JAARVERSLAG 2008 - Alamire Foundation

23
Jaarverslag 2008
fasen van de creatie van het handschrift niet strikt gescheiden waren. Scheiding van de notatie‐ en
verluchtingsfasen zijn echter een voorwaarde voor het uitbesteden van het nog onversierde handschrift aan
een externe illuminator. Ook de katernenstructuur bevestigt dat het handschrift eerder organisch ontstond en
niet zozeer in afzonderlijke fasen. Zo wordt zelden met een nieuwe grote compositie begonnen op de eerste
folio van een nieuwe katern, en loopt de katernenstructuur van de tenor niet parallel met die van de overige
stemboeken.
Comparatief onderzoek van gedrukte werken uit de periode 1520‐1560 wijst er op dat Zeghere van Male zich
voor de belangrijkste van de vier gebruikte types initialen liet inspireren door de initialen uit het drukwerk van
Hubrecht de Croock, Brugs drukker en figuursnijder werkzaam tussen 1518 en 1542. Hoewel deze piste bij
voorkeur verder uitgediept wordt via een vergelijking met de contemporaine schilderkunst – helaas niet
mogelijk binnen het kader van dit onderzoek – is nu reeds duidelijk dat Zeghere van Male op de hoogte was
van de contemporaine evoluties in de grafische kunsten.
De betekenis van de inscriptie ‘gh’ op diverse plaatsen in Bassus en Tenor blijft echter onduidelijk. Vast staat in
elk geval dat het niet gaat om de initialen van de scribent. Mogelijks is het een afkorting voor ‘ghesien’ of
‘ghesonghen’, maar er blijkt geen link te zijn met eventuele correcties in de composities waaronder de
inscriptie te vinden is. De lichtere kleur van de inkt suggereer dat de inscripties mogelijks later toegevoegd
werden.
Het voorbereidende werk voor de analyse van het repertoire en voor de situering ervan binnen het Europese
muzieklandschap (vertegenwoordigd door muziekdrukken en handschriften) werd verder gerealiseerd. De
sinds een vorige fase nog resterende bronnen (ca. 145) werden aangevraagd bij de respectieve
bewaarinstellingen (i.s.m. Interbibliothecair Leenverkeer, K.U.Leuven). Er werd voor geopteerd om dit
materiaal als digitale beelden of in microfilmvorm te verzamelen eerder dan het elders te raadplegen, om zo
ook de facsimilecollectie van de Alamire Foundation verder uit te breiden, met het oog op toekomstige
raadpleging van deze bronnen. Daartoe werd en wordt tijd geïnvesteerd in het beschrijven en invoeren van de
bronnen in Aleph (i.e. raadpleegbaar via bibliotheekcatalogus K.U.Leuven).
Op basis van dit materiaal werd het eigenlijke concordantieonderzoek van CA 125‐8 ingezet. In eerste instantie
valt de relatie met de drukken van Parijse drukker Pierre Attaingnant op, alsook met enkele handschriften i.c.
GdanPAN 4003. Een grondige comparatieve analyse van de concordanties van een representatieve groep van
composities wordt momenteel uitgevoerd, net als een diepgravende inhoudelijke ontlening van het
manuscript. Daarbij gaat de nodige aandacht uit naar de vele (tot op heden vermoedelijk ca. 75) unica. Ook hier
wordt een representatieve groep werken uit gelicht; zij worden onderworpen aan een grondige analyse en –
mede op basis van het archiefwerk (cf. infra) – in de Brugse context geplaatst.
b) Het Brugse muziekleven, eerste helft 16de eeuw
In een vorige fase werd het archiefwerk rond de kerken van St‐Donaas, St‐Walburga, St‐Anna en St‐Jacobs
reeds afgewerkt, net als het onderzoek naar het St‐Godelieveklooster, naar diverse gilden en ambachten
(drapiers, fusteiniers, merseniers, korduaniers, huidevetters, beenhouwers, arbeiders en St‐Jorisgilde) en naar
de St‐Elizabethschool en de Bogaerdenschool.
Daaraan werden in 2008 de kerken van Onze‐Lieve‐Vrouw (work in progress), St‐Gillis en St‐Salvator (work in
progress) toegevoegd, alsook de Basiliuskapel en de kloosters van de Predikheren, Karmelieten, Franciscanen
en Eeckhoute (in progress), de ambachten en gilden van de librariërs, peltiers, rederijkers, kuipers, speellieden,
kleermakers, oudkleerkopers, viskopers, beurdenaars, makelaars, schedenmakers, beeldenmakers, goud‐ en
zilversmeden, bakkers, handschoenmakers, barbiers, pijl‐ en boogmakers, kaarsgieters, wevers, kussen‐ en
spreimakers, timmerlieden, brouwers, muntenaars, en de gilden van St. Barbara en van O.L.V. van Heist. Ook
de stadsrekeningen van Brugge werden doorzocht op muzikale referenties. Daarnaast werden steekproeven
gedaan binnen de archieven van het klooster Annuntiaten, klooster Bethanië en het Begijnhof. Zowel wat de
ambachten als de kloosters en abdijen betreft werden lijsten van relevante charters opgesteld; de stapsgewijze
studie van deze charters is een work in progress. De resultaten van het geleverde archiefwerk worden in de
loop van 2009 – begin 2010 beschikbaar gesteld voor de internationale onderzoeksgemeenschap.