JAARVERSLAG 2008 - Alamire Foundation

More documents

Recommendations

Info

3.1.3. Doctoraatsonderzoek & Onderzoeksproject 3.1.3.1. Het Liedboek van Zeghere van Male Projectomschrijving Promotor Ignace BOSSUYT Co‐promotoren Eugeen SCHREURS David BURN Projectverantwoordelijke en ‐ medewerker Nele GABRIËLS Projectmedewerker Jobstudente Sofie TAES Pauline JOCQUE 22 Jaarverslag 2008 Titel Het liedboek van Zeghere van Male (Cambrai, Médiathèque Municipale MSS 125‐8): Onderzoek naar inhoud, vorm en betekenis van een uitzonderlijk muziekhandschrift met polyfonie binnen de ‘Townscape – Soundscape’ van Renaissancistisch Brugge [The Partbooks of Zeghere van Male (Cambrai, Médiathèque Municipale MSS 125‐8): Study of Content, Form and Meaning of an extraordinary Music Manuscript within the ‘Townscape – Soundscape’ of Renaissance Bruges] Dit project is mogelijk dankzij de financiële steun van het Onderzoeksfonds K.U.Leuven en het F.W.O.‐ Vlaanderen Inleiding Het doel van het onderzoeksproject is tweevoudig. Enerzijds is er de gedetailleerde studie van het Liedboek van Zeghere van Male (Cambrai, Médiathèque Municipale, MSS 125‐8; hierna vermeld als CA 125‐8) en de situering ervan in zowel de burgerlijke context als in de context van gelijkaardige Europese muziekbronnen; anderzijds beoogt het inzicht te verwerven in de specificiteit van het stedelijke muziekleven te Brugge tijdens de eerste helft van de 16de eeuw. Beide onderzoeksgebieden worden simultaan behandeld. Vorderingsstaat van het onderzoek a) Studie van CA 125‐8 Tot op heden spitste de studie van het eigenlijke liedboek zich in de eerste plaats toe op de fysieke aspecten van het handschrift. In een eerdere fase werd de scribent van de teksten reeds geïdentificeerd als Zeghere van Male zelf, de eigenaar van de stemboeken. Een gedetailleerde studie van het muziekhandschrift – met name van de ductus van bepaalde symbolen zoals mensuratietekens, sleutels, fermata en custodes – toonde nu echter aan dat Zeghere van Male ook de muziek eigenhandig noteerde. Vermoedelijk verzamelde de Brugse handelaar dan ook zelf alle 229 werken. Zijn betrokkenheid gaat echter nog verder: er zijn duidelijke aanwijzingen dat hij ook de verluchtingen verzorgde. Tekst en beeld zijn niet enkel inhoudelijk maar ook ruimtelijk erg op elkaar betrokken en soms ook letterlijk verbonden, vb. initialen die een ligatuur vormen met de tekst. Verder komt de inkt van tekst en muziek soms boven, soms onder the waterverf te liggen, wat erop wijst dat de verschillende
23 Jaarverslag 2008 fasen van de creatie van het handschrift niet strikt gescheiden waren. Scheiding van de notatie‐ en verluchtingsfasen zijn echter een voorwaarde voor het uitbesteden van het nog onversierde handschrift aan een externe illuminator. Ook de katernenstructuur bevestigt dat het handschrift eerder organisch ontstond en niet zozeer in afzonderlijke fasen. Zo wordt zelden met een nieuwe grote compositie begonnen op de eerste folio van een nieuwe katern, en loopt de katernenstructuur van de tenor niet parallel met die van de overige stemboeken. Comparatief onderzoek van gedrukte werken uit de periode 1520‐1560 wijst er op dat Zeghere van Male zich voor de belangrijkste van de vier gebruikte types initialen liet inspireren door de initialen uit het drukwerk van Hubrecht de Croock, Brugs drukker en figuursnijder werkzaam tussen 1518 en 1542. Hoewel deze piste bij voorkeur verder uitgediept wordt via een vergelijking met de contemporaine schilderkunst – helaas niet mogelijk binnen het kader van dit onderzoek – is nu reeds duidelijk dat Zeghere van Male op de hoogte was van de contemporaine evoluties in de grafische kunsten. De betekenis van de inscriptie ‘gh’ op diverse plaatsen in Bassus en Tenor blijft echter onduidelijk. Vast staat in elk geval dat het niet gaat om de initialen van de scribent. Mogelijks is het een afkorting voor ‘ghesien’ of ‘ghesonghen’, maar er blijkt geen link te zijn met eventuele correcties in de composities waaronder de inscriptie te vinden is. De lichtere kleur van de inkt suggereer dat de inscripties mogelijks later toegevoegd werden. Het voorbereidende werk voor de analyse van het repertoire en voor de situering ervan binnen het Europese muzieklandschap (vertegenwoordigd door muziekdrukken en handschriften) werd verder gerealiseerd. De sinds een vorige fase nog resterende bronnen (ca. 145) werden aangevraagd bij de respectieve bewaarinstellingen (i.s.m. Interbibliothecair Leenverkeer, K.U.Leuven). Er werd voor geopteerd om dit materiaal als digitale beelden of in microfilmvorm te verzamelen eerder dan het elders te raadplegen, om zo ook de facsimilecollectie van de Alamire Foundation verder uit te breiden, met het oog op toekomstige raadpleging van deze bronnen. Daartoe werd en wordt tijd geïnvesteerd in het beschrijven en invoeren van de bronnen in Aleph (i.e. raadpleegbaar via bibliotheekcatalogus K.U.Leuven). Op basis van dit materiaal werd het eigenlijke concordantieonderzoek van CA 125‐8 ingezet. In eerste instantie valt de relatie met de drukken van Parijse drukker Pierre Attaingnant op, alsook met enkele handschriften i.c. GdanPAN 4003. Een grondige comparatieve analyse van de concordanties van een representatieve groep van composities wordt momenteel uitgevoerd, net als een diepgravende inhoudelijke ontlening van het manuscript. Daarbij gaat de nodige aandacht uit naar de vele (tot op heden vermoedelijk ca. 75) unica. Ook hier wordt een representatieve groep werken uit gelicht; zij worden onderworpen aan een grondige analyse en – mede op basis van het archiefwerk (cf. infra) – in de Brugse context geplaatst. b) Het Brugse muziekleven, eerste helft 16de eeuw In een vorige fase werd het archiefwerk rond de kerken van St‐Donaas, St‐Walburga, St‐Anna en St‐Jacobs reeds afgewerkt, net als het onderzoek naar het St‐Godelieveklooster, naar diverse gilden en ambachten (drapiers, fusteiniers, merseniers, korduaniers, huidevetters, beenhouwers, arbeiders en St‐Jorisgilde) en naar de St‐Elizabethschool en de Bogaerdenschool. Daaraan werden in 2008 de kerken van Onze‐Lieve‐Vrouw (work in progress), St‐Gillis en St‐Salvator (work in progress) toegevoegd, alsook de Basiliuskapel en de kloosters van de Predikheren, Karmelieten, Franciscanen en Eeckhoute (in progress), de ambachten en gilden van de librariërs, peltiers, rederijkers, kuipers, speellieden, kleermakers, oudkleerkopers, viskopers, beurdenaars, makelaars, schedenmakers, beeldenmakers, goud‐ en zilversmeden, bakkers, handschoenmakers, barbiers, pijl‐ en boogmakers, kaarsgieters, wevers, kussen‐ en spreimakers, timmerlieden, brouwers, muntenaars, en de gilden van St. Barbara en van O.L.V. van Heist. Ook de stadsrekeningen van Brugge werden doorzocht op muzikale referenties. Daarnaast werden steekproeven gedaan binnen de archieven van het klooster Annuntiaten, klooster Bethanië en het Begijnhof. Zowel wat de ambachten als de kloosters en abdijen betreft werden lijsten van relevante charters opgesteld; de stapsgewijze studie van deze charters is een work in progress. De resultaten van het geleverde archiefwerk worden in de loop van 2009 – begin 2010 beschikbaar gesteld voor de internationale onderzoeksgemeenschap.
Page 1 and 2: K.U.Leuven - O.E. Musicologie JAARV
Page 3 and 4: INHOUD 1 Jaarverslag 2008 INHOUD ..
Page 5 and 6: 3 Jaarverslag 2008 5.3.5. Corpus Al
Page 7 and 8: 1. ORGANIGRAM Situatie 01.01.2008 t
Page 9 and 10: 2. OPDRACHT 7 Jaarverslag 2008 Alam
Page 11 and 12: 9 Jaarverslag 2008 dan ook compleme
Page 13 and 14: 11 Jaarverslag 2008 3.1.1.2 Het mee
Page 15 and 16: 13 Jaarverslag 2008 BOUCKAERT, B.,
Page 17 and 18: 15 Jaarverslag 2008 muziekgeschiede
Page 19 and 20: 17 Jaarverslag 2008 Artikel in boek
Page 21 and 22: 19 Jaarverslag 2008 zich, in samenw
Page 23: VAN DAMME, S. (2007). Recensie: Way
Page 27 and 28: Organisatorisch comité: Sofie TAES
Page 29 and 30: 27 Jaarverslag 2008 Vooreerst wordt
Page 31 and 32: 29 Jaarverslag 2008 Inga BEHRENDT g
Page 33 and 34: 31 Jaarverslag 2008 ensemble Cappel
Page 35 and 36: 3.2. PROJECTEN IN OPDRACHT 3.2.1. R
Page 37 and 38: 3.2.2. Inventarisatie van het Muzie
Page 39 and 40: Publicatie 37 Jaarverslag 2008 TAES
Page 41 and 42: 3.2.5. Hodie Papa voluit habere mis
Page 43 and 44: 3.3. VALORISATIE VAN HET ONDERZOEK
Page 45 and 46: 3.3.1.2. Journal of the Alamire Fou
Page 47 and 48: 3.3.3. Eigen projecten inzake valor
Page 49 and 50: 3.3.4. Wetenschappelijk advies, lez
Page 51 and 52: 49 Jaarverslag 2008 14.02.2008 MANN
Page 53 and 54: 51 Jaarverslag 2008 22.10.2008 MANN
Page 55 and 56: Begeleiden en/of beoordelen van doc
Page 57 and 58: 3.6. VERNIEUWING WEBSITE Toelichtin
Page 59 and 60: 57 Jaarverslag 2008 Vooreerst kan d
Page 61 and 62: 5. KRACHTLIJNEN VOOR DE WERKING 200
Page 63 and 64: 5.2.2. Doctoraatsonderzoek (Aspiran
Page 65 and 66: Promotor David BURN Projectmedewerk
Page 67 and 68: 5.2.5. Hercules 1‐financieringspr
Page 69 and 70: 67 Jaarverslag 2008 • Polyphonic
Page 71 and 72: 69 Jaarverslag 2008 Toelichting Op
Page 73 and 74: 5.4. VALORISATIE VAN HET ONDERZOEK
Page 75 and 76:
73 Jaarverslag 2008 polyfonie in de
Page 77 and 78:
Projectverantwoordelijke Sofie TAES
Page 79 and 80:
5.6. ONTWIKKELING WEBSITE Projectve
Page 83 and 84:
APPENDIX ALAMIRE FOUNDATION vzw REA
Page 85 and 86:
Jaarverslag 2008 Appendix: Realisat
Page 87 and 88:
2.1.2. Projecten Jaarverslag 2008 A
Page 89 and 90:
Looptijd: oktober 2004 - september
Page 91 and 92:
Projectmedewerker: Sofie TAES (Cél
Page 93 and 94:
3. BIBLIOGRAFIE Jaarverslag 2008 Ap
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
3.3. CATEGORIE 3: WERKEN ALS WETENS
Page 111 and 112:
3.3.3. REEKS: Facsimile Editions Ge
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
HERREMAN, R., Il primo libro de mad
Page 129 and 130:
PERNEEL, K., De relatie tekst‐muz
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
3.11. CATEGORIE 11: MEDEWERKING AAN
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
3.14. CATEGORIE 14: WETENSCHAPPELIJ
Page 155 and 156:
3.16. CATEGORIE 16: WEBSITES Jaarve
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
3.18. CATEGORIE 18: LEZINGEN VOOR E
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
3.19. CATEGORIE 19: RAPPORTEN, VERS
Page 165 and 166:
3.20. CATEGORIE 20: VARIA Jaarversl
Page 167:
show all

JAARVERSLAG 2008 - Alamire Foundation

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?