s-Hertogenbosch, 29 september 2009 - SIKB

Bodembeschermende voorzieningenvan bassins voor opvang spoelwater(van in de grond geteelde gewassen)SIKB - Congres„s-Hertogenbosch, 29 september 2009Freelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009• Bloembollen sector• Besluit Land. Milieubeheer, 2006• Relatie met NRB• Spoelproces• Voorzieningen• Oplevering/controle• Monitoring & inspectiesFreelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009Bloembollensector: karakteristiekAreaal (2006), totaaltulpenleliegladiolenHyacinten, krokus, dahlia, iris, enz: 20.200 ha: 10.000 ha: 4.200 ha: 1.000 ha: 5.000 haAantal bedrijven : 2137Areaal bollen/ bedrijf : 11 haAandeel in wereldproductie : 60%Aandeel in wereldhandel : 75%Areaal gespoelde bollenTarra: 12.000 ha: 20 – 50 t/haFreelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009Bloembollensector: milieudilemma 1• College Toelating Gewasbeschermingsmiddelentoets namens minister van LNV toelatingmiddelen• Sector past toegelaten middelen toe• Controle middelen gebruik• Milieuprobleem ontstaat wanneer bollen + grondworden verplaats van perceel met bestemminglandbouw naar een “inrichting”Freelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009Bloembollensector: milieudilemma 2• Aantal toegelaten middelen neemt zeer sterk af• Trend: geïntegreerde plaagweringFreelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009Uitgangspunten voorzieningen• Oppervlak van bassins groot, dus plastische afdichting• Leeghalen bassins door ongeschoold personeel: robuust ontwerp• Spoelgrond naar perceel waar niet meer dan 2 jaar geleden bollenstonden• Spoelwater naar de zelfde akkers direct na spoelen• Maximaal lekverlies ~ EU-richtlijn Storten (~30 mm/j)• Gewasbeschermingsmiddelen breken af en zijn “immobiel”• Zoveel mogelijk gebruik maken van aanwezige materialen• Eenvoudig beheer en onderhoudFreelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009Relatie met NRB (wringt)• Activiteit: “opslag bulkvloeistoffen”, activiteit1.4(put/bassin)• Basis-omvangssscore vlg. NRB-Bijlage 2A: 1• Eind-omvangsscore vlg. NRB-Bijlage 2A: 1• Effectgerichte voorzieningen (“opvangvoorzieningcategorie 1:ondergronds aangebrachte afdichting ofdaaraan gelijkwaardig), reduceren emissie met > 90%• Bodemrisico-categorie: A of A*• monitoring bodemkwaliteit obv. nul-, tussen- eneindsitatieonderzoek• Monitoring van bovenste 1 m grondwater, 1 x per 5 j.Freelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009Besluit Landbouw Milieubeheer (Stb. 2006, 390)Art. 7, lid 1:Degene die voornemens is een bezinkbassin aan teleggen, meldt dat ten minste 4 weken vooraf aan deoprichting aan het bevoegd gezag(=gemeente)Freelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009• Bijlage “Besluit landbouw milieubeheer”• Par. 2.9.1: spoelbassins ontwerpen, aanleggen enonderhouden conform “Handreiking aanleg, beheer enmonitoring bezinkbassins voor de bloembollensector”(uitgave VROM / LNV)• Par. 2.9.2: oplevercontrole vooraf aan ingebruiknamedoor deskundige die door bevoegd gezag isgeaccepteerd; een keer per vijf jaar inspecties opdeugdelijkheid. Resultaten binnen drie maanden aanbevoegd gezag overleggenFreelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009• Bijlage “Besluit landbouw milieubeheer”• Par. 2.9.3: het deel van de bodem tussen spoelbassinen drainagebuizen (hydrologische isolatie) is onderdeelvan het spoelbassin• Par. 2.9.4: voorzieningen van bestaande bassinsbinnen drie jaar na van kracht worden van “Besluit…”,aanpassen aan eisen volgens dit “Besluit..” + uitvoerenvan nul-onderzoek + rapportage aan bevoegde gezagFreelance Bureau Boels

LekverliesrecirculatieSIKB, 29 sept. 2009SpoelprocesBollen+TarraSpoelmachinehoofdspoelgangBollenWater+grondSpoelmachinena-spoelenSchonebollenOppervlaktewaterLozing alsbassin vol is,somsvergunningnodigBezink- ofspoelbassinFreelance Bureau BoelsFig. 1 Schematische weergave van het spoelproces

100 %< 10 %< 10%100%> 90 %100%100 %100 %SIKB, 29 sept. 2009Voorzieningen / principesPotentiëleinfiltratiein de bodemAdsorptie Afdichting HydrologischeisolatieGeenvoorzieningPrincipeEffectFig. 2 Schematische weergave van de principes van bodembeschermende voorzieningen en hetbeschermingsrendementFreelance Bureau Boels

SIKB, 29sept. 2009keuzevoorzieningennormaalGeenvoorzieningVerspreiding < 3 mm/dSituatie kwetsbaarnormaalof0-situatieAanhangsel13 – 30 mm/dSituatie> 30 mm/dkwetsbaarAdsorptielaagPar. 3.2.5AfdichtingAanhangsel 2< 3 mm/d Infiltratie > 3 mm/dGeen extravoorzieningnormaalSituatiekwetsbaarneeLaagdiktegroter ofander afd.materiaaljaofneeBestaandbassinja> 8 m Bodembreedt < 8 meFreelance Bureau BoelsHydrologischeisolatieAanhangsel 4RingdrainageAanhangsel 3

Freelance Bureau Boels

Afdichtingslootbassinfolieklei/leem afdichtingstroomlijnFreelance Bureau Boels

Bodem- en taludafdichting met leemGrondwater > 5 m –mv.

etourstroomslootbassinfolieklei/leem afdichtingstroomlijnFreelance Bureau BoelsAfdichting+Hydrologischeisolatie

Freelance Bureau Boels

Freelance Bureau Boels

Freelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009Oplevering / Hydrologische isolatieControle afdichting:•Meten lekverlies zonder ingeschakelde pomp (> 5 dagen)•Meten peilen in bassin op minstens 4 hoeken•Meten lekverlies met ingeschakelde pomp (> 5 dagen)• (a) lekverlies met ingeschakelde pomp < 3 mm/dof(b) lekverlies met ingeschakelde pomp < 10% lekverlies0-situatieen(c) lekverlies zonder ingesch. pomp < 30 mm/d

SIKB, 29 sept. 2009Oplevering / Afdichting in kwelgebiedControle afdichting (1 x per 5 j.)• Lekverlies < 3 mm/ dagOf• Lekverlies < 10% van (berekend) lekverlies in 0-situatieFreelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009Oplevering / adsorptielaag•Laagdikte: per 1000 m 3 is > 90% van6 gemeten diktes > vereiste dikte•Gem. organische stof gehalte van elke 6monsters > 25% (massa/massa)•Gronddekking adsorptielaag > 0,10 m

SIKB, 29 sept. 2009 / Monitoring & inspectie• 0-situatie onderzoek: grondwater langs buitenste teenkaden in bovenste 1 m grondwater. Parameters in overlegmet bevoegd gezag, “Landelijk MilieuoverlegBloembollen” en KAVB• 1 keer per 5 jaar mengmonsters uit monitoringbuizen(bovenste 1 m) rond bassin (minimaal 6) of opvangputdrains (hydrologische isolatie, ringdrain)• 1 keer per 5 jaar lekverlies van bassin meten (geenadsorptielaag)• 1 keer per vijf jaar adsorptielaag vervangenFreelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009 / Monitoring / eindsituatieonderzoek• Bij opheffen spoelbassin of wanneer bassin > 2 jaarbuiten gebruik is gesteld• Bemonsteren grondwater in buizen of opvangput• Indien aanwezig: adsorptielaag: 2 mengmonster vanmengmonster van 6 monsters per 1000 m 3 bassin-inhoud)en 2 mengmonster van 1 m bodemlaag onderadsorptielaag• Saneren: grondwater verhoogde concentratie van deparameters• (bij adsorptielaag) hoev. middelen in 1 m bodem < 10%van hoeveelheid middelen in adsorptielaag + 1 m bodemFreelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009Praktijkproblemen• Bevoegde gezag (gemeente) is vaak niet deskundig;• Certificeren ondernemens voor aanleg bezinkbassins isfinancieel niet aantrekkelijk;• Deskundige adviseurs (ondanks regelmatiggeorganiseerde cursussen) te gering in aantal;• Met goed gevolg afgesloten cursus leidt niet totcertificering van deelnemer• Financiële positie bollenkwekers onder (zware) druk• Verandering toegelaten gewasbeschermingsmiddelen• Sector begint nu pas aanbrengen voorzieningenFreelance Bureau Boels

SIKB, 29 sept. 2009Dringend adviesHanden af van huidige regelgevingvoor de bollensector in de komende5 jaarFreelance Bureau Boels

Dank voor uw aandachtFreelance Bureau Boelsd.boels001@planet.nltel. 0317 410602© FBB WageningenFreelance Bureau Boels