Theo Witte - Lezen voor de Lijst

socialisatiefactor van het literatuuronderwijsper niveau verschilt. Hetomslagpunt van de dominantie vande persoonlijke factoren naar omgevingsfactoren,in casu het literatuuronderwijsbevindt zich tussenniveau 3 en 4.Een belangrijk resultaat van hetonderzoek is dat er een instrumentis ontwikkeld waarmee verschillendeniveaus van literaire competentiekunnen worden onderscheidenen waarmee de opbrengsten vanhet literatuuronderwijs kondenworden bepaald (hoofdstuk 8).Daarnaast biedt het instrument eenheuristisch kader waarmee ontwikkelingen stagnatie in het onderwijsleerproceskunnen worden opgespoorden verklaard (hoofdstuk9). Hierdoor is ook inzicht verkregenin de werkzame didactische bestanddelenvan het literatuuronderwijs.De discussie over de opbrengstenvan het literatuuronderwijskan, wanneer deze met dit instrumentzouden worden onderzocht,empirisch worden gestaafd en zohet niveau van borrelpraat ontstijgen.Desgewenst kan de ontwikkelingvan literaire competentie wordenopgenomen in het PeriodiekPeilings-onderzoek Nederlands(PPON).De uitkomsten van het onderzoeknaar de literaire ontwikkelingvan leerlingen bevestigden eerdereuitkomsten uit ander onderzoek.Een groot verschil is dat het onderhavigeonderzoek veel meer nuancesin de opbrengsten laat zien enbovendien een heuristiek biedtwaarmee de literaire ontwikkelingvan leerlingen en onderlinge verschillentussen leerlingen kunnenworden verklaard. Een belangrijkwinstpunt is verder dat de kloofmet de praktijk wordt overbrugd.De docent krijgt concrete handelingsoriëntatieswaarmee hij didactischeproblemen kan benaderen enoplossen, zoals wanneer hij welkeboeken kan adviseren, met welkeactiviteiten hij een bepaalde leesmanierkan stimuleren, welke interventieshij kan doen om leerlingenmet verschillende competenties enmotivatie te stimuleren en voorwelke valkuilen hij moet oppassen.AanbevelingenAanbevelingen voor verder onderzoekhebben betrekking op replicatievan delen van dit onderzoek.Ook is aanvullend onderzoek nodignaar de literaire ontwikkeling vanjongens en van vwo-leerlingen opde niveaus 4, 5 en 6. Daarnaast ishet van belang dat op een vergelijkbarewijze onderzoek wordt gedaannaar het poëzieonderwijs. Eris ook een aanbeveling gedaan vooreen onderzoek naar de didactischecondities voor literatuurgeschiedenisen het lezen van oude teksten.Verder ligt het voor de hand om hetstelsel van ontwikkelingsniveaus uitte breiden naar het basisonderwijs,de onderbouw van het voortgezetonderwijs en naar het academischeliteratuuronderwijs. Gezien de velemismatches in het onderwijsleer-27