Gouda Waterstad - watererfgoed.nl
Gouda Waterstad - watererfgoed.nl Gouda Waterstad - watererfgoed.nl
‘Inboorlingen’ van GoudaOoit gehoord van de gebroeders DeHoutman? Zij waren de bekendsteVOC-schippers uit Gouda. Eenmonument in hetHoutmansplantsoen herinnert aan deeerste Nederlandse ontdekkingsreizennaar Oost-Indië van degebroeders Cornelis en Frederik deHoutman (1565-1599 en 1571-1627).Zoals het monument laat zien warenzij destijds ‘inboorlingen’ van Gouda.Zij voeren met vier schepen: ‘deAmstelredam’, ‘de Mauritius’, ‘deHollandia’ en het jacht ‘ Het Duyfken’en dreven handel met de Indianen opde eilanden van Oost-Indië, waarspecerijen werden ingeslagen.Het leven van de schippersNaast vissers en bierbrouwerswaren er ook veel schippersfamiliesin de stad. Tussen 1390 en 1515groeide hun aantal van elf naar 194.Zij behoren tot de middenklasse. Inde wintermaanden konden zij nietuitvaren en werden de schepenopgeknapt. De reders en koopluiwoonden aan de Haven, deschippers in het schipperskwartier,het gebied van de Kuiperstraat –Raam – Peperstraat.Schippers en hun gildenDe schippers verenigden zich ingilden. Eigenaren en huurders vangrote schepen waren al in 1510 lidvan het grootschippersgilde, hetGilde van St. Olof. In het eerstekwart van de zeventiende eeuwtelde dit gilde 278 leden. Tussen1630 en 1640 daalde het aantaltot 202. In 1768 waren er nogslechts 100 leden overMallegatsluis 1904Voor schippers op kleinereschepen was er eenkleinschippersgilde. Daarnaastbestond er voor de beurtschipperseen schuitenvervoerdersgilde. Zijonderhielden lijndiensten opAmsterdam en Leiden. Zakkendragershadden zich verenigd inhet zakkendragersgildeBinnen de gilden leggengroepsgenoten contacten metelkaar.Het gilde had ook een socialefunctie: armlastige schippers enweduwen kregen financiële steunvan de gilden. In de Sint-Janskerkhadden de gilden elk hun eigenaltaar. In 1818 ging hetGildenwezen ten onder doorwetgeving van koning Willem I.20
Stipt op tijd varende trekschuitenMidden zeventiende eeuw verloor dehandelsroute van het zuiden naar hetnoorden populariteit. Gouda beslootdaarom samen met Amsterdam metname voor het personenvervoer, eentrekvaart met jaagpad aan te leggen,dat dienst deed tot het einde van denegentiende eeuw. Steeds meerpersonen reisden met de trekschuit.Vanaf Gouda vertrokken trekschuitenvan het Amsterdams Verlaat via deGouwe naar Amsterdam enRotterdam. Door de relatief snellereistijd en de stipte dienstregelingenwaren de trekschuiten een warerevolutie in het personenvervoer.Dringen bij de MallegatsluisDe doorvaart door Gouda ging deschippers niet altijd even makkelijkaf. Schippers en opvarenden moetenhun best doen om vanuit de IJssel dehaven binnen te varen. Alleen metgestreken mast konden schippers destad doorvaren.De vaargeul in de Haven, met desmalle havensluisdeur en in deGouwe, was op sommige plaatsenbehoorlijk ondiep. Ook dat bevorderdede doorvaart niet. De vaarroute isdan aan verbetering toe! Hetstadsbestuur koos voor een nieuweroute vanuit de Hollandsche IJsselvia en oude schutsluis uit 1398 naarde Turfsingelgracht.Deze is in 1577 afgebroken en alsMallegatsluis weer opgebouwd.Pas in 1598 werd die sluisopengesteld voor grote vrachtschepen.De Mallegatsluis in 2010Schepen die te groot waren voorde oude havenroute kondenvoortaan via de Mallegatsluis doorGouda varen. Toch was ook bijdeze sluis niet alles in orde.Schutten was alleen mogelijk alshet water in de IJssel niet te hoogstond. Was een schip groter dande schutkolk, dan mocht het alleenschutten wanneer het water in deIJssel en de Turfsingel even hoogstond. Dat bezorgde schippersvaak 36 uur oponthoud Bovendienmoesten zij veel tol betalen. Desluis was dus niet populair. Veelschippers wrongen zich daaromliever door de nauwe doorgang inde stad. De binnenstad bleefdaardoor nog lang een belangrijkhavencentrum. In 1766 is detweede Mallegatsluis afgebroken.21
- Page 2 and 3: VOORWOORDGouda ligt als een parel i
- Page 4 and 5: Groninger tjalk in Fries landschap4
- Page 6 and 7: dweilen waren mijn werk vanalledag.
- Page 8 and 9: Hoofdstuk 3MuseumhavensEen Museumha
- Page 10 and 11: Vaak is dat een beeld van ruimvijft
- Page 12 and 13: Samen met de LVBHB maken nogenkele
- Page 14 and 15: Varen met motorRond 1920 deed de di
- Page 16 and 17: Hoofdstuk 5Gouda HavenstadHoe ontst
- Page 18 and 19: in karren of op hun rug naar depakh
- Page 22 and 23: In het parkje naast hetSchipperswac
- Page 24 and 25: Toen in 1913 ten behoeve van deopsl
- Page 26 and 27: Nieuwe vormen van vrachtvervoerTot
- Page 28 and 29: Reclametekenaar Pim Sekerismaakte d
- Page 30 and 31: Hoofdstuk 6Van Gouda Havenstad naar
- Page 32 and 33: Hoofdstuk 7Binnenhavenmuseum Turfsi
- Page 34 and 35: Ambitieuze plannenOp die Open Monum
- Page 36 and 37: Het publiek moest naar de schepenku
- Page 38 and 39: Het ging hierbij ‘om het beheer v
- Page 40 and 41: Van historische haven naarMuseumhav
- Page 42 and 43: In 1923 kreeg de NederlandseVerenig
- Page 44 and 45: Aan de buitenzijde van de loodsplaa
- Page 46 and 47: twee jaar, in de zomermaandenvanuit
- Page 48 and 49: Overzicht toegelaten schepen1990De
- Page 50 and 51: 2000 Viering tienjarig bestaan van
- Page 52 and 53: 90- Ime de Boer90 - JanPieter Janse
- Page 54 and 55: Commissie Bouw Werf/terrein ( 1997
- Page 56: InhoudsopgavePaginaVoorwoord 2Hoofd
Stipt op tijd varende trekschuitenMidden zeventiende eeuw verloor dehandelsroute van het zuiden naar hetnoorden populariteit. <strong>Gouda</strong> beslootdaarom samen met Amsterdam metname voor het personenvervoer, eentrekvaart met jaagpad aan te leggen,dat dienst deed tot het einde van denegentiende eeuw. Steeds meerpersonen reisden met de trekschuit.Vanaf <strong>Gouda</strong> vertrokken trekschuitenvan het Amsterdams Verlaat via deGouwe naar Amsterdam enRotterdam. Door de relatief snellereistijd en de stipte dienstregelingenwaren de trekschuiten een warerevolutie in het personenvervoer.Dringen bij de MallegatsluisDe doorvaart door <strong>Gouda</strong> ging deschippers niet altijd even makkelijkaf. Schippers en opvarenden moetenhun best doen om vanuit de IJssel dehaven binnen te varen. Alleen metgestreken mast konden schippers destad doorvaren.De vaargeul in de Haven, met desmalle havensluisdeur en in deGouwe, was op sommige plaatsenbehoorlijk ondiep. Ook dat bevorderdede doorvaart niet. De vaarroute isdan aan verbetering toe! Hetstadsbestuur koos voor een nieuweroute vanuit de Hollandsche IJsselvia en oude schutsluis uit 1398 naarde Turfsingelgracht.Deze is in 1577 afgebroken en alsMallegatsluis weer opgebouwd.Pas in 1598 werd die sluisopengesteld voor grote vrachtschepen.De Mallegatsluis in 2010Schepen die te groot waren voorde oude havenroute kondenvoortaan via de Mallegatsluis door<strong>Gouda</strong> varen. Toch was ook bijdeze sluis niet alles in orde.Schutten was alleen mogelijk alshet water in de IJssel niet te hoogstond. Was een schip groter dande schutkolk, dan mocht het alleenschutten wanneer het water in deIJssel en de Turfsingel even hoogstond. Dat bezorgde schippersvaak 36 uur oponthoud Bovendienmoesten zij veel tol betalen. Desluis was dus niet populair. Veelschippers wrongen zich daaromliever door de nauwe doorgang inde stad. De binnenstad bleefdaardoor nog lang een belangrijkhavencentrum. In 1766 is detweede Mallegatsluis afgebroken.21
Change language