Concept-Reglement op de Veenderijen in de provincie Utrecht

CONCEPT-REGLEMENT
...
VEENDERIJEN
....
PROVINCIE UTRECHT.

Het was de wensch van UEd., mijne heeren!
dat wij het bestaande reglement op de verveeningen
zouden gadeslaan, en dit wei met het doel,
om ten opzigte van hetzelve die verbeteringen voor
te slaan als ons doelmatig zouden voorkomen; -
eene vereerende, doch moeijelijke taak, en wei daardoor
verzwa1·end, dewijl men in het stuk der
verveening twee lijnregt tegen elkander loopende
belangen on tmoet: a an de eene zijde, die der verveeners
, - a an de keerzijde, de aangelegenheid
van het gewest.
Ieclere voet veenland heeft voor den veenman
waarde, zoodat zijn streven is, zoo vee! doenlijk
het verveenen uit te strekken.
De Iandman tracht zij nen akker te verhete1·en en
tot hooge waarde te hrengen ; de veenman vindt
zijn voordeel om den grond in een moeras te herscheppen.
De akkerman en veehouder ziet op zijn graan
en wei land als eene bezitting, ook voor zijne naza-
1

2
ten helangrijk; - de veenman geeft zijne veenakkers,
na al het niogelijke daarv an getrokken te hehhen ,
aan de golven prijs, en verlaat veelal dan met
zijn verzameld vermogen zijnen vroegeren geboortegwnd,
denzelven aan de schamele .gemeente ten
heste latende.
Het spreekt wei van zelve, dat hier geen sprake
is van zoodanige hooge veenen, alwaar door het
afnemen van de hovenkorst goede gronden verkregen
worden , maar alleen van de lage veenen in
dit gewest, zoodat ook, zoodra het verveenen daar
ernstig plaats greep , de staatkunde wei tusschenheide
moest komen, om het eigendomsregt eenigermate
ten nutte van derden en in het helang van
de provincie in handen te knellen ; voornamelijk in
de omstandigheid, wanneer de te groote vrijheid
anderen zoude henadeelen of hinderlijk voor het
algemeen welzijn worden: van hier dan de oorsprong
der wetten, betreffende de ontginningen en
verveeningen.
Vooral dit laatste onderwerp heeft van oude
tijden af de aandacht der hooge regering hezig
gehouden , met het doel , om soortgelijke ondernemingen
wettiglijk te besturen en te heperken, om
deze industrie zoo voordeelig mogelijk voor de ondernemers
, doch voor het algemeen zoo min mogelijk
schadelijk te maken.
Tot dit oogmerk was strekkende de wet op het
stikturven en ontgronden , door de staten van Hoi-

3
land en West Friesland op den 20 November 1595
vastgesteld.
Ook de Staten van ons gewest meenden ten
dien opzigte werkzaam te moe ten zijn, en regelden
deze gewigtige aangelegenheid , hij heschikkingen
en verordeningen van den 18 Augustus 1592 , 11
Julij 1594 en 21 April 1695, en voornamelijk
door de generale ordonnantie op de ontgrondingen
der veenlanden, van den 19 J ulij 1767. Laatstgenoemde
wet werd als eene grondwet voor de verveeningen
heschouwd en was in vele opzigten doelmatig;
zij zorgde, dat zij, die land tot water maakten,
ten minste verpligt hleven, door horgstelling
de grond- en polderlasten, op den verveenden
grond rustende, te verzekeren.
Deze door den tijd geeikte wet werkte dienaangaande
zoo doelmatig , dat in eene lange reeks
van jaren gedeputeerde Staten zich niet genoodzaakt
hehben gezien van hunne hevoegdheid gehruik
te maken, om deze ten opzigte van vele
artikelen te wijzigen.
Ook hehield meergezegde ordonnantie hare kracht,
wanneer de revolutie-stormen de eeuwen hestaan
hebbende inrigtingen deden instorten.
Nogtans was na het jaar 1811 de wetgeving
dienaangaande onhestemd; het was aan tegenspraak
onderworpen , of gezegde verordeningen nog wet
konden genoemd worden , dan '"el of men wegens
dit onderwerp de fransche wetgeving moest raad­
't•

4
plegen, en de wet van 16 September 1807 (Bulletin
des Lois n•. 162) moest volgen, bevattende
I'Oorschriften en hepalingen , ten einde moerassen
en soortgelijke waterplassen tot hruikbaar land te
herscheppen, of de wet van 21 April 18 tO (Bulletin
des Lois, n•. 285), waarin hetreffende de veenanden
gezegd wordt: »Geen ontgraving van turf
»kan plaats hehben, dan door den eigenaar van
»den grand of met zijne toestemming." -
en hij artikel 84:
nleder eigenaar, tegenwoordig veenende, of welke
»hegeert op nienw te veenen, kan noch voortllgaan,
noch beginnen te veenen, op eene boete
»van 100 francs , zonder te voren daarop de goed­
»keuring van den onder-prefect gevraagd en ver­
» kregen te hebben." -
En hij artikel 85:
Dat een reglement moet worden vastgesteld,
waarin algemeene bepalingen wegens de verveeningen
en de daarop volgende droogmaking der uitgeveende
plassen en maatregelen tot afloop van het
watet· worden vastgesteld; alsrnede, welke verpligtingen
den veenlieden werden opgelegd door het
Koninklijk hesluit van den 17 Februarij 1819
(staatshlad n•. 6), hoofdzakelijk hepalende, dat geene
verveeningen van hooge of lage gronden zouden
mogen worden ondernomen zonder 's Konings toestemming
, - nogtans bij artikel 5 aan de hand ge.
vende , dat de Staten of gedeputeerde Staten in de

5
gewesten uitzonderingen in betrekking van kleine
veenderijen zouden ku nnen voorslaan.
Het was zeer begrijpelijk , dat de Staten van dit
gewest in
dit doolhof van wetgeving de heste
uitkomst meenden te vinden, door zel ven eene vernieuwde
wetgeving dienaangaande vast te stellen.
Van bier de oorsprong van het reglement, den
24. Januarij 1834 ontworpen.
Zij volgden in deze de hepalingen der wetgeving
van het jaar 1767 , welke, zoo al niet als wet, ten
minste als usantie, nageleefd werd; docb jammer
dat niet de Staten,· maar gedeputeerde Staten, zonder
medewerking van de Staten, deze wetgeving als
het ware in bet Ieven geroepen hadden; hierdoor
was deze wetshepaling reeds hij hare geboorte verstorven.
Immers, eene wet, tot heteugeling van het
kwade vastgesteld, werd eene doode letter, zoo
deze wegens gehrek aan heginsel niet door de regthanl

6
wetten m te voeren op het oogenblik, dat
zoo vele volken . zich van alle maatschappelijke
handen ontslagen rekenden; evenwel den 12. Fehruarij
kon men nog niet voorzien, dat in dezelfde
maand een staatsstorm geheel Europa zoude heroeren.
Deze omstandigheid werkte al dadelijk ongunstig
op dit reglement; dan, hehalve deze geheurtenissen,
was gezegd reglement hij velen niet welkom ; ten
eerste, dewijl het algemeene hepalingen hevattede,
waarvan het doel velen niet geschikt voorkwam,
te meer daar het verzuim van de voorgaande verordeningen
nu ten laste der tegenwoordige eigenaars
van veenlanden werd gehragt;
ten andere , daar men niet altijd onder het oog
had gehouden, dat hier hijna uitsluitend van oude
veenderijen sprake is, en hij gevolgtrekking hepalingen,
die hij eene nieuw ingestokene veenderij den
grootsten lof zouden inoogsten, op de onderhoorigen
altijd niet geheel konden worden toegepast;
ten derde, daar eene veengemeente (te weten
Loosdrecht) a an de provincie was toegevoegd, welke
veenderij op eene wetgeving gegrond was, geheel
vreemd aan die van bet gewest Utrecht, en daar
nu bet tegenwoordige reglement op dit fundament
was opgetrokken , moesten er wei bier en daar
hotsingen hestaan.
Tot voorheeld van de eerste stelling: in dit reglement
wo~den
consignatiepenningen tot wederdroogmaking
van polders voorgeschreven; vroeger

7
is aan deze nuttige zaak niet gedacht , of, zoo er
aan gedacht is, heeft dezel ve geene uit voering
erlangd; thans deze zaak met kracht doorgezet wordende,
zoude dit natuurlijk drukken op de nog a an•
wezige veenlanden, welke hij voorheeld in den polder
Loosdrecht hun einde naderen.
Ten opzigte van het tweede hezwaar: zoo men
eenen nieuwen polder, waarin nimmer geveend is,
octrooi tot verveening verleent, zoo is het voor
de regering pligt, zoodanige heperkende, vooruitziende,
heschermende en waarhorgende maatregelen
te nemen , als maar eenigzins de zaak gedoogt;
maar hier zijn het veenderijen, welke in zeker
opzigt op nieuw worden aangegeven, maar welker
oorsprong en strekking zich aan het oude
aansluiten;
ten laatste : Loosdrechts verveeningen zijn gegrond,
zoo op hollandsche als hoog-ambachtsheerlijke
heginselen en wetgeving, zoodat de commissie
het voor uitgemaakt houdt, dat eene geheele
naleving van bet tegenwoordige reglement en zulks
wei zonder oogluiking, bijna eene onmogelijkheid
zoude zijn. - Maar een voorheeld!
IIet reglernent hepaalt , dat de waterhrieven bij
den grond moeten blijven; dit is een wijze maatregel,
op de heginselen, in bet gewest Utrecht na·
geleefd, gehouwd.
Te Loosdrecht zijn dezelve sedert eeuwen van
de veenakkers gescheiden , en zoude de hereeniging

8
door inkoop (zoo doenlijk) aileen door hetaling van
de duhbelde waarde kunnen worden verkregen.
Mijne heeren! U we commissie heeft de zaak met
naauwkeurigheid en met overleg van de meeste des·
kundigen in dit vak gadegeslagen , en ook ten dien
· opzigte de veenderij-hesturen geraadpleegd, en dit
heeft haar tot de overtuiging geleid , dat bet tegenwoordige
reglement overal hlijken draagt, van
door hekwame mannen te zgn zamengesteld, doch
gehukt gaat onder de drie reeds opgegevene h~zwa·
ren, - moeijelijkheden, welke sedert hare invoering
tot gestadige klagten hehhen aanleiding gegeven.
Bijvoegingen van artikelen zouden mogelijk hiet·
en daar duisterheid achterlaten. Eene geheel nieuwe
redactie a an U we vergadering a an te hied en, k warn
Uwe commissie het doelmatigst voor, - dit nogtans
in den geest van het thans hestaande reglement,
met uitzondering van het hovenaangegevene,
en met die wijzigingen, welke eene driejarige
ondervinding heeft aangetoond , in het helang der
veenderijen wenschelijk te zijn.
Vervolgens is Uwe commissie van het denkheeld
uitgegaan, dat het onmogelijk is met kleine, alhoewel
voor de veenlieden drukkende middelen,
immer de zoo groote waterplassen tot vruchtbare
grondeu te herscheppen. Dan, dit beg rip is uit den
aard der zaak ontsproten en niet uit mindere helangstelling
voor de droogmaking voortgekomen.
Neeu! Zij wenscht, dat het eemuaal met uationale

9
en provinciale krach ten doenlijk zal zijn , deze
groote waterplassen in vruchtaanhrengende Ianden
berschapen te zien, en daardoor vele thans in vel··
val zijnde dorpen tot den staat van luister te ver·
heffen, waarop deze in vroegere eeuwen konden
hogen, doch meent, dat de hijdragen , om dit wit
te treffen , door den tegenwoordigen veenman niet
kunnen gedragen worden, en heeft van daar in
het algemeen de consignatiepenningen tot de hehoefte
van bet oogenhlik heperkt, en de grondstelling
vastgehouden , om de veenderijen in de heschouwing
van bet algemeen welzijn te regelen,
zonder den veenman meer dan gevorderd wordt
te drukken, - de veenderijen a an de zorg der
veenderij- hesturen toe te vertrou wen, nogtans
dit alles onder hooge controle van gedeputeerde
Staten;
den toestand van elke veenderij zoo te hepalen,
als voor ieder derzelve doelmatig schijnt, nogtans
met inachtneming , dat zulks voor de provincie
niet ten verderve Jeide;
den opziener der reenderijen in eene positie te
stellen, waarin hij voor het gewest nuttig, voor de
veenderij-hesturen niet belemmerend en voor gedeputeerde
Staten in deze werkzaamheden hoogst
belangrijk kan zijn.
Uwe commissie hiedt met dit doe] thans aan Uwe
vergadering , als de uitvloeiselen van hare door
U opgelegde werkzaamheid, aan:

10
Ten eerste: het project van een herzien reglement
op het stuk der veenderijen.
Te1t andere: eene memorie van toelichting op
het genoemde herziene project-reglement.
Zti zal hare }Jemoeijingen dubbeld beloond schatten,
zoo
de toekomst aantoont, dat zti daarin
tot nut van de provincie en in het belang der
veenlieden is werkzaam geweest, en ten dien opzigte
den vrede heeft gesticht.
H. A. LAAN,
Voorzitler en llapporteur.
W. G. STOUY VAN BLOKLAND.
J. c. VAN DER HEYDEN.
P. VAN DE POLL.
H. SCHOENMAKEU.

CONCEPT-REGLEMENT
OP
DE
VEENDERIJEN
IN DK
PROVINCIE UTRECHT.
Art. 1.
Het zal aan niemand veroorloofd zijn , veneeningen
van eenig land of Ianden in de pl'Ovincie
Utrecht te ondernemen of aan te vangen, zonder
daartoe vooraf octrooi of vergunning te hehhen
hekomen.
Bij het vragen van octrooi voor een' geheelen
polder of zoodanig aanmerkelijk gedeelte daarvan,
hetwelk van het overige gevoegelijk zoude kunnen
worden afgescheiden en voor afzonderlijke omringing
vathaar is, zal daarhij tevens een hehoorlijk
plan tot hedijking en droogmaking moeten worden ·
overgelegd.
Art. 2. '
De hepalingen van het voorgaande art. zijn niet
toepasselbk op zoodanige verveeningen, welke aan-

12
gevangen zijn en voortgezet worden overeenkomstig
reglementen of ordonnantien, hetzij algemeene provinciale
of plaatselijke - in zoo verre die reglementen
of ordonnantien als wettig zijn erkend -
met dien verstande echter, dat de overige hepalingen
van dit reglement op de laatstgenoemde
verveeningen zullen worden toegepast, voor zoo
verre die verveeningen zullen plaats hebhen, nadat
hetzel ve reglement van de Koninklijke goedkeming
zal zijn voorzien.
De bij dit artikel bedoelde en krachtens wettig
erkende reglementen aangevangen veenderijen
zijn:
Ten oosten van de rivier de Vecht.
In de gemeenten
Achttienhoven.
Westbroek.
Maarssenveen.
Tienhoven.
Breukelen St. Pieters.
Loosdrecht.
Polders
Achttienhoven.
Westbroek.
Oud-Maarssenveen.
Tienhoven.
Breukelenveen.
Loosdrecht.
Loenderveen.
Ten westen van de rivier de Vecht.
In de gemeenten
Wilnis.
Polders
Westveen.
Bewesten Heinoomsvaart.
Beoosten Heinooms vaart,
aan de veenzijde.

13
In de gemeenten
Wilnis.
Oudhuizen.
Vinkeveen en
Waverveen.
Mijdrecht.
Polders
Bewesten Heinoomsvaart.
Beoosten Heinoomsvaa1·t,
zoo vee! betreft den kring
der verveening en bedijking
tot droogmaking.
Bewest6n het Bijleveld en
heoosten het Bijleveld aan
de veenzijde.
Bewesten het Bijleveld en
heoosten het B91eveld,
zoo veel ·hetreft den kring
tot verveening en hedijking
tot droogmaking.
Waverveen.
Zuiderpolder.
Noorderpolder.
Vinkeveen.
Veenzijde Vinkeveen.
Veldzijde »
Demmerik veenzijde.
» veldzijdo,
7 ) ''/ /,.-. .C..:" ·:
Bosenhoven, zoo veel hetreft
den kring der hedijking
tot droogmaking.
Hofland, zoo veel hetreft
den hing der 2• hedijking
tot droogmaking.
Hofland en Bosenhoven aan
de veenzijde.

In de gemeenten
Abcoude Proostdij
en Aasdom.
veen­
14
Polders
Proostdijerpolder,
en veldzijde.
De verveeningen onder de hooge gronden hebben
tegenwoordig plaats in de navolgende gemeenten:
Amerongen.
de Bilt.
Le~sum.
Leusden.
Maarn.
Renswoude.
Rhenen.
So est.
Stoutenburg.
Veenendaal (Stichtsch.)
Woudenberg.
lndien onder de opgenoemde lage veenen zich
verveeningen bevinden, welke, uit hoofde van
haren nog weinig gevorderden staat van ontgronding,
vathaar zijn om door de verveeners met den
hovengrond naar een te maken geregeld plan te
worden bedijkt en vervolgens, na ·geheele verveening
, met de consignatiepenningen droog gemaakt,
I
zal, op last van gedeputeerde Staten, door de
veenderij-besturen, binnen een jaar na de bekrachtiging
van dit reglement, een afzonderlijk reglement
tot bedijking en droogmaking moeten worden opgemaakt
en, door tusschenkomst van gedeputeerde Staten,
aan Z. M. ter bekrachtigip g aangeboden worden.

15
Bij nalatigheid in de indiening van reglementen
tot bedijking en droogmaking, zullen gedeputeerde
Staten de magt hebhen om het droogen van turf
op de leg-akkers, even als op de voorlanden, te
interdiceren , met toepassing van de poenaliteiten ,
tegen het verboden droogen van turf op de voorlanden
vastgesteld.
Bepalingen op de verveeningen der lage gronden.
Art. 3.
De eigenaars van de Ianden, hij art. 1 van dit
reglement vermeld, zullen hunne verzoeken, tot het
ondernemen of aanvangen van verveeningen, v66r
den eersten Januarij van ieder jaar aan het collegie
van gedeputeerde Staten moeten indienen, die de·
zel ve, behoudens de gevallen , voorzien in art. 5
van nagemeld hesluit, met hunne consideratien en
hun advies aan het ministerie van binnenlandsche
zaken zullen opzenden , ten einde daarop, volgens
art. 1 en 2 van bet hesluit van 17 Fehruarij 1819
(staatsblad n•. 6), des Konings toestemming te verkrijgen.
Art. 4.
De gemelde verzoeken ( op zegel moetende worden
geschreven) zullen naauwkeurig moeten inhouden :
a. den naam en voornaam, het heroep of hedrijf
en de woonplaats van den ve·rzoeker.
b. de gemeente, waaronder de polder, waarin
h et perceel of de percelen , welke men verlangt te
veenen, zijn gelegen ; de grootte van derzel ve1· op-

perv lakte ; de
16
naaste belendingen of scheidingsteekenen
en de gemiddelde diepte van het veen.
c. de sectie en het nummer van het kadaster.
Voorts zal daat·bij moe ten worden overgelegd:
d. een hewijs, dat op het te verveenen perceel
of percelen geenerlei hypotheek of verband gevestigd
is, of reele regten van derden , zoo vene dit
bekend is, rusten, ten zij de regthebhende hypotheekhouder
daarin toestemme.
e. een hewijs, dat de overschrijving van het te
verveenen gedeelte op de registers van eigendomsovergang,
voor lands-, polder-, hinnenlandsche en
andere reele last en aangehouden wordende, ten
. name van den verzoeker als eigenaar is geschied.
f. eene verklaring, waarhij domicilie gekozen
wordt hinnen de gemeente, alwaar de te verveenen
landen gelegen zijn, indien de eigenaar daarhuiten
is wonende.
Art. 5.
Verzoeken, waat·aan de opgenoemde aanwijzingen
of gevorderde hewijzen onthreken , zullen ter rectificatie
aan de adressanten worden teruggezonden.
Art. 6.
Van aile verleende octrooijen en vergunningen
zal aan de daarhij hetrokkene veendet·ij-hesturen
worden kennis gegeven, met alle zoodanige inlichtingen
als zullen worden noodig geacht.
Art. 7.
Degenen , die, zonder vergunning of octrooi te
hebhen verkregen , zich zullen onderstaan eenige

17
verveening te ondernemen , aan te vangen of voort
te zetten, zullen, behalve dat op hen de boete,
ten bedr·age van een honderd gulden' bij art. 1
uit 's Konings besluit van den 17 Fehruarij 1819
(staatsblad n°. 6) vastgesteld, zal worden toegepast,
op de eerste aanzegging, van wege gedeputeerde
Staten aan hen gedaan, de ondernomene, aangevangene
of voortgezette verveening dadelijk moeten
staken en het reeds uitgegravene, verveende of uitgebaggerde,
binnen een' door dit collegie te bepalen
tijd, wederom digt maken of gedoogen, dat dit
ten hunnen koste worde gcdaan.
Art. 8 .
Zij , die octrooi of vergunning bekomen hebben
en bevonden worden te veenen tegen de speciale
voorwaarde , aan hun octrooi of hunne vergunning
verhonden , hetzij veenende binnen den bij art. 21
verhoden afstand van 45 ellen , of wel op eene
wijze, afwijkende van dit reglement, zullen deswege
verheuren eene boete van 75.-, onverminderd
de verpligting om het alzoo wederregtelijk
verveende weder digt te maken binnen eenen doot·
gedeputeerde Staten te hepalen tesmijn.
De overtreding en ?.reke blijving der herstelling
zal wordenllewezen door een proces-vet·baal
van bevi~ --------
Art. 9 .
Niemand zal vermogen Ae
Maart en na den 15 A u/ustus
op eene hocte van f 75.- .
veenen voor den 1
in elk jaar, en zulks
2
1: /;-k
""" '
/rek..-f.-, "~

18
Deze overtreding zal worden hewezen door een
proces- verbaal~vinding, heboorlijk opge·
m~ -
De schuiten of haggerbokken , tot bet veentrekken
of vervoeyJer specie gehruikt wordende, zul­
]en in elke gemeente van bet nummer voorzien
moeten zijn, dat de veender op bet kobier der
verveeningen beeft, of hetwelk door bet veenderijhestuur
als volgnummer wordt aangegeven. -
Dit
nummer moet op de scbuiten daar geplaatst worden,
waar dit door bet veenderij-hestuur zal worden
hepaald.
Zij,
gemaakt
die he von den worden gehruik te hehhen
van scbuiten of hokken, van zoodanig
numme1· niet voorzien,
zullen vcrvallen in eene
hoete van f 10.- voqr iedere scbuit of hok.
Gelijke hoeten zullen diegenen heloopen, welke zicb
''an een hun niet toekomend nummer hedienen.
De 4/0orme.l.d.e__QYerlll.!li.ng zal worden hewezen
doo-r--een pl'UC"es-verh;al van he-vinding.
Art. 10.
Zij, die verlangen eenige Ianden in te steken, of,
reeds ingestoken zijnde, daarin met veenen voort
te gaan, zullen jaarlijks daarv an aangifte moeten
doen aan bet veenderij-besluur, met preciese opgaaf
der Ianden of percelen , met derzel ver kadastrale
nummers, en (des gevorderd) de overblijvende
grootte van het stuk, uit hetwelk zij voornemens zijn
dat jaar te veenen , -
tevens met opgave der opperv
lak te in D ellen en der hoe\•eelheid , welke

19
zij voornemens zUn te veenen, en of zti ~ j..c_/-, "j.e 7 , ... ~
eigene rek~ of als huurders zullen veenen.
Het veenderij-bestuur zal tot dat einde jaarlijks,
gedurende de maand Februarij of in het begin van
de maand Maart, in het bijzijn van den penningmeester,
tot het ontvangen en aanteekenen dier
aangiften
in de daartoe bestemde registers, ten
minste eenen bepaalden zitdag moeten houden' en
zulks zoo wei des voor- als des namiddags, en dit,
bij publica tie en aanplakking van billetten, 14 dagen
bevorens ter kennis van de belanghebbenden
rnoeten brengen.
Het bewijs dezer aanteekening tevens dienende
tot consent ter verveening voor dit jaar, zal aan
de belanghebbenden niet worden afgegeven , dan
nadat al vorens zal gebleken zijn , dat d;/vervee- j.t .. " ,7"''--''CJ#..
ning zal geschieden volgens de voorschriften van
dit reglement, en ook dat al de land-, polder-,
binnenlandsche en andere reele lasten' mitsgaders
de waat·horg- en consignatiepenningen, over het
afgeloopen jaar, zijn aangezui verd, en zulks valgens
de laatst plaats gehad hebbende uitzettingen
of omslagen, naar welke dit bedrag der waarborgpenningen
en consignatiegelden van het land of Je
percelen, waartoe het consent wordt aangevraagd ,
over dat jaar is geregeld. "'~ "'r A / 7~,.,..,. . r/;e. /l:, " .c>u.--N-:-:·;
D d• • b k bJ•• d d', /. r.---r·. 4 ,11'//.
e vef'l"eeners , 1e m ge re e uven eze a an- . / -, 7
gifte te doen, en nogtans, zonder deswege consent
1'7/L·.t,/.r~--t'
te hebben verkregen •/~ veeucQ eenen a an- 1 ""? _., r 1 J!;.#/,;.
vang maken of daarmede voortgaan, zullen we- .1. -4-. uh.:·· - ~-
J .,.,.... h~ ... .?-~ if.
c7
2• ', F •
-j IP-4' _u.""' ,..._
/

20
gens dit verzuim verbeureu eene boete van r ':10.-'
onverminderd de verpligting om alsnog die aangifte
te doen.
De overtredingen in deze zullen door een procesverbaal
worden geconstateerd.
De secretaris zal van de aangiften tot verveening,
waarover hiervoren is gehandeld , een behoorlijk
register moe ten aauhouden, met aanteekening
tevens ran het gedeelte des termijns der waarborg-
of consignatiepenn.ingen , die de verzoekers
hebben aangenomen in dit jaar te voldoen, en een
afschrift daarvan aan den ·penningmeester ter hand
moeten stellen, ten einde daarop de geregelde Illvordering
kunne geschieden; welk register na de
sluiting moet worden geteekeud.
De secreta !'is zal voor ieder af te geven hew ijs of
consent, en zulks voor aile percelen te zamen,
van de verzoekers kunnen vordercn 30 cents.
De aanvragen na den afloop van den zitdag geschiedende,
zal hij daat·voor lj cents mogen vorderen.
Bij aanvrage tot insteking van een nieuw
stuk land, waarvoo1· nog geene consignatie of rerwaarborging
heeft plaats gehad, zal de penningmeester
voor de uit te geven acte van aanbreng
mogen rekenen 40 cents, behalve restitutie van
zegel- en registratieregten. - Voor het aanhouden
van registers en voor de verdere werkzaaml1eden,
de veenderij specterende, wordt aan den secretaris
voor belooning toegekend 11- cent per I 00 0 ellen
aaugegeven turf.
ft7

21
Art. 11 .
1.'ot zekerheid der lands-, veenderij-, polde1·- en
ander·e las ten, reeel geheven worden de, zal, onder
den naam van w aarborgpenningen, moeten worden
gestort eene som, waarvan het hedrag ,;oor elken
polder afzonderlijk zal worden uitgedrukt, -
bovendien, onder den naam van consignatiepenningen,
eene
en
som , almede voor iederen polder
te bepalen , en dit wei hij bunders, minde1· of
meerder naar evenredigheid, mede in eens of in
termijnen, om te dienen tot vinding der huitengewone
kosten, die tot versterking, verbre/ding of j e
verzwaring van ringkaden , dijken of wegen zullen
worden noodig geacht, en zulks als de gewone
middelen ontoereikende zu1len worden be von den,
of de kade-, dijk- of wegpligtigen daartoe onvermogen~
zijn, en eindelijk tot diejhedijking en droog- / .b.rmaking,
waar zulks uitvoerlijk te achten is, a lies
ter heoordeeling van heeren gedeputeerde Staten,
na de veenderij-besturen en den opziener der veenderijen
daarop te hehben gehoord. -
Daar, waar
de betaling der waarborg- en consignatiegelden in
termijnen geschiedt, znllen dezel ve volgens het op
te geven tarief worden herekend.
Art. 12.
De OYer· bet loopende jaar verschuldigde waarhorg-
en consignatiepenningen zullen, volgens bet
gebruik, van iederen veenpolder in eens of in termUnen
kunnen betaald worden, doch in allen gevalle
voor 1 O Oc.t~• van elk jaar moeten voldaan L l'>-r
zijn. Nograns, indien het land of perceel, waaruit
.::-

22
de verveening wordt aangevraagd, tot een vierde
zal zijn uitgeveend, zal de betaling der waarborgen
consignatiegelden in eens en niet meer bij termijnen
moeten geschieden; "';.J f., ,.-' , "',t , , , h ""'.),. :~-;"/ ~ '~"·
Degen en, die nalatig blijven op de daartoe ge- ; ·;," .... ~: ·;,..~
stelde zitdagen hun verschuldigde te voldoen, zul- 7 ' ' " " · · ~'"
c: h . .. J? _;. :... ,
len daartoe door den penningmeester' op autorisatie /"'" n " ;?'
van het veenderij-hestuur, op de gehrnikelijke wijze ~ -v;; 1·~·
..i
0 A "-' /"
worden vervolgd. .t,_· ... ~ cr ~zt:
Art. 13.
De in art. 11 opgenoemde waarborg- en consignatiepenningen
zullen door de zorg van bet veenderij-Lestuur
op zijn !angst eene maand na de gehouden
zitdagen tot ontvangst moeten worden helegd
in inschrijvingen op een der groothoeken der
nationale schuld, en in twee afzonderlijke rekeningen
worden aangelegd, van welke belegging door inzending
van hew ijzen, door de administratie van
her grootboek afgegeven, aan gedt>puteerde Staten
zal moeten hlijken, en waarop van hunnentwege
door den griffier een visa zal gesteld worden. Doch
indien de gelden Jer consignatiepenningen voor
een gedeelte in het loopende jaar henoodigd waren,
zullen dezelve in de kas van bet veenderij-bestuur
kunnen verhlijven.
In dit geval zal daartoe eene
vergunning van gedeputeerde Staten noodig zijn.
Art. 14.
De renten der helegde waarhorgpenninge~J zullen
jaarlijks, of, waar dit gehruikelijk is geweest,
tweemaal 's j aars, op eenen daartoe hehoorlijk he-

23
kend te makeu zitdag of zitdagen, door den penningmeester
aan de houders der renversalen of
waterbrieven worden uitbetaald, of bij de beta ling
der polderlasten afgerekend, en zulks tot zoodanig
hedrag als bij de laatst gedane en goedgekeurde
rekening der veenderij is gehleken, dat uithetaald
hehoort te worden, waarvan de penningmeester
een kohier zal opmaken en hij de te doeue rekening
als hewijs overleggen.
De uithetaling der renten zal plaats hehhen na
vertoon van eene quitantie der hetaalde lands - ,
polder-, veenderij- en andere binnenlandsche lasten,
zoo gewone als huitengewone, van het laatst verschenen
jaar of van de laatst pia a ts gehad hebhende
uitzetting, op de personele verantwoordelijkheid
van den penningmeester, indien later mogt hlijken,
dat de uitbetaling was geschied, en de las ten \'an
het laatst verschenen jaar onhetaald waren gehleven
, nogtans met magtiging op denzel ven , om
deze las ten van de uit te beta len rente af te houden.
De consignatiepenninge(zullen tot vermeerdering , ~ .... .-£-, .uC-4.---
van het kapitaal worden aangelegd, ten einde ter /Vn. "-

~ -:-k ~ --; ;-r7r, ., A-I
')t!.1L'---r.nt' ;~ -fc.--/r
/f;.; r _....... 'L • ,i~..·
~_:.: ' "'(.'.' ::"'.!...!! . ....
24
Art. 15.
Bij de hetaling der waarhorgpenningen zullen
aan de veenlieden worden afgegeven een of meer
renversalen of waterhrieven , naar gelang der te
veenen percelen, welke renversalen ofwaterhrieven
telken reize hij de uitkeering der renten (na aftrek,
zoo noodig, der genoemde lands-, veenderij-, polder-
en andere reiHe lasten) zullen moeten worden
vertoond, ten einde de rentehetaling daarop kunne
worden afgescbreven.
De renversalen of waterhrieven zijn voor kapitaal
en renten onafscheidhaar van den grond of het
water, waarvoor de waarhorgpenniugen zijn gestort ,
en voor geene afzonderlijke en van dezel ve afgescheidene
v ervrcemding vathaar; zulks evenwel met
uitzondering vanjLoosdrecltt, waar dit niet uitvoerhaar
is en mmmer heeft plaats gehad.
Zij zullen onder een doorloopend volgnummer
letterlijk geschreven worden in het daat toe a~n
leggen of aangelegd re2ister, gekan tteekend en gewaarmerkt
door het hoofd van het veenderij·hestuur,
en moeten inhouden de grootte van het venvaarhorgd
perceel, met opgaaf van het kadastraal num-
Iner en sectie, ,-•A t~P"-(',; , r' {,/ /.1'-t·"JA'" ,.;)'/ 7/ A..A, r ( r/ /'--£-. r .'. •.{n
Onder ieder artikel zullen, aan de eene ziide
;) '
,/,.
,/.- ~ '!· ·,.,.,__.
;.·:'.
de j aarlijksche rentehetalingen geregeld worden -1:-;.-,,r,.,;
aangeteekend , en, a au de andere zijde, de cigen- ": ,J,,/' ,;
;l'!. .,.....,;>
doms-overgangen van land en water, waarvoor de 1 ·" f'pr,
waarborgpeuninseu zijn verstrckt. ·
Bii de stortiug der consignatiepcnniugeu , cheel .'-,,, ;f.,.
'I g /c,. h r
tfJ•fi.c.
e/'

25
of in termijnen , zal aan de verveeners een hewijs
der gedane hetaling worden afgegeven , met
aanduiding det· kadastrale percelen, waarop de
ontvangene hetalingen zullen worden aangeteekend,
tot dat de voile consignatie heeft plaats gehad.
Hiervan zal, in voege voorschreven, een afzon- /
derlijk regi~.ter worden aan~elegd, en de ..pennillg ,

26
Art. 17.
Het bestuur of de penniugmeester, met de inning
en belegging der waarborgpenningeu respectivelijk
helast, zal daarvoor van de inlegpenningen
genie ten 21 pCt. en voor de uitbetaling der ren ten
gelijke 2} pCt., voor de inning en be legging der
consignatiepenningen mede 2~
anders in rekening te mogen brengen.
Art. 18.
pCt. , zonder iets
Het veenderij-bestuur wordt, gelijk tot hier toe,
naar aanleiding der ordonnantie op de ontgrondingen
van 29 J ulij 1767, plaats had, zamengesteld
uit het hestuur der gemeente en van den polder,
waarin geveend wordt.
De burgemeester hekleedt daarhij het voorzitterschap;
het secretariaat word oor den polderschout ,J,. ~~
waargenomen, deze nie tevens hurgemeester en ;-.-.,..., ~/- d
. .. d I d l d 1 . /r~/ ~ ... -..,
secretans ZIJn e. n geva wor t 1et secretanaat ,.::;..,/'«,,,
aan een der led van het hestuur of aan den
penningmeest)! opgedt·agen.
Tot penningmeester wordt een geschikt persoon
door het veenderij-hestuur uit of buiten hun midden
aan gedeputeerde Staten ter henoeming voorgedragen
.
Daar, waar die functien tegenwoordig anders zijn
verdeeld of worden waargenomen, zal men dezelve
blijven hehouden, tot dat, in geval van vacature,
daarin anders kan worden voorzien ; doch in den
polder Loosdrecht is het veenderij- bestuur zamengesteld
uit het gemeente hestuur van Loosdrecht

27
. ,;... t ("' }
) r7
(hurgemeester en raden) welke hevoegd zijn zich te
gedragen als polder-bestuur in den polder Loosdrecht.
In den polder Loenderveen is het veend'erij-Lestuur
zamengesteld uit het gemeente-bestuur van
Loosdrecht (hurgemeester en raden of leden van
Let gemeente-hestuur) en het polder-hestuur van
Loenderveen ; -
tot tijd en wijle bij nadere wettelijke hepalingen ~;;;
hlijvende di' hesturen hestaan i~a""h'~ C
hierin anders zal zijn voorzien.
De leden van het veenderij-bestuur en het gemeente-hestuur
van Loosdrecht zijn en blijven te
zamen en ieder in het hijzonder verantwoordelijk
voor de hewaring, bel egging en verrekening der
gelden en effecten.
De penningmeester wordt verantwoordelijk gesteld
voor de inning en het heheer der aan hem
toevertrouwde gelden, waaromtrent het veenderijhestuur
hevoegd en gehouden is, onder goedkeuring
van gedeputeerde Staten, van denzelveu zoodanige
~ te vorderen , als zij zullen noodig achten,
De gel den, effecten, eigendoms bewijzen, registers,
hoek en en papieren , de veenderij betreffende,
zullen, als gewoonlijk, worden hewaard in eene
ijzeren kist , vom·zien van drie verschillend werkende
sloten' van welke eeu der sleutels zal herusten
hij het hoofd van het bestuur' een onder den
penningmeester en een onder een der !eden van
het hestuur.
Art. 19.
Aan het veenderij-bestuur hlijft in het bijzonder
du-.­

28
opgedragen het toezigt over de verveeningeu binnen
deszelfs gemeente en polders en over de rigtige
uitvoering der hepalingen, bij dit reglemeut voorgeschreven.
Het veenderij-hestuur is niet aileen gehouden,
door a lie middelen, onder deszelfs hereik, daaraan
de hand te houden , maar bovendien verpligt om,
ten minste drie malen 's jaars, gedurende den veentijd,
op zoodanige tijden als bet in het belang der
zaak meest dienstig oordeelen zal, zich door locale
inspectien van de overtredingen tegen dit reglement
te verzekeren en daarvan proces-verhaal op te maken
en een afschrift aan gedeputeerde Staten toe te
zen den.
Indien die inspectien tevens zullen dienstbaar
zijn om werken, die gemaakt zijn of uit de schouw
gehouden moe ten worden, op te nemen, zal daarvan,
ten minste 8 of 14 dagen bevorens, op de
gebruikelijke wijze bekendmaking moeten geschieden.
- Het hestuur zal zich daarbij in commissien
kunnen verdeelen, die echter uit niet minder dan
drie leden zullen mogen hestaan.
De belooningen daarvoor, alsmede voor aile
werkzaamheden verder toe te kenneo, zullen door
gedeputeerde Staten, naar aanleiding van het reglement
op de polder-administratien van 26 November
1826, in billijkheid worden geregeld.
Art. 20.
Het veenderij-hestuur zorgt, op zijne verantwoordelijkheid,
dat jaarlijks en (zoo doenlijk) ten tijde

29
der sluitiug van de rekening der poldedasten , behoorlijke
rekening en verantwoording door den
penningmeester worde opgemaakt van alle ontvangsten
en uitgaven, ten behoeve der veenderij en
veeuderij -fondsen gehad en gedaan, afgedeeld in
drie afdeelingen, waarbij, in de eerste, de ontvangene
en helegde waarhorgpenningen worden
verantwoord; in de tweede, de daarvan gei:ncasseerde
en uitbetaalde renten en verdere administratie-kosten
, en in de de1·de, de ontvangene en belegde
consignatiepenningen, de renten, mitsgaders
de daarop gedane hetalingen.
Dat die rekening, na door het veenderij-hestuur
of eene commissie uit hetzelve voorloopig te zijn
opgenomen, openlijk worde afgehoord, ten langste
in de maand Mei, in eene vergadering van het
veenderij-hestuur en al de geerfden en verveeners,
die daarhij zullen will en tegenwoordig zijn, daartoe
bij publica tie en aanplakking van bill etten 14 dagen
hevorens te convoceren.
Dat, behalve het verslag van den staat der veenderij-fondsen,
achter de rekening te stellen, een
blijk worde gevoegd, dat de bewijzen van inschrijvingen
ter griffie van gedeputeerde Staten zijn geviseerd,
en deze met dit visa aan de vergadering
zijn vertoond, en daarvan, zoo wei als van de
zuivering der r~kening van het vorige jaar, door
overleg der quitantien, bij bet slot van rekening
worde melding gemaakt, en de rekening door de
!eden van het bestum· en verdere presente geerfden

30
l/''.-r:-t~,. •'" -
!f'-'71""-'nk ·
'' ~.
/t;o:t';_-t--e-~~'
//(.,, />..., IV r>< r >-"
/ ..Lrr.A- 1 J.r< 1'-7~~1 r 1'
7r-p./- :7'(4-) ~.:·,?-~
'
I
'r /....~~jL -'1.
en verveeners worde onderteekend, aan w1e hij
die gelegenheid, zoo veel doenlijk, de gevraagde
inlichtingen zullen moeten worden gegeven.
Dat voor 1 •. Julij van ieder jaar , of, zoo reel
mogelijk, te gelijk met die van de polders, de
afgehoorde rekening met een duhbel van die, aan
gedeputeerde .Staten ter goedkeuring worde ingezonden,
die de originele, met het appointement
van approhatie voorzien, aan het hestuur terugzenden
en het duplicaat in het proYinciaal-archief
doen deponeren; -
zijnde gedeputeerde Staten
niettemin verpligt, om van tijd tot tijd door eene
commissie uit hun midden inzage te nemen van de
gehoudene administratie en al de registers en geschriften
der veenderij-hesturen te do en nazien.
Art. 21 .
Aile verveeningen, binnen den afstand van 45
ellen van/ puhlieke of gemeene wegen , kaden ,
dijken en 1 waterkeeringen , of tot algemeene dienst
strekkende vaarten, mitsgaders molenwerven, meen.
ten en zuwen, zijnf'verboden op eene hoete van
f 100.-, te verbluren niet alleen door de veenof
haggerlieden, die hevonden worden daartegen
te handelen, maar ook door den eigenaar van het
perceel, waarin zoodanige v~enderij
wordt gedoogd,
hehalve staking van aile verveening op dat punt
en herstelling van hetgeen daaraan zal hevonden
worden verkort of heschadigd te zijn, te constate•
ren
en te do en herstellen, zoo als v roeger is
opgegeven. -
Nogtans wordt voor den polder

31
Loosdrecht de voot·sz, afstaud van 45 ellen teruggebragt
op 11 ellen 3 palmen, onder voot·waarde
evenwel , dat de nu genoemde afstand alleen op
verzoek van de veenlieden toegestaan wordt, -
derhalve dat hij, die van deze vergunning gebruik
wil maken, eene aanvraag daartoe aan het veenderij-bestuur
moet doen, welk verzoek moet behelzen:
1°, het nummer, de sec tie en de inhoudsgt·ootte
van het perceel, waanoor dit verlangd wordt;
2°, een blijk, dat werkelijk dit percee\ of die
percelen de eigendom van den verzoeker zijn , of
zij eigenaars daarin toestemmen; -
.zullende in
allen geval1e dit verzoek niet worden toegestaan
dan nadat a an het veenderij-bestuur is gebleken ,
dat genoemde aanvrage zonder benadeeliog van
dijken, het dorp of derden kan worden verleend.
In den polder Loenderveen en de W€.JHjens ondet·
..
Loosdrecht zullen de ven·eeoingen mogen plaats
hebben op den voet van het octrooi en naar de
hepalingen van het Kooioklijk besluit van den 10
.J 1!~:, t ,J
September 1815 , D 0 • 12, di t nogtans onder de
daarin gestelde voorwaarden; - zullende wijders
de afwijkingen, die van de artikelen 9.( en J{ det'
generale ordonnantie van 29 Julij 1767 doot· latere
dispensatien in onderscheidene districten mogten
zijn verleend, worden gerespecteerd, in zoo \'ene
de eigenaars dier percelen zullen k unnen aantoo·
nen die dispensa tien wettig verkregen te hehben
en de daarbij voorgeschreven bepalingen naauw ·
_,!_J',.-Z'J
I

32
l
I •
/
I
' /t'a" r• /1 u /LL-.
keurig te hebben nagekomen. -
B\j gebrekc daaraan
, zullen de verveeningen binnen den verboden
kring op de aanzegging van gedeputeerde Staten
of het veenderij-bestuur moeten worden gestaakt,
tot dat aan de gestelde voorwaarden , in overeenstemming
met de overige hepalingen, bij dit
reglement voorgeschreven, ten genoegen van gedepu
teerde Staten zal zijn voldaan,- 7· ;/-"h-1r ;trru,_.,_-,.."" A
Z d • d . , z-.nv

33
breedte van 35 ellen of minder heeft, en zoo het
veenland breeder is, zal de genoemde akker zoo
breed moeten zijn als doot· het veenderij-bestuur
noodig zal worden gerekend , of, bij tegenspraak ,
door gedeputeerde Staten zal worden hepaald , en
ten opzigte van Loosdrecht 3.76 en onder Loenderveen
4.71 breed moeten zijn. Nogtans blijft
bet ter heschikking van bet veenderij-hestuur en ,
bij verschil , ter beslissing van gedeputeerde Staten,
dat er twee of meerdere leg-akkers op een' kamp
moeten blijven liggen en wel ingeval deze kamp
huitengewoon breed is, of het verveenen van een'
kamp zonder deze hepalingen nadeelige gevolgen
voor den polder kon hebben.
Deze leg-akkers moeten, zoo veel doenlijk , van
den bovengrond of van aarde gelegd worden , en
in allen gevalle daar, waar het veenderij-bestuur
het mogelijk acht , zullende anders de veenlieden
verpligt zijn dezelve van het veenland te laten
blijven (plaatselijk gebruik daarhij altijd onder het
oog houdende) zullende f 50.-· boete verheurd
I
worden voor elken leg-akker, die smaller wordt
hevonden dan hoven is aangegeven. 1
Art. 24.
Ten einde meer sterkte aan de voorgronden en
leg-akkers te geven, zullen zij tot zulk eene hoogte
uit den bovengrond der pu tten, zwetten en dohhers
worden aangehragt, dat derzelver kanten gelijk
zijn met het winterpeil det· polders en verder
het midden van den akker. ten minste een palm '
3
/ / /-~IJ~ 4-~w &.- ~
~ .;-; "

34
i
hoven dat peil boog zg ; -
znllende daar, waat·
zulks door gedeputeerde Staten, tot beboud der
gemeente-dijken, wegen, vaarten en kaden noodig
mogt worden geoordeeld, dezelven moeten versterl,t
worden met rijsbout, puin of zand.- Bet is te,•ens
op eene boete van (50.- verhoden den hovengrond
van den leg- akker of bet voorland af te graven of
wel te verlageu.
Art. 25.
Jndien mogt hevonden worden, dat de veneeners
het veen van een' leg-akker wegbalen, zal deze telkens
verheuren eene boete van f 75.-. Deze hoete
zal verscllllldigd zijn, niet alleen door de veen- of
haggerlieden, die hevonden worden daartegen te
handelen, maar ook door de eigenaars der legakkers,
zoo ontdekt kan worden, dat zoodanige
eigenaar van het perceel deze wegbaling heeft gelast
of ten minste stilzwijgend gedoogd.
Art. 26.
De slooten, tot scheiding der eigendommen, zul-
1en ter plaatse, waar veenlanden zijn, die niet
geveend mogen worden , niet wijder mogen zUn
dan 7 ~ el.
De overtreder dezer hepaling zal verheuren eene
hoete van r 75.-' onverminderd de verpligting
om bet wederregtelUk vergravene of verveende
weder te moeten aandammen binnen eenen door
gedeputeerde Staten te bepalen termijn, op poene,
dat, zulks niet gescbied zijnde, ten Iwste van den
geLrekige publiek of uit de hand zal worden aan-

35
hesteed. -'Van het stellen in gehreke en van de
hevinding der overtreding zal moeten hlijken op
de wijze als vroeger is bepaald.
Art. 27.
De genoemde slooten, tot afscheiding der eigendommen'
zullen niet dieper mogen zijn dan eene
el onder het zomerpeil , op de straffe en onder de
hepalingen, hij het vorige artikel vermeld.
t
Art. 28~
Genoemde slooten zulle/ de wegen, kaden , . ~ -tf~~
dijken of waterkeeringen, meenten en zuwen niet .-M..,~;.c... ~/ d~
/ :n.P>/. d..-~ /~,.4t'7
verder mogen naderen dan op 4 ellen afstands' err .e.n :1-'-,.,....--,.,..k_
zulks op straffe en onder de hepalingen , hij art.
26 opgenomen.
Op dezen afstand van 4 ellen zal de vaste grand,
door ophrenging van aardspecie en aanberming tegen
de opgemelde wegen, kaden , dijken, waterkeeringen,
meenten en zuwen, zoodanig moeten
worden verhoogd en versterkt , dat dezel ve voor
den slag ran het water beschut hlijven. -
Waar
zulks niet is geschied , zullen de eigenaars diet·
gronden verpligt zijn , op aanzegging van gedeputeerde
Staten, hinnen eenen door de2:e heerea te ~A---A!. rc:~
hepalen termijn, zulks ten uitvoer te hrengen, op
poene van publieke of onderhandsche hesteding,
ten hunnen koste ten uitvoer te hrengen op de
wijze als hij art. 26 is gestatueerd.
Art. 29.
In de bij het voorgaande artikel genoemde slooten
tot afscheiding zal niet mogen worden geveend ,
a•

36
I~
zelfs niet voor e1gen gehruik, 'op de boete van
honderd gulden voor elke overtreding.
Art. 30.
Het is verhoden eenig slik , veenzoden of veenaarde
buiten den polder te verv~en; men zal
integendeel gehouden ziju- het siiJftot turf binnen
den polder te droogeu. Evenmin is het geoorloofd
den hovengrond van die veenlanden af te gmven,
waarvoor aanvrage tot verveening is gedaan, doch
nog niet is verleend.
Het is almede verhoden eenige zoden of veenaarde
te plompen of in het water te werpen; men
zal gehouden z\jn, dezel ve, voor zoo verre zij tot
aanleg en verhooging der leg·akkers niet volstrekt
bcnoodigd zijn , te vervoeren naar en aan te wenden
tot versterking der dijken , kaden, dam men en
wegen, alles ter plaalse waar zulks door het veenderij-bestuur
zal worden aangewezen,- dit tegen
behoorlijke betaling, welke nogtans niet meer dan
eene schadeloosstelling voor de specie en den arbeid
zal mogen bedragen.
De overtreders dezer bepalingen zullen telken
reize en voor ieder geval afzonderlijk verbeureu
eene boete van f 50.- Dez
worden geconstateerd door ee
proces-verbaal, opgemaakt,
hetzij door een lid va
overtredingen zullcn
het veenderij-bestuur,
hetzij door den veldw achte of den gemeenteof
polder bode, op den eed, bij
hunner bedicning gedaan, houdend
daadzaken hebben gezien , welke de
e aanvaarding
grondslag
\

37
dezer overtreding 'tmaken, met aanduiding van den
werkman of van de huit of hok, daartoe gehezigd,
of wei van het land, aaruit de specie is gehaald.
Ar 31.
artikelen vastgestelde hepalingen
wegens de sloot , tot afscheiding der eigendom·
men, bezwaarlijk op aile ver~eeningen in deze
provincie toepasselij te maken zijnde, zoo wordt
aan heeren gedeputee e Staten O\'ergelaten, om
in het vervolg met de v nderij-besturen in iederen
polder zoodanige maatreg len, onder de noodige
voorzorgen, te hepalen, a genoemde heeren het
meest geraden zullen achte'"',
zoodagelijke
nige hepalingen worden hes
kracht en waarde te zijn, als
in dit
reglement waren opgenomen.
Art. 32.
llet ter ,·erveening \'erhuren van landen ofgedeelten
Jaarvan zal, op daartoe door den verhuurder
en huurder aan gedeputeerde Staten gezamenlijk te
doen verzoek, ingerigt als Lij artikel 4 is gezegd,
kunnen worden toegestaan.
lngeval de verhuring is toegelaten, hetzij van een
geheel perceel 1 hetzij van een gedeelte daa !'Van 1 zullen
de waarborg- en consignatiepenningen, voo1· een
of &nder verschuldigd, in eens hij het insteken van bet
perceel of gedeelte daarvan moeten worden voldaan,
en het renversaal of de waterh1·ief en bet bewijs van
betaling daarvan ten name van den verhuurderen niet
ten name van den buurder , moeten worden afgegeven.

38
Art. 33.
Ieder verveener zal gehouden zij.n , om op of
langs zijne landen, bereids ter verveening: ingestoken
of daartoe aangegeven, op last van gedeputeerde
Staten en onder aanwijzing van het veenderijbestuur,
zoodani9e palen te moeten stellen als
zullen l un nen dienen om den afstand a an te duiden,
waarop men met alle verveeningen of het
) ~'~.~~A.-;,__...-..._'? vergraven vao/publieke wegen , kaden, dijken of
~~,_, p-~' . dr>J k .
, water ·eenngen, meenten, vaarten en zuwen moeten
~ff· t---~.; .-~
I' ~man ;{c..- venvijderd blij ven
Hierin nalatig zijnde, zullen dezelve palen op
zijne kosten door de zorg van het veenderij-bestuur
gesteld worden.
Zij , die bevonden zullen worden deze palen te
h ehben uitgegraven, verzet of '\\'eggehaald, zullen
gestraft worden met eene geldhoete van r 25.-
De eigenaar of verveener zal in ieder geval verpligt
zijn de palen op zijne kosten te herstellen,
terwijl, ingeval
van nalatigheid, het veenderijbestuur
Levoegd zal zijn deze herstelling op zijne
kosten te doen plaats hebben.
Bepalingen op de verveening der lwoge gronden.
Art. 34.
Tot het uit de hooge gronden, ten noord-oosten
eu ten oosten der provincie, steken van veenstukken
, onder de heideschalen of de bovenkorst zich
b eviudende,

39
geren van slik of veen, zal door de eigenaars
vooraf de vergunning van gedepuleerde Staten
moeten zijn verkregen , welke vergunning zal moeten
worden aangevraagd binnen den tijd en de
wijze, als hij art. 3 en 4 van dit reglement is
voorgeschreven.
Art. 35.
Dezelfde eigenaren, llH' t permissie op dien voet
veenende, zullen gehouden zijn te zorgen, dat het
regenwater zoo veel mogelijk worde afgeleid of afgegreppeld
, zoodanig dat die gronden v66r den
zomer niet dras hlij ven liggen en tot ongezonde
uitdampingen aanleiding geven, maar zoo veel
doenlijk tot cultuur worden gebragt.
Art. 36.
Van alle toegekende vergunningen tot bet baggeren
van veen uit hooge gronden, zal aan de
plaatselijke hesturen en het polder-bestuur (daal'
waar he.t aanwezig is), die geacht worden aldaar
het Jagelijksch toezigt over deze verveeningen te
houden , worden kennis gegeven , met die inlichtingen,
welke ter zake voorsz. noodig zullen worden
geacht.
Art, 37.
Degenen, die, zonder vergunning van gedepu·
teerde Staten, uit de hooge gronden veen baggeren,
of zulks doen huiten de percelen, waarvoor de
vergunning is toegekend, zullen vervallen in eene
boete van {75.- voor iedere overtreding. - Van de
gedane overlreding zal blijken bij proces-verbaal ,

40
/j)
(/1 u-,.._.~ £~ t. l(,.t,-
fn->--...4-e-.,k -
./c-{c: vf-~., 'J {.., ./
opgemaakt door hurgemeester en .assessonm of een
lid van het gemeente-hestuur, op den eed, hij den
aanvang hunner hediening gedaan.
Art, 38.
Bij het verleenen dezer vergunningen zullen gedeputeerde
Staten , naar den aard der verveening
en de hijzondere Jigging der gronden , de navolgende
hepalingen voorschrijven:
1°. dat , tot instandhouding van wateringen,
togt- en schouwslooten, derzelver hoorden of kanten
niet zullen mogen worden verveend, maar
gelaten tot eene breedte van 2 nederlandsche ellen;
2°. dat alle hestaandywegen en voetpaden zullen
moeten hehouden hlljven , en men, hij de verveeningen
, dezelve .niet verder zal mogen naderen
dan tot op eenen afstand van 5 nederlandsche ellen;
3•. dat de omtrek der percelen, voor zoo verre
die grenzen aan den eigendom yan anderen, zal
worden in stand gelaten' ter hreedte van eene
uederlandsche el ;
4°. dat, hij verveening, de Ianden niet dieper
dan eene nederlandsche el onder de oppervlakte
van het maaiveld zullen uitgehaggerd worden;
5°. dat, hij de verveening, aan de veen- of
trekgaten geene grootere uitgestrektheiJ dan 50
nederlandsche vierkante roeden zal gegeven wor­
' den ; terwijl de grenzen derzelve veen- of trekgaten
tot geene mindere breedte dan 2 nederlandsche
ellen zullen in stand gelaten worden ;
6°, dat de hij de verveening voorkomende on ~

41
hruikbare specie regelmatig zal aangewend worden
tot demping en aanmaking van de uit te graven
veengaten, terwijl in die landen, alwaar de veenstukken
zich onder de zandlagen mogten bevinden ,
zal worden gezorgd, dat onmiddellijk na de uitdelving
derzelve veenstukken, de gemaakte gaten ter
hoogte van het omliggende land worden digt gemaakt.
De overtreders van bovengemelde hepalingen
zullen vervallen in eene hoete van f 75.-, onverminderd
de verpligting tot herstelling der gebreken,
hinnen eenen door gedeputeerde Staten, op aanzegging
van het hoofd van het plaatselijk hestuur,
waarondcr het land gelegen is, te bepalen termijn.
De overtreding en in gebreke hlijving der herstelling
zal worden bewezen door een proces-verhaal
van bevinding. Nogtans zullen gedeputeerde
Staten geene vergunning verleenen, zonder al vorens
de besturen en polder-directien gehoord te hebben ,
zoo deze aanwezig zijn, en bij verschil zich overtuigd
te hebben , dat deze veenderijen niet tot nadeel
van de provincie, gemeente of derden verstrekken.
Art. 39.
Aan de gedeputeerde Staten wordt overgelaten,
om op de hooge gronden, waarin reeds gehaggerd
wordt, de in het vorige artikel vermelde maatregelen
toe te passen en zoodanige omtrent den waarhorg
voot· de hetaling der lasten, van hoedanigen
aard ooJ, , welke op die gronden zouden mogen

42
drukken, voor te schrij ven , als het belang der
zaak vordert, wordende gedeputeerde Staten gemagtigd
de gemeenten , waarin de hooge veeneu
gelegen zijn , mede te doen dragen in het tractement
van den opzigter der veenderijen, waarvan
later zal gemeld worden.
ALGEMEENE BEPALINGEN.
Art. 40.
De hoeten, uit kracht van dit reglement te
verbeuren , zullen komen, ten aanzien der !age
veenen, ten profij te der veenderij-kas (~eel.Wg
&~ consignatiepenningen), en , ten aanzien der
hooge veenen, ten voordeele der gemeen te-kas ,
respectivelijk ter plaatse , waar de overtredingen
plaats hebhen.
Art. 41.
Uet toezigt oHr de in deze te doene verveenin
~ en wordt, hehalve aan de veenderij-L~sturen· ,
opgedragen aan de amhtenaren der plaatselijke
policie, welke, hij overtreding, bevoegd zijn proces-verbaal
op te maken ; doch hijzonder wordt
de zorg dienaangaande toevertrouwd aan een' daartoe
door gedeputeerde Staten aan te stellen ambtenaar,
en dit onder eene nader door Jezel ve te
hepalen insti'Uctie en onder de henaming van opzigter
der veenderijen.
Art. 42.
Gezegde opzigter zal eene nader te regelen he·

43
zoldiging erlangen, te voldoen
de provinciale mid de len e.Il-\COOl' .de- weder.lle-!it
door de gemeenten , alwaar zoodanige
gen plaats vinden , en volgens een~oor gedeputeerde
Staten vast te stellen s~ op te maken in
verhouding van de uir~dheid der verveening,
welke in elke g_ern{ente plaats heeft; evenwel zal
deze heloo;Hllg niet meet• dan r 1000. - en niet
m7r dan r 600.- kunnen hedragen.
Art. 43.
De gemeente- en veenderij-besturen zullen al
die narigten, hewijzen en inlichtingen aan den
opzigter der veenderijen mededeelen, welke kunnen
strekken tot rigtige uitoefening van zijne hetrekking.
Zoo, ten opzigte van het gevorderde,
tusschen een veenderij-hestuur en den opzigter
verschil mogt ontstaan, zullen gedeputeerde Staten
in deze beslissen.
Art. 44.
De instructien en de reglemen ten, waarnaar de
veenderij-hesturen voortaan werkzaam zullen zijn,
moeten door dezelve in overeenstcmming met dit
reglement worden daargesteld, en zulks onder
goedkeuring van gedeputeerde Staten.
Art 45.
Bij aile zaken , de belangen der veenderij hetreffende,
waaromtreut het noodig zal zijn de ingelanden
te raadplegeu, zal met~ meerded1eid
van ~stemmen worden hesloten.

Art. 46.
· De veenderij hesturen der lage veenen en de
plaatselijke . hesturen, alwaar zich hooge veenen
hevinden , zijn gehouden , om , zoo veel in hun
vermogen is en door alle middelen, welke onder
hun hereik staan, de naauwkeurige uitvoering van
dit reglement te hevorderen.
Zij zullen telkens na den afloop hunner gedane
inspectien, aan gedeputeerde Staten verslag doen ,
ook proces-verbaal opmaken van de ontdekte overtredingen
of afwijkingen van het reglement of van
vroegere nog van toepassing zijnde ordonnantien,
reglementen of hijzondere concessien, daarvan een
afschrift aan meergenoemd collegie inzendende.
Art. 47 .
De overtredingen op dit reglement zullen op de
gewone wijze voor den hevoegden regter worden
vervolgd.
Bij nalatigheid in de betaling der waarhorg· en
consignatiegeklen, zullen de vorderingen daartoe,
ten name van het veenderij-hestuur , voor den gewonen
regter worden gehragt.
x. . ... /!.u-70. ;.y--p-, de, :?'.:.~, 4.-vk.e-;:) ,.4 ..
c/,-.r;, PC .-. /£?v-, ~ ... ~ ,.{r/./Ar~., . Z ..
,f
a"_,... ., /"r'"' ~- - '-~_r-,- - , c/. /C --.J

45
Art. 4,
Tarief der waarborg- en consignatiepenningen per
bunder voor de onderscheidene polders.
In de gemeenlen:
Ten ooslcn de rivicr de Vechl.
Polders:
Achllienhoven. '/ Achttienhoven.
Wcstbroek. Westbrock.
Maars.senveen. \ Oud-Maarssenveen.
Ticnhovcn. Tienhovcn.
Breukelen S1• Pic- Breukelenvccn.
(ters.
Loosdrccht.
'
~ w aarborg . . . . • • r 200 .»
~ Consignaliepenningen -4-e6:n
Waarborg f 210.» off 350.»
2! pCt. Werkelijke Schuld.
Waarborg f 280.» off 410.>>
2~ pCt. Werke\ijkc Schuld.
toostlrecht.
De consign3liepenningen voor
Loenderveen.
bcide polders 18 cenlen per
l
100 D ellen vecnslik, overecnkomende
mel f 100.n per
bunder, hij doors lag der
diepte van het \'cen.
Ten westen de rivier de Vecht:
;7'.."
In de gcmeenlen:
Wilnis.
Oudhuizen.
Polders:
l Westvcen , (
beweslen Heinoomsvaarl
f en beoosten Heinoumsvaarl
aan de veenzijde.
Bewesten Heinooms - /
vaarl en beooslen Hein- Waa~·borg. · · ·: · · f 350.n
oomsvaarl, zoo vee\ be- \Cons•gnaLicpenmngen -175,>>
\
lreft den !!ring dcr
veneening en bedijking
, tot droogmal

In de grmcenlen : Polders :
46
Waverveen.
Zuiderpolder.
N oorderpolder.
I W aarborg . . . . , • f 350.»
\ Consignatiepenningen -175.>>
Vinkeveen en Wa- Vinkcveen.
verveen. Veenzijde Vinkcveen.
Veldzijde »
Demmerik veenzijde.
I
» veldzijdc.
Bosenhoven,
Mijdrecht.
Waarborg ....•. (250.>> ~
Consignatiepenningen • 175.>>
zoo vee!~
beLrefl den kring der
bedijking lot droogmaking.
Holland, zoo vee! be- Waarborg . . . • . • f 350.>>
~ treft den kring der 2•1 Consignatiepenningen - 175.>>
bedijking tot droogma­
J
. king.
, Holland en Bosenl
hoven aan de veenzijde.
Abcoude Proostdij ) Proostdijerpolder, veld-hVaarborg .•..•• {...2f1o:;; .3
en Aasdom. ( en veenzijde. ~Consignatiepenningen- 175.»
~ ---

MEMORIE VAN TOELICHTING.
Art. 1.
Art. 1 is beschouwd te moeten blijven; immers
tegen hetzel ve zijn geene bezwaren opgeworpen.
Tegen art.
Art. 2.
2 heeft de bijvoeging «Demmerik
veldzijde" bezwaren uitgelokt.
Twee leden meenden, dat deze bijvoeging niet
behoorde plaats te hebben.
De meerderheid is
.daartoe overgegaan, omdat ook aan dien polder bij
octrooi (waarvan eene copie als bijlage is gevoegd)
het veenen was vergund.
De bijvoeging, >l de verveeniugen onder de hooge
gronden hebben tegenwoordig plaats'' - het woord
»tegenwoordig" is er hijgevoegd, om de mogelijke
ruimte te laten, om ook aan andere gemeenten dit
toe te staan.
Eindelijk wilden twee leden in dit artikel de
mogelijkheid hehouden , om ook uit de waarhorgpenningen
de polders vervolgens droog te maken.
De meerderheid hegreep, dat, daar dezelve uitsluitcnd
ter rerzekering der lasten van oudshe1·
waren gefourneerd, nimmer de wetgever de be-

48
voegdheid had Jezel ve eene andere bestemming te
geven.
Art. 3.
Dit artikel heeft geene aanmerking opgeleverd.
Art. 4.
Bij art. 4 begreep men, dat, zoo de hypotheekhouder
er in toestemde , het bezwaar, bij paragraaf.
A. bedoeld, ophield te bestaan.
Art, 5 en 6.
Beide deze artikelen hebben geene aanleiding tot
aanmerkingen gegeven.
Art. 7.
Dit artikel is, eenigermate verkort, gebleven.
Slechts is aldaal' geheel uitgelaten, wie de aanzegging
doen moet.
Het moet uit den aard geschieden,
zoo als de wet bij soortgelijke exploiten
voorschri.jft. Men vreesde, door te vee! hier te bepal
en, inderdaad de zaak te bederven en in het
gezag der uitvoerende magt te dringen.
Art. 8,
Dit artikel is gebleven; aileen is uitgelaten wat
hoven reeds is opgegeven.
Art. 9.
Men heeft begrepen, dat de termijn voor het
veenen te laat was gesteld, en dat dezelve zonder
schroom op 1 • Maart van ieder j ~r kon bepaald
worden.
Bet nummeren der schuiten en baggerbokken
heeft een aantal reclames sedert het aanwezen van
het vigerende reglement uitgelokt. -
Met de ver-

49
anderde redactie meent men de hezwaren voo1· te
komen en niet minder doel te treffen.
Ook heeft
men gedacht al de verpligtingen van en ten hehoeve
van den opzigter de1· veenderijen nader in
een artikel te moeten opnemen.
Als een
Art. I 0.
gevolg van de gestelde heschouwing
moest wei van zelf de tijd van aangifte vervroegd
worden. Men heeft duidelijkheidshal ve gewild,
dat bij de aangifte ook de oppervlakte van het te
verveenen land in vierkante ellen zoude worden
opgegeven.
Ook heeft men de beloouing van gadermeester
en secretaris hepaald op dit hedrag als in evenredigheid
de1· werkzaamheid kan heschouwd worden ,
en ook eerder plaats greep.
Art. 11.
Even als in Friesland geschiedt, heeft men gedacht
veel bezwaar te hoven te komen , zoo men,
in plaats van overal gelijke bedragen van waarborg·
en consignatiepenningen te stellen , deze hij iederen
polder bijzonder vaststelde.
lmmers, daardoor
hefte elk slechts zoo vee! als en niet meer dan de
hehoefte vorderde, en verviel daardoor de klagt
van meer lasten te moeten dragen dan noodig was
en hij het octrooi werd geeischt.
Nogtans konden twee leden daarin niet toestem·
men, doch wilden bet hij het laatste reglement
hepaalde hehouden.
4

50
Art. 12.
JJit artikel vereischte, naar bet oordeel der commissie,
eene meer duidelijke redactie.
Art. 13.
Men heeft bij dit artikel nog meer dan thans de
ontvreemding van consignatie- en waarborgpeuningen
trachten ondoenlijk te maken , en dit zoo wei
in het belang der gadermeesters als van de consignatie-
en waarborg-kas.
Art. 14.
Men heeft dit artikel ten eerste verduidelijkt ,
en ten andere bepaald, dat daar, waar de rentebetaling
tweemaal in het jaar altijd plaats greep ,
deze gewoonte zoude kunnen voortduren ; - ook
gezorgd, dat de mogelijkheid niet bestond de renten
te ontvangen en de daarvoor ve1·waarborgde
lasten onbetaald te Iaten. Ook de betaling van
rente der consignatiepenningen is in zoo verre ge·
wijzigd, dat deze uitbetaling ad 2~ pCt. jaarlijks
beperkt blijft en tot de daarvoor bestaande octrooijen
en tot die polders , waarvoor deze ,gelden on·
aangeroerd blijven liggen tot eventuele droogmaking,
en derhalve slechts uit voorzorg werden ingevorderd.
Art. 15.
Dit artikel is verduidelijkt. De commissie was
algemeen van gevoelen, dat in den regel de waterbrieven
onafscheidbaar van den grond moesten zijn,
doch evenwel bepaald, dat ten opzigte van Loosdrecht
wei eene uitzondering moest plaats grijpen,
.en zulks dewijl het ondoenlijk kon worden gerekend

51
m betrekking van oude veenderijen dit in te voeren,
voornamelijk ook, daat· geene wet eene terugwerkende
kracht bezit, - ook te meer daartoe overgaande,
dewijl de veenderijen van Loosdrecht, wat
de toekomst betreft, van geene groote beteekenis
zijn. Evenwel was ten dien opzigte het gevoelen
niet eenparig en verklaarden twee leden deswege
niet te kunnen toestemmen.
Art, 16.
Zoo de commissie heeft gemeend te moeten toegeven
a an den wensch der veenlieden, om de voorlanden
niet aan waarhorg- en consignatie-betaling
te ondenverpen, he eft . dezel v e het misbruik van
die stelling willen tegengaan door de bepaling, dat
het geheel voor aile lasten verbonden blijft, eu
derhalve hetzelve niet op het soms weinig waard
zijnde voorland kan worden overgehragt. Door het
droogen van veen op de voorlanden in den regel te
verbieden, houdt men dezelve in hun geheel, en
wordt de bestendigheid daarvan meer gewaarhorgd.
Uitzonderingen met lwogere toestemming blij ven
nogtans mogelijk.
Art, 17.
Deze belooning is de gehruikelijke.
Art. 18.
De hesturen zijn dezelfde, zoo als in het oogenblik
bestaan. De gemeente-wet en eene latere regeling
der polderzaken kan mogelijk verandering
dienaangaande hrengen ; doch dit is eene Iatere zorg.
Art. 19.
Dil artikel heeft bijna geene verandering onder-
4"'

gaan. -
52
De commissie oordeelde, dat een getal
van drie leden tot bet voeren van eene schouw
werd vereischt.
Twee leden kwamen baar daartoe
niet talrijk geuoeg voor. Ook is. bij verschil, bet
getal van drie boyen dat van twee verkieslijker.
Art. 20.
Di t artikel is meer uitgebreid , ten einde, zoo
mogelijk, de adm inistratie der veenderijen meer en
meer in orde te doen toenemen. Hiertoe zal vooral
strekken de inspe.ctie van gedeputeerde Staten. -
Konden de polder- en de veenderij-rekening op
denzelfden dag gesloten worden , zulks zoude vooral
veel toebrengen om meer belang~bbenden
tegenwoordig te zien .
Art. 21.
daarbij
Bij dit artikel heeft men getracht bet beschermende
met bet mogelijke en het thans bestaande
te vereenigen, en daardoor de tegenwoordig dagelijks
ontstaande botsingen voor te komen. De
commissie wenscbt hierin te zijn geslaagd.
Art 22.
Dit artikel is in bet belang van bet dorp Loosdrecbt
er ingelascbt.
Zonder deze bijvoeging, op
de vroegere bollandsche ve~nreglementen
gegrond,
is bet te ducbten, dat bet gebeele dorp te niet ga.
Art. 23.
Met dit artikel heeft meu gemeend aan de niet
ophoudende klagten der veenlieden te gemoet te
komen, zonder de nuttige strekking der leg-akkers
te verzwakken. De gelegenbeid en de toestand van
iedeTen polder regelt hier de helangen, en bet

,a
voordeel der veenlieden wordt behartigd, zonder
hooger doe I ten offer te brengen; gedeputeerde
Staten en de veenderij-besturen waken daarvoor.
Art. 24 tot en met 29.
Deze artikelen zijn met het J'eeds aangegeven
doel ontworpen,
Art. 30.
Men heeft getracht voor te komen, dat de aarde
uit den polder worde verveend , en tevens zoeken
te bevorderen, dat dezelve doelmatig worde gebezigd
Hiertoe is niets beter strPkkende dan door
eene billijke schadeloosstelling den afstand van deze
voor te stellen , - eene schadeloosstelling, welke
dien naam niet mag ofte ook nu niet kan te hoven
gaan.
Art. 31.
Dit artikel is in oude veenderijen ee ne behoefte;
daarin is alles te voren geenszins te voorzien.
Was het tegen woordige reglement inderdaad
overal volgens deszelfs geheelen inhoud ingevoerd,
sedeputeerde Staten hadden ongetwijfeld reeds
dikwijls van deze magtbeschikking gehruik gemaakt ,
en dit zoude nu veel Iicht verspreid hebben.
Tegenwoordig is het noodzakelijk gezegd artikel in
wezen te Iaten blijven.
Art 32.
Dit artikel is zoodanig ontworpen, dat de huurder
gebonden is en de polder geene schade kan
beloopen.
Art. 33.
Dit artikel hepaalt regels en orde. Het geheele

5-i
concept 1s zoodanig ingerigt , dat het veenderijhestuur
regeert, even wei dat dit altijd geschiedt
onder toevoorzigt van gedeputeerde Staten, die,
hij verschil , scheidslieden zijn.
Art. 34 tot en met 37.
De hooge veenen zijn voor het gewest minder
schadelijk dan de lage. Nogtans kunnen dezelve
zonder hehoorlijke toestemming niet gedoogd, noch
zonder toezigt toegestaan worden. Deze artikelen
zijn hiertoe strekkende .
.Art. 37 tot en met 39.
Dit zijn artikelen van orde, gesteld om schade
en moeijelijkheden voor het gewest en de gemeenten
voor te komen. - Een' amhtenaar, die hijzonder
helast is om voor deze aangelegenheden te
waken, is men verpligt eenige helooning daarvoor
uit te reiken.
.Art. 40.
Men rekende het nu hestaande artikel te moeten
hehouden.
.Art. 41.
Een opzigte1· der veenderije!l is een noodzakelijk
amhtenaar: hij staat gelijk met een' ingenieur van
den waterstaat of kameraar der wegeo; zijne hetrekking
is toezigt en zorg ; - bij is de hulp van
gedeputeerde Staten en van de veenderij-besturen,
alhoewel niet geheel ondergeschikt aan dezelve;
hij maakt, als bet ware, een op zich zelf staand
hestuur uit, hetwelk het geheel kan overzien,
doch slechts wegens het collegie van gedeputeerde
Staten werkt , en zulks op eenen lastbrief, volgens

55
bet reglement opgesteld , doch desniettegenstaande
in bet reglement niet beschreven , en wei uit oorzake,
dat hetzelve ten allen tijde zoude kunnen
worden uitgebreid, ingetrokken en naar omstandigheden
veranderd, zonder dat bet daarom een vereischte
zoude zijn bet gebeele reglement te herzien.
Art. 42.
Is de opzigter een provinciaal ambtenaar en staat
bij deswege met de heeren ingenieurs en kameraars
gelijk, dan schijnt bet billijk, dat bet gewest hem
ook beloone; want als zij, die van wegen en wateren
gebruik maken, niet kunnen gerekend worden
diegenen te moeten beloonen, aan wie de zorg over
wegen en wateren is toevertrouwd, kan bet even
min den verveeners worden opgelegd degenen te
voldoen , welke bunne gedragingen gadeslaan.
Vandaar heeft de commissie gemeend het tractement
te mogen verdeelen tusschen degenen, welke
er belang bij hebben , dat de verveeningen volgens
de gestelde baken beperkt blijft.
Deze zijn, in de eerste plaats, de provincie,
wegens algemeen provinciaal belang; en in de
tweede plaats, de dorpen, waarbij en waaronder
veenderijen gelegen zijn
Een gedurig toezigt is voor deze allerweldadigst
en strekt tot hun hehoud.
De vroeger bepaalde belooning is aan de commissie
billijk voorgekomen.
Door dit artikel (hetzel ve aangenomen wordende)
zullen een aantal bezwaren, tegen de betaling van
den opzigter in de vergadering gebragt , vervallen,

56
en daardoor, naar het oordeel der commissie , hillykheid
getoond en tevredenheid aangehragt worden.
Art. 43.
Dit artikel is gesteld, om alle mogelijke verwikkelingen
tusschen den opzigter en de veenderij-besturen
voor te komen en (waar deze zijn gerezen) te beslechten.
At·t. 44.
Sommige veenderijen hestieren zich naar hepaalde
verordeningen; andere zyn daarvan verstoken. Het
was de wensch der commissie , dat in de toekomst
al de besturen zich in hepaalde voorschriften hewogen.
Art. 45.
Volgens hepalingen in deze provincie in vigueur.
Art. 46 en 47.
Deze ar.tikelen wijzcn op nieuw, wat het doel
van dit concept is.
Het toezigt over de veende·
rijen gaat van gedeputeerde Staten uit, doch wordt
door de veenderij-hesturen uitgevoerd.
Met veel zorg -
Art. 48.
en na de veenderij-besturen in
het breede gehoord te hebben en a lies zel ve te
hebben gadeslagen - is de commissie tot dit resultaat
gekomen, zich overtuigd houdende, dat hetzel
ve
voor verzekering det· las ten en het doel,
waarvoor de invordering geschiedt , genoegzaam is.
--------