VoedselallerGie Voor soja - Crioc

3. wat is VoedselallerGie?3. wat is VoedselallerGie?3.1 definitieEen voedselallergie is een hypergevoelige reactie die volgt op de inname van een voedingsproduct. Hetis een immunologische reactie van het lichaam in aanwezigheid van een allergeen, die de productie vanantilichamen door het organisme op gang brengt.3.2 MecHanisMenDe allergenen in voeding zijn delen van proteïnen, van dierlijke of van plantaardige oorsprong.Een allergie ontwikkelt zich altijd in twee fasen :1) Eerst is er een sensibilisatiefase:tijdens die fase vertonen mensen geenzichtbare symptomen. De persoon komt incontact met het (of de) proteïne(n) die hetallergeen vormen en het immuunsysteemmaakt antistoffen aan tegen dat allergeen.2) In een tweede fase zal het organisme via het immuunsysteemhet allergeen herkennen en ertegen reagerendoor histamine af te geven, die de aanzet heeft voorde verschijning van symptomen binnen een korte oflangere termijn na de inname van het voedingsproduct.De intensiteit van de reactie verschilt van persoon totpersoon.De ernst van de allergische reactie staat over het algemeen volkomen los van de ingenomen hoeveelheidallergeen. Een heel kleine dosis kan bij bepaalde mensen aanleiding geven tot een zeer felle reactie.Merk op: het te vroeg overschakelen naar vaste voeding bij baby’s zou één van de belangrijksteoorzaken zijn voor de toename van het aantal voedselallergieën.In de meeste gevallen verdwijnt de voedselallergie spontaan als kinderen ouder worden, maar hoe datin zijn werk gaat is nog onduidelijk.7

3.3 sYMptoMenDe symptomen van een allergische uitbarsting kunnen meer of minder intens zijn en verschillendelichaamsdelen treffen.Huidproblemen: netelroos, eczeem, angio-oedemen (zwellingen van de huid of de slijmvliezen), ...spijsverteringsstoornissen: buikpijn, diarree, braken, ...problemen aan de luchtwegen: neusontsteking, bronchitis, astma, ...deze symptomen wijzen echter niet altijd op een allergie !8Bepaalde allergische mensen vertonen ernstigesymptomen vanaf het geringste contact met devoedingsstof, soms in minieme hoeveelheden. Deernstigste reacties kunnen zelfs aanleiding geventot een anafylactische shock, d.i. een samenloopvan verschillende ernstige symptomen (hart-3.4 diaGnosekloppingen, plotse verlaagde bloeddruk, huidproblemenen ademhalingsstoornissen, larynxoedeem, ...).Die vorm van reactie komt weinig frequent voor, maarzonder snelle medische tussenkomst kan ze leidentot de dood van de getroffen persoon.Het is vaak moeilijk om te bepalen welk(e) voedingsstof(fen) verantwoordelijk is (zijn) voor een allergie.Daarom moet er in stappen gewerkt worden:Via een gedetailleerd vraaggesprek kan een lijst opgemaakt worden van de voedingsproducten diegeconsumeerd werden vóór het verschijnen van de symptomen.Een bloedafname en/of huidtests verstrekken goede informatie over de allergiegevoeligheid (dooraan te tonen of iemand antilichamen tegen een bepaald voedingsproduct aanmaakt), maar kunnenniet helpen voorzien of de persoon bij contact met het voedingsproduct ook symptomen zal vertonen.Als het testresultaat positief is, zal dat resultaat naast de resultaten van het vraaggesprek en deklinische geschiedenis gelegd moeten worden.Enkel een zogenaamde “orale provocatietest” geeft uitsluitsel. Die test moet in het ziekenhuisgebeuren, onder toezicht van personen die in staat zijn om gepast te reageren bij een ernstige reactie.De voedingsstoffen van dezelfde familie van proteïnen als het “verdachte” voedingsproduct moetenook uitgetest worden.

De diagnose moet methodisch en grondig gesteld worden als men wil bepalen welk allergeen verantwoordelijkis voor de allergische symptomen. Ze moet het mogelijk maken om het betrokken voedingsproductte weren uit het eetpatroon zonder de betrokken persoon te dwingen tot een al te beperkt dieet,dat tot (andere) tekorten zou kunnen leiden.3.5 preVentie en beHandelinGEen dieet met absolute wering van het allergeen is het enige middel om de allergische reacties bij depatiënt met voedselallergie te vermijden.Wanneer de preventie niet efficiënt werkt en een geval van anafylactische shock zich voordoet, moet depersoon snel een adrenaline-inspuiting krijgen.Om te vermijden dat het zover komt, moet er een preventieprogramma naar gezinnen, scholen of andereopvangstructuren toe op punt gesteld worden.9

4. soja4. sojaSoja is een zeer voedzame peulvrucht, die alheel lang gekend is in Azië en in het begin van de20ste eeuw verschenen is in Europa en Noord-Amerika. Het eetbare gedeelte wordt gevormd doorde korrels die in de langwerpige omhulsels (van 3tot 8 cm lengte) zitten, ook wel “sojabonen” genoemd.Gele sojaVoor een goede verteerbaarheid van de sojaproteïnenen om de “natuurlijke toxinen”,ook “anti-nutritionele factoren” genoemd, te neutraliseren,is het onontbeerlijk dat de sojakorrels eenwarmtebehandeling en/of een fermentatie ondergaan.Om de grote diversiteit aan producten op basisvan soja te maken die de voedingsindustrie aanbiedt,ondergaan de korrels een aaneenschakeling vanbewerkingen. Er zijn veel verschillende behandelingenin functie van het gewenste eindproduct.Al die behandelingen brengen veranderingen teweegin de structuur van de proteïnen en beïnvloedenbijgevolg de potentiële allergieverwekkende eigenschappenvan die producten.Mungboon of groene sojaOpgelet: verwarring mogelijk !Soja wordt ook gele soja genoemd, niet te verwarren met de groene soja of de mungboon,die meestal geconsumeerd wordt in de vorm van ontkiemde graankorrelswelke onder de naam “sojascheuten” verkocht worden.De mungboon is ook een peulvrucht en een kruisallergie met soja is daardoor niet onmogelijk.11

5. VoedselallerGie Voor soja5.VoedselallerGie Voor soja5.1 sYMptoMenDe symptomen die allergische mensen vertonen nainname van soja, zijn heel variabel en relatiefgelijkend op die welke zich voordoen bij eenkoemelkallergie. Er kan opzwelling zijn van de monden de keel, er kunnen reacties zijn ter hoogte vanmaag en darmen (braken, diarree, buikkrampen),er kunnen ademhalingsstoornissen zijn (loopneus,astma), er kunnen tekenen op de huid verschijnen(netelroos, eczeem, Quincke-oedeem) of nog meerernstige symptomen die een dringende tussenkomstvereisen, zoals een hevige astma-aanval ofeen anafylactische shock.5.2 GekrUiste allerGieËnWe spreken van gekruiste allergie wanneer eenpersoon die allergisch is aan één product (voedingof andere stof) reageert in aanwezigheid van eenander allergeen waarvan de scheikundige structuurgedeeltelijk gelijkt op die van het gekendeallergeen.Hevige reacties (of anafylactische reacties) na deinname van soja zijn zeldzaam in vergelijking metdie welke worden veroorzaakt door pinda’s, noten,vis of schaaldieren. [3] Uit bepaalde studies werdechter opgemaakt dat de rol van soja in de voedselanafylaxieonderschat werd. [4]Er zijn gevallen bekend van gekruiste allergieëntussen soja en andere allergieveroorzakendevoedings-producten zoals pinda of andere peulvruchten(erwten, linzen), maar ook tussen sojaen koemelk of nog berkenpollen.13

5.3 wie wordt Getroffen?Het lijkt erop dat soja-allergie relatief weinigvoorkomt in verhouding tot de grote hoeveelhedendie ervan geconsumeerd worden. Maar het intensievegebruik van soja en zijn afgeleide productendoor de voedingsindustrie kan de vrees voor eentoename van die frequentie rechtvaardigen.Het is een allergie die vooral kinderen treft,hoewel er gevallen bij volwassenen waargenomenwerden.adViesin geval van koemelkallergie wordt stelligaangeraden om proteïnehydrolysaten en geenbereidingen op basis van soja te gebruiken. Alsde keuze toch naar sojabereidingen uitgaat, moet detoediening ervan gebeuren in overleg met de allergoloog,ongeacht welke leeftijd het kind heeft.De kinderen die allergisch zijn voor koemelk,lopen een groter risico om een soja-allergie teontwikkelen. Vandaar dat specialisten vandaag dedag niet langer aan mensen met koemelkallergieaanraden om de melk door bereidingen op basis vansoja te vervangen. Toch blijven veel mensen naardie soort bereidingen teruggrijpen, ondanks hetfeit dat dit het risico voor de ontwikkeling van eensoja-allergie vergroot.Een positief punt: de allergische reactie op sojaverdwijnt vaak spontaan als men ouder wordt.5.4 bestaat er een MiniMUMGeHalte waaronder ZicH Geen reactieVoordoet ?Soja is op heden een erkend allergieverwekkend product, maar er is slechts weinig informatie over de dosesdie de individuele tolerantiedrempel vormen voor de soja-allergie. Bovendien varieert die drempel sterk vanpersoon tot persoon.14

5.5 Verantwoordelijke bestanddelenSoja-allergie wordt veroorzaakt door de proteïnedelenin de korrels. Hypergevoeligheid voor éénvan die proteïnen volstaat om een soja-allergie teontwikkelen.De blootstelling aan het allergeen is niet alleen afhankelijkvan de vraag of er soja aanwezig is, maarook van de transformaties die nodig zijn om hetproduct aan te maken. De thermische en anderebehandelingen zorgen immers voor structurele enfunctionele veranderingen van de proteïnen, en dusvoor veranderingen van het allergieverwekkendepotentieel van de afgewerkte producten.Bijvoorbeeld: in de gefermenteerde producten (zoalsmiso) worden de proteïnen verteerd door microorganismen.Die producten bevatten dus normaalgeen allergieverwekkende proteïnen meer.Evenzo mogen sojaoliën na zuivering normaalgeen proteïnen bevatten. Bijgevolg zouden desojalecithinen die van die olieachtige fractie afgeleidzijn, geen allergie mogen veroorzaken. Maarsporen van proteïnen zijn niet onmogelijk ende producten die sojaoliën en/of sojalecithinebevatten kunnen daardoor een allergische reactieveroorzaken bij heel gevoelige personen. Voorwat de wering betreft van de sojaolie en van devoedingsmiddelen die afgeleiden van de sojaolie,zoals de sojalecithinen, bevatten : dat moet gevalper geval besproken worden met de allergoloog infunctie van de gevoeligheid van de betrokken persoonvoor die verschillende ingrediënten.De soja was een typisch “verborgen allergeen”. Gelukkig is het nu, met de nieuwe wetten die de etiketteringvan de allergenen verplichten, zo dat de soja in de ingrediëntenlijst vermeld moet worden,ongeacht hoe klein de aanwezige hoeveelheid is. [5]15

6. wanneer eet Men soja?6. wanneer eet Men soja?16Een dieet zonder soja wordt moeilijk gemaakt doordat soja inzoveel producten voorkomt. Bijgevolg moeten mensen dieaan een soja-allergie lijden, absoluut aandacht besteden aande ingrediëntenlijst en aan de waarschuwingen op de etikettenvan de producten die ze willen kopen (bijvoorbeeld: bevat soja;aanwezige allergenen: soja; enz.). Anderzijds kan het gebruikenvan basisproducten voor de bereiding van maaltijden het welmogelijk maken om soja in de voeding te vermijden.Het schema hierna geeft een idee van de verschillende soortenproducten waarin de consument soja in zijn verschillendevormen kan terugvinden.

Soja in producten van de voedingsindustrie.Bron: L’Hocine et al. (2007) [8]17

6.1 soja in traditionele prodUctensojabonen :Verse, diepgevroren en gedroogde sojabonen.Wanneer ze verkocht worden in de peul, spreekt menvan edamame.sojabloem :Eiwitrijk, arm aan koolhydraten, vaak vermengd metandere meelsoorten om het eiwitgehalte te verhogen,vaak gebruikt in brood, taart en gebak en koekjes.sojasap/-drink :Niet-melkdrank, eiwitrijk, vetarm en calciumarmen zonder cholesterol; wordt vaak verkeerdelijk“sojamelk” genoemd. [6]18

sojaolie:Wordt gebruikt in de keuken, dient ook voor hetmaken van margarine en bepaalde bakoliën wanneerze sterk geraffineerd is.tofu :Wordt gemaakt op basis van sojasap dat, eenmaalgestremd, een puree vormt die dan weer omgezet wordt ineen soort kaas die in zachte vorm, harde vorm of gebakkengebruikt kan worden. Gelet op het hoge eiwitgehalte,is het vandaag heel erg populair in de westerse landen,onder andere bij de vegetariërs, als vervangproduct voorvlees of vis.tempeh :Wordt gemaakt van gefermenteerde granen en isvaster van substantie dan tofu.19

Miso :Wordt gemaakt van een pasta van gefermenteerdesoja; heeft een hoog proteïnegehalte; heeft een zeeruitgesproken en erg zoute smaak; wordt gebruikt insoepen, sausen en als smaakversterker.sojasaus :Wordt gemaakt van gefermenteerde sojagranen envan een gebrand graanproduct.shoyu :Een saus op sojabasis, gefermenteerd en enige tijdbewaard; heeft een zachtere smaak dan sojasaus.20

tamari :Gefermenteerde sojasaus, zonder tarwe, met eenmeer uitgesproken smaak dan shoyu.okara :De uitgelekte pulp van sojabonen (residu vansojascheuten), die werd verkregen door de fabricagevan sojasap. De fijne, verbrokkelde textuur verrijkt enverdikt soepen en verbetert de textuur van broden entaarten en gebak. Het kan ook toegevoegd worden aangraanproducten, pannenkoeken, bakdeeg, koekjes,hamburgers en ragouts. Het komt ook voor in deplantaardige burger uit de vegetarische keuken.Yuba :Het dunne vel dat zich vormt op sojasap dat na debereiding is afgekoeld. Het wordt gedroogd en in eenvorm gesneden en lijkt op zeer dunne pannenkoeken.Nadat het opnieuw bevochtigd werd, kan yuba opgeroldworden op dezelfde manier als een pannenkoek enopgevuld worden met groenten. De yubavellen kunnenvers of gedroogd verkocht worden.21

6.2 soja als inGrediËnt of additiefDe voedingsindustrie gebruikt soja voor zijn voedingswaarde, maar ook en vooral voor zijn functioneleeigenschappen. De vormen waarin soja in de voedingsmiddelen voorkomt, zijn zeer gevarieerd. De sojaen zijn derivaten komen tegemoet aan de technologische behoeften van de industriële voedingsproductentegen een lagere kostprijs dan de ingrediënten van dierlijke oorsprong. Soja is het meest terug te vinden inde vorm van sojalecithine of sojaproteïnen.sojalecithine wordt afgeleid van de olieachtigefractie van de soja en wordt gebruikt als emulgeermiddel(E322 ). Ze wordt bijgevolg vaak gebruikt doorde voedingsindustrie, door bakkerij en patisserie,door chocoladefabrieken, door koekjesproducenten,door snoepmakers en door roomijsproducenten.Dankzij deze lecithine kan eender welke vetstof lichtergemaakt worden door eenvoudige toevoeging vandoor de lecithine gegelatineerd water.In de margarines maakt ze het mogelijk om vetstoffenen water met elkaar te verzoenen. De sojalecithinewerkt ook als textuurvormer of als antioxydant.De landbouwvoedingsmiddelenindustrieënhebben technieken op punt gesteld waarmeede sojaproteïnen in menselijke voedinggevaloriseerd kunnen worden. We vindensojaproteïnen ook in verschillende vormenterug in tal van bereide gerechten, zoals deworsten, bereide vleeswaren en zelfs roomijs,chocolade en graanproducten, pasta’s,vruchtensap en energierepen. Ze worden zelfsgebruikt in de bereidingen voor zuigelingen.Hierna volgt een niet exhaustieve lijst van verschillende benamingen van ingrediënten enadditieven die de aanwezigheid van soja in een voedingsproduct kunnen doen vermoeden:Sojabloem: plantaardige bloem;Sojaproteïnen, plantaardige proteïnen (zonderverdere toelichting), getextureerde plantaardigeproteïnen, gehydrolyseerde proteïnen, concentraatof isolaat van plantaardige proteïnen of van soja;Sojaolie, plantaardige vetten, plantaardige oliën,plantaardige vetstof;Sojalecithine, lecithine (zonder verderetoelichting), emulgeermiddelen (E322),lecithine (van soja), verdikkingsmiddelen,textuurmiddelenMononatriumglutamaat (E621),smaakversterker(zonder toelichting);Plantaardig zetmeel, paneermeel, zetmeel.22

Opmerking ;Soja behoort tot de allergenen waarvan de aanwezigheid nu MOET WORDEN VERMELD in deingrediëntenlijst op het etiket (zie vorig hoofdstuk), ongeacht welke hoeveelheid erin voorkomt.Bijgevolg moeten de producten die één of meerdere ingredienten van de lijst op pagina 16-17en die van soja afgeleid zijn bevatten, dit duidelijk vermelden. Als er twijfel blijft bestaan,contacteer dan de verkoper of de fabrikant voor meer informatie.wist U dat?Soja wordt ook gebruikt in tal van non-foodproducten,zoals lichaamslotions en -crèmes, zepen, huisdiervoeders,glycerine, kleef- en smeermiddelen. Sojalecithinewordt gebruikt in farmaceutische producten,vitaminen, cosmetica en schoonheidsproducten, alsookop minder gebruikelijke plaatsen zoals in kranteninkt,textielvezel en andere.23

7.7.HetHetetiketetiketinforMeertinforMeertdedeconsUMentconsUMentoVeroVerdedeaanweZiGHeidaanweZiGHeidVanVansojasojainindede VoedinGsprodUctenVoedinGsprodUctenVoor de voorverpakte voedingsmiddelen geldt dat de etikettering het enige middel is voor de consumentom duidelijke informatie te verwerven over de exacte samenstelling van een voedingsproduct en dus over deaanwezigheid of niet van een allergeen in dat product.Soja behoort tot de allergenen waarvan de aanwezigheid Moet worden VerMeld in de ingrediëntenlijstop het etiket en dit ongeacht de hoeveelheid die aanwezig is.7.1 de Geldende reGleMenterinGDe Belgische [5] en de Europese wetgeving [2] betreffende de etikettering van de voorverpakte voedingsmiddelengeven een opsomming van de vermeldingen die verplicht op het etiket moeten staan. Diezelfdeteksten omvatten ook de verplichting om duidelijk de aanwezigheid van allergieverwekkende ingrediënten temelden. Betrokken personen met een soja-allergie kunnen maar beter bijzondere aandacht besteden aan deingrediëntenlijst, die het deel van het etiket is dat ons zal inlichten over de eventuele aanwezigheid van sojain het voedingsproduct.de inGredientenlijstDe ingrediëntenlijst is samengesteld uit de opsomming van alle ingrediënten in het product, in dalendevolgorde van gewichtsaandeel op het moment van de bereiding. Die lijst moet worden voorafgegaan door devermelding “ingrediënten”. Als een ingrediënt zelf uit meerdere ingrediënten is samengesteld, worden dielaatstgenoemde beschouwd als ingrediënten van het eindproduct en moeten ze dus vermeld worden in deingrediëntenlijst van dat product.25

de etiketterinG Van de allerGenenOm allergische mensen te helpen en ze in staat te stellen om keuzes te maken met volledigekennis van zaken, legt de reglementering een verplichting op voor de etikettering van de 14 ingrediënten(gluten, schaaldieren, ei, vis, pinda, soja, melk en zuivelproducten, schelpvruchten, selderij, mosterd,sesamzaden en sulfieten + weekdieren en lupine) die worden beschouwd als de meest frequentvoorkomende allergenen. En dit ongeacht de hoeveelheid ervan die in het product aanwezig is. Wanneerze in een voedingsproduct aanwezig zijn, moeten die ingrediënten in de etikettering vermeld worden dooreen duidelijke referentie aan de naam van het ingrediënt (behalve als de verkoopbenaming al naar hetingrediënt verwijst).7.2 opGelet Voor ValstrikkenIn de praktijk is het nochtans niet gemakkelijk om de etiketten te lezen. Enkele voorbeelden:De fabrikanten mogen hun recepten vrijveranderen of verschillende ingrediënten gebruikennaargelang het productielot. Het feitdat je een voedingsproduct al gegeten hebtwaarvan de ingrediëntenlijst niets zegt overaanwezigheid van soja, garandeert dus nietdat je als allergische consument datzelfdeproduct zonder risico op een ander momentkunt consumeren. De oorsprong van de ingrediëntenkan immers variëren in functie vande marktprijzen. De allergenen moeten echterwel altijd geëtiketteerd worden en het is dusonontbeerlijk dat je elke keer opnieuw deingrediëntenlijst controleert.Bepaalde ingrediëntenlijsten zijn quasi onleesbaardoor het te kleine lettertype of nog doorde keuze van een moeilijk zichtbare kleur.De samenstelling van een voedingsproductkan variëren naar gelang van defabrikanten. Je moet dus altijd en bij elkeaankoop de ingrediëntenlijst lezen, zelfs alsje niet verwacht dat het product soja zoukunnen bevatten.niet vergeten: lees vóór elke aankoop van een voedingsproduct altijd aandachtig de etiketten om deproducten te vermijden die sojaproteïnen en zo nodig elk mogelijk afgeleid product van soja bevatten.Het is belangrijk dat je de ingrediëntenlijst leest bij elke aankoop. De fabrikanten mogen immers hunrecepten veranderen of ingrediënten vervangen in functie van de prijs en van de beschikbaarheid van degrondstoffen.26

twee kleine tests in de winkelOm soja in zijn voeding te vermijden, wordt de consument verzocht om aandachtig de ingrediëntenlijstte bekijken van de producten die hij koopt. Het OIVO heeft 230 algemene voedingsproducten en 150producten uit de afdeling “babyvoeding” geanalyseerd.algemene voedingVan de 230 voorverpakte producten zijn de productcategorieën die het vaakst soja bevatten,vooral in de vorm van lecithine, de snoepproducten en gesuikerde snacks, de graanproducten enin het bijzonder de koekjes, de smeerpasta’s, de bereide vleeswaren en de smeervetten zoals demargarines. In de vorm van proteïnen is soja aanwezig in chips en koekjes, in het bijzonder inspeculaas, en natuurlijk in alle producten op basis van soja, zoals de “sappen/melk”,”yoghurt”en crèmes van soja.Voedingsproducten voor een kind van 0 tot 3 jaarSoja is in de vorm van proteïnen aanwezig in de bereidingen voor zuigelingen en vervolgbereidingendie verkrijgbaar zijn in de apotheken en de winkels wanneer het woord “soja”duidelijk voorkomt in de productnaam, zoals bij Aptamil Soja, Nutricia Bambix Soja, NutrilonSoja, enz. Maar soja is ook aanwezig in meer dan zes op de tien producten in de vorm van olie oflecithine van soja, wat enkel op te merken is als je de ingrediëntenlijst aandachtig leest. Als jeeen soja-allergie hebt, moet je de raadgevingen van de allergoloog goed opvolgen en bijzondergoed opletten met deze bereidingen.In de afdeling “voeding voor peuters” komt soja maar weinig voor, behalve in de koekjes endesserts die koekjes bevatten. Voor de andere productcategorieën, zoals de kleine potjes en degraan-producten voor het verdikken van de inhoud van zuigflessen drinkflessen, bevatten deproducten van onze naming geen soja.27

8. Hoe VoorkoM je een soja-allerGie?8. Hoe VoorkoM je een soja-allerGie?Het gemeenschappelijke punt tussen sojaallergieen koemelkallergie is dat ze zich bijzuigelingen kan manifesteren nog lang voordatdie van melk op gevarieerde voeding zijn overgeschakeld.Als er voor een nog ongeboren kind eenrisico bestaat dat het een voedselallergie zalontwikkelen (bijvoorbeeld omdat er al anderefamilieleden een allergie hebben), zal er heelgoed opgelet moeten worden om te vermijden datdit kind ook allergisch wordt. Het eerste wat er tedoen staat, is erover spreken met de allergoloogen de kinderarts en met hen het risico inschattenin functie van de gezinssituatie.Bij een koemelkallergie raden de specialistenaan om de “standaardmelk” te vervangen doorhypoallergene melk (HA) of nog beter dooreen babybereiding op basis van proteïnehydrolysaat.Bereidingen op basis van sojaworden afgeraden omdat er voor een kind metkoemelkallergie een groter risico bestaat voorhet ontwikkelen van een soja-allergie.Bij de grotere kinderen die allergisch zijnvoor pindanoten, is er ook een risico voor hetontwikkelen van een soja-allergie.29

8.1 KINDEREN VAN 0 TOT 6 MAANDEN : UITSLUITEND MELKVOEDINGHeel algemeen is een goed middel om de ontwikkeling van een voedselallergie te vermijden, ervoor zorgendat het kind zo laat mogelijk voor het eerst in contact komt met de allergieverwekkende voedingsstoffen. Erworden dus enkele voorzorgen aanbevolen voor wat de voeding van een pasgeborene betreft:• De beste oplossing is het aanmoedigen van uitsluitend borstvoeding geven tot de leeftijd van 6maanden. Als er een risico bestaat dat het kind een allergie zal ontwikkelen, kan de allergoloog aande moeder aanraden om tijdens die hele periode de consumptie van de meest allergieverwekkendevoedingsproducten (pinda, ei, koemelk alsook de eetwaren waarop de andere gezinsleden reageren)te vermijden.• Als borstvoeding geven onmogelijk is (of als aanvulling bij de borstvoeding) en als er een familiaalrisico is voor koemelkallergie, doe je er beter aan om hypoallergene bereidingen voor zuigelingen (melkvan 1ste leeftijd HA tot de leeftijd van 4 maanden en daarna melk van 2de leeftijd HA) of nog beterdoor een babybereiding op basis van proteïnehydrolysaat te gebruiken in plaats van bereidingen opbasis van soja en de raadgevingen van een kinderarts en een diëtist(e) te volgen.• Wacht met gevarieerde voeding te geven aan de pasgeborene tot hij/zij minstens 6 maanden oud is.8.2 Kinderen van 6 maanden tot 1 jaar: gevarieerde voeding• Wachten met gevarieerde voeding tot het kind minstens 6 maanden oud is. Nieuwe producten éénna één introduceren en telkens een termijn van enkele dagen in acht nemen tussen elke introductievan een nieuw product.• De 14 allergieverwekkende voedingsproducten (gluten, vis, schaaldieren, ei, pinda, soja, melken zuivelproducten, noten, selderie, mosterd, sesamzaden en sulfiet + weekdieren en lupine)vermijden in het eerste levensjaar of zelfs langer.• Als er sprake is van een allergie of een risico voor allergie aan eiwitten van koemelk, gebruikt uhypoallergene bereidingen voor zuigelingen (hypoallergene vervolgbereidingen (HA)) en vermijdt ude bereidingen op basis van soja. Er bestaat immers een risico voor het ontwikkelen van een gekruisteallergie (koemelk/soja).8.3 Kinderen vanaf de leeftijd van 1 jaar30Je mag geleidelijk alle voedingsproducten introduceren, maar je moet bijzonder goed blijven opletten met de14 allergieverwekkende producten en de raadgevingen van de kinderarts blijven opvolgen. Schelpvruchtenen pinda’s moeten vermeden worden tot het kind minstens drie jaar oud is.

9.9.watwatte doente doenwanneerwanneersoja-allerGiesoja-allerGiewordtwordtVastGesteld?VastGesteld?Als er symptomen van allergie optreden, bestaat de eerste aanbeveling erin zo precies mogelijk te bepalenwelk voedingsproduct en welk ingrediënt daarvan verantwoordelijk is voor die allergie teneinde die uit jevoeding te weren.Voor het voeden van kinderen met soja-allergiebestaat het dieet altijd in het vermijden vande voedingsproducten die sojaproteïnen bevatten.Voor sojaolie en voedingsproducten dieafgeleide producten van sojaolie (bijvoorbeeldde soja-lecithinen) bevatten is eliminatie apriori niet nodig, tenzij de allergoloog andersvoorschrijft met het oog op de gevoeligheid voordie verschillende ingrediënten bij debetrokken persoon.Er zal ook goed opgelet moeten worden met deconsumptie van de andere peulvruchten (erwten,linzen, gedroogde bonen, enz.), die aan de basiszouden kunnen liggen van een gekruiste allergie.Waar het melkvoeding (voor zuigflessen)betreft, vermijdt u soja, de bereidingen voorzuigelingen, de vervolgbereidingen en groeistimulerende“melk/drinks” op basis van soja:sojasap/-melk (courant geconsumeerd alskindermelk), crèmes en desserts met soja, tofuen plantaardige vervang-producten voor vlees.Voor wat het starten met gevarieerde voedingbetreft, mag u geleidelijk aan alle voedingsproductenintroduceren, maar moet u er blijvenop letten dat u het vermijdingsdieet blijft volgendat wordt aanbevolen door een diëtist(e) met hetakkoord van de allergoloog. Op de website van deCercle d’Investigations Cliniques et Biologiquesen Allergologie Alimentaire (CICBAA) wordt hetvolgende voorbeeld van vermijdingsdieet aanbevolen(zie pagina 32).. [7]31

1. VERMIJDINGSDIEET AANBEVOLEN DOOR DE CICBAAUIT DE VOEDING WEREN:• Soja in al zijn vormen: granen, scheuten, meel, melk/sap van soja (courant geconsumeerd alskindermelk), dessertcrèmes met soja, sojasaus, tofu.• De producten die in hun samenstelling de volgende vermeldingen bevatten: proteïnen van soja,plantaardige proteïnen (soja).De samenstelling van de volgende producten CONTROLEREN :• De bereidingen op basis van gehakt vlees: gehakte biefstuk, kalfsgehakt (als ze niet 100%gegarandeerd rund of kalf zijn);• De bereidingen op basis van gepaneerd gevogelte of in de vorm van beignets : nuggets, cordonbleu…;• De vlees- en groentepâtés, bepaalde fijne vleeswaren;• De speciale broden, bepaalde beschuiten en crackers;• De koekjes, in het bijzonder de dieetproducten;• De eiwitpoeders: voedingssupplementen die gebruikt worden in de voeding voor sportlui en invermageringsdiëten;• De exotische sausen.BIJKOMENDE TIPS :• Oliën en lecithinen van soja: moeten niet vermeden worden tenzij de allergoloog anders adviseert.• Geen maaltijden gebruiken in Aziatische en oosterse restaurants (aanwezigheid van soja in tal vangerechten) noch in fastfoodrestaurants (sojabloem wordt gebruikt in de samenstelling van de specialebroodjes en er kan sojaolie gebruikt zijn in de sausen).32

opmerking: de lijsten van te vermijden producten zullen aangepast worden in functie van de gevoeligheidvan de patiënt. Om dat te kunnen doen, is een gesprek met een allergoloog onontbeerlijk.niet vergeten: vóór elke aankoop van een voedingsproduct moet je zorgvuldig de etiketten lezen om deproducten die sojaproteïnen bevatten en indien nodig elk product dat van soja is afgeleid te vermijden.Het is belangrijk dat je de ingrediëntenlijst leest bij elke aankoop.Voor de niet-voorverpakte producten (broden en gebak, bereide gerechten, fijne vleeswaren, ...) moet jebij de verkoper of de fabrikant informeren naar de samenstelling van het product. Bij de minste twijfellaat je het product beter links liggen.33

10. leXicon10. leXiconallergenen: antigenen die verantwoordelijk zijn voor allergieën.antilichamen: stof die door het organisme wordt afgescheiden om een antigeen te bestrijden.antigeen: vreemde stof die onder andere de vorming van antilichamen veroorzaakt (ook allergeengenoemd).anafylactische shock: hevige reactie die kan zorgen voor een samenloop van symptomen ter hoogte vande huid, de ademhaling, hart en bloedvaten, maag en darmen, en die uiteindelijk tot de dood kan leiden.De shock doet zich meestal voor 1 à 30 minuten na de blootstelling aan de betrokken voedingsstof.schelpvruchten: fruit met een harde schelp, zoals noten, hazelnoten, amandelnoten, pistachenoten,cashewnoten, Braziliaanse noten, enz. Deze vruchten kunnen een bron van allergie zijn.Histamine: scheikundige stof die wordt aangemaakt door het organisme en die de kleine bloedvaten doetuitzetten, de zachte spieren rond de bronchiën doet samentrekken en de maagsapproductie stimuleert.Histamine wordt afgescheiden na blootstelling aan een allergeen of bij ontstekingsverschijnselen.immunologische reactie of allergische reactie: reactie tussen een antigeen en antistof (ook antilichaamgenoemd).oedeem: uitzetten van een orgaan of weefsel door een opstapeling of een overvloed aan vloeistoffen inhet weefsel.Quincke-oedeem: of angio-oedeem manifesteert zich door een behoorlijk beperkte plaatselijke zwellingvan de huid, wit of lichtroze gekleurd. De letsels verschijnen vooral in het gezicht (lippen, oogleden).prevalentie van een allergie: aantal personen dat op een gegeven moment binnen een gegeven populatieaan een allergie lijdt.proteïnen: moleculen die aanwezig zijn bij alle levende wezens en in alle weefsels van het organisme.De functies ervan zijn zeer uiteenlopend en houden nauw verband met de vorm die deze moleculen in deruimte aannemen.34

Reactiedrempel of tolerantiedrempel: als het om een voedselallergie gaat, is dat de kleinstehoeveelheid van het allergeen waarop een individu met allergische symptomen reageert. Die drempelverschilt van persoon tot persoon.Immuunsysteem: complex netwerk van cellen en organen dat het organisme in staat stelt om zich teverdedigen tegen indringers (bacteriën, virussen, ...). Het immuunsysteem maakt het ook mogelijk omde abnormale cellen te elimineren die kunnen leiden tot een kanker. Het immuunsysteem beschermtdus tegen ziekten.Orale provocatietest: test die wordt uitgevoerd in het ziekenhuis en die erin bestaat almaar groteredoses in te nemen van het voedingsproduct en te observeren vanaf wanneer en welke reacties er zichvoordoen.35

11. nUttiGe linken11. nUttiGe linkenkind en GezinoiVoOnderzoeks- en Informatiecentrum van deVerbruikersorganisatiesStichting van openbaar nut“Paepsem Business Park”Paapsemlaan 201070 BrusselTel.:+32 (0)2 547 06 11Fax: +32 (0)2 547 06 01Website: www.oivo.beciriHaCentre d’Information et de Recherche Sur les Intoléranceset l’Hygiène AlimentaireHaute Ecole Lucia de BrouckèreInstitut Arthur HaulotAvenue Emile Gryzon, 1 (bat. 4C, r.d.c.)1070 BruxellesTél/fax. : +32 (0)2 526 74 95Site web: www.ciriha.orgastma en allergiekoepel vzwPark Heuvelhof 13010 KEssel-LoTél. +32 (0)16.25.31.11Fax. +32 (0)16.25.31.16Gratis infolijn: 0800/84321Website: www.astma-en-allergiekoepel.befpaFondation pour la Prévention des Allergies asblRue de la Concorde, 56,1050 BruxellesTel./fax: +32 (0)2 511.67.61Website: www.oasis-allergies.orgVoor informatie over gezonde voeding van kinderen van0 tot 3 jaarHallepoortlaan 271060 BrusselTél. : +32 (0)2 533 12 11Fax : +32 (0)2 534 13 82Website: www.kindengezin.beoneOffice de la Naissance et de l’EnfanceChaussée de Charleroi 951060 BruxellesTel. +32 (0)2 542.12.11Fax: +32 (0)2 542.12.51Website: www.one.becedeClub Européen des Diététiciens de l’EnfanceH. Brounsstraat, 141830 Machelen - BelgiëTel./fax: 0032.476.48.36.63federale overheidsdienst (fod) Volksgezondheid,Veiligheid van de Voedselketen en leefmilieuEurostation IIVictor Hortaplein 40, bus 101060 BrusselTel.: +32 (0)2 524.71.11 -Call Center: +32 (0)2 524.97.97Website: www.health.fgov.becicbaaWebsite van de Cercle d’Investigations Cliniques et Biologiquesen Allergologie AlimentaireWebsite: www.cicbaa.org36

12. referenties12. referenties[1] MULIER S., HANSSENS L., CHAOUAT Ph. en CASIMIR G., L’allergie alimentaire chez l’enfant: étuded’une cohorte belge, Service de Pneumologie et d’Allergologie, Clinique de l’Anaphylaxie alimentaire,Hôpital Universitaire des Enfants Reine Fabiola, ULB, Rev MEd Brux, 2006, n°27, p. 82 - 86.[2] Richtlijn 2003/89/EG van het Europese Parlement en de Raad van 10 november 2003 tot wijzigingvan de richtlijn 2000/13/EG betreffende de aanduiding van de ingrediënten die in de voedingsproductenaanwezig zijn.[3] CANTANI A., LUCENTI P., Natural history of soy allergy and/or intolerance in children, and clinicaluse of soy-protein formulas, Pediatr Allergy Immunol 1997, n°8, p.59-74.[4] FOUCARD T., MALMHEDEN Y. A study on severe food reactions in Sweden - is soy protein an underestimatedcause of food anaphylaxis? Allergy 54, 1999, p. 261-265.[5] Koninklijk besluit van 13 februari 2005 tot wijziging van het koninklijk besluit van 13 september1999 betreffende de etikettering van de voorverpakte voedingsmiddelen (d.i. de vertaling in Belgischrecht van de Richtlijn 2000/13/EG betreffende de gelijkschakeling van de wetgevingen van deLidstaten met betrekking tot de etikettering en de presentatie van de voedingsmiddelen alsook dereclame erover).[6] REGLEMENT nr. 1898/87/EEG van de RAAD van 2 juli 1987 betreffende de bescherming van debenaming van melk en van de melkproducten in de distributie en verkoop.[7] P. Sergeant, G. Kanny, D.A. Moneret-Vautrin, mei 2006, régime d’éviction du soja, disponible sur lesite du CICBAA (www.cicbaa.org/pages_fr/regimes/soja_2006.pdf).[8] L’HOCINE Lamia, JOYCE l. Boye, Allerginicity of soybean: new developments in identification ofallegnic proteins, cross-reactivities and hypoallerginization technologies, Critical Reviews in FoodScience and Nutrition, Volume 47, Issue 2, p.127 - 143., February 200737

Uitgave 2007Catalogusreferentie : 882-07D-2007 –2492-84© Reproductie toegelaten mits voorafgaande toestemming van de uitgever en bronvermelding.