Bijgevolg blijft het oppervlak koud, wat een
voordeel is in de behandeling van de meeste
polymeren (Figuur 3). De investeringen zijn
lager dan in het geval van klassieke plasmabehandeling
aangezien er geen vacuüm is;
de operationele kosten zijn eveneens lager
omdat minder energie (lager voltage) moet
worden toegevoerd.
VI. Verdere ontwikkeling van de
atmosferische plasmatechnologie:
on-line behandeling van
grote oppervlaktes
Eén van de nadelen van de “state of the art”technologie
blijkt tot op heden de moeilijkheid
om grote oppervlaktes uniform te gaan
modificeren.
De huidige atmosferische plasmatechnologie
is beperkt tot het gebruik van toortsen, waardoor
toepassing voor activatie van grotere
stukken, folies, platen of extrusieprofielen
moeilijk blijft. Vandaar dat verdere ontwikkelingen
in die richting mogen verwacht worden.
Om hierop te anticiperen is het Vlaams
Kunststofcentrum, samen met de Vlaamse
Instelling voor Technologisch Onderzoek,
reeds een project aan het opstarten.
Het is de bedoeling om met een soort plasmalijn
en zelfs plasmazone (i.p.v een toorts),
grotere oppervlaktes te kunnen modificeren,
on-line met de productielijn. De doelgroep
van dit onderzoek zijn alle bedrijven uit de
kunststofsector, maar met focus op extrusieactiviteit
(film, buis, profiel,...).
Bedrijven die interesse zouden vertonen,
kunnen zich alsnog aanmelden om deel uit
te maken van de gebruikerscommissie, die
toeziet op de resultaten en tevens het verloop
van het project bijstuurt.
Figuur 4:
Illustratie van een thermochromisch additief:
verandering van kleur onder invloed van
temperatuur. Bron: ThermocolorTM
VII. Conclusies
Om te besluiten kunnen we stellen dat een
gamma aan technologie beschikbaar is om
het oppervlak van kunststoffen te activeren,
maar dat men over voldoende kennis dient
te beschikken. Daarenboven is het zeker
even belangrijk om te weten wat men met
het geactiveerd substraat zal aanvangen.
De eerste “intelligente” additieven zijn reeds
op de markt. Dit zijn producten die op basis
van een stimulus uit de omgeving (verandering
van temperatuur, chemische omgeving,…)
een ander respons vertonen
(bvb kleur, Figuur 4). Waarom zouden wij
deze niet kunnen gaan verwerken in een
coating…?
Dankwoord
Dank aan Dr. Johan Paul, directeur van
FLAMAC (Flanders Materials Centre,
www.flamac.be) voor de toegeleverde informatie
Referenties
•
•
W. Decker, S. Pirada, M. Maciahzl,
A. Yializis, Soc. Vac. Coat., Proceedings
of the 43rd ANTECH Meeting,
2000, 505/856-7188.
C. Tendero, C. Tixier, P. Tristant,
J. Desmaison, P. Leprince, Spect.
Acta. Part B, 2006, 61, 2.
Microprocessing
Inlichtingen over de auteur
Sinds 1 juni 2004
is Kristof Callewaertmedewerker
aan het VKC,
waar hij actief is
als technologisch
adviseur en verantwoordelijk
voor
de initiatie en opvolging van onderzoeksprojecten.
Hij startte zijn opleiding als industrieel
ingenieur met specialisatie in de
kunststofverwerking en behaalde zijn doctoraat
in de polymeerchemie aan de Gentse
Universiteit. Binnen dit kader was hij
werkzaam op de synthese en oppervlakmodificatie
van thermoplastische polyurethanen
voor biomedische toepassing.
Zijn persoonlijk interessedomein ligt dan
ook in oppervlaktechnologie en -karakterisatie
van substraten op nanoniveau.
De miniaturisatie wordt een feit. De meeste technische producten worden klei-
ner terwijl de mogelijkheden ervan verhogen. De zware autotelefoon van de
jaren tachtig is tot GSM verkleind. Sommige GSM’s zijn ondertussen uitgerust
met een fototoestel en laatst kwam een model op de markt dat ook een GPS
is!
Onze kunststofverwerkers dienen tijdig na te denken over deze evolutie. Er
zijn immers heel wat elementen die grondig anders zijn dan bij de bestaande
technieken.
Micro-onderdelen zijn per definitie licht. De grondstofprijs wordt onbeduidend
ten opzichte van productiekosten, matrijskosten en afschrijvingen. Dit impli-
ceert dat onze grondstofkeuze ruimer en anders wordt dan voor het klassieke
spuitgieten.
De toleranties moeten veel nauwkeuriger zijn dan bij gewone verwerkings-
technieken. Als het afgewerkte onderdeel slechts één gram of minder weegt,
dient de tolerantie op de machine fracties ervan te bedragen.
Ook de matrijsconstructie dient anders te worden bekeken. Bij matrijzen voor
microspuitgieten werkt men meestal met een insert die in een moedermatrijs
komt.
Door deze fundamentele verschillen kan men zich de vraag stellen of deze ac-
tiviteiten in de bestaande ondernemingen kunnen worden ingepast. Enerzijds
heeft men kennis nodig over verwerkingstechnieken. Anderzijds verschilt de
denkwijze radicaal ten opzichte van deze bestaande technieken. Verwerkers
die zouden besluiten op het miniatuurgebeuren in te spelen, zullen minstens
een afzonderlijke afdeling moeten oprichten.
Dat een nieuwe markt aan het ontstaan is, staat vast.
Benieuwd wie de spelers erop worden.

Nanotubes
In deze tekst probeert de auteur, zonder in chemische details te treden, uit te leggen wat Nanotubes
zijn en welke de mogelijkheden ervan zijn voor de kunststofverwerker.
Nanotubes zijn kleine dunne buisjes die
langs beide zijden gesloten zijn in de
vorm van een halve bol. De diameter van
de buisjes is gelegen tussen circa 1 nm
tot enkele tientallen nanometer. Een nanometer
(nm) is een miljardste van een
meter. De atomen (bijv. koolstof) zijn op
regelmatige wijze in zeshoeken met elkaar
verbonden. De lengte van nanotubes
is 100 tot 1000 keer hun diameter. Vermits
het buisjes zijn, is het soortelijk gewicht
zeer laag.
Bij koolstofnanotubes
is het patroon
van de schikking
van de moleculen
een honingraat. Zij
is evenwel niet vlak
maar opgerold om
een buis te vormen.
Verschillende mogelijkheden
bestaan
voor de graad van
symmetrie en het
getorst zijn van de
buis.
Er zijn 2 soorten nanotubes van koolstof.
De éénlaagse en de meerlaagse. In de
meerlagige nanotubes bevindt zich één of
meer nanotubes in het binnenste van een
nanotube.
Mechanische eigenschappen
Niettegenstaande hun lichtheid is de mechanische
sterkte van nanotubes groot
en zelfs hoger dan deze van staal.
Ze toevoegen in een zeker percentage
aan kunststoffen zal de mechanische eigenschappen
ervan sterk doen oplopen.
De meerlagige nanotubes scoren op dat
vlak nog beter dan de éénlagige. Zij kunnen
worden toegevoegd als een masterbatch
waarbij gelijkaardige concentraties
als voor inkleuring gebruikt worden (bijv.
1 %) .
Voor de kunststofgebruiker ontstaan een
aantal positieve effecten. Een ervan is
verbeterde stabiliteit van de afmetingen.
De vlamvertragende eigenschappen kunnen
in een aantal toepassingen belangrijk
zijn. De nanotubes kunnen worden opgenomen
in de vorm van een bekleding om
aldus beter resultaat te boeken bij vlamtesten.
Thermische en elektrische eigenschappen
De meeste kunststoffen geleiden de
warmte slecht en zijn isolatoren voor elektriciteit.
Door het toevoegen van nanotubes
worden deze eigenschappen sterk
beïnvloed. De warmte-geleidbaarheid
wordt goed terwijl de elektrische geleidbaarheid
sterk stijgt.
In pure toestand geleiden de nanotubes
beter elektriciteit
dan koper.
Door toevoeging
in kleine
concentraties
aan een kunststof
kan de
ohmse weerstand
verlaagd
worden tot circa
1000 ohm. Om
dit te bereiken
met grafiet zijn
hoge concentraties
ervan
noodzakelijk. Voor gewoon PE of PP ligt
de elektrische weerstand normaal op 10
tot de 12 de macht ohm. Reeds bij weerstandswaarden
van 10 tot de 8 ste macht
ohm kan geen statische elektriciteit meer
worden opgebouwd. Ook voor elektromagnetische
afscherming is het bekomen
van elektrische geleiding noodzakelijk.
Nanotubes kunnen worden gebruikt bij
elektrostatisch lakken en bij het vervaardigen
van geleidende films.
Sommige koolstofnanotubes hebben
halfgeleider eigenschappen.
Zij zullen
in de toekomst
toelaten om een
tot op heden onmogelijk
geachte
miniaturisatie door
te voeren in de
elektronicasector.
Door hun hoge verhouding lengte- diameter
ontstaat bij elektrische lading een
punteffect aan de toppen. Zij worden dan
ook gebruikt om fosforiserende materialen
aan te sturen, die oplichten als een elektrische
spanning erop wordt aangebracht.
Sommige constructeurs brengen platte
beeldschermen op de markt waarvan de
werking op nanotubes berust.
Chemische eigenschappen
Vermits nanotubes hol zijn, kunnen andere
moleculen worden ingebracht die slechts
bij bepaalde omstandigheden vrijkomen.
Nanotubes kunnen als drager van bijvoorbeeld
medicijnen worden toegepast.
Door de aanwezigheid van de nanotubes
verbetert de chemische weerstand tegen
vochtigheid, gassen, geuropname en solventen.
Ook de UV stabiliteit wordt erdoor
beter.
De toepassingen van nanotubes zijn
reeds talrijk maar zullen in de toekomst
ongetwijfeld nog toenemen.
Kwaliteit
Koolstofnanotubes kunnen van mindere
kwaliteit zijn. Er kunnen bijvoorbeeld
atomen ontbreken in de structuur of de
koolstofatomen kunnen niet de gewenste
structuur hebben aangenomen. In dat
geval worden de gewenste betere eigenschappen
minder of niet meer bereikt.
Prijs
Er zijn verscheidene technieken om nanotubes
te produceren. Het is niet nuttig
hier dieper op in te gaan. Gemeenschappelijk
kenmerk is dat ze allemaal relatief
duur zijn. Alles laat voorzien dat op korte
termijn goedkopere versies zullen op de
markt komen.
Sommige bedrijveninstalleren
grotere
productie eenheden
zodat
het aanbod
zal stijgen en
de prijs dalen.
Hun toepassingsgebieden
zullen daardoor sterk worden
uitgebreid.
Wereldwijd zijn er een twintigtal bedrijven
die nanotubes produceren.
VKC Magazine - lente 2007technische artikels
33

netwerking
VKC Magazine - lente 2007
34
FLANDERS PLASTICVISION,
visie op de toekomst
De haalbaarheidsstudie: stand van zaken
Probleemstelling
Om de internationale competitiviteit van onze kunststofsector in
de toekomst te waarborgen, is één van de essentiële vereisten
een doorgezette actie wat betreft onderzoek en ontwikkeling door
de sector zelf. Dit dient deels bij de bedrijven zelf te gebeuren in
toepassingsgerichte O&O, en deels op een meer collectieve basis
voor uitdagingen die gemeenschappelijk liggen voor een aantal
bedrijven, en waar sneller, efficiënter en effectiever resultaten
kunnen bereikt worden als men de krachten bundelt. De indruk
bestaat, vooral kijkende naar voorbeelden in buurlanden zoals
Frankrijk (PEP te Oyonnax), Nederland (Dutch Polymer Institute
te Eindhoven), Duitsland (Institut für Kunststoffverarbeitung te
Aachen), en Spanje (ASCAMM te Barcalona) dat in Vlaanderen
een sterkere technologische impuls nodig is om de competitiviteit
van de doelgroepbedrijven te blijven waarborgen.
Het initiatief van de studie
Vandaar dat een verkennende studie, genaamd FLANDERS
PLASTICVISION, gezamenlijk werd opgezet door de twee betrokken
bedrijfsfederaties; Febelplast en Agoria Kunststoffen,
in samenwerking met het VKC en het WTCM. Dit project had
als doel om ten gronde te onderzoeken welke concrete acties
noodzakelijk zijn op vlak van technologie en innovatie om een
gepast antwoord te bieden op de aankomende uitdaging voor
de sector.
Aanpak van de studie
De studie bestond uit 3 fasen: een eerste fase waar zowel de
technologische als de economische trends relevant voor de
sector, gesynthetiseerd werden. Door deze twee elementen te
combineren ontstaat een duidelijk beeld van
de kritische uitdagingen waar de sector voor
staat (technologische en sector-roadmap).
Fase 1: Roadmapping
In een tweede fase werd door interactie met
het management van een 50-tal bedrijven uit
de sector, ongeacht bedrijfsgrootte, gekozen
welke van die uitdagingen gezamenlijk kunnen
en moeten aangegaan worden op sectorniveau
(strategische keuzes).
Daarnaast werden de competenties in
Vlaanderen op vlak van kunststoffen, geïnventariseerd
en werden een aantal buitenlandse
initiatieven bezocht om de situatie
in de buurlanden te verkennen en mogelijks
samenwerking te genereren.
In een derde fase werden de acties uitgetekend
die een antwoord bieden op die gezamenlijke uitdagingen,
en een meerjaren business plan ontworpen voor de betrokken
actoren (actieplan).
Fase 2: Strategische keuzes
Fase 3: Opbouw businessplan
Een overzicht van de gevoerde projectaanpak wordt weergegeven
in de figuur.
Technologische
roadmap
Resultaten
Tussen de drijfveren van maatschappelijke trends en de verhoogde
mogelijkheden van technologische ontwikkeling, bevinden
zich de bedrijven. Innoverende bedrijven anticiperen succesvol
op maatschappelijke noden als op de technologische
opportuniteiten. De product- en bedrijfsevolutie beantwoordt dus
aan de marktevolutie en de technologische evolutie.
Aan bedrijfsleiders werd gevraagd de nodige competenties aan
te duiden, die vereist zijn om tegemoet te komen aan de vraag
van de markt en dus de maatschappelijke trends. Deze gegevens
werden overlegd met experten vanuit industrie en kenniscentra,
die een beeld gaven van de technologische opportuniteiten.
Uit deze combinatie kwamen een zestal belangrijke domeinen
naar voor, die de grote meerderheid van bedrijven als prioritair
beschouwt om de toekomstige competitiviteit te versterken:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Nanomaterialen
Biogebaseerde/biodegradeerbare materialen
Microverwerking
Hybride producten (multimateriaaltoepassingen) en composiettoepassingen
Energiebeheer bij de verwerkingsprocessen en geavanceerde
monitoring met sensoren
Oppervlaktetechnologie
Zoals reeds hoger vermeld, is het de opzet om binnen de aangeduide
onderzoeksdomeinen, concrete projecten te organiseren
in samenwerking met andere kenniscentra in Vlaanderen
en Europa. In ons land blijkt heel wat competentie beschikbaar
en de overeenkomstige centra klaar voor een doorgezette samenwerking.
Ook in de bezochte Europese centra was heel wat
enthousiasme bij het uiteenzetten van
ons initiatief en de opportuniteit tot het
Sector
roadmap
Strategische uitdagingen
voor de sector in
Technologie & Innovatie
Individuele en
groepssessies met
leading bedrijven
Concrete
gemeenschappelijke
actielijnen en thema’s
Uitwerken
businessconcept,
keuze partners in
uitvoering,
financieringsplan
gezamenlijk opzetten van onderzoeksprojecten.
De toekomst
De Vlaamse kunststofsector heeft nood
aan de opbouw van technologie. In samenspraak
met de industrie en in samenwerking
met de verschillende kenniscentra
zullen een aantal concrete
projecten in prioritaire onderzoeksdomeinen
worden gedefinieerd EN uitgevoerd.
De organisatie van een structuur
rond deze cluster van projecten en het
bekomen van de nodige financiering, zal het ontwerp worden van
het resulterende businessplan. Dit plan zit in finaliserende fase.
Het jaar 2007 belooft dus heel wat te worden…!

NETWERKEN OVER DE GRENZEN HEEN:
Learning for Plastics
Het project “Learning for Plastics”, dat ingediend werd bij het VLAAMS LEONARDO DA VINCI
AGENTSCHAP, werd goedgekeurd als beste voorstel van 17 ingediende dossiers en ging van
start op 22 oktober met de organisatie van de launch-meeting in het VKC. Het Vlaams Kunststofcentrum
zal als initiatiefnemer het project dan ook leiden van begin tot einde.
“Learning for Plastics” heeft als doel om technologische informatie
(in de vorm van interactieve CD-ROM’s) binnen verschillende
Europese kenniscentra uit te wisselen en cursusmateriaal ervan
te produceren. Alle Europese partners van het project zullen de
ontwikkelde cursussen kunnen ter beschikking stellen van hun
eigen lokale industrie.
De huidige Europese kunststofindustrie kampt immers met
een verhoogde concurrentie voornamelijk van de opkomende
Aziatische landen. De concurrentie is bijzonder hard voor de
kunststofproducten met een eenvoudig productieproces. Om
te kunnen overleven moet de Europese kunststofindustrie haar
kennis verhogen, expertise delen op Europees niveau en zich
toespitsen op de productie van meer hoogtechnologische producten.
In het huidig scenario is de beschikbare knowhow daartoe
verspreid over Europese instituten, waarvan geen inventaris
beschikbaar is. Daarom zullen de partners van het projectconsortium
alle bestaande professionele kennis op het gebied van
kunststofverwerking verzamelen, inventariseren, consolideren
en, na selectie, de meest interessante kennis beschikbaar stellen
door middel van CD-Rom materiaal. Het is de bedoeling om
een 6-tal CD-Roms te creëren
met hoogtechnologische
informatie over verschillende
hot-topics.
Het project telt 7 partners,
die in totaal 6 verschillende
landen vertegenwoordigen
(zie tabel).
Het studiemateriaal zal
beschikbaar zijn in de talen
van de partners van
het project: Nederlands,
Spaans, Duits en Frans
en het Engels als voertaal.
De eindgebruikers van het E-learning materiaal zijn ervaren
technici en operatoren in de kunststofindustrie, hogescholen
en universiteitsstudenten evenals personen die reeds een basistraining
op gebied van extrusie en spuitgieten vervolledigd
hebben. Daarom zullen we het CD-Rom materiaal leveren aan
hogescholen, technische universiteiten, opleidingsinstituten en
private bedrijven. Alle projectpartners zullen zelf ook de leerstof
gebruiken in hun trainingen en opleidingen. Om deze leerstof op
peil te houden, zal een Europees platform ontwikkeld worden op
het eind van het project dat de duurzaamheid van de samenwerking
verzekert. Gelijkaardige instituten in anderen Europese
landen zullen actief worden gestimuleerd om aan te sluiten bij
het platform.
Zoals reeds aangekondigd werd het project gestart op 22 oktober
met een initiële vergadering te Kortrijk, waarbij de contractuele
verbintenissen en het verloop van het project (tot eind september
2008) werd besproken.
In de werkpaketten van het project zijn een 5-tal fundamentele
stappen te vinden:
Kenniscentrum Land Regio – Stad
VKC België Vlaanderen
CRIF België Wallonië
1.
2.
3.
Clusterland Oberösterreich GmbH Oostenrijk Linz
KIMW GmbH Duitsland Ludenscheid
4.
5.
Inventarisatie van kennis en interesse bij de partners
Ontwikkeling van cursussen
Evaluatie en bijsturing van cursusmateriaal door industrie
en hogescholen/universiteiten
Oprichting van een Europees platform voor kennisuitwisseling.
Verdeling van het CD-Rom materiaal in de sector
In eerste fase zullen de expertisedomeinen en interesses van het
project voor de verschillende centra worden in kaart gebracht. In
een tweede fase zal de inhoud van de uit te wisselen kennis
worden opgemaakt en in cursusmateriaal worden gegoten. In
een derde stap worden de ontwikkelde CD-Roms geëvalueerd
door mensen uit
industrie en onderwijs.
Na een aantal
bijsturingen zullen
een 5-tal CD-Roms
gefinaliseerd worden,
die kunnen
verdeeld worden
in de verschillende
landen. De vierde
fase omvat de creatie
van een Europees
platform, dat
zal toestaan om de
expertises van de
verschillende Europese centra nog beter te leren kennen. Het
is hiermee de bedoeling om ook na dit project, informatie tussen
de verschillende partners te blijven uitwisselen. In de laatste fase
zal het Europese platform instaan voor de verdeling van de cursussen
(CD-Roms) in de kunststofverwerkende bedrijven.
Fundacio Ascamm Centre Tecnologic Spanje Cerdanyola del Valles
Pole Europeen de Plasturgie Frankrijk Oyonnax
Mikrocentrum Nederland Eindhoven
Concluderend kunnen we dus stellen dat dit project ons in staat
zal stellen om op het eind van 2008, een aantal CD-Roms aan te
bieden, die kennis bevat rond domeinen waar onze buurlanden
sterk in zijn. Als dat geen bundeling van krachten inhoudt!
Voor meer informatie kan u contact opnemen met onze mederwerker
Dr. Kristof Callewaert of zie website http://www.vkc.be/index2.php?page=leonardo_NL&lang=NL
VKC Magazine - lente 2007netwerking
35

Polymeergrondstoffen : algemeen dienstenaanbod
CREPIM : Thermische eigenschappen -
Weerstand/Reactie bij brand
Brandbeveiliging is een niet te omzeilen hindernis. CREPIM
begeleidt u van het begin tot het einde bij de ontwikkeling,
het testen en het inschatten van uw producten via analyses die
goedgekeurd werden door COFRAC (classificatie M, F en I).
CREPIM maakt deel uit van de zeer beperkte club van
laboratoria die in staat zijn proeven uit te voeren volgens de
nieuwe technische spoorwegspecificatie TS EN 45545.
CRITT M2A : Modelopbouw en
simulatie - Akoestische eigenschappen
Akoestische behoeften, trillingen, mogelijkheden van
motoren, berekeningen, simulatie.
Vanaf de opstelling van het lastenboek tot de realisatie van
de goedkeuringstesten.
EUROPESE UNIE
Europees Fonds
voor Regionale Ontwikkeling
Vlaams Kunststofcentrum :
Kunststofverwerking
Oplossen van verwerkingsproblemen voor grondstoffen en
afgewerkte producten.
Optimaliseren van machineparameters.
Ondersteuning bij het verwerken van grondstoffen, de
fabricage van matrijzen en het ontwikkelen van producten.
Methodiek en begeleiding om het streefdoel “zero defects”
te realiseren.
Controle en karakterisatie van grondstoffen.
CERTECH : Fysisch-chemische
eigenschappen - Grondstoffen en
geuranalyses - Statistische modellering
CERTECH stelt zijn kennis tot uw dienst vanaf de ontwikkeling
van de kunststof tot de formulering en de verwerking voor het
afgewerkte product.
De karakterisatie wordt verzekerd door een breed gamma
van fysische en chemische testen die toelaten de polymeren
en hun vele mogelijke formuleringen te analyseren.
Het grensoverschrijdend netwerk POLYMER
Uw technologisch
ondersteuningsnetwerk
blijft operationeel
in de komende jaren
www.polymer-interreg.org
contact@polymer-interreg.org
December 2006
NEWSLETTER
NEWSLETTER

Kunststoffen in Limburg
Sedert enkele maanden komen VKC en Cel Kunststoffen uit Diepenbeek regelmatig samen om na
te gaan op welke manier de dienstverlening voor kunststofbedrijven beter en efficiënter kan gebeuren.
Zowel het VKC als de Cel Kunststoffen willen hun complementaire diensten beter op elkaar afstemmen
en als regionale centra dichter bij de lokale verwerkers opereren.
We zullen in ons magazine telkens nieuwe mogelijkheden die vanuit Diepenbeek beschikbaar worden,
verder toelichten.
Cel Kunststoffen is een kleine groep ingenieurs,
verbonden aan de Katholieke
Hogeschool Limburg (KHLim), die sinds
1996 samenwerken met de kunststofindustrie
in Limburg.
Cel Kunststoffen ondersteunt
bedrijven
in het volledige traject
van productontwikkeling
met CAE,
sterkteberekeningen
en vloeisimulaties.
Voor de realisatie
van innovatieve projecten
staan een modern materiaallabo,
drie spuitgietmachines en twee CNC-machines
ter beschikking.
Meer info is te vinden op
www.celkunststoffen.khlim.be
of telefonisch op 011-300.488.
Cel Kunststoffen is klaar voor ondersteuning
in de nieuwe RoHS-reglementering
Vanaf 1 juli 2006 mogen er geen apparaten meer op de
markt gebracht worden die :
•
•
•
•
•
•
meer dan 0.1gew% Pb bevatten
meer dan 0.1 gew% Hg bevatten
meer dan 0.01 gew% Cd bevatten
meer dan 0.1 gew% Cr6+ bevatten
meer dan 0.1 gew% PPB bevatten
meer dan 0.1 gew% PBDE bevatten
Bij kunststoffen kunnen deze stoffen soms in kleuradditieven
of brandvertragers voorkomen.
Met de XRF-techniek (Röntgen-fluorescentie) kan nagegaan
worden of deze elementen in de kunststof voorkomen
Met het draagbare XRF-toestel van Cel Kunststoffen
zijn we zeer mobiel en kunnen we snel uitsluitsel geven.
Leden van VKC kunnen ook hier weer op 20% korting
rekenen.
VKC Magazine - lente 2007
37

VKC Magazine - lente 2007
38
Beurs en evenementen
Laswereld
8th
WELDING
WEEK 2007
Met de organisatie van Welding Week beantwoordt organisator
Fairtec aan de behoefte om op 4-jaarlijkse basis de Benelux
laswereld samen te brengen. Na Welding Week 2003 volgt nu de
editie 2007, en ook Welding Week 2011 kan u reeds in uw agenda
aanstippen. Op basis van informatie ingewonnen bij de standhouders
wisselt Welding Week keurig af met Schweissen & Schneiden
te Essen (DE), die doorgaat in 2005-2009-2013. Het doel
is om een versnippering van het aanbod aan beurzen voor lasspecialisten
te vermijden. Het expositieprogramma baseert zich
op de apparatuur voor lassen, snijden en verbinden, en focust
op twee thema’s, met name “robotica in lassen en handling” (met
volle steun van de afdeling Mechatronica van Agoria) en “persoonlijke
bescherming en een veilige werkplek”.
� � �
SUBC NTRACTING
De reactie op de aankondiging van Welding Week in november
vorig jaar was overweldigend. Op één week tijd bevestigden
81 vroegere exposanten 96 % van de beschikbare ruimte in zaal
1 en zaal 4. Ook de interesse van nieuwe deelnemers bleek
substantieel: in december waren reeds 15 nieuwe inschrijvingen
genoteerd.
Organisator Fairtec nam in december de beslissing om naast
zaal 1 + 4 in bijkomende expositieruimte te voorzien. In die ruimte
wordt ook de tweedaagse vakbeurs Subcontracting gehouden.
Toeleveranciers uit de metaal- en kunststoffensector
De exposanten op Subcontracting zijn toeleveranciers uit de me-
�
�
�
Plastics for the industry
Subcontracting en Welding Week 2007 samen in Antwerpen
Welding Week: 16 tot en met 19 oktober 2007 in Antwerp Expo
Subcontracting: 18 en 19 oktober 2007 in Antwerp Expo
vindt plaatst op 23 en 24 april 2008 te Kortrijk
Tijdens de vorige editie werd een bezoekers enquête uitgevoerd. Algemeen kan
gesteld worden dat de bezoekers tevreden zijn. De hoofdreden om de beurs te
bezoeken was om kennis te maken met nieuwe leveranciers en nieuwigheden te
ontdekken (55,1%). Een groot aantal kwam om aan netwerking (29,9%) te doen.
Wat opmerkelijk is dat slecht 0,0% kwam om aankopen te doen. Dit is gedeeltelijk
in contrast met de verwachtingen van de standhouders.
Bij de vraag ‘heeft u tijdens de beurs gevonden wat u zocht?’ antwoordde 55,3%
ja voor nieuwe leveranciers, 48,5% voor nieuwigheden, 70,6% voor offertes en
82,1% voor netwerking.
Uit deze cijfers blijkt dat de beurs nog steeds zijn rol vervult.
taal- en kunststoffensector. Zij stellen hun aanbod aan producten,
bewerkingen en diensten voor aan uitbesteders actief in de
productie- en assemblage-industrie. Uit gegevens van de vorige
editie (2005) bleek 78% van de bezoekers geïnteresseerd in metaal
en 22% in kunststof en rubber. De 5 grootste bezoekersgroepen
vertegenwoordigden volgende sectoren: machine- en
apparatenindustrie (35%), oppervlaktebehandeling (18%), studie-
en adviesbureaus (13%), elektrotechniek (12%) en chemie
(11%). Daarna volgden de sectoren: transport (auto, trein, vliegtuig),
hydraulica, pneumatica, bouw, verpakking, grafische industrie,
medische industrie, meubelen, informatica, automatie, en
andere.
Sourcing Seminar
De inkopersvereniging VIB heeft in nauwe samenwerking met
bemiddelaar Co-Makers op donderdag een “Sourcing Seminar”
uitgewerkt dat als volgt verloopt: de inkopersvereniging VIB
(www.bevib.be) verzorgt in de voormiddag drie seminars voor
inkopers en toeleveranciers, en aansluitend worden de inkopers
opgevangen en begeleid door Co-Makers (www.co-makers.
com), die goed voorbereide gesprekken organiseert met mogelijke
toeleveranciers, zodat elke inkoper een maximum aan rendement
uit zijn dag kan halen.
De sleutel-op-de-deur formule van Subcontracting beperkt de
op- en afbouwtijd tot enkele uren voor en na de beurs zodat alle
tijd besteed kan worden aan het zaken doen, contacten leggen
en de opvolging van de (nieuwe) klanten.
Voor meer informatie over de Welding Week en Subcontracting:
Fairtec nv, Steven Duytschaever
tel. +32(0)355 10 97, s.duytschaever@fairtec.com
www.welding.be
www.subcontracting.be

Plastics Innovation Awards
Tijdens de beurs Plastics for the Industry 2006 in Kortrijk Xpo vond de eerste uitreiking van Plastics
Innovation Awards plaats.
In de vorige editie van de vakbeurs werd voor het eerst de Plastics Innovation Awards uitgereikt. De wedstrijd was een initiatief
van de vakbeurs Plastics for the Industry en Febelplast, de federatie van de kunststofverwerkende industrie, met als doel het
innovatief karakter van de kunststofsector extra in de kijker te zetten.
Zowel bedrijven als scholen/studenten konden zich inschrijven voor 2 categorieën : met een technologie of met een product.
Er werden 21 projecten ingediend : 15 vanwege bedrijven en 6 vanwege scholen en/of studenten. De jury bestaande uit specialisten
uit de sector (afgevaardigden van Febelplast, het VKC, Equip-Plast en de organisatie) heeft alle inzendingen kritisch
bekeken. Op basis van de criteria design, commercialiseerbaarheid, innovatief karakter, gebruiksgemak en functionaliteit, originaliteit
en duurzaamheid kwam de jury tot het besluit om volgende awards uit te reiken :
Plastics Innovation Award:
categorie bedrijf – industrieel
eindproduct
VULKOPRIN – TIELT, Philippe Vindevogel,
info@vulkoprin.be
VULKOLLAN® C
Is een elektrisch geleidend polyurethaan
dat voldoet aan de
normen EN12527 en 1502878.
Hardheid is 95° shore A en elektrische
weerstand is kleiner dan
1014 Ohm.
Plastics Innovation Award:
categorie bedrijf – technologie
VITALO TECHNICAL CENTRE – MEULEBEKE, Jorg
Vandendaele, jorg.vandendaele@vitalo.net
PRECISION THERMOFORMING
EMI/RFI PARTS
Precisiethermovormen en stansen
van onderdelen in een gesloten
proces voor verwerking van
kunststof met metaallagen. Deze technologie leent er zich
toe om licht en kleinere afschermingen voor elektromagnetische
straling te verwezenlijken.
Technologie van het vervormen en punchen van hybride
kunststof + metaallaag materialen voor de elektromagnetische
(EMI/RFI) afscherming van modems, PDA en elektronica
onderdelen algemeen.
Plastics Innovation Award:
categorie bedrijf – consumer eindproduct
SAMSONITE EUROPE – OUDENAARDE,
Rik Hillaert, rik.hillaert@samsonite-europe.com
Kofferschaal gemaakt uit all-pp composites.
Dit materiaal is ‘nieuw voor de wereld’.
Gewichtsreducties tot 50% t.o.v. ABS zijn
bereikt. Zeer innovatief materiaal.
Een project van 2 jaar (gesubsidieerd door IWT) samen
met de partners KU Leuven en Propex fabrics GmbH is
aan de introductie voorafgegaan.
Plastics Innovation Award:
categorie school/student -
consumer eindproduct
Merel Claes
Hogeschool Antwerpen – Masteropleiding
Productontwikkeling, merelclaes@hotmail.com
LUNCHBOX
•
•
kan drukbelasting opvangen
opbergplaats voor koelelement
Opvouwbare brooddoos. Scholieren
kunnen na het middagmaal
de brooddoos opvouwen
en krijgen zo meer plaats in de
boekentas.
De awards zijn voor de bedrijven/studenten een erkenning dat ze innovatief bezig zijn en
dat zij voortrekkers zijn in de sector.
Deze wedstrijd wordt opnieuw ingericht in 2008.
Heeft u interesse of vragen omtrent deze wedstrijd, contacteer Gregory Olszewski van
Kortrijk EXPO Tel. +32 (0)56/24.11.15
VKC Magazine - lente 2007
39

met
gratis
cd
bestellen
1.
2.
3.
+ CD met software voor
•
•
•
het bepalen van optimale procesparameters
het initieel bepalen van procesparameters voor betreffende onderdeel
het vastleggen van de juiste machine voor betreffende onderdeel
via website: www.vkc.be
via mail: info@vkc.be
Sabine Van Dael: sabine.van.dael@vkc.be – 056/28.18.28
NIEUW
eerste boek in de reeks “VKC-publicaties”
verschijning: jui 2007
Vereisten aan, Opstarten en
Testen van Spuitgietmatrijzen
In heldere en begrijpelijke taal wordt een systematisch
overzicht gegeven van alle stappen die gevolgd moeten
worden tot het bekomen van de optimale procesparameters
voor een spietgietmatrijs.
Procesoptimalisatie aan de hand van bijgeleverde software voor
•
•
•
•
•
•
•
•
de inspuitsnelheid
de nadruktijd
het proces window voor massatemperatuur en nadruk
de koeltijd
het in balans vullen van de matrijs
de sluitkracht
de capabiliteit van de matrijs: binnen welke grenzen kan de matrijs werken?
het vastleggen van procesparameters voor andere machines
+ checklists en formulieren
prijs
leden € 49 (excl. BTW)
niet leden € 65 (excl. BTW)