Theo Witte - Lezen voor de Lijst

Hoofdstuk 6Instrument en kennisbasisvoor literaire ontwikkelingIn dit hoofdstuk wordt het onderzoeknaar de praktijkkennis van docentenover verschillende competentieniveausafgesloten. Het instrumentwordt vergeleken metandere theoretische ontwikkelingsmodellenen er wordt antwoord gegevenop de vraag in welke matehet instrument op betrouwbare wijzetot stand is gekomen en bruikbaaris voor andere docenten.Literaire ontwikkeling op schoolis in dit onderzoek opgevat als eensocialisatieproces waarin persoonlijkefactoren en omgevingsfactorenelkaar beïnvloeden. De exameneisenen instructies bepalen in principede inhoud en richting van deliteraire ontwikkeling. Daarom heefthet literatuuronderwijs en dus ookhet instrument per definitie eenprescriptief en normatief karakter.Hoe hoger het niveau, des te sterkeris de invloed van het curriculumop de literaire ontwikkeling. Hetomslagpunt van de dominantie vande persoonlijke factoren naar omgevingsfactorenbevindt zich bij deovergang van niveau 3 naar 4. Datbetekent dat de niveaus 4, 5 en 6sterker onder invloed staan van hetNederlandse curriculum dan de niveaus1, 2 en 3. In een andere cultuuren een ander curriculum krijgende hogere niveaus een andereinhoud.Dit neemt niet weg dat er sterkeparallellen zijn met andere ontwikkelingsmodellen,zoals de cognitieveontwikkelingstheorie van Piaget, desociaal-emotionele ontwikkelingstheorievan Kohlberg en literaireontwikkelingsmodellen van Applebee,Appleyard en Thomson. Dezeontwikkelingstheorieën laten vrijweldezelfde fasering zien. Ook kondener parallellen worden getrokken metde fasering in esthetische ontwikkelingsmodellenvan Parsons en Housen.Al deze modellen zijn tot standgekomen in verschillende contextenmet andere onderzoeksgroepen,met diverse onderzoeksmethodenen verschillende onderzoeksobjecten.Desondanks hebben ze eenvrijwel identieke fasering. Dat betekentdat we theoretisch beschouwdhier te maken hebben met een betrouwbareindeling.Het instrument wordt niet alleendoor de theorie, maar ook door depraktijk van het literatuuronderwijsondersteund. Het object van onderzoekbestaat uit gangbare boekenen opdrachten en de indelingen naarniveau en de competentiebeschrijvingenzijn gebaseerd op de gedeeldepraktijkkennis van verschillendedocenten. Ondanks de onderlingeverschillen in achtergrond, ervaring,geslacht en onderwijsvisie blekende docenten in hun oordelen homogeente zijn. Dat betekent dat deresultaten van dit tweede deel ookvoor veel andere docenten Nederlandsgeldig zullen zijn.14