OEK Op eigen kracht Waar zijn we vóór en waar zijn we tégen?

OEK OpBlad van de afdeling Amsterdam van de Fietsersbondeigen krachtnummer 84juni 2011Snorfietsenniet toegestaanWaar zijn we vóórenwaar zijn we tégen?UPDATE:Actie tegenscooteroverlastKnelpunten:opgelosteen nieuwe

ColofonDe OEK (Op eigen kracht) is een uitgave vande Fietsersbond, afd. Amsterdam. Het bladverschijnt 3 keer per jaar in een oplage van5000, en wordt gratis toegezonden aan alleAmsterdamse leden. De in de OEK weergegevenopvattingen hoeven niet overeen tekomen met die van het bestuur of de redactie.Het overnemen van artikelen is mogelijk naschriftelijke toestemming van de redactie.De volgende OEK verschijnt 12 oktober 2011Bijdragen (liefst digitaal) zijn welkom tot29 augustus 2011 o.v.v. “kopij OEK”.E: oekredactie@fietsersbondamsterdam.nlAdresgegevens afdelingWG-plein 84, 1054 RC AmsterdamT: 020-6854794E: amsterdam@fietsersbond.nlI: www.fietsersbondamsterdam.nlPostbank: 3621877 tnv Fietsersbond AmsterdamBezorging: oek@fietsersbondamsterdam.nlHet kantoor is als regel geopend op werkdagenvan 10 - 17 uur (behalve op vrijdag).Soms zijn we er niet. Wil je zekerheid dater iemand is, bel dan even: 020-6854794OnderafdelingenAmstelveen:p/a Nieuwe Kalfjeslaan 2, 1181 CA AmstelveenE: amstelveen@fietsersbond.nlDiemen:p/a Tapijtschelp 10, 1112 DS DiemenE: diemen@fietsersbond.nlAan dit nummer werkten mee:Gerrit Faber, Pete Jordan, JohanKerstens, Marjolein de Lange, TomLantink, Anne-Mariken Raukema, FredRedemeijer, Govert de WithFoto’s: archief Fietsersbond, afd.Amsterdam (tenzij anders aangegeven)Druk: Dijkman Offset / DiemenDe Fietsersbond komt op voor de belangenvan fietsers en zet zich in voor meer enbetere mogelijkheden om te fietsen.Lid wordenU bent al lid vanaf € 2,17 per maandZie: www.fietsersbond.nlMAIL & WINWilt u kans maken op een exemplaar van hetboekje Amsterdam Wereldstad op de Fiets?Stuur dan een mail aanamsterdam@fietsersbond.nlmet onderwerp:Mail&Win Wereldstad Oeken in de tekst:uw naam en adres.U kunt ook een postkaartsturen aan de Fietsersbondin Amsterdam met dezelfdegegevens.Onder de inzenders verloten wij20 exemplaren van het boekje.DIGITALE NIEUWSBRIEFBlijf op de hoogte van de fietsactualiteitin Amsterdam via onze nieuwsbrief per email.Mail ons ovv “Fietsband“:amsterdam@fietsersbond.nlIn dit nummer:3 Update Actie Snorscooters4 Nieuws5 Bollenzondag6 Zijstraat7 Fietsforce8 Amsterdam in 2030 | Puzzelfoto9 ARCAM voor fietsers10 Op de fiets door Sevilla11 Verkeerslichten12 Fietsenmaken op straat14 Zijstraat15 Een hoofd-hoofdnet fiets?16 ASO’s | Zijstraat17 Amsterdam op de fiets18 Problemen in Slotermeer19 Fietsrouteplanners (testje)20 Knelpunten23 Column Pete Jordan24 NIET ZO MAAR ZOBij de voorkantIn een reactie op vragen oversnorscooteroverlast heeft ookde minister een duit in hetzakje gedaan. Ze suggereerdedat met bepaalde borden dieoverlast wellicht aan bandengelegd kan worden. Aan welkevan de borden op de voorkantvan deze OEK dacht de ministerdaarbij? Weet u het? En weet umisschien ook wat de bezwarentegen die suggestie zijn?Laat het ons weten.AankondigingWat: Algemene Actieve LedenvergaderingWanneer: di 7 juni, 20 uurWaar: WG-plein 84Agenda: Interne organisatie van de afdelingKlachtennummersHieronder staan de klachtennummerswegonderhoud die u kunt bellen bijachterstallig onderhoud. Blijven deproblemen aanhouden: meld het bijde Fietsersbond, afd. Amsterdam.- Amstelveen 5404911- Centrum 5519555- Diemen 3144888- Nieuw-West 14020- Noord 14020- Oost 14020- OuderAmstel 4962121- Uithoorn 0297-513111- West 14020- Westpoort (station Sloterdijk) 5234567- Zuid 14020- Zuidoost 5670222- Fout geparkeerde auto’s 5530333- Storing straatverlichting 5972626- Fiets-bewegwijzering: 088-2696747of schadebew@anwb.nl o.v.v. locatieen mast- of bordnummer (s.v.p. ookdoorgeven aan de Fietsersbond,afd. Amsterdam, 020-6854794)- Wegdek op trambanen:infraservice@gvb.nl (c.c. aanamsterdam@fietsersbond.nl)- Storing verkeerslichten:licht@fietsersbondamsterdam.nlo.v.v. kruispunt + rijrichting2

Nog meer krantenartikelen over snorscooters, ingezondenbrieven van zowel fietsers en snorscooteraars, een TV-item bij deVara’s Ombudsman, bijna 6000 petities en op 10 maart een heleschoolklas in de raadscommissie (foto): de gemeenteraadsledenkan het niet ontgaan zijn dat snorfietsen op het fietspad de Amsterdammersbezig houdt.Op 21 april waren deze gemeenteraadsledenzelf aan de beurt om tereageren op het antwoord van wethouderWiebes op het onderzoek van deFietsersbond en de nota ‘Dus niet brommen’van GroenLinks.En ook was er een nota van MinisterSchulz van Haegen. Ze wil niet de snorfietsvan het fietspad weren, maar geeftaan dat de gemeenten daar zelf maatregelenvoor moeten treffen: “Onderbepaalde omstandigheden kan de afweginggemaakt worden om de snorfietsnaar de rijbaan te verplaatsen. De lokaleoverheid is bij uitstek geschikt om eendergelijke afweging te maken. De wetbiedt verschillende mogelijkheden”.Maar Wiebes ziet niets in lokale maatregelen.Alleen enkele fietspaden, bijvoorbeelddoor parken heen zouden voorsnorfietsers gesloten kunnen worden.“In feite is mijn standpunt: snor afschaffen.Het is de categorie die nergenspast.”, verzuchtte hij. Maar daar gaat dewethouder helaas niet over. En zo verwijzenrijk en gemeente naar elkaar zonderdat er iets gebeurt.Een meerderheid van de raad, waaronderD66 en coalitiegenotenPvdA en GroenLinks,vindt dat de wethouder inAmsterdam wel degelijkeen proef moet doen metsnorfietsers op de rijbaan.Mogelijk is dat ook voorsnorfietsers zelf juist veiliger:nu gebeuren er veelongelukken met afslaandeauto’s die de snelheid vande op het fietspad achteropUpdateActie ScooteroverlastWethouder wil snorscooters op het fietspad houdenkomende snorfietsers onderschatten (ofze helemaal niet zien). Na de zomer komtdit onderwerp terug in de raad.Gelukkig zijn er ook lichtpuntjes. Zo wilde Minister de meetmarges bij overschrijdingvan de maximumsnelheid verkleinen.Nu wordt een snorscooter die25 kilometer mag rijden pas bekeurd bijeen snelheid op de rollertestbank van 39kilometer per uur. En de wethouder wilbekijken of er meer snelheidscontroleskunnen komen, al blijft onduidelijk of depolitie daar wel capaciteit voor heeft.GFWie zijn die snorscooterrijders?In het Parool van 19 april stond eenartikel over “Snelheidsduivels met 40km per uur“. Daarin werden vier berijdersvan snorscooters geportretteerd.We vonden wat ze zeiden opmerkelijkgenoeg om dat hier (enigszins bekort)voor de lezers van OEK over te nemen.Man, 58, werkt ineen coffeeshop,rijdt op een Sym.“Dit is het beste vervoermiddel vanAmsterdam. Als je met de auto naarde stad gaat, betaal je je scheel aanparkeergeld. Bovendien heb je geenplaats om te parkeren. De snorfietshoort thuis op de weg, niet op hetfietspad. Desnoods maar een helmop. Je mag ermee op het fietspad,maar ik vind dat fietsers meer rechtenhebben daar. Voor de fietsers vind ikhet vrij gevaarlijk, die rijden vaak metzijn tweeën naast elkaar. Als snorfietserheb je problemen om ze in te halen, jemoet constant toeteren. Deze gaat 45per uur. Volgensde wet mag je 25,maar dan haalteen fietser je in: dat is geen gezicht.”Man, 47, werkt in de levensmiddelenbranche,rijdt op eenKymco.“Ik kan maximaal veertig kilometerper uur. Als ik op het fietspad voorzichtigrijd, 35, dan gaat dat prima. Eensnorfiets remt heel krachtig: als Ik rem,sta ik stil. Een fietser achter je heeft datvaak niet door en fietsers remmen nietzo snel als een snorfiets. lk denk dat erin de stad toch wel zo hard geredenwordt door auto’s dat het voor snorfietserste gevaarlijk is om op de weg terijden. Qua veiligheid is een helm voormij niet nodig.”Vrouw, 50, heeft een Thais eethuis,rijdt op een Piaggio.“Ik vind dat de snorfiets op het fietspadmoet blijven. Op de weg is het tegevaarlijk voor ons: auto’s zijn nietgewend aan snorfietsen op de weg. Intien jaar heb ik nog nooit een ongelukgehad, maar ik ben ook heel voorzichtig.Ik rijd niet hard: ongeveer 35, datvind ik genoeg. 25 rijden is moeilijk,er zit altijd wel een andere snorfietserachter je die harder wil en boos wordtdat je het verkeer afremt. Ik heb vaaklast van fietsers: ze letten niet op ensnijden je soms. Een helm op doen,vind ik geen probleem: je hebt veelmooie modellen. Zonder is wel lekkermakkelijk, zeker in de zomer.”Vrouw,43, is huismoeder, rijdtsinds twee jaar op een Sym.“Een ‘snor’ is beter dan een ‘brom’;een helm op vind ik zó n gedoe. Ophet fietspad ben je beter beschermd;op de weg houden ze helemaal geenrekening met je. Met 25 kilometer peruur tussen de auto’s rijden, dat is bestwel lastig. Je moet met het verkeermee kunnen rijden. De mijne gaat 45kilometer per uur. Het is natuurlijk welveiliger als je gewoon 25 rijdt, dat islogisch, maar ik houd van lekker snel.”© Het PAROOLOEK 84 - juni 2011 3

Afsluiting bij KadijkenEr wordt veel gefietst tussen de Oostelijke Eilanden en de Plantagebuurt.Dat gebeurt over een onopvallende maar belangrijkeroute dwars op de Kadijken. Hij verbindt winkels, scholen,sportvoorzieningen, musea en een dierentuin. Typisch zo’nAmsterdamse route die door velen dagelijks meerdere kerengereden wordt.Op het moment van schrijven zijn de Kadijken een moeilijk tenemen horde. De doorsteek nabij de Overhaalsgang is sindsanderhalf jaar afgesloten wegens renovatiewerkzaamheden.Buurtbewoners en de Fietsersbond zijn keurig geïnformeerdmaar de afsluiting duurt wel heel lang.Daarbij komt dat ondanks verzoeken aan de projectmanagerom te wachten, de kortste omrijdroute nabij de Nijlpaardbrugook opgebroken is. Mopperende fietsers slalommen daar nuillegaal over losliggende rubber planken, bedoeld voor voetgangers.Deze uiten dan ook hun verwensingen. Het projectmanagementontkent dat er klachten zijn en stelt vast dat alleproblemen zich vanzelf oplossen.Effectiever een goede fietsverbinding om zeep helpen is nauwelijksdenkbaar. De sector Openbare Ruimte van het stadsdeelwindt er dan ook geen doekjes om dat zij de doorsteek bijde Overhaalsgang liefst voor eeuwig had willen sluiten.De Fietsersbond benaderde daarover de omwonenden via hetadressenbestand van het Wijkcentrum Oostelijke Binnenstad.Dagenlang stroomden de reacties binnen. Zeker vijftig mensenbepleitten op grond van goede argumenten het behoudvan de doorgang. Grote voorstanders van afsluiting hebben,ondanks uitdrukkelijk verzoek, niet gereageerd.Het wekt verbazing hoe makkelijk er bij de sector OpenbareRuimte soms nog gedacht wordt over het afsluiten van fietsverbindingen.Maar uiteindelijk is er van de Kadijken toch goednieuws: de rayonmanager Openbare Ruimte heeft in een regulierebuurtvergadering gezegd dat de fietspaden gewoon terugkomenen dat de functies van de doorgangen blijven zoalsze waren.Dank aan het Wijkcentrum en de buurtbewoners.JPNRotonde OostoeverAl eerder maakte de OEK melding van de vernieuwde rotondeop Oostoever, bij de noordoost punt van de Sloterplas. Dezehele grote rotonde was een blackspot, vooral omdat auto’s erheel hard overheen konden. En waar auto’s dat kunnen, doenze dat meestal ook, althans een aantal.Voor fietsers is deze rotonde een kruispunt van twee belangrijkehoofdnet routes. En omdat hij zo groot is heeft de Fietsersbondaltijd gepleit voor twee-richtingsfietspaden rond derotonde. Fietsers die linksaf moeten, willen niet die hele grotebocht om de rotonde maken, maar kiezen voor de kortste weg,ook al is die tegen de richting in. Vóór de herinrichting dedenze dat ook, zelfs op het deel dat enkel een fietsstrook had!Onze wens werd begrepen, maar het probleem was een veiligeinrichting. Hoe maak je automobilisten die de rotonde verlatenduidelijk dat ze niet alleen schuin achter zich moeten kijkenmaar ook naar linksvoor naar fietsers in de tegenrichting?In de uiteindelijke oplossing zijn de fietspaden duidelijk onderdeelvan de rotonde doordat ze echt helemaal met de rondemeebuigen en hun aanwezigheid met goede bebording,haaientanden en een asmarkering wordt aangekondigd. Wijwilden het fietspad − waar het de rijbaan kruist − ook graagop een verhoging, zodat afrijdend autoverkeer moet remmen.Maar dat is niet overgenomen omdat de wens om een vlakkeroute voor de bus te hebben voorrang kreeg.Begin maart is de rotonde door ons geschouwd, samen metvertegenwoordigers van het stadsdeel en de werkgroep Blackspot.En we zijn tevreden. De fietspaden op de rotonde zijnmooi uitgevoerd. Voor oprijdend en afrijdend autoverkeer ishet duidelijk dat het voorrang moet geven aan de fietsers opde rotonde. Ook zien automobilisten die van de rotonde af willenbijna automatisch de fietsers die hen in de tegenrichtingtegemoet rijden. Maar toch... Als automobilisten tot stilstandzijn gekomen om een fietser voor te laten gaan, dan kijken ze,vóór ze daarna weer optrekken, niet automatisch naar eventuelefietsers uit de tegenrichting. Zo blijkt uit waarnemingen.Dus fietsers in de tegenrichting: wees daar altijd op bedacht!MdL4

In het begin van de 20e eeuw keken Amsterdammers elk voorjaar volverlangen uit naar ‘Bollenzondag’, de eerste zonnige, warme lentezondagin de bloesemtijd. Op zo’n Bollenzondag trokken Amsterdammers in dejaren ‘20 en ‘30 massaal van de stad naar de beroemde bollenstreek tenzuidwesten van de stad.BollenzondagVelen liepen naar de bollenvelden,anderen gingen met de trein ofde auto, maar de fiets was toch wel deopvallendste manier om deze bedevaartte maken. In 1931 beschreef eenverslaggever in Amsterdam de voorbereidingenop de ochtend van Bollenzondagals volgt: “In chique wijkenen in oude, smalle straatjes poetsen zehun 250.000 rijwielen op − oude fietsenen splinternieuwe. Ze pompen hun500.000 banden op en plakken haastigoude binnenbanden die op het allerlaatstbezweken.” Fietsers konden veelmeer bollenvelden bereiken dan degenendie te voet gingen. En in tegenstellingtot wie met de auto ging, kondenfietsers de files omzeilen en zich op desmalle paden tussen de velden begeven.Het hectische verkeer in de Bollenstreekontlokte een getergde fietserin 1933 de opmerking ‘’t Is hier net hetLeidseplein.”Eén Bollenzondag-verslaggever waszo onder de indruk dat hij meende dat“minnende paartjes op de fiets naast elkaarkeuvelen en lief doen” en zo “dichtersvan de straat en als het ware lichttorensvan humaniteit, verkondigersvan de lente” waren. Behalve verliefdeparen trokken complete gezinnen enmaatschappelijke organisaties (padvinders,studentencorpsen, religieuze genootschappen,enz.) in optocht op naarde velden, met “vlaggen aan het stuur,bagagedragers hoog opgepakt metproviand.” Mannen fietsten met hunjassen vastgebonden op de bagagedrager,hun broekspijpen opgestroopt.Vrouwen reden in frisse jurken metkorte mouwtjes, “velen met bloote beenen.”Jongens droegen korte broeken“om gemakkelijker de beenen te kunnenbewegen.” Meisjes hadden luchtigezomerkleren of trainingspakken aan.Honden reden mee in rieten manden.De mensen zongen opgewekte liedjesbij het fietsen. “Iedereen is vrolijk,”schreef een verslaggever in 1938, “niemandkan wachten om een eerste glimpvan de fraai gekleurde velden op te vangen.”Nog een verslaggever noemde deBollenzondag van 1934 een “veldslagvan mensenhorden tegen millioenenbloemen.”Onderweg stonden langs wegen enfietspaden honderden verkopers opgesteldom gesneden hyacinten, krokussen,narcissen en tulpen te verkopen.Aangezien de handel, waar hetde kooplieden om begonnen was, debollen waren, werden de bloemen − dievóór de bollenoogst ontkiemden − vrijwelals afval behandeld. En dus werdendie bloemen voor een paar duiten aanvoorbijgangers verkocht. Kinderen zatenlangs de weg en vlochten met touwslingers van narcissenkopjes. Ventersprezen hun koopwaar luidkeels aan enbedienden zich van lange stokken omde slingers aan de zich voorbij spoedendefietsers te kunnen aanreiken.Ook populair waren de verkopers dielangs de weg ijsco’s, citroenlimonadeen ranja aan de man brachten. En kaartjesvoor uitkijktorens − houten staketselsvanwaar men een vogelperspectiefhad op de lappendeken van rode, blauwe,witte, oranje en paarse velden. Endat in alle schakeringen: onder de verschillendevelden met rode tulpen signaleerdenverslaggevers een palet van“zacht rood” tot “wijnrood”, “gloeiendrood”, “felrood”, “knalrood” en “bloedrood”.Men werd als het ware “gebombardeerdmet meer schoonheid dan hetmenselijke brein kon verwerken.”En bovenop het feest voor het oogkwam nog het feest voor de neus. “Debedwelmende roke der bloemenvelden,”schreef een journalist, schiep een“teedere atmospheer der minne paarde”.Of, zoals een andere verslaggeverhet uitdrukte: het was een “orgie vankleur en geur.”Bij het bereiken van hun bestemmingpicknickten de feestgangers tussen debloemen, dartelden of slenterden in hetrond. En hoewel de bloemen zelf eenpopulaire toeristische attractie waren(toerbussen en sneltreinen kwamen helemaaluit België, Duitsland en Frankrijk;men zag zelfs Amerikaanse auto’s metAmerikaanse nummerplaten), vormdeaan het eind van de dag de stoet “stoffige,hete en gelukkige” fietsers dienaar Amsterdam terugkeerden een nogbedwelmender schouwspel. Fleurigedecoraties versierden iedere fiets, werkelijkiedere fiets, als we de talrijke getuigenissenuit de jaren 20 en 30 mogengeloven. De frisse volle bloemen omsturen gewikkeld, rond frames gewevenen door spaken gevlochten. Rietenmanden aan sturen vastgemaakt dreigdente bezwijken onder het gewichtvan zóveel bloemen. Hoeden warenmet bloemen getooid; hoofden metkransen gekroond. Slingers bengeldenrond halzen of waren als sjerpen overborstkassen gebonden. Kleine jongenswaren “letterlijk versierd” met bloemen.“Maar het mooist waren toch demeisjes,” schreef een verslaggever, “dearmen vol bloemen, de gezichten gloeiendvan de lentezon.”In de lente van 1940 lokte vooral hetgoede weer de Amsterdamse fietsersop verschillende zondagen naar de bollenvelden.Maar het drukst dat jaar wasde tocht op een donderdag, Hemelvaartsdag.En ooggetuige op die feestelijke2e mei sprak van “Het groote vermaak− het wonderlijke gevoel allemaalsamen uit te zijn en hoè! − de levendeLees verder op pag. 6OEK 84 - juni 2011 5

Vervolg van pag. 5guirlandes van met bloemen getooide fietsers inéén gesloten rij van Haarlem naar Amsterdam − datalles maakt een onvergetelijken indruk.”Maar dit genoegen bleek voor de Amsterdamsefietsers van korte duur. Slechts enkele dagen latervielen de Duitsers het land binnen. Tijdens de bezettingzouden er om een heel andere reden fietstochtenvan Amsterdam naar het platteland gemaaktworden. In 1945, net na de bevrijding, schreefde Amsterdamse P. A. Donker over zijn ervaringentijdens de Hongerwinter, over wat hij zag toen hordeshongerige fietsers vanuit de stad naar het plattelandstroomden in de hoop voedsel te vinden:“Wij denken onwillekeurig terug aan gelukkiger tijdenToen was het vóórjaar en de blijde stroom uitAmsterdam trok Westwaarts, naar de bloembollenvelden.Stralende zonneschijn, glimmende fietsenmet puike banden. Neem geen risico: leg er eennieuwen band om vóór je van huis gaat. [. . .] Legeens aan voor een glas melk, een reep chocolade,een uitsmijtertje-ham. [. . .]Destijds: allen op de fiets naar de bollen!Thans: voor een hap eten op wankel oud-roest naarde boeren om piepers...”Na de oorlogsjaren zouden de grote fietstochtennaar de bollenstreek niet terugkeren. Als Amsterdammersnaar de bollenvelden gingen, deden zedat voortaan vooral en steeds meer in hun auto. Ener was nog een verschil met wat er gebeurde tijdensde spontane Bollenzondagen van de jaren 20 en 30.Niet langer dwaalden de bezoekers van de bollenveldenrond tussen de velden, maar ze bezochtengrote georganiseerde evenementen zoals het Bloemencorsoof speciaal ingerichte locaties zoals deKeukenhof.PJZo wordt de bollenstreek in 2011 beleefd:heren stappen uit de auto op de fiets voor een fotomomentHet licht des LevensZIJSTRAATDe nieuwe medewerker van de Amsterdamse fietsersbond, Gerrit Faber,vindt sociale media belangrijk. Nou, als ik daar beter van ga fietsen, danwil ik er het mijne van weten. Ik heb me aangemeld bij Linkedin, Facebook enTwitter. Sindsdien kom ik niet meer aan fietsen toe! Ik neem u mee.SmoelenboekSmoelenboek (Facebook) is wellicht leuk, maar nutteloos voor actievoerendefietsers. Je bouwt een sociaal netwerk op met vrienden(Spreuken 18:24: een vriend is soms beter dan een broeder). Maarhoeveel vrienden kun je aan? Hoe kun je 2.000 vrienden hebben?Zijn alle fietsers mijn vrienden? We rijden geen motor, kom nou.LinkedinBij Linkedin is de situatie anders. Dat is een sociaal medium dat gebaseerdis op professionele relaties. Dus geen vakantiefoto’s of anderepikante ongein. Je CV is belangrijk, je human resources, maar ookje filosofie, je inspiratie. Waar je staat in het leven. De Fietsersbondheeft op Linkedin een eigen groep aangemaakt waar de broeders enzusters van het Fietsersgeloof met elkaar kunnen discussiëren. Nou,dat stelt geen enkele moer voor. Beetje sociaal mediateren over fietshelmenvoor Zeeuwse scholieren. In maanden heb ik geen zinnigebijdrage gezien. Trouwens ook in mijn andere Linkedin (beroeps)groepen is het huilen. Het gaat om één ding: zorg dat je zoveel mogelijkconnecties hebt, dan sta je bovenaan de pikorde.Dan toch liever Facebook, daar heb je vrienden met een smoel. BijLinkedin zijn het connecties, hoeveel stekkertjes kan een mens hebben.TwitterNou dan ten einde raad naar Twitter. Daar gaat het om volgelingen.Hoe meer hoe belangrijker. Jouw tweets (berichten van maximaal140 tekens) worden gelezen door je volgelingen. Mijn probleem isdus dat ik wel leuke tweets kan plaatsen maar geen volgelingen heb(volg @Zijstraat). Ik ben zelf volgeling geworden van leuke mensen,nuttige instanties en van fietsersbondzaken. Je merkt dat ze bij deFietsersbond nog een beetje amateuristisch zijn, maar ze doen hunbest. Via Twitter heb ik al veel meer nuttige informatie ontvangendan via de andere sociale media. Ook veel leuke informatie. Maar ikwilde natuurlijk ook weten wat onze kersverse Amsterdamse Fietsersbondmedewerkertwittert in het belang van de fietser. En datviel erg tegen, dat ging vooral over fietsen rond Sevilla. Maar datkwam misschien omdat hij dan even kon uitrusten boven op de berg.Veel mensen die ik spreek zijn negatief over Twitter (voornamelijkuit onkunde), maar van alle sociale media past die het beste bij mij.Over verslaving maak ik me niet druk, de hype is over twee jaar weervoorbij. De Fietsersbond heeft ook een Twitterfiets, die uitgeleendwordt aan twitteraars met meer dan honderd volgers en die bereidzijn een week lang te twitteren.Ik heb geen honderd volgers en kom dus niet in aanmerking. U kunter wat aan doen. U wordt dan mijn volgeling, maar ik zal u niet alszodanig behandelen, maar wel bedanken met een serie tweets. Ganaar @Zijstraat.TLOPINIE6

Barbara Westerveld is een van de zevenenthousiaste studenten van de Universiteitvan Amsterdam (UvA) die het projectFietsforce op poten zetten. Fietsforce richtzich op dak- en thuisloze jongeren van 18 tot25 jaar, die fietsers in Amsterdam gaan helpenals ze onderweg pech krijgen. Aan de start inmaart gingen twee jaar voorbereiding vooraf.OEK ging met Barbara praten.FietsforceKrachtige impuls voor dak- en thuisloze jongeren“Fietsforce”, zo licht ze toe, “is hetnieuwste mobiele fietsreparatiebedrijfin Amsterdam. Er zijn er al meer,maar die verplaatsen zich met auto’s.Wij zetten alleen fietsen en elektrischescooters in; die laatste zijn snellerdan fietsers, dus als de afstandgroot is, kunnen die worden ingezet.”Wie fietspech heeft kan 0800-fietspech(d.w.z. 0800-343877324) bellenen krijgt dan de fietsenstalling annexfietsreparateur bij NS station RAI aande lijn. Dat is de uitvalsbasis van Fietsforce.De pechvogel wordt een aantalvragen gesteld, over de aard van depech en de locatie voor een Fietsforceruitrukt om hulp te bieden. Zij rijdenop Tulpfietsen, een van de sponsors, enzijn uitgerust met een standaardkrat gereedschapen hulpmiddelen. Bij kleinereparaties als een lekke band komt eenjongere je band plakken, bij grotere klussen,zoals een gebroken frame, wordteen ruilfiets meegenomen die tegenborg wordt meegegeven. De klusserszijn duidelijk herkenbaar als Fietsforcersen kunnen zich ook legitimeren. En hebben– mede vanwege hun eigen veiligheid– geen geld op zak. Wie z’n fietsheeft laten repareren, kan alleen betalenmet de pinpas.Pantar AmsterdamHalf februari vond een introductiebijeenkomstplaats. Omdat het opsporenvan dak- en thuisloze jongeren mijgeen sinecure lijkt, vraag ik Barbara, hoezij hen bereiken. Eigenlijk ligt dat welvoor de hand: via Pantar Amsterdam,een van de grootste bedrijven gericht opre-integratie in Amsterdam. Zij hebbencontact met de jongeren die in (opvang)huizen van onder andere de Volksbonden HVO Querido wonen. En Pantar heeftinmiddels veel expertise opgebouwd inde omgang met en begeleiding van dejongeren. Ervaren monteurs van Pantarleiden de jongeren dan ook op. Zo wordensociale vaardigheden – waar nodig– professioneel getraind. Westerveld:“De jongeren vormen een moeilijk te definiërenen weinig zichtbare doelgroep;de redenen waarom ze niet meer thuisof al zelfstandig wonen lopen erg uiteen.Wij weten ook niet alles van hun achtergrond,wel hebben we een aantal criteriawaaraan de jongeren moeten voldoenom mee te doen. Als ze zelf niet overhun tijd hiervoor beginnen, zwijgen weer over.”SIFE en idealismeFietsforce is een project van SIFE, de internationalekoepel Students in Free Enterprise(SIFE), in de VS begonnen maarintussen wereldwijd vertakt. Alleen binnende UvA lopen intussen al vier SIFEprojecten,waarvan Fietsforce de jongsteis. Studenten kunnen ervoor kiezen omvanaf nul een heel nieuw project testarten, of ze kunnen een paar jaarmeewerken aan een al bestaandproject. SIFE probeert aldoende decontinuïteit van een project te waarborgen;het stort niet ineen als een ofmeer deelnemers afstuderen en anderewegen inslaan. Het werken aaneen project bevordert in vrijwel allegevallen het sociaal maatschappelijkbewustzijn van de studenten. Barbara:“De dak- en thuisloze jongerenzijn net zo oud als wij, maar wij hebbenzoveel meer kansen dan zij. Watwij willen is hen een faire, tweedekans geven. Vaak zie je dat ze nu zelfook wat van hun leven willen maken. Wijgeven hen graag die mogelijkheid.” SIFEis onafhankelijk en kent geen politiekeof religieuze ideologieën. Je gaat als studentdan ook geen enkele verplichtingaan, maar Barbara en haar zes medebestuursledenervaren het tegelijk niet alsvrijblijvend. Het is naast hun studie eenvrijwillige bijdrage aan de maatschappijmet een duidelijk doel. Alle zeven bestuursledenhebben een bepaalde taak,zoals fondsen werven, communicatie encontacten met Pantar. De achtergrondvan de zeven studenten lopen uiteen; deeen koos voor Economie, de ander voorPoliticologie, Rechten of Planologie.Maar er zit ook een bedrijfskundige in dedop bij. Zo snijdt het mes aan twee kanten;ook zij doen relevante werkervaringop binnen Fietsforce.www.fietsforce.nlwww.sife.nlAMROEK 84 - juni 2011 7

Amsterdam in 2030Om een helder en werkbaar idee te krijgen van waar we als fietsersbondersnaar streven, leek het een goed idee eens flink vooruit tekrijgen. Hoe zouden we willen dat Amsterdam er wat betreft fietsenin 2030 uitziet? Als voorzet schetste Gerrit Faber onderstaandvergezicht. We zijn benieuwd wat onze leden daarvan vinden.Laat het ons weten. Vooral als u het anders ziet.Binnen de A10/onder het IJ is het domeinvan fietsen en voetgangers.Dat is zo gekomen doordat er echt gekozenis voor de fiets, en de ruimte daarvooroptimaal is ingericht. Dit ging tenkoste van de ruimte voor parkerendeauto’s en rijdende auto’s.Auto’s zijn er alleen met ontheffing, alleenbewoners, laden lossen, aannemersen enkele taxi’s komen in aanmerkingvoor zo’n vergunning. Alle straten zijnbreed genoeg om comfortabel te kunnenfietsen.Buiten de A10 is een omslag gemaakt vanauto-denken naar fiets-denken. Winkelgebiedenrekenen erop dat bezoekersper fiets komen; de autoparkeervoorzieningenuit de 20e eeuw worden omgebouwdtot fietsparkeervoorzieningen.Ook stedebouwkundigen hebben dezeomslag gemaakt, bij het ontwerpen vannieuwe wijken is de fietsinfrastructuurleidend.Een deel van het hoofdnet fiets is doorontwikkeldtot het superhoofdnet:breed op drukke routes en strak bij langeroutes. Alle routes zijn in elk geval ookverkeersveilig, juist met het oog op jongereen oudere fietsers.De routes in de stad sluiten aan op defietsroutes vanuit de regio en op de fietssnelwegennaar Zaanstad, Purmerend,Haarlem, Uithoorn, Weesp en Utrecht.Die zijn speciaal ontwikkeld voor snellefietsers en hebben aparte rijstroken voorverschillende snelheden. Dankzij defietssnelwegen is er een toename vanhet aantal lange-afstands fiets forenzen.Het aandeel fietsers is door dit alles drastischgestegen. Daardoor is ook al eengroot deel van de openbare ruimte andersingericht dan in 2010: niet de auto,PuzzelfotoDe puzzelfoto in de vorige OEKleverde slechts één inzender op:de straatgrafittti is te vinden opde nieuwe kade langs de noordelijkeIJ-oever. Gelukkig was hetantwoord goed en we hebben dewinnaar de prijs gestuurd.Ook deze keer geen makkelijke,maar volgens ons even leuk: waarbevindt zich dit gedicht??Onder de goede inzenders verlotenwe weer een mooie fietskaartof een exemplaar van het nieuweboekje Amsterdam Wereldstad opde fiets.Stuur uw antwoord naar:- Fietsersbond Adam, WG-Plein 84,1054 RC Amsterdam- Amsterdam@fietsersbond.nlmaar de fiets bepaalt het wegprofiel.Fietsen hebben weinig last meer van deonveiligheid, vervuiling en ruimtebeslagdie auto’s in de 20e eeuw nog veroorzaakten.Bij de A10 zijn transferia voorautomobilisten van buiten de stad. Het isniet mogelijk voor bezoekers om binnende ring te parkeren. Bij de transferia stappenautomobilisten over op een OV-fietsof op het OV. Bewoners parkeren grotendeelsook bij deze transferia. Binnende ring zijn een paar duizend parkeerplekkenvoor bewoners ondergronds,maar daar zijn er na 2010 niet meer bijgebouwd.In de wereld van ontwerpers overheersthet beeld van de ‘gebruikte stad’. Gezienmag worden dat de stad functioneerten leeft: de aanwezigheid van mensenen fietsen maakt deel uit van het ontwerp.Omdat mensen weer trots zijn ophun fiets, zijn er veel minder zwerffietsendan voorheen. Overal in de stad zijnvoldoende rekken (geplaatst waar voorheenauto’s parkeerden) of –voor echtekortparkeerders bij bv supermarktenfietsvakken.Op enkele locaties, waarveel mensen langere tijd verblijven (uitgaans-en winkelgebieden, stations) zijngrote gratis ondergrondse stallingen.Door technische mogelijkheden efficiëntin te zetten, is er nauwelijks meer sprakevan fietsdiefstal. Ook blijven fietsen nietlang meer ongebruikt in de openbareruimte staan. Deze technieken hebbenals aardige bijwerking dat het makkelijkis je fiets terug te vinden, en om eenvrije plek te zoeken als je hem ergensparkeert. Iedereen in de stad is trots open blij met deze manier van verplaatsen.Jongeren gebruiken massaal de fietsnaar school.De gemiddelde reistijd in de stadsregiois zoveel afgenomen dat iedereende voordelen ziet. Andere voordelenzijn de toegenomen verkeersveiligheiden afgenomen uitstoot. Nadelen zijn ereigenlijk niet. Winkeliers trekken meerklanten van over de hele wereld, de paarinstanties met het ‘snelheidsmonopolie’(politie, ambulance) halen ook hogeregemiddelden dan in 2010.”GF8

Onlangs verscheen de Architectuurkaart AmsterdamNoord, een prachtig document met informatie overarchitectuur en stedenbouw. Met fietsroutes en natuurlijkarchitectuurfoto’s. Eerder werden al anderemooie kaarten uitgebracht.Hup, op de fiets naar ARCAM op de Prins Hendrikkade.Daar spraken we met Flora van Gaalen die voorARCAM projecten doet en redactiewerk verricht.ARCAM voor fietsersHet ARchitectuurCentrum Amsterdam(ARCAM) werd in 1986 opgerichtom in Amsterdam en omstreken hetpublieke draagvlak voor de architectuurte verbreden. De kaart van Noord is eengezamenlijk initiatief van ARCAM en deafdeling Toerisme van stadsdeel Noord,die ook graag wat er aan stedenbouwte beleven valt graag in kaart brengten voor iedereen beschikbaar maakt.ARCAM dacht er al langer over na, maarnu was de tijd rijp. Flora van Gaalen: “DeNDSM werf is bijna klaar, er is slechtsvoor een deel bekend wat er met Overhoeksgaat gebeuren en het nieuweFilmmuseum staat in de steigers. Voorons is het belangrijk dat zo’n kaart niette snel veroudert. Deze kan zeker vijf jaarmee.” Architectuurkaarten zijn er al voorZuidoost en het Oostelijk Havengebied,nu dus ook voor Noord.De kaart biedt geen uitgestippelde routes,maar wie in architectuur is geïnteresseerdkan zelf zijn piketpaaltjes kiezen eneen route samenstellen. Op de keerzijdestaat een handig overzicht van de architectendie in Noord hun sporen hebbenachtergelaten. Zo vond ik het verrassendom te zien dat de ontwerper van mijnhuis in de Rivierenbuurt, G.J. Rutgers,ook twee villa’s aan de Meeuwenlaanheeft ontworpen. Het grootste deel vande achterkant van de kaart wordt ingenomendoor een uitvoerige toelichting −StadslandbouwVoor mensen met een smartphone brengt ARCAMook routes uit via een mobiele architectuurapplicatievan het Nederlands Architectuurinstituut(NAI). Eén ervan gaat langs 12 stadslandbouwprojectenin Amsterdam. En op 19 mei werden2 ‘mobiele fietsroutes’ door het Van Eesterenmuseum Nieuw-West gelanceerd.Ze zijn gratis te downloaden via www.arcam.nl.met foto’s − op het ontstaan van Noord,met de Waterlandse zeedijken als begin,de industriële gebieden en natuurlijk deTuindorpen. Ook wordt ingegaan op denaoorlogse bebouwing, het stadsdeelen de toekomst.IJburg en wieltjesSinds in 2000 de eerste contouren vanIJburg fysiek werden, organiseerde AR-CAM jaarlijks de Dag van IJburg, metexcursies. Op die manier kon iedere geinteresseerdede ontwikkelingen vandit nieuwe stuk Amsterdam op de voetvolgen tot er echt werd gebouwd. Toenstopte de Dag, maar er verscheen wel iederjaar een kaart. Door die kaarten naastelkaar te leggen, kan iedereen het nieuweeiland zien groeien. Een overzicht endocumentatie die normaliter alleen hetkadaster van dat soort projecten biedt.De laatste kaart is de ArchitectuurkaartIJburg waar alle afzonderlijke deeleilanden– bebouwd en nog onbebouwd– inzichtelijk worden, compleet met denamen van de architecten(bureaus). Detweetalige kaart (Nederlands, Engels)vond gretig aftrek bij de nieuwe bewoners;Bruna kon ze niet aanslepen. Floravan Gaalen noemt de doelgroep vanARCAM ‘wat schizofreen’: het zijn welmensen die – al dan niet professioneel –geïnteresseerd zijn in bouwkunst, maartoch niet al te veel details willen zien.Veel detail kan ook niet gezien de beperkteruimte op de kaarten. Maar doorde niet geringe omvang zijn ze ook weerniet echt geschikt om op de fiets mee tenemen. Beter dus om vooraf thuis keuzeste maken en een route te plannen.Stad op wieltjes is een kaart van ARVAMdie wel handzaam is. Ontwikkeld in 2009ter gelegenheid van de landelijke Dagvan de Architectuur. Het thema was‘mobiliteit’ en Amsterdam koos voor hetsubthema ‘stad op wieltjes’. Dit is ook aleen tweetalige kaart die ditmaal wel eenroute beschrijft. Die begint en eindigtbij ARCAM en voert langs Kattenburg,Pakhuis de Zwijger en − met een kleineuitstap naar het Java-eiland − via hetOosterdok langs Nemo weer terug naarARCAM. Er is niet alleen aandacht voorgebouwen maar ook − vanwege diewieltjes − voor het plaveisel (bakstenen,tegels, keitjes, asfalt). En daarnaast voorgevels (van Mövenpick, Muziekgebouwen OBA), tramhaltes, bruggen en nogveel meer. Een interessant en informatiefrondje voor fietsers, skaters en voetgangers.AMRDe kaarten zijn te koop bij ARCAM. Meer info opwww.arcam.nl (onder “publicaties”); de kaartenkunnen ook online besteld worden.Kaart NoordDe kaart biedt een gedetailleerdbeeld van Noord; niet alleen van hetbebouwde gebied tussen TuindorpOostzaan en Nieuwendam, maar ookvan landelijk Noord, tot aan de IJsselmeerdijkmet dorpen als Holyslooten Durgerdam. Er staat ook eenindex per periode, te beginnen met1500, daarna 1800, 1900 en daarnagedetailleerder: 1950, 1980, 1990,2000 en 2010. In de eerste periode(1300-1800) ontstonden onder meerde toren van Ransdorp en Cafe ’tSluisje aan de Nieuwendammerdijk.Het laatste tijdvak (2010 en later) omvatonder andere de woningen in hetOverhoeksgebied (van Jo Coenen,Mecanoo architecten en anderen)en de bruggen over het NoordhollandschKanaal die voor 2012 staangepland. Door een heldere nummeringkunnen alle 180 objecten makkelijkworden teruggevonden.OEK 84 - juni 2011 9

Op de fiets door SevillaWat gebeurt er als 900 deelnemers van een internationale conferentieover fietsen in Sevilla een pasje krijgen voor een ‘witte fiets’? Deprovisorische fietsenstalling bij het congrescentrum staat vol methonderden van die leenfietsen.Zoals veel Europese steden heeft nuook het spaanse Sevilla een systeemmet leenfietsen. In 250 fietsenrekkenverspreid over de stad zijn ruim 2000“Sevici” fietsen beschikbaar. Met behulpvan een pasje kun je een fiets meenemenen elders in de stad weer in zo’n rekterugzetten. Het lijkt op het succesvolleParijse systeem van de Vélib, waar Parijzenaars20.000 leenfietsen tot hun beschikkinghebben.Sevilla heeft in de afgelopen vier jaarook een stelsel van meer dan 100 kilometervrijliggend fietspad aangelegd. Indie tijd is het straatbeeld in Sevilla veranderd:het aantal dagelijkse fietsers steegvolgens opgaaf van 2500 naar 70.000.Dat is voor een stad zonder fietstraditieeen forse prestatie. Met een investeringvan 32 miljoen euro 70.000 Sevillanendagelijks op de fiets krijgen is niet slechtvergeleken met de 600 miljoen die nodigwas voor een metrolijn, die dagelijksdoor 40.000 mensen wordt gebruikt.Gerrit Faber op 2-richtingenfietspad met boomEind maart organiseerde Sevilla mettrots de conferentie Velocity, waar 900fietsdeskundigen uit 50 landen hunideeën en ervaringen uitwisselden. Ikwas daar voor de Fietsersbond en mochtdaar ook de Sevici-fietsen uitproberen.ZoekenDe Sevici-fietsen zijn genummerd. Hetnummer staat ook op de sleuteltjes. Datis wel zo handig als er enkele honderdenvan die fietsen bij het congrescentrumstaan geparkeerd. Althans, meestal.Toen ik in de middagpauze mijn fiets wildeopzoeken bleek dat op mijn sleuteltjehet fietsnummer ontbrak. Gelukkig hadik ‘s ochtend goed opgelet en wist ik globaalnog wel waar mijn fiets moest staan.Maar het uitproberen van mijn sleuteltjeop een tiental fietsen had geen resultaat.Gelukkig had de organisatie van Velocityoveral rekening mee gehouden. Erwaren mensen van Sevici in de buurten zij konden contact opnemen met decentrale en met het nummer van mijnpasje het nummervan mijn geleendefiets achterhalen.Dus ging ik op zoeknaar fiets 3254.Maar helaas, nogsteeds geen resultaat.Wel nummersdie erop leken enook sloten die bijnapasten. Maar tussende honderdenfietsen was er geennummer 3254.Voor de Sevici-mensenwas het inmiddelswel duidelijkdat het sleuteltjevan een anderecongresganger opmijn fiets paste endat die er met mijnfiets vandoor wasgegaan. Dan maarwachten tot iedereenweg was en ernog één Sevici-fiets over was?De organisatie had ook op dit soortproblemen gerekend en een trailer metreservefietsen neergezet. En nadat deSevici-computer gebeld was en mijnnieuwe fietsnummer was ingevoerd, konik eindelijk terug naar de stad fietsen.FietsroutesDan een tochtje over de groen geverfdefietspaden. Het kost wat zweetdruppels,want het is al warm en de Sevici-fietsentrappen zwaar. De fietspaden zijn meestaltweerichting, redelijk breed en duidelijkafgebakend van het autoverkeer. Eenmooie route loopt dwars door de stadlangs de rivier de Guadalquivir.Die stad was duidelijk nog bezig om deofficiële fietstocht voor te bereiden. Eenaantal trajecten waren afgesloten. Schilderswaren in de weer met rollertjes,knalgroene verf en afplaktape om hetfietspad goed op te laten vallen.Petje af voor de gemeente die zo’n netwerkin zo korte tijd uit de grond heeftgestampt. En dat niet heeft gedaan doorhet schilderen van een witte streep ophet trottoir, maar niet zelden ten kostevan een rijbaan voor het autoverkeer.Natuurlijk was het nog beter gewordenals onze ‘knelpuntengroep’ vooraf naarde plannen had gekeken, net zoals zekijkt naar de Amsterdamse plannen. Danhad ze verbetertips kunnen geven voorhier en daar onneembare, loodrechtehoeken, zebrapaden over het fietspadpal achter bushokjes, lantaarnpalen metreclameborden op het fietspad en onzichtbareverkeerslichten. De fietspadenzijn desondanks een succes. Ze wordenintensief gebruikt, wat bij stoplichten alleidt tot problemen omdat er geen rekeningis gehouden met opstelruimte.GF10

Verkeerslichten: woekeren met de tijdVeel mensen noemen verkeerslichten stoplichten. Helemaal fout.Verkeerslichten − officieel Verkeersregelinstallaties (VRIs) − zijn er juistom het verkeer te laten doorrijden. Om dat ook bij de actieve vrijwilligersvan de Amsterdamse Fietsersbond duidelijk te krijgen was er eencursus over VRIs. Voor de lezers van OEK een samenvatting.De cursus werd gegeven door KeesMoons, jarenlang voorzitter van degemeentelijke Werkgroep VerkeerslichtenAmsterdam (WVA). De WVA beheerten beoordeelt alle verkeerslichten inAmsterdam.Aan bod kwamen de basisprincipes vanverkeersregelingen en de specifieke aanpakin Amsterdam. De ‘studenten’ haddenuiteraard vooral oog voor de voorennadelen van VRIs voor fietsers.VRIs voor wie?VRIs worden meestal niet neergezetom het fietsers naar de zin te maken.Ook niet om hen het leven zuur te maken.Fietsers (en ook voetgangers) kunnenhet onderlinge verkeer over hetalgemeen prima zelf regelen, hun snelhedenzijn laag en ze kunnen − als hetgeen aso’s zijn − makkelijk langs elkaarvloeien.Auto’s, daarentegen, nemen veel ruimtein, en rijden bovendien vaak snel, waardoorbij enige drukte kruisende stromener niet meer tussen kunnen komen. Danis een VRI nodig. En verder worden VRIsgebruikt om openbaar vervoer voorrangte geven.Fietsers hebben de VRIs te accepteren,hoewel er wel VRI-luwe routes te vindenzijn. Langs drukke autowegen kom jeveel verkeerslichten tegen. Op verkeersluweroutes zijn er veel minder. Vergelijkbij voorbeeld de Wibautstraat met deWeesperzijde. Fietsers die de stad goedkennen, weten tal van weggetjes omverkeerslichten te vermijden en zo veeltijd te besparen.Toch is het onvermijdelijk dat fietsersVRIs tegen komen. Daarom is het goeddat er een vertegenwoordiger van deFietsersbond in de WVA zit.Tijd en ruimteHet doel van de cursus was om meermensen van de Fietsersbond inzicht tegeven in de zaken die spelen bij VRIs. Zodatze er beter over kunnen meedenkenen − belangrijker − meepraten. Dus ginghet o.a. over de nummering van de richtingenop een kruising, over de manierwaarop de verkeersregeling de tijd verdeeltdie elke richting krijgt en dat hetmeestal woekeren met de tijd is om alleverkeersdeelnemers veilig aan bod te latenkomen. Als er erg veel auto’s over eenkruising − een beperkte ruimte − willen,ontstaat er een tekort aan tijd. Dat probleemkan worden opgelost door meerruimte te maken, bijvoorbeeld een extraopstelvak. Maar die ruimte is er vaak niet.Dan kan overwogen worden een afslagrichtingte verbieden. Vooral een linksafverbod levert tijd op. Maar dat kan eldersweer negatieve gevolgen hebben.In Amsterdam wordt er veel aan gedaanom binnen de beperkte tijd en ruimtetoch zoveel mogelijk verkeer te kunnenverwerken (‘afwikkelen’). Wanneer erveel fietsers rijden in plaats van auto’slevert dat enorme winst in tijd bij verkeerslichtenop. De resterende automobilistenmogen ons daar wel dankbaarvoor zijn.Maar met de huidige aantallen auto’smoeten ook andere middelen een bijdrageleveren om de doorstroming tegaranderen. Zoals het toestaan vandeelconflicten: dat afslaande auto’s tegelijkgroen krijgen met doorgaandeCyclustijdVerkeerslichtenregelingen doorlopenin principe een vast patroon waarinde verschillende richtingen groen (enoranje en rood) krijgen. De geheleperiode waarin alle richtingen aan debeurt zijn geweest heet een cyclus.Zo’n periode heeft een bepaaldeduur, cyclustijd geheten. Cyclustijd isiets anders dan wachttijd, want datis de tijd die bij één bepaald licht zittussen het op rood en weer op groenspringen.fietsers en voetgangers. Als dat niet zouworden toegestaan, zouden de meestekruisingen met VRIs het verkeer niet aankunnen.KritischDe deelnemers aan de cursus haddenuiteraard de nodige kritiek: moeten fietsersniet vaak heel lang wachten omdatde doorstroming van het autoverkeeren het OV (te) vaak prioriteit krijgt? VolgensKees is dat beleid zeker niet in hetvoordeel van fietsers, maar als de stadvastloopt is dat voor niemand goed enmet name het beleid om OV voorrang tegeven heeft grote voordelen.De richtlijn dat op hoofdnet fiets de gemiddeldewachttijd niet groter mag zijndan 30 seconden wordt op de meestekruispunten gehaald. Als dat niet hetgeval is, dan is er meestal iets mis, bijv.dat een detectie voor de bus niet goedwerkt. Een melding hierover aan de WVAkan helpen.BeterHoe kan het beter worden voor fietsers?Een goede manier om wachttijden bijVRIs voor fietsers korter te krijgen is dedubbele realisatie. Bij de afwikkelingvan de hele cyclus van de VRI krijgen defietsers dan twee keer groen (tegenoverde anderen maar 1 keer) (zie kader). Datzorgt voor aanzienlijk kortere wachttijdenvoor fietsers. Een voorbeeld is dekruising van de Sarphatistraat met deWibautstraat: ondanks de drukke autowegdie gekruist moet worden zijn fietserser toch snel overheen.Lees verder op pag. 14OEK 84 - juni 2011 11

Fietsenmaken op straatAmsterdam kent erg veel straatfietsenmakers.Fietsreparaties op het trottoirvallen uiteen in twee categoriën.Tot de eerste behoort fietsonderhoudvoor de deur van je huis met de beschikkingover alle noodzakelijke gereedschappen(en alle tijd) om de tweewielerte herstellen. In deze categorie is hetplakken van een lekke band veruit hetpopulairst.De andere categorie bevat de wanhopigereparaties onderweg die nodigzijn om de reis te kunnen voortzetten.In deze categorie komt het terugleggenvan een afgelopen ketting op de tandwielenhet meest voor.Andere populaire spontane reparatieszijn: een losse jasbeschermer vastzettenof een in het achterwiel of tandwielgeraakt kledingstuk − sjaal of jurk − lospeuterenuit de greep van ketting entandwiel.Karakteristiek voor deze laatste categoriestraatfietsenmakers is dat, als ik zevraag of ik een foto van ze mag maken,ze pas ‘ja’ zeggen als ik aanbied ze te helpen.Heel wat keren vertelden vrouwenme dat ze verbaasd waren dat ze zo langhadden moeten aanmodderen vóór iemandhulp aanbood.tekst/foto’s : PJ12

Mijn pogingen tot bijstand zijn niet altijdsuccesvol, en dan moet de ongelukkigestraatfietsenmaker alsnog met zijn of haarprobleem naar een echte.OEK 84 - juni 2011 13

vervolg van pag. 11Een groene golf werkt voor fietsers vaak niet zo goed als voorauto’s. Fietsers rijden namelijk met zulke verschillende snelhedendat ze nooit in een gesloten groep bij het volgende kruispuntaankomen (‘pelotondiffusie’). Op de Raadhuisstraat is eengroene golf gemaakt waar fietsers wel baat bij kunnen hebben.In aanleg is hij bedoeld voor het OV dat daardoor met een snelheidvan 18km/uur door de straat kan. Fietsers die een beetjedoorrijden kunnen daar mooi op meeliften.Voor een beperkt aantal routes kunnen VRIs ook kansen voorfietsers bieden als de wachttijd voor hen verminderd zou worden.Om dit te realiseren zou de aanwijzing van een superhoofdnetvan belang kunnen zijn.Meehelpen?De praktijkkennis van fietsers is van groot belang bij het verbeterenvan voorzieningen. Voor verkeerslichten kan de Fietsersbondhulp gebruiken:• Fietsers kunnen storingen en problemen (onredelijk langwachten) bij verkeerslichten melden via licht@fietsersbondamsterdam.nl.Het is handig om het nummer van de richtingte vermelden (staat in witte cijfers aangegeven op het verkeerslicht(zie foto).• Soms is er ervaringsinformatie nodig over specifieke kruisingen.Daarvoor is de Fietsersbond op zoek naar mensen aanwie af en toe om informatie gevraagd kan worden, of die somswat tellingen kunnen doen. Heb je belangstelling meld je danaan via: amsterdam@fietsersbond.nlNaar aanleiding van de cursus benIets mis ik zelf gaan meten op een kruisingin mijn buurt waar fietsers heellang moesten wachten voor groen. Ik mat wachttijden vangemiddeld wel 50 seconden. Via een melding hierover vanonze man in de WVA kwamen we er achter dat er inderdaadiets mis was in de regeling. Dat is inmiddels aangepast en desituatie voor de fietsers is verbeterd. (MdL)“Bezuiniging op antifietsdiefstalgrotendeels teniet gedaan”Wethouder Wiebes heeft debezuiniging van €150.000 opgraveeracties en de controleop de handel in gestolenfietsen grotendeels teruggedraaid.De Fietsersbond hadde raadsleden laten wetendat met name de registercontroleeen zeer effectiefmiddel is om de handel ingestolen fietsen en daarmeefietsdiefstal tegen te gaan.De afgelopen jaren is Amsterdamsuccesvol geweestMdLbij het terugdringen vanfietsendiefstal: in zevenjaar gehalveerd. Hierdoordurven steeds meer Amsterdammersop een goede fietste rijden i.p.v. op een gevaarlijkbarrel. Daarom fietsenAmsterdammers weervaker en langere afstandenen laten de auto thuis. Deraad steunde een motievan de SP hierover en dewethouder stelde €100.000beschikbaar.ZIJSTRAATFietssnelweg 2In de OEK van februari jl. was ik nogal kritisch ten aanzienvan de fietssnelwegen die er zouden moeten gaan komen.Ik zag daarbij twee complicaties over het hoofd: elektrischefietsen en fijnstof.Elektrische fietsenIk veronderstelde dat vooral scooters zich tot fietssnelwegenaangetrokken zouden voelen, terwijl de Fietsersbonddaar juist een felle campagne tegen begonnen is.Zo’n campagne met een gemeenschappelijke vijandlevert veel leden op en dat is goed. Maar het werkelijkegevaar voor fietsers vormen toch echt de auto’s. Die veroorzakende dodelijke fietsslachtoffers.Daarbij wordt in de campagne een potentiële vijand overhet hoofd gezien die mogelijk nog bedreigender is: elektrischefietsen. Die kunnen ook hard; tot 25 km/uur wordtondersteuning gegeven. Bovendien hoor je ze niet aankomen,wat de confrontatie nog heftiger maakt.De verwachtingen zijn dat in 2020 de helft van de fietsenelektrisch zijn. (Ja, ook u! Alleen verstokte automobilistendie nooit fietsen, vinden elektrobikes iets voor mietjes.)De fietssnelwegen zijn dus helemaal niet bestemd voorzwetende ploeteraars, ze worden straks het domein vanelektro-scooters en elektrische fietsen. De fietssnelwegen de e-bike zijn een Match made in heaven. De gemiddeldesnelheid zal stijgen van 18 naar 24! En dat is besthard.FijnstofHet tweede probleem van de fietssnelweg zit hem nietin de auto, maar in wat hij uitstoot. De fietssnelweg moetconcurreren met de autosnelweg en dus dezelfde routevolgen (een beetje kriskras via knooppunten door de polderschiet niet op) en dat is gevaarlijk. Moniek Zuurbieris onlangs gepromoveerd op onderzoek dat tot de conclusiekomt dat “op fietsroutes met veel autoverkeer enveel stoplichten de blootstelling aan fijnstof en roet tot40 procent hoger is dan op fietsroutes met minder autoverkeer”.Niet in de auto of in de bus, maar op de fiets wordt de reizigerhet meest blootgesteld aan luchtverontreiniging.Omdat je meer ademt op de fiets, krijg je ook meer schadelijkestoffen binnen. Rustig fietsen door een autoluwewoonwijk is dus stukken gezonder dan snel fietsen (enhijgen) langs een drukke autoweg. Zuurbier pleit daaromvoor de aanleg van fietspaden waarbij rekening gehoudenwordt met de gezondheidseffecten. Zuurbier: “Eendeel van de verantwoordelijkheid voor de blootstellingvan luchtverontreiniging ligt natuurlijk bij de reizigerszelf. Maar de gemeente kan er ook iets aan doen.” Bijvoorbeelddoor te voorkomen dat je als fietser bij drukkeverkeerskruispunten langdurig moet stilstaan.Als ik dit allemaal nog eens overdenk, dan lijkt het metoch echt beter het autoverkeer te beperken. Dat lostheel veel op. Tijd voor herbezinning, Fietsersbond. TLOPINIE14

Een hoofd-hoofdnet-fiets?Het hoofdnet fiets van Amsterdam is het weefsel van de belangrijkstefietsroutes in de stad; in 2005 officieel vastgesteld. Een fijnmazig netwerkvan snelle, directe, samenhangende, veilige fietsroutes, zo veelmogelijk gescheiden van het hoofdnet voor auto’s.De routes van het hoofdnet fietsmoeten voldoen aan een grootaantal eisen van veiligheid en comfort:vrijliggende fietspaden, glad wegdekenzovoorts. Het hoofdnet fiets is noglang niet perfect, maar grosso modo ligtmeer dan driekwart ervan er inmiddelsfatsoenlijk bij.Intussen wordt er steeds meer gefietsten begint het hoofdnet op een aantalpunten uit zijn voegen te barsten. Aandeze hele drukke routes wil men ietsdoen, er ‘superroutes’ van maken. En inapril discussieerde een aantal actieveFietsersbonders hierover. Gaat wat menwil ten koste van de kwaliteit van de restvan het hoofdnet fiets? Wat voor routesmoeten er superroute worden? Wat isdaar eigenlijk een goede naam voor?En is het überhaupt wel mogelijk om debelangrijkste fietsroutes te verbeteren?Denk bijvoorbeeld aan de Van Baerlestraaten de Ceintuurbaan, waar de ruimtesimpelweg op lijkt.Kernnet?We trokken verschillende conclusies.Zo gaan er wat ons betreft ‘kernroutes’komen. Deze zijn niet alleen maar berekendop veel fietsers, maar vormenook langere routes, waar fietsers zonderteveel vertraging van stoplichten,smalle doorgangetjes en rare hoekjesflink door kunnen fietsen. Voor de handligt om de drukste route van de stad,de zgn. binnenring (Sarphatistraat−Weteringschans−Marnixstraat) verder teverbeteren. Met niet al te ingewikkeldemaatregelen is er al vooruitgang te boeken.De bestaande eisen van het ‘gewone’hoofdnet blijven voor ons overeindstaan. Ook hiervan moeten de knelpuntenworden aangepakt.Lastiger is het verbeteren van hoofdfietsroutesdie aanliggend zijn aan belangrijkeautoroutes, zoals de zgn. RingOudzuid-Oudwest (Ceintuurbaan−VanBaerlestraat−1e Const. Huygensstraat).Het is al een verbetering dat er langzaammaar zeker meer vrijliggende fietspadenworden aangelegd. Maar een idealekernroute, waar je zonder belemmeringenflink kunt door fietsen zal het opkorte termijn niet worden. Dan kun jemisschien beter denken aan een alternatievedoorgaande route, bijvoorbeeldlangs de autoluwe Joseph Israëlskade.Die dan natuurlijk fors verbeterd moetworden, want die drempels daar… Brrr.Soms lopen die belangrijke fietsroutesdoor woonstraten. En helaas zijn de eisenvan 30km zones soms strijdig metdie van doorgaande fietsroutes. In een30 km zone liggen mooie klinkertjes metop de kruisingen verhoogde plateaus enhebben zijstraten van rechts voorrang.Maar een fietser op een hoofdroute wileen glad wegdek, met geen of desnoodsfietsvriendelijke drempels en voorrangop alle zijstraten. Mits de straat echt autoluwis, is een ‘fietsstraat’ dan een goedalternatief.Heel simpel zou je kunnen zeggen datwe gewoon nog steeds willen waar we alruim 30 jaar mee bezig zijn: meer ruimtevoor de fiets.GdW/GFBordenleedLangs de Erasmusgracht in West staat aleen jaar lang een ANWB fietswijzer verkeerd.Niet alleen op de verkeerde hoek,maar ook verkeerd gericht. Mensen dienaar Geuzenveld willen, worden nu hetcentrum ingestuurd en omgekeerd.Klagen en daarbij doordringen tot dehoogste instanties heeft tot nu toe nietgeholpen.Kennelijk is dit iemand teveel gewordenen die heeft besloten het heft in eigenhand te nemen. We waren er getuigevan dat deze persoon het bord eigenhandiggedraaid heeft en zelfs op dewitte achterzijde de juiste routes metviltstift heeft aangegeven. Het is natuurlijkbehelpen, maar − aldus deze persoon− “Soms moet je het gewoon zelfdoen”. Een passerende motoragent washet daar kennelijk ook mee eens en fietsersdie voorbij kwamen betuigden hunbijval.Zijn het de bezuinigingen, gelapzwans,buitengewone omstandigheden of gewoononachtzaamheid die tot dit soortverwaarlozing leiden? Hoe dan ook, hetlijkt tijd voor een brigade die het rechtzettenvan dit soort aperte misstandenin eigen hand neemt. Zullen we die clubdan maar de “OEI” (Op Eigen Initiatief)noemen?JKOEK 84 - juni 2011 15

Van onze HelpdeskASO’sBij de afdeling komen vaak telefoontjesbinnen met “Help”-vragen. “Help, waarkan ik een verstevigde bagagedragerkopen?” of “Help, ik ben mijn fietssleuteltjekwijt en de fiets staat nogvast aan de brug?” Of – wat algemener:“Help, hoe krijgen we die scooters vanhet fietspad?” Naar ons beste weten enmet vereende krachten gaan we al dievragen te lijf. In deze nieuwe rubriekbrengen we een aantal actuele vragenvoor het voetlicht.In deze eerste aflevering: “Help, kunnenjullie niet iets doen aan die aso’s op defiets?”Tijdens onze actie tegen scooters opfietspaden kregen we veel reacties inde trant van: “Ja, scooters zijn vervelend,maar hoe zit het dan met al die fietsersdie tegen het verkeer in of over de stoepfietsen? Doe daar ook eens iets aan!”Heel begrijpelijk. Ook wij gruwen vanhet vaak onbeschofte gedrag van onzemedefietsers/sters. “En als je er wat vanzegt, kun je nog een snauw krijgen ook”,voegde een andere beller daar aan toe.En het lijkt ook alleen nog maar erger teworden. Metingen bij de OvertoomseSluis, een berucht punt wat betreft overde stoep en tegen de richting-in fietsen,laten zien dat dat gedrag tussen dit envorig jaar met zeker 50% is toegenomen(al kan dat in dit geval te maken hebbenmet de werkzaamheden aan de om dehoek liggende Baarsjesweg).Zijn Amsterdamse fietsers inderdaadsteeds onbeschofter aan het worden?Wordt (hinderlijk) tegen de richting infietsen steeds gewoner? De Amsterdamsedienst Onderzoek en Statistiek doetjaarlijks onderzoek (met 400 proefpersonen)naar de tevredenheid in het verkeer.En daaruit blijkt dat dit jaar 31% zichstoort aan het gedrag van mede-fietsers,7% meer dan 5 jaar geleden. Nu lijkt datniet veel, maar het zou er op kunnen wijzendat fietsers zich slechter gedragen.Wij hebben de exacte gegevens van ditonderzoek niet voor ons liggen, maar wenemen aan dat dit ook de bekende middelvinger,het aloude Amsterdamse “rotop eikel” of het “bemoei je met je eige”inhoudt. Maar de echte ergernissen betreffennatuurlijk het door rood licht rijden,over de stoep fietsen, met z’n drieennaast elkaar (blijven) fietsen en, jaweldaar hebben we hem weer, (hinderlijk)tegen de richting in fietsen.Wij vroegen onze achterban naar de redenenachter dit wangedrag. De meesteantwoorden kwamen neer op “veiliger“(stoepfietsen), sneller thuis willen zijn”,“ik moet de eerste zijstraat links hebben”,“een dubbele oversteek vermijden”of “geen zin om om te rijden” (tegen derichting in). Wellicht zelfs nog allemaalbegrijpelijke redenen, maar je doet jemede-weggebruiker wel ongemak ofzelfs leed en in ieder geval dus ergernismee aan.En is hier nu sprake van een stijgendetrend? Volgens onze achterban uit diversedelen van de stad zijn er in ieder gevaleen paar notoire ‘hotspots’ (voor tegenrichtingfietsen), zoals de Overtoom,de Jan Evertsenstraat, Middenweg enPlantage Middenlaan. Allemaal stratenmet veel winkels. Hoe meer winkels, hoemeer “scheefrijders”?Ook meent men dat de ergernis de laatstejaren groter geworden is door de toenamevan het aantal bakfietsen, waardoorde toch al geringe ruimte van defietspaden extra beknot wordt. En watte denken van die razendsnelle groei vanscooterrijders zonder helm?Maar misschien zijn er onder de lezerswel fietsers die het anders of beter zien.Hebt u een verklaring, laat het ons weten.En als u suggesties hebt voor eenoplossing, nog beter. Ons advies vanuitde Helpdesk is in ieder geval (vrij naaronze vorige minister-president): FatsoenMoet Je Doen! (En: Maak je niet al tedruk…).FRZIJSTRAATHet Goede DoelEen droom verwezenlijken. Daarbegint het vaak mee. Mensen willeniets bijzonders doen, iets waarmee ze zichkunnen herpakken. Het liefst met een goeddoel.Het Pieterpad lopen is – naar blijkt− niet voldoende. De fietsroute naarSantiago de Compostella is tegenwoordigdrukker dan de DrentseFietsvierdaagse. Maar in toenemendemate worden we gevraagd om de buitengewone,inspirerende inspanningvan het fietsen te sponsoren voor eengoed doel. Bijna niemand fietst meervoor zijn plezier, we fietsen voor eendoel. We laten graag zien dat we nietonbaatzuchtig zijn. We laten ons hetliefst sponsoren per kilometer.Nou heb ik ook een goed doel waar ikgraag geld voor zou inzamelen, maarik kom niet buiten Groot-Amsterdam.Toch zou ik de lezers van de OEK willenvragen om mijn goede doel tesponsoren. Ze hoeven het geld nietaan mij over te maken, maar kunnenhetdirect naar het goede doel sturen.Ook zonder inspanning van mij, kanhet geld overgemaakt worden. Datgeld wordt gebruikt voor een fiets,niet voor mij maar voor leprapatiënten.Met eenvoudige hulpmiddelenkan er iets gedaan worden aan deverminkingen die ontstaan. Dat hoeftniet veel te kosten. De lokale leprawerkerszijn erg gebaat bij een fiets.Die kost 225 euro. Maar voor vier euroslechts krijgen de lepralijders al eenplastic kunstvoet. De website van deLeprastichting geeft meer informatie.Ik fiets jaarlijks 6000 km aan woonwerkverkeer.Dat is meer dan vierkeer Amsterdam-Santiago de Compostella!Als iedereen gewoon die kilometerssponsort met bijvoorbeeldeen halve eurocent per kilometer.Dat is niet te veel. Dan is het verdergoed zo, ik kan rustig op vakantie.Nog mooier zou zijn als iedereen zijneigen fietskilometers in het woonwerkverkeervoor een goed doel gingsponsoren.TLOPINIE16

Amsterdamwereldstad op de fietsKort geleden verscheen er een gek en spannend boekje. Niet te groot, niet te dik,niet te ingewikkeld, niet te duur, maar wel interessant. Het leidt langs katholieke,protestantse, joodse, boeddhistische, islamitische, en aan andere levensbeschouwingengerelateerde panden, gedenktekens, tuinen, markten en buurten inAmsterdam. Een hebbedingetje voor alle fietsende Amsterdammers.Eerlijkheidshalve moet ik bekennendat ik van tevorenal wist dat deze route er zou komen.Op een van de maandelijksefietstochten (zie kader) heb ik,alleen met Peter Jansen − die namenshet Projekburo opereert −,de route voorbereid. Het is eenvan de mooiste en meest persoonlijkemobs geworden.Eigenlijk raar dat we zo langhebben moeten wachten opeen route als deze. Al decennialang wonen er talloze culturen in Amsterdamdie uit alle windstreken in dezemetropool zijn neergestreken. Maargoed, het boekje is er nu, maak er gebruikvan. Geen betere manier om multicultiAmsterdam te leren kennen danop de fiets: het rustige tempo, waardoorje makkelijk contact maakt en oog voordetails kunt hebben, maar je je tegelijkertijdsnel kunt voortbewegen.Amsterdam, wereldstad op de fiets biedteen basisroute van 22 km, met mogelijkhedenom uit te breiden met twee lussenvan elk 16 km, in de stadsdelen Westen Zuidoost. De basisroute gaat door destadsdelen Centrum en Zuid, met uitstapjesin Oost. Het kaartje achterin ishelder en overzichtelijk. Een mooie dag?Een lange route. Minder zin? Dan eenkorte.In het centrum voert de route langs deSt. Nicolaaskerk en de tempel aan deZeedijk, en ook langs de Chinese buurten het VOC schip. Daarna de Portugesesynagoge en het Joods Historisch Museum,het Tropenmuseum en de Dappermarkt.Maar dan zijn we al in Oost.Beide slingerroutes bieden ook interessantepunten: in Zuidoost de Ganzenhoefmarkt,kerkverzamelgebouw deKandelaar, de grootste moskee van Amsterdamen het standbeeld van Antonde Kom.Jammer genoeg zijn twee in het boekjeopgenomen bezienswaardigheden uitstadsdeel Nieuw-West niet langer als zodanigte bezichtigen: de Poldermoskeeen de Kraakmoskee zijn intussen allebeiopgeheven.Het meest bijzondere vond ik de Zevenlandenhuizenaan de Roemer Visscherstraat(20 t/m 30) uit 1894. Ik had nognooit gehoord van de rij woonhuizenin zeven verschillende Europese stijlen,waaronder een Frans Loire-chateau, eenSpaanse villa met Moorse invloeden eneen huis met duidelijk Russische trekken.Het rijtje staat bekend als ‘Verenigd Europa’en is gebouwd in opdracht van defilantroop Sam van Eeghen.Nog twee: Zuidoost en Amsterdam-WestHet Projektburo van de Fietsersbondheeft nog twee interessante fietsrouteboekjesgemaakt: Schatten van Zuidoosten Op de fiets door Westelijk Amsterdam.De route door Zuidoost kent een hoofdroutedie begint en eindigt in het hartvan het stadsdeel (Anton de Komplein)en ook Bijlmermeer en Gaasperdamaandoet. Er zijn twee extra rondjes: deene gaat door Diemerbos, Driemond enlangs de Gaasperplas; de andere voertvia de Hoge Dijk naar het Abcoudermeeren terug naar Gaasperdam.Wat zien we onderweg? Onder andereDe Sjopperhal, de Shri Laksmischool ophindoeïstische grondslag, de Geinwijk,de Bijlmerdreef, winkelcentrum Ganzenpoort,kinderboerderij Gliphoeve,vogelopvang De Toevlucht, kunstwerkFietstocht van de Maand (FM)Elke eerste zondagmiddag van de maand startvanuit het Vondelpark (Filmmuseum) de FM, eenfietstocht door en rondom de stad. Elke keer eenandere route, ingegeven door actualiteit, knelpunten,fantastische oplossingen, noem maar op.Gratis en heel leuk!Moeder Aarde, het Bijlmermonument,en het Gaasperpark.Bij het boekje – dat eenbeschrijving van de routeen van de bezienswaardighedenbevat − zit een overzichtelijkeroutekaart. Eenaanrader voor wie de veelalonbekende schatten vanZuidoost wil ontdekken.Op de Fiets door Westelijk Amsterdambevat routes doorfraaie groengebieden en langs weidseuitzichten en bijzondere flora maar doetook kunst in de openbare ruimte aan enindustriële bedrijvigheid in het havengebied.Zo fiets je door het Sloterpark,de Oeverlanden en het Ruige Riet, langspaddenpoelen en een zwaluwwand aanhet Noordzeekanaal, maar ook langsindrukwekkende bergen kolen en olietanks.Op de fiets is uiteindelijk toch de bestemanier om alle aspecten van alle kantenvan Amsterdam te ontdekken. En daarzijn deze boekjes (met routekaarten!)heel erg handig bij.Naast deze boekjes zijn natuurlijk ooknog steeds de handige fietskaarten Amsterdamop de Fiets (stadsplattegrondvoor fietsers) en Stadsregio Amsterdamop de Fiets (regiokaart met knooppuntenroutes)verkrijgbaar.AMRDe boekjes en kaarten zijn te koop bij de betereboekwinkel, bij het Stadsarchief en op het kantoorvan de Fietsersbond.Amsterdam, Wereldstad op de fiets € 2,95Schatten van Zuidoost € 4,95Op de fiets door Westelijk Amsterdam € 4,95Aanbieding: Alledrie boekjes samen €10,-Kaarten:Amsterdam op de Fiets € 4,50Stadsregio Amsterdam op de Fiets € 5,50Aanbieding : 2 kaarten voor € 9Aanbieding: 3 boekjes en 2 kaarten voor € 17OEK 84 - juni 2011 17

SlotermeerProblemen in de BurgemeestersbuurtHet afgelopen jaar is de BurgemeesterVening Mei nesz laan in Slotermeer opnieuwingericht. Op deze weg reed veel sluipverkeerdat de stoplichten op de evenwijdig lopendeBurgemeester de Vlugtlaan en Haarlemmerwegprobeerde te omzeilen. Maar de BurgemeesterVening Meineszlaan was daar niet op ingericht:er waren geen fietspaden en fietsers kwamenin de verdrukking tussen het snelrijdendeautoverkeer en de geparkeerde auto’s. Vooralin de spits was het er akelig om te fietsen.Voor de Fietsersbond was het verminderenvan het autoverkeer opde weg een goede oplossing geweest.Dat had gekund door een knip te makenter hoogte van het viaduct van de A10.Daarvoor kregen we echter niet genoeghanden op elkaar. Er is nu gekozen voortwee oplossingen. Op het oostelijke deelvan de weg, tussen de Wiltzanglaan ende Fockstraat, zijn fietspaden aangelegd,door de indrukwekkende bomenrij gingdat met passen en meten. De westelijkehelft wordt een 30km/u straat waarindrempels er voor moeten zorgen dater niet hard gereden kan worden en destraat minder aantrekkelijk wordt voordoorgaand autoverkeer. De bus en hetdoorgaande autoverkeer moeten via deFockstraat naar de De Vlughtlaan rijden.De kruising van de Vening Meineszlaanmet de Fockstraat wordt daarmee eenlastig punt. Doorgaand autoverkeer enbussen zullen afslaan, terwijl voor fietsersde Fockstraat juist een belangrijkedoorgaande route is naar station Sloterdijk.Fietsers gaan dan rechtdoor, terwijlde doorgaande route voor auto´s en bussenafslaat. En daarmee hebben fietsersgelijk als ze verwachten voorrang tehebben op de afslaande auto’s en bussen.Daar komt nog bij dat de afslaande(gelede) bussen een ruime bocht nodighebben. Omdat er geen plek voor eenveilige opstelruimte is, kan de fietsoversteekvan de Fockstraat (hoofdnet fiets)over de Vening Meinesz laan niet op ofvlakbij de kruising gemaakt worden.Het fietspad langs de Fockstraat wordtdaarom vlak voor de kruising van de wegaf naar rechts uitgebogen tot waar dieruimte wel is. Gevolg: fietsers moetenniet alleen (een stukje) omrijden maarhebben ook meer onduidelijkheid overde voorrang: zijn ze, als ze richting Sloterdijkde Fockstraat blijven volgen, nurechtdoorgaand of overstekend verkeer?En hebben ze wel of niet voorrang t.o.v.het autoverkeer dat van de Fockstraatrechtsaf de Vening Meineszlaan inslaat?(Ze hebben voorrang op het van linksachterachterop komende en afslaandeverkeer, maar geen voorrang op het vanrechts komende verkeer op de voorrangswegdie ze kruisen.)In de praktijk blijkt dat er een tweedelingoptreedt onder de fietsers. Enerzijds zijner fietsers die het zekere voor het onzekerenemen en de uitbuiging van hetfietspad volgen. Die nemen de twee extrabochten voor lief en laten het afslaandeverkeer vaak voor gaan, al krijgen zeer soms voorrang van. Anderzijds zijn erfietsers die bij de kruising op de rijbaanmet het autoverkeer mengen en zodoendede kruising recht kunnen oversteken.Dat scheelt een paar secondentijd, twee bochten en onduidelijkheidover de voorrang.Dezeactie is voorde geoefendefietser goedte doen, wanthet autoverkeerrijdt terplekke niet zohard. Bij eensteekproef tijdensde ochtendspitsnamongeveer 30%van de fietsersde kortere route, de rest stak over op demanier zoals de inrichters het bedoeldhebben.Het lijkt een redelijke oplossing: voorde onzekere fietsers is er een duidelijkeplek om over te steken, al zullen ze mindervoorrang krijgen dan waar ze rechtop hebben. De snelle stoere fietser vindtzijn weg op een acceptabel veilige manier(mits hij op de overgang naar derijbaan geen onverwachte enge randjestegenkomt).Er zijn meer plekken in de stad waardeze onduidelijkheid bestaat: vanaf deKinkerstraat, stad in, bij het hoofdbureauvan politie. Het meeste autoverkeer slaatrechtsaf, fietsers gaan veelal rechtdoornaar de Elandsgracht, maar moeten uitbuigenover een fietspaadje waardoorde voorrang onduidelijker wordt. Ookhier kiezen de stoerdere fietsers voor derijbaan.MdL...vlak voor de kruising van de weg af naar rechts uitgebogen...18

TESTJEFietsrouteplannersWe vergeleken de fietsrouteplannervan de Fietsersbond en dievan Routecraft (volgens Amsterdam.nlde “FietsrouteplannerAmsterdam”).Onze testrit ging op de kaart hiernaastvan linksboven naar rechtsonderen weer terug. Om precies te zijnvan postcode 1056 ER (Joos Banckerswegin Bos en Lommer; op de kaart aangegevenmet A) naar postcode 1071 WG(J.M. Coenenstraat; B op de kaart) en viceversa.Bij de routeplanner van de FB hebbenwe twee instellingen getest: 1. de defaultinstelling (alleen doorsteekjes en onverhardwegdek worden vermeden; in hetvervolg: FB1) en 2. autoluw (FB2).ResultatenIn de tabel hieronder staat aangegevenhoe ver de routeplanners je laten fietsen(afstand in km) en hoe lang je daar overdoet (tijd in minuten). FB1 en FB2 gaanuit van een gemiddelde snelheid van 18km/u; van RC is de aangenomen gemiddeldesnelheid wat lager.De opvallendste verschillen tussen derouteplanners zijn:1. RC en FB2 kiezen van A naar B een andereroute dan van B naar A. Maar bijFB1 zijn de heen- en terugweg identiek.2. FB2 kiest van A naar B de route overde (drukke) Jan van Galenstraat en deWillem de Zwijgerlaan (met rood aangegevenbij C) boven die over de (relatiefautoluwe) Adm. de Ruyterwegen de De Clercqstraat. FB1 en RC sturende fietser juist over die autoluweroute. Verkiest FB2 een route waar allekruisingen geregeld zijn boven eenroute met een ongeregelde kruising(maar minder autoverkeer)?3. RC en FB2 kiezen opde terugweg eenroute die de relatiefdrukke zgn. RingOudzuid-Oudwest (1eConst.Huygensstraat−Van Baerlestraat etc.)vermijdt. Op de kaartmet lichtblauw aangegeven(het punt Eis het kantoor van deFietsersbond). Het isonduidelijk waaromRC en FB1 en FB2 dieroute niet ook op de heenweg vermijden.4. Op de heenweg laat FB1 de fietsereen stuk over de oostelijke zijde vande Bilderdijkkade rijden − wat niet istoegestaan (bij D met rood aangegevenop de kaart), en stuurt de fietservanaf de Kinkerstraat de drukke 1eConst. Huygensstraat op. RC leidt defietser over de zuidelijke kant van deBilderdijkkade laat hem pas bij deVondelstraat op de Van Baerlestraatterechtkomen.5. RC en FB2 doorkruisen op de terugwegbeide vanaf de Jacob Obrechtstraathet Vondelpark (zie lichtblauweroute). Maar FB2 maakt daarbij eenextra slinger door het Vondelpark inte gaan bij de Van Eeghenlaan i.p.v. bijde Obrechtstraat.6. Op de terugweg doet RC er 2 minutenlanger over, ondanks het feit datde route 0,9 km korter is (zie de tabel);een onbegrijpelijk verschil.7. RC geeft actuele informatie over wegopbrekingenin de stad; de FB plannerdoet dat niet.ConclusieHeenTerugRC FB1 FB2 RC FB1 FB2afstand 3,35 3,6 3,8 3,4 3,8 4,3tijd 15 12 13 16 13 14Ik fiets regelmatigvanA naar B enweer terug.Daarbij laat ikde routekeuzeafhangenvan de omstandigheden. Maar mijn keuzekomt toch het meest in de buurt vandie van RC. Daar staat tegenover dat deFB planner − anders dan RC − ook in routesvoorziet voor racefietsers. Die is vanA naar B een stuk langer (5,9 km), gaatdoor het Rembrandt- en het Vondelpark(ja heus!) en neemt daar ruim de tijd voor(20 minuten).En sinds ik die optie geprobeerd heb,biedt FB2 me van B naar A alleen nogmaar die parkroute aan. Een lerende routeplanner?Of een steekje los? JKRoutecraft: www.routecraft.com/rlfplannernlDe nieuwe fietsbrug over de Erasmusgracht,waar we heel blij mee zijn, is genomineerd voorde Amsterdamse Architectuurprijs 2011 omdat“de ontstane momentenlijn afleesbaar is in destaalconstructie die vanuit de middenpijler zijnvleugels laat rusten op de oevers.”Bij een testrit viel overigens op dat het wegdekvan de brug nogal hobbelig en de aansluitingenop de bestaande paden niet vlak is.Zouden de ontwerpers dat zo bedoeld hebben omde snelheid eruit te halen of is het slordigheid inde afwerking?OEK 84 - juni 2011 19

de bewoners aldaar. Die staan echter zodicht op elkaar dat het lastig wordt omeen fiets aan beide kanten van het nietjete plaatsen. Zonde, want er is ruimte zat.NIEUWOMLEIDINGENEr zijn veel tijdelijke, maar zeer langdurigeomleidingen net buiten de stad:WEST: Daveren, de fietsroute door deBrettenzone naar Halfweg en Haarlemlangs de Groote Braak, is een jaar(!) dichtwegens de aanleg van de Westrandweg,terwijl er eigenlijk geen goed alternatiefis.DaverenNOORD: Je kunt langs het Noord-Hollandskanaal een stuk niet rijden wegensde aanleg van de nieuwe fietsroute bijde Van Hasseltweg. Een goed doel, maarwel een vervelende omleiding.OOST: Langs het Amsterdam-Rijnkanaalgebeurt van alles: de oostelijke ontsluitingvan IJburg wordt aangelegd, waardoorje nog even niet kunt rijden tussende Diem en de Muiderfietsbrug. Ookwordt er een gasleiding aangelegd dieervoor zorgt dat je aan de oostelijke kantniet tussen de A1 en de Provincialeweglangs het kanaal kunt rijden. Lastig datdat allemaal samenvalt. Zie ook:www.diemen.nl/inwoners/actueel/werk-in-uitvoering/kanaaldijk-afgeslotZUID: De fietsbrug over de A2 bij Ouderkerkis afgesloten.willen juist dat mensen over wat langereafstanden ook op de fiets kunnen forensen.Dan moeten die lange gestrekteroutes bij de stadsgrenzen wel open zijn.Of er moet voor goede omleidingen gezorgdworden.WESTFietsers die graag vanwege de rust ende natuur door de Brettenzone rijdenzijn er beslist op achteruitgegaan. Nietalleen zit doorrijden tot Halfweg er wegensde aanleg van de Westrandwegtot 2012 niet meer in (hier zijn vooralook de forenzen uit Haarlem eo de dupevan; zie boven). Als je uit het Westerparkkomt heb je dichterbij huis sinds kort ookmeer gedoe op de Arlandaweg waar jeop drie punten voorrang moet gevenaan kruisende trams en bussen (wegensde aanleg van een nieuw OV-plein). Gelukkigworden de kruisende trams doorlicht en bel aangekondigd, maar die bussen(en taxi’s) moet je zelf ontdekken.Het blijft toch eeuwig zonde dat dit stukvan deze recreatieve fietsroute nietdichter langs de Haarlemmertrekvaartkon worden aangelegd, waar je je vrijwelongehinderd had kunnen overgevenaan rust- en natuurgenot.Op het Westerdokseiland zijn aan dekant van de dijk nietjes geplaatst voorHet lelijke stoepbandje op de kruisingBilderdijkkade-Kinkerstraat uit de vorigeOEK blijkt hardnekkig. Verschillendegemeentelijke diensten en werkgroepen(ver)wijzen naar elkaar zodat eenfout onhersteld blijft. Frustrerend, omdatniemand betwist dat dit gewoonmoet gebeuren. Alleen zal degene diedat hardop toegeeft, er ook wel voormoeten betalen… Het duurt echter nietlang meer voor ik een rekening naar hetstadsdeel stuur voor een lekke band en/of een slag in mijn voorwiel wegens deaanslag die het dagelijks passeren vandit punt op mijn fiets betekent. (GdW)ZUIDEr ligt een onmisbare fietsstrook op hetlaatste stuk Stadhouderskade zondervrijliggende fietspaden, tussen Hobbemakadeen de Ferdinand Bolstraat. Alsje die echter gebruikt (en dat doen veelmensen omdat de parallelle Jacob vanCampenstraat dicht is), dan word je geachtaan het eind in het niets te verdwijnen.De fietsstrook vernauwt zich tot eenstrookje en houdt plotseling op. Vermoedelijkom de auto’s de ruimte tegeven om zich in twee rijen voor hetverkeerslicht van de Ferdinand Bol opte kunnen stellen. Dus beter vermijdentotdat ook hier een fietspad wordt aangelegd.Kortom, het motto lijkt te zijn: blijf in destad, of als je erbuiten woont, blijf daar.Dat is natuurlijk niet de bedoeling, weDrie OV-kruisingenStadhouderskade.20

OPGELOSTNIEUW-WESTHet fietspad langs de Baden Powellwegis eindelijk klaar!NOORDNieuw mooi vlak asfalt fietspad door deVolgermeerpolder, tussen de zuidkantvan Broek in Waterland en Zunderdorp.Bijzonder is dat de hele polder, en dusook het fietspad, 1,5 tot 2 m hoger ligtdan het omringende landschap. We wetenwel waarom (weten de OEK-lezersdat ook?).Als je vanaf de Buiksloterdijk over denieuwe fietsbrug over de Nieuwe Leeuwarderwegkwam, moest je door eenstrookje met stoeprand en gras als jeverder richting Meeuwenlaan wilde. Binnenno time was duidelijk te zien dat erfietsers zijn die van de weg af het fietspadop willen, en ook precies waar zedat willen. Toen verschenen er blokkenom auto’s tegen te houden. Na aandringenvan ons is van dat olifantenpaadjenu een keurig bestraat doorsteekje gemaakt(zie foto’s onder).En langs de Nieuwe Leeuwarderwegis een prachtig nieuw fietspad klaar.Oost-West is nog steeds niet makkelijkin Noord, maar Noord-Zuid is dit eenmooie toevoeging aan de oostkant vanhet Noordhollandsch Kanaal. Nu noghet vervolg over de Rode Kruisstraat eenkeer opnieuw asfalteren...OOSTJe kunt sinds kort vanuit de Celebesstraatveilig rechtsaf naar de Zeeburgerdijk.Voorheen werd je als je bij groen lichtdie afslag maakte, door links afslaandeauto’s bedreigd. Maar pas op, als hetlicht op rood staat, is rechtsaf door roodniet veilig (tram en auto’s kunnen de Borneostraatinslaan).Er is een nieuwe fietsroute langs dezuidzijde van het IJmeer vanaf het Diemerpark(IJburg) naar Muiden en Muiderberg.Het fietspad is nadrukkelijkrecreatief bedoeld. Als je hard wil rijden,kun je op het fietspad langs de A1 − ervlak naast − ook prima rijden. Daaromjammer dat dat geen ‘onverplicht fietspad’is en snorfietsen er ook mogenbrommen.Fietspad IJburg-MuidenPaaltjes zijn verantwoordelijk voor eengroot deel van de fietsongevallen. Mededaarom waren we erg ongelukkig metde zwart-groene(?!) paaltjes bij het verplaatstestrand Blijburg. Gelukkig warenwe niet de enigen en werd deze vergissingop ons verzoek gauw verbeterd.WESTDe Bilderdijkstraat is af! Of moeten wehet de Marjoleinstraat noemen? Dankzijhaar vasthoudendheid is het behoud vande bomen niet ten koste gegaan van hettoch wel heel fijne vrijliggende fietspad.Omdat de bomen nu eigenlijk op de verkeerdeplek staan, is het helaas wel watsmal allemaal, en in tegels in plaats vanasfalt. Maar het is toch een stuk veiligeren ontspannener fietsen dan vroeger.Nu nog de 1e Constantijn Huygensstraattot de Overtoom, die volgt dit najaar.De vreemde en vreeswekkende kruisingbij de Robert Scottstraat, Orteliuskadeen Jan van Galenstraat (een black spot) isverbeterd. Oversteken in zuidelijke richtingblijft daar een ingewikkeld gedoeomdat er in feite drie kruisingen tegenelkaar aan liggen, maar de nieuwe inrichtingis beslist beter dan het was. Erwaren plannen en zelfs toezeggingenom de oversteek voor fietsers eenvoudiger,veiliger en sneller te maken, maardat vraagt om oversteekjes die er nu bijingeschoten zijn. We houden het op deagenda voor financieel betere tijden.Kruising Orteliuskade en Jan van GalenstraatZUIDIn de Ruysdaelstraat bij het Montessorilyceumis nu tegenover de Pieter deHoochstraat een fietsdoorsteek door detramhalte aangelegd (eigenlijk teruggelegd,want pas een paar jaar geleden washij met de aanleg van de nieuwe tramhaltesverwijderd).Een belangrijke verbetering want fietsendeleerlingen die uit school komenhoeven niet meer ofwel heel ver om tefietsen ofwel tegen het verkeer in, alsze linksaf naar de Hobbemakade willen.En de naar school gaande fietsers die uitZuid komen kunnen de school nu via deRuysdaelstraat bereiken zonder dat ze... strookje met stoeprand en gras... ... strookje met blokken... ... strookje met wegdek...lees verder op pag. 22OEK 84 - juni 2011 21

Doorsteek Ruysdaelstraat t.o. De Hooghstraattegen het verkeer in hoeven te rijden(of met de fiets aan de hand over hettrottoir). Een bijzondere overwinningvan met name de schoolleiding, omdathet GVB hiervoor flink wat lengte vande tramhalte moest inleveren en moesttoestaan dat de halte halverweg onderbrokenwordt.De Theophile de Bockstraat is klaar vanafde brug over de Schinkel tot de Haarlemmermeerstraat.Eindelijk.OPGELOST???CENTRUMTot onze grote verbazing (en die vanonze contacten bij het stadsdeel) was derijrichting van de Nieuwe Spiegelstraatineens omgedraaid. Deze straat was eenvan de eerste grote strijdpunten van deAmsterdamse Fietsersbond begin jaren’80. Er was veel sluipverkeer dat dezeroute gebruikte als alternatief voor dedrukke Vijzelstraat. Om dat te voorkomen,was destijds besloten dat het eenrichtingsverkeerom en om zou lopen:stukje ene kant op, volgende stukjeandere kant op etc. Doorgaand verkeerheeft er dan niets te zoeken.Nu blijkt dat daar nooit een formeel verkeersbesluitover is genomen. Bij een opruimingsactiezijn de borden tussen dePrinsen- en de Keizersgracht daardoor‘verkeerd om’ teruggehangen zodattussen die twee een doorgaande routeontstaat.ZUIDBij de ingang van het RAI-terrein zijnfietsinritjes gemaakt. Niet ideaal, maarvoor ons wel een belangrijk succes. Hiermeeis het in elk geval boven elke twijfelverheven dat er over het terrein eenfietsroute loopt.Fietsinritje RAIIn het hetzelfde project is het nu ooklegaal om in twee richtingen langs hetvoorplein van de RAI te fietsen. Nog nietaf, maar het nieuwe stuk fietspad neemtook elke twijfel weg. Een succes voor onsen fijn, omdat het ver omrijden en tenminsteéén verkeerslicht scheelt als jevanaf het station of uit het Beatrixparknaar de Scheldestraat wil.Het gaat om een belangrijke fietsroutewaar we in Zuid én bij de verkeerslichten-werkgroephard voor hebben geknoktom hem aantrekkelijk te houden(en zelfs nog beter te maken dan hij was).We zijn tevreden over het resultaat (enontevreden over de vaak onnodige problemendie tijdens de wegwerkzaamhedenvoor de fietsers zijn opgeworpen.En over de rare haakse bocht hierbovendie niet door verhoogde stoeprandwordt ingesloten, klagen we maar niet.Aan de koers van de fietser hieronderkunt u zien hoe hij dat oplost.Haakse bocht in de Theophile de BockstraatBorden gedraaid in Nieuwe SpiegelstraatWij hebben alarm geslagen, want auto’shoren alleen in de Nieuwe Spiegelstraatals ze er echt moeten zijn, en niet omsnel de stad in te rijden.Doordat verschillende mensen bij ons(en oude OEKen) een compleet beeldkonden geven van de historie, nemenwe aan (op het moment van schrijven)dat de rijrichting tussen Keizers- en Prinsengrachtweer stad-uit zal worden, zodatde straat niet doorgaand in één richtingte gebruiken is.Tweerichtingen fietspad voor de RAI langsHet laatste punt bij dit project is echterniet zo mooi. Hoewel altijd beloofd isdat die terug zou komen, is er geen fietsoversteekmeer over de Europaboulevardtussen de Rooseveltlaan en de Kennedylaan.Fietsers van de Zuidas naar deBerlagebrug en verder, moeten dus omfietsenen een extra oversteek maken,ofwel bij de Kennedylaan ofwel bij deRooseveltlaan. Die twee oversteken zijnook nog eens niet op elkaar afgestemd,waardoor veel mensen begrijpelijkerwijstegen het verkeer in doorrijden langs hetsmalle fietspad aan de Noordwestzijdevan de Rooseveltlaan.22

FietsvissenPas geleden reed ik op een zaterdagmiddag langs hetSingel bij het Koningsplein met achterop mijn 5-jarigezoon, toen ik plotseling stopte en naar de jongen riep:“Kijk! Fietsvissers!” Ik wees naar de twee mannen ineen boot van wie de ene stuurde en de ander, gezetenin een comfortabele stoel, een grijper bediende. Opeen vergezellende vlet stonden zo’n vijfentwintig nattefietswrakken. “Ze vissen naar fietsen met die klauw.”De jongen klom van de fiets, wrong zich door desamengeklonterde toeschouwers en veroverde eenplaatsje op de voorste rij bij het hek langs de gracht.Het was de eerste keer dat hij fietsvissers meemaakteen ik was dan ook bijna buiten mezelf van geestdriftvoor ‘m. Er zijn vaders die verlangend uitzien naar dedag dat ze hun zoon mee kunnen nemen naar z’n eersteAjax-wedstrijd. Ik raak opgetogen van mijn zoons eerstefietsvis-ervaring.“Waarom zijn de fietsen in het water?” vroeg m’n zoon.Diezelfde vraag houdt de gemoederen al zo’n 60 jaarbezig; hoe zou ik daar kort op kunnen antwoorden?Als een liefhebber van fietsvissers en een gretigeonderzoeker van de geschiedenis van de Amsterdamsefietser, wist ik dat er geen eenduidige verklaring was.Fietsen zijn in de afgelopen eeuw door verschillendeoorzaken in grachten terecht gekomen.In de jaren tussen 1920 en 1940 waren er in de stadnog maar zo weinig auto’s dat ze geen barrièretussen weg en water konden vormen. En dus kon hetvoorkomen dat fietsers per ongeluk de gracht in reden,en niet zelden verdronken. De kans daarop werd in debezettingsjaren nog groter omdat fietsers ’s avondsin totale verduistering hun weg moesten zoeken.In 1932 probeerde een groep communisten bijPrinsengracht 723 binnen te dringen om de daarbijeengekomen fascisten hardhandig aan te pakken.Maar de communisten slaagden er niet in zich toegang teverschaffen en richtten hun woede toen maar op de voorhet gebouw geparkeerde fietsen − naar ze vermoeddeneigendom van de fascisten − en wierpen die in de gracht.Toen de Nazi’s in 1942 begonnen fietsen in beslag tenemen, gooiden sommige Amsterdammers hun fietsenliever in de gracht dan hem in handen van de Duitsers telaten vallen. In diezelfde tijd gebruikten fietsendieven degrachten als schuilplaats om de gestolen fietsen tijdelijkop te slaan.Op Luilak − vooral tussen 1950 en 1970 − smeten baldadigejongeren vaak fietsen in de grachten, gewoon voor de lol.In januari 1990 raasde een enorme storm over het landdie niet weinig fietsen − en soms zelfs fietsers! − in degrachten deed belanden.De lijst van oorzaken is schijnbaar eindeloos. De meestpopulaire theorie is natuurlijk dat het om gestolenfietsen gaat die na gebruik in de grachten gedumptworden. Maar dat laat onverklaard waarom heel veelopgeviste fietsen gewoon op slot zitten.Als je het hen vraagt, zeggen de fietsvissers dat ze nietprecies weten hoe fietsen in de grachten terecht komen.Maar deze door hen geëtaleerde onwetendheid wektsoms mijn wantrouwen. In de film (en het boek) Fietsennaar de maan − uit 1963 − zwerft een fietsvisser diep in denacht dronken door de stad, op z’n gemak geparkeerdefietsen in de gracht kieperend. De volgende dag keert hijterug met z’n boot, vist dezelfde fietsen op en verkooptze even later aan een heler op het Waterlooplein. Zou datde hoofdoorzaak zijn?Niks van dat alles kwam terecht in het antwoord dat ikm’n zoon gaf. Ik hield het maar op “Mensen gooien fietsenin de grachten.” En we richtten onze aandacht op wat ergaande was. De grijper plonsde in het water, klauwdenaar wat er op de bodem lag, en kwam tevoorschijn metniets dan blubber en water.Daar ging de grijper weer en opnieuw kwam hij zonderiets terug. Steeds weer dezelfde gang en elke keer kwamhij zonder schat boven. Het leek de verwachting van detoeschouwers alleen maar aan te jagen.Toen, na zo’n keer of veertien, had de visser beet! Hijtakelde een rode dames Gazelle uit het water. Dat wistde menigte te waarderen en men juichte. Daarop wierpde kraanmachinist beide armen in de lucht, als had hijzojuist tijdens de finale van de wereldkampioenschappenvoetbal voor Oranje een doelpunt gemaakt.Over het gezicht van mijn zoon trok een glimlach vanverwondering.“Stel je voor”, zei ik tegen hem, “als je groot bent, zou jijdit werk kunnen doen. Zou je dat leuk vinden?”“Nee,” zei hij zakelijk. Hij draaide zich om en liep terugnaar onze fiets. Daar stond ik en wist niet of z’n antwoordme droevig moest stemmen − of dat ik er juist blij meemoest zijn.Pete JordanOEK 84 - juni 2011 23

TEGELSNIETZÓMAARZÓASFALT