Gouda Waterstad - watererfgoed.nl
Gouda Waterstad - watererfgoed.nl Gouda Waterstad - watererfgoed.nl
Toen in 1913 ten behoeve van deopslag van cokes en kolen een deelvan de Vest werd afgesloten, leidde dattot protesten van industriëlen uit deomgeving, die vreesden voorproblemen met aan- en afvoer via deTurfsingelgracht.In 1853 is aan de Vest de ijzergieterijvan Cosijn & Co opgericht, die zichontwikkelde tot fabriek vanstoomwerktuigen. In 1852 is een “ruwofmoutwijnstokerij”aan de Vestgebouwd, waarin (waarschijnlijk) in1934 een machinefabriek enconstructiewerkplaats kwam.In 1858 verhuisde de kaarsenfabriekvan de Raam naar het Buurtje enontwikkelde zich tot een nog steedsbestaande multinational. In 1901-1902voegde zich bij de kaarsenfabriek dedoor haar overgenomen zeepfabriek.Gouda KaarsenIn 1861 kwam er een stoomgarenspinnerijaan de Turfsingel. Het in eenhouten loods begonnen bedrijf breiddetientallen jaren uit, resulterend in eengroot fabriekscomplex, waarvan hetfront langs het water behouden,gerestaureerd en hergebruikt werd.Over het water van de Turfsingelwerden overigens niet alleengrondstoffen en eindproductenvervoerd, maar ook de zwaremachinedelen, als de productiecapaciteitweer eens uitgebreid werd.Een grote korenwijnstokerijverscheen in 1876 aan de Vest.Waarschijnlijk op diezelfde plekwerden in 1898 en 1912 de tweegrote kaaspakhuizen gebouwd. Ookbedrijven, die niet direct aan deTurfsingel lagen, gebruikten hetwater voor vervoer. Zo werd in 1888een glucosefabriek gebouwd aan deLazarussteeg, met een spoorbaantjedat liep van de Vest via deLazarussteeg naar het water van deRaam.Toen in 1885 H. Enno van Gelder,directeur van de GoudscheMachinefabriek (begonnen als Cosijn& Co) aan de Vest, een vijzeldokwilde maken aan de Turfsingel, kreeghij geen toestemming. De wal moestvrij blijven als aanlegplaats voor descheepvaart. Overigens leverde ditbedrijf een jaar eerder al het ijzer- enkoperwerk voor het herstel van deMallegatsluis. In 1897 verscheen eennieuwe “machinefabriek en herstelwerkplaatsvoor stoom- en anderewerktuigen, elektrische verlichting enkrachtoverbrenging” aan deTurfsingel.Ook meester-smid Sas verhuisde zijnsmederij in 1909 naar de Turfsingel.24
Een rietplankenfabriek verrees in 1889aan de Turfsingel. Vanwege debreekbaarheid van het eindproduct washet een voordeel dat de rietplankendirect vanuit de fabriek in stoombotenkonden worden geladen.Gezien het eindproduct was voor ditbedrijf een directe transportmogelijkheidonder handbereik vanlevensbelang. Een van de afnemersvan het ijs was de iets verderopgelegen Goudsche Melkinrichting.Een graanmalerij met petroleummotorverhuisde in 1897 van de Westhavennaar de Vest. Enkele jaren later ginghet bedrijf over in de Coöperatievegraanmalerij van de Boerenbond. Hetgebouw is helemaal ingericht op het zodoelmatig mogelijk gebruiken van aanenafvoer via het water.In 1899 is voor de NV Gouda Fabriekvan Melkproducten (later de NV DeGoudsche Melkinrichting) naast deMachinale Garenspinnerij een nieuwgebouw neergezet.Recht tegenover deze fabriek lagenopen vuilnisschuiten in de Turfsingel.De directie van de melkfabriek vreesdeverontreiniging van de melk, die inkannen aangevoerd en in reservoirsovergestort werd. Door de vuilniskarrenop andere tijden te laten legen“verhielp” de gemeente dit probleem.In 1901 begon een houtdraaierij aan deVest, die echter al in 1903 naar deFluwelensingel verhuisde. De NV“Textiel Industrie Gouda” vestigde in1905 een kaarsenpittenfabriek aan deTurfsingel. Ook in dat jaar werd eensigarenfabriek met drogerij opgerichtaan de Vest, in 1906 volgde eenandere sigarenfabriek annex drogerij.In 1911 verrees aan de Vest eengebouw voor de CoöperatieveIJsfabriek Willem Barendsz.Rond de Turfsingel moeten ook veelpakhuizen hebben gestaan. Zij zijnmoeilijker te achterhalen dan de daargevestigde fabrieken, omdat voorfabrieken wèl allerlei vergunningennodig waren, met de bijbehorendepapieren rompslomp, en voorpakhuizen niet. In de archievenvinden we zo veel sporen van defabrieken en weinige van depakhuizen. Ondanks die lacune is hetduidelijk dat in het gebied een vanoverstelpende bedrijvigheid heerste,waarbij de ene tak van industrie deandere versterkte.0Tot in de jaren vijftig van devorige eeuw bleef de Turfsingelen omgeving van grooteconomisch belang voor deGoudse industrie.25
- Page 2 and 3: VOORWOORDGouda ligt als een parel i
- Page 4 and 5: Groninger tjalk in Fries landschap4
- Page 6 and 7: dweilen waren mijn werk vanalledag.
- Page 8 and 9: Hoofdstuk 3MuseumhavensEen Museumha
- Page 10 and 11: Vaak is dat een beeld van ruimvijft
- Page 12 and 13: Samen met de LVBHB maken nogenkele
- Page 14 and 15: Varen met motorRond 1920 deed de di
- Page 16 and 17: Hoofdstuk 5Gouda HavenstadHoe ontst
- Page 18 and 19: in karren of op hun rug naar depakh
- Page 20 and 21: ‘Inboorlingen’ van GoudaOoit ge
- Page 22 and 23: In het parkje naast hetSchipperswac
- Page 26 and 27: Nieuwe vormen van vrachtvervoerTot
- Page 28 and 29: Reclametekenaar Pim Sekerismaakte d
- Page 30 and 31: Hoofdstuk 6Van Gouda Havenstad naar
- Page 32 and 33: Hoofdstuk 7Binnenhavenmuseum Turfsi
- Page 34 and 35: Ambitieuze plannenOp die Open Monum
- Page 36 and 37: Het publiek moest naar de schepenku
- Page 38 and 39: Het ging hierbij ‘om het beheer v
- Page 40 and 41: Van historische haven naarMuseumhav
- Page 42 and 43: In 1923 kreeg de NederlandseVerenig
- Page 44 and 45: Aan de buitenzijde van de loodsplaa
- Page 46 and 47: twee jaar, in de zomermaandenvanuit
- Page 48 and 49: Overzicht toegelaten schepen1990De
- Page 50 and 51: 2000 Viering tienjarig bestaan van
- Page 52 and 53: 90- Ime de Boer90 - JanPieter Janse
- Page 54 and 55: Commissie Bouw Werf/terrein ( 1997
- Page 56: InhoudsopgavePaginaVoorwoord 2Hoofd
Een rietplankenfabriek verrees in 1889aan de Turfsingel. Vanwege debreekbaarheid van het eindproduct washet een voordeel dat de rietplankendirect vanuit de fabriek in stoombotenkonden worden geladen.Gezien het eindproduct was voor ditbedrijf een directe transportmogelijkheidonder handbereik va<strong>nl</strong>evensbelang. Een van de afnemersvan het ijs was de iets verderopgelegen Goudsche Melkinrichting.Een graanmalerij met petroleummotorverhuisde in 1897 van de Westhavennaar de Vest. Enkele jaren later ginghet bedrijf over in de Coöperatievegraanmalerij van de Boerenbond. Hetgebouw is helemaal ingericht op het zodoelmatig mogelijk gebruiken van aanenafvoer via het water.In 1899 is voor de NV <strong>Gouda</strong> Fabriekvan Melkproducten (later de NV DeGoudsche Melkinrichting) naast deMachinale Garenspinnerij een nieuwgebouw neergezet.Recht tegenover deze fabriek lagenopen vuilnisschuiten in de Turfsingel.De directie van de melkfabriek vreesdeverontreiniging van de melk, die inkannen aangevoerd en in reservoirsovergestort werd. Door de vuilniskarrenop andere tijden te laten legen“verhielp” de gemeente dit probleem.In 1901 begon een houtdraaierij aan deVest, die echter al in 1903 naar deFluwelensingel verhuisde. De NV“Textiel Industrie <strong>Gouda</strong>” vestigde in1905 een kaarsenpittenfabriek aan deTurfsingel. Ook in dat jaar werd eensigarenfabriek met drogerij opgerichtaan de Vest, in 1906 volgde eenandere sigarenfabriek annex drogerij.In 1911 verrees aan de Vest eengebouw voor de CoöperatieveIJsfabriek Willem Barendsz.Rond de Turfsingel moeten ook veelpakhuizen hebben gestaan. Zij zijnmoeilijker te achterhalen dan de daargevestigde fabrieken, omdat voorfabrieken wèl allerlei vergunningennodig waren, met de bijbehorendepapieren rompslomp, en voorpakhuizen niet. In de archievenvinden we zo veel sporen van defabrieken en weinige van depakhuizen. Ondanks die lacune is hetduidelijk dat in het gebied een vanoverstelpende bedrijvigheid heerste,waarbij de ene tak van industrie deandere versterkte.0Tot in de jaren vijftig van devorige eeuw bleef de Turfsingelen omgeving van grooteconomisch belang voor deGoudse industrie.25
Change language