viWTA Is er plaats voor hernieuwbare energie in Vlaanderen?

“Is er plaats voor hernieuwbare energie in Vlaanderen?” viWTA- studie 2004 – PE03 -1
de omzetting wél in de beoogde bruikbare energievorm plaatsvindt, wordt
cijfermatig uitgedrukt door het omzettingsrendement.
Energievorm
De omzetting van een energiedrager heeft tot doel een nuttig bruikbare
energievorm op te wekken, zoals warmte, bewegingsenergie (aandrijving van
statische en bewegende motoren), potentiële energie (hijskracht) en chemische
energie (splitsing van water in waterstof en zuurstof).
Energie-inhoud en energieterugverdientijd
De fabricage van producten verbruikt energie in de diverse productiestappen van
grondstof tot afgewerkt product (inclusief transportenergie). De energie-inhoud van
een product geeft aan hoeveel energie-input per eenheid massa of volume vereist
is en is een belangrijke karakteristiek bij levenscyclusanalyse. Deze berekening
kan ook gemaakt worden voor energieopwekkingsinstallaties.
Uitsluitend bij hernieuwbare energiesystemen kan deze energie-inhoud volledig
terugverdiend worden door het gratis en onuitputtelijk aanbod van hernieuwbare
energiestromen. De energieterugverdientijd wordt meestal in maanden of jaren
uitgedrukt en geeft aan in welke tijdsduur de energie-inhoud van de “hardware”
volledig is opgewekt door de hernieuwbare energieproductie tijdens de levensduur
van het systeem.
Op basis van de energie-inhoud kan voor hernieuwbare energieopwekking ook de
uitstoot van broeikasgassen berekend worden, in termen van “indirecte emissies”.
De term “indirect” duidt aan dat het alleen gaat over de uitstoot tijdens de fabricage
van de energiegenerator en niet tijdens de energieopwekking ervan (die wel
optreden bij conventionele generatoren als “directe emissies”).
Energieopslag
Het niet overeenkomen van energievraag en energieaanbod in de tijd kan worden
verholpen door tijdelijke energietoeslag. In theorie kan dit onder verschillende
vormen gebeuren: elektromagnetische energie (supercapacitors), chemische
energie (batterij), warmte, potentiële energie (pompcentrale), mechanische energie
(vliegwiel).
Ook waterstof kan als transport- en opslagmedium voor hernieuwbare energie
dienen via elektrolyse van water. Deze waterstof kan ofwel rechtstreeks dienen als
brandstof ofwel kan via brandstofcellen elektriciteit leveren voor zowel stationaire
als mobiele toepassingen.
Energiedienst
Voor de eindverbruiker zijn de “diensten” belangrijk die het gebruik van
energievormen levert: verlichting, verwarming, aandrijving van motoren, transport,
communicatie, informaticatoepassingen enz. Hierin spelen zowel elektriciteit als
fossiele brandstoffen (verwarming, transport) een belangrijke rol.
Niet-energetisch gebruik van energiedragers
Soms wordt de energiedrager niet alleen energetisch gebruikt, maar dient ze ook
als grondstof voor niet-energetische doeleinden. In de petrochemische industrie
worden bijvoorbeeld kunststoffen vervaardigd uit aardolieproducten. De
energiedrager wordt hierbij niet alleen gebruikt voor verwarming om het
productieproces te laten plaats vinden, maar in het eindproduct blijft ook een deel
van de energiedrager achter. Bij biomassa zoals hout en stro bijvoorbeeld primeert
in de meeste gevallen (uitgezonderd energieteelten) het niet-energetisch gebruik
van organische stoffen, die pas aan het eind van hun levenscyclus ook energetisch
gevalideerd kunnen worden.
Deelrapport: potentieelanalyse 4/100