Actieplan - Fietsersbond Amsterdam

Op eigen krachtBlad van de afdeling Amsterdam van de Fietsersbondnummer 75juni 2008Sloterweg:een hardnekkigprobleemActieplanStopDodehoekongevallenOpgeloste& nieuweknelpunten

een afspiegeling van de samenleving.Voor de gemeente is de Fietsersbondeen deskundige gesprekspartner. “Hetis goed als die twee samen optrekkenom meer allochtonen bij het fietsen tebetrekken. Bijvoorbeeld door een buurtreparatieplaats.Vrijwel elke autochtoonkan een band plakken, allochtone jongerenniet, want ze hebben het thuis niet geleerd.Dan staat de fiets vaak maanden met eenplatte band en nemen ze de tram. In zo’nreparatieplaats kunnen ze leren plakken enkunnen het voortaan zelf.”Wat is het Projektburo?Het Projektburo werd in 1989 opgerichtmet als doel het fietsen te promoten. Degemeente kon en wilde die promotie nietzelf doen. Gezien het financiële risico konde Fietsersbond het ook niet doen. “Toenhebben we een stichting opgericht, dieprojectsubsidie krijgt. Niet structureel, maarvoor elke activiteit – zo’n twee per jaar –krijgt de gemeente de rekening.”“Vanaf het begin werd tien jaar achtereen inhet voorjaar Amsterdam op de Fiets georganiseerd.Daar deden duizenden mensenaan mee, op individuele basis. Ze betaaldentwee gulden vijftig, kregen een route meevanaf een van de startpunten en aan heteinde van de rit kreeg men een vaantje.”Er is een duidelijke relatie tussen de Amsterdamseafdeling van de Fietsersbonden het Projektburo. Zo wijst de Bond debestuursleden aan en mogen de projectennooit in strijd zijn met de activiteiten van deFietsersbond, en moeten ze aanvullend zijn.En het gaat altijd om tijdelijke projecten.Plannen van het buro worden altijd voorgelegdaan de leden van de Fietsersbond.Meestal vooraf, maar als het qua tijd nietlukt, een enkele keer achteraf.De centrale stad en de stadsdelen wetenhet Projektburo intussen te vinden vooropdrachten. Zo werd voor een groepbuitenlandse gasten van de gemeente eenfietstocht georganiseerd om Amsterdamals fietsstad te ervaren. De gemeente wilzoiets graag, hoeft het zelf niet te doen,maar heeft wel de zekerheid dat het goedgebeurt. Het buro speelde ook een actieverol in de bewegwijzering voor fietsers inAmsterdam. Daarnaast werd een fietskaartontwikkeld voor Noord; voor Zuid-Oost iser een in ontwikkeling, net als een kaartvoor het fietsgebied rond Amsterdam.“En Velocity, een wereldwijd congres overfietsen. Dat werd een jaar of tien geledenin Amsterdam gehouden. Het Projektburoheeft toen een fietstocht door Amsterdamgeorganiseerd, voor congresgangers enAmsterdammers.”Peter Janssen ziet de toekomst van deFietsersbond en de afdeling Amsterdamzonnig tegemoet. “Nog wel tien, nee, zekerhonderd jaar”, glundert hij.tekst/foto: AMRAftellenOnze wethouder Fiets&Blik, steevastaangeduid als een gewiekstbestuurder, heeft er twee van devier jaar opzitten. Nou, dan mag je nu weleens fietsbevorderende resultaten zien, zekervan deze wethouder die zo veel praatsheeft over milieu. Ik ben geen ingewijde enbaseer me op wat ik om me heen zie en inde krant lees of op AT5 zie. Twee zaken metbetrekking tot het fietsen springen er uit.Er komt een proef met gratis stallen in Lockerstallingen.Nou, dat zal menigeen op defiets doen springen en het blik laten staan(Gratis!). Van de kosten van de ambtelijkewerkgroepen had geheel Amsterdam vannieuw rood asfalt voorzien kunnen worden.Daarnaast zal bij 45 fietsstoplichten eenafteller komen waarop te zien is hoelang jenog moet wachten. Ook dat zal niet leidentot meer fietsen, eerder tot meer stilstand.Bij aftellen denk ik altijd aan iets groots watstaat te gebeuren, maar wat mij betreft ishet aftellen begonnen voor deze wethouder,eindigend in een roemloze knock-out.Op dit moment zijn er al enkele aftellerswerkzaam, toevallig op mijn fietsroute.Ook bij de ponten van en naar Noord staanze. Die zijn redelijk groot, zodat je weet –mits goedziend – of je nog een sprintjemoet trekken om de pont te halen. Ze hebbengeen nut om te weten hoelang je moetwachten, want als je besluit niet langer tewachten, dan rijd je het water in. Eenmaalop de pont tel je niet mee in spannende afwachtingvan vertrek.Bij de fietsstoplichten zijn ze klein en zieje pas hoelang je nog moet wachten als jestilstaat. Tja, en als je dan toch stilstaat metnog 20 seconden op de teller, dan is het kinderachtigom alsnog op te trekken en doorrood te fietsen. Bij 45 seconden wachttijdligt dat anders, zeker als er geen verkeer is.Ik merk dat ik graag meetel, moeiteloos telik terug van 45 naar 1.Lijkt me echt een opvoedkundig elementvoor kinderen. Bij 20-45 seconden (ik weetniet wat het maximum is) kun je even rustigom je heen kijken en toch zijn dan pasweer twee seconden voorbij. De truc is omzolang mogelijk om je heen te kijken zodatje pas bij de stand ‘5 seconden’ weer op deteller kijkt.Maar dan begint het, de zenuwen lopenop, de voet gaat op de trapper, de spierenworden aangespannen, nog 3 seconden, deogen geconcentreerd op de teller als eenechte baanwielrenner (vroeger speelde jeJoop Zoetemelk, tegenwoordig Theo Bos),nog 2, druk opvoeren op de pedaal en bij 1schiet je het kruispunt over, kinderen achterlatenddie nog niet zo goed zijn in aftellen.Maar in de spanning ben je vergeten opte letten of er Blik door rood is gereden.Klootzak! Mijn teller stond op 1!De afteller suggereertdat het veilig is omover te steken, maardat is onzin. Juistbewust en oplettenddoor roodrijden is veilig.Een teller diezou aangevenhoelang het lichtnog op groen staat,zou leiden tot evenextra doortrappen(beloning!). Maardan zou al gauwblijken dat je datop de vingersvan één handkunt tellen, wantfietsstoplichtenstaan bijna voortdurendop rood.Dat telt.En de wethouder?Die is weer aanhet optellen: deextra kosten vande Noord-Zuidlijn.Dan raak je nooituitgeteld. Tja, en dankom je natuurlijk niettoe aan fietsbeleid.TL8

wing van het Rijksmuseum ook niet veelgoeds. De verbouwers hebben bouw- enbouwverkeer-ruimte buiten het hek vanhet museum nodig en stellen daaromvoor de stoep aan de Hobbemakade voormaar liefst 3 jaar af te sluiten. Voetgangerszijn dan gedwongen tweemaal lastig overte steken en/of flink om te lopen; maar inde praktijk zullen die veelvuldig op hetfietspad terecht komen…We zijn nog in overleg om hier een acceptabeleroplossing te realiseren.Renovatie VondelparkIn juni start de laatste fase van de groterenovatie van het Vondelpark. Deze zalduren tot en met februari 2010! In die periodezijn steeds diverse ingangen dichten/of doorgangen gestremd. Wij begrijpendat het park nog niet af is en er dusgewerkt moet worden. Toch hebben wijhet gevoel dat er met wat creativiteitnog wel wat overlast voor de gebruikersvoorkomen kan worden. Wij hebben geprotesteerden hopen dat niet alle noordwest-ingangen de gehele komende zomergesloten zijn.ZuidasDe besluitvorming over de Zuidas is ophet moment van schrijven in volle gangbij de Gemeenteraad. In een volgendeOEK zullen we proberen te beschrijvenwaar we dan staan.Schinkeleilanden-routeTussen Olympisch Stadion en Schinkel,wordt een nieuwe fietsroute aangelegd,vanaf de Havenstraat langs de museumtramlijnnaar het Amsterdamse Bos (endan verder langs het bestaande fietspadnaar Amstelveen). De problemen met deonderdoorgang van de A10 en het passerenvan een busbaan, zijn nog niet opgelost.EnergiekedoelloosheidDat is de titel van Ad Zuiderents meestrecente boek. De flaptekst nodigt delezer uit: “Prikkelende observaties vaneen dichter, fietser & docent”. Zuiderent,docent moderne letterkunde aan de VU,noemt het zelf “een boek van een duimschrijver”.Het is een combinatie gewordenvan een dagboek voor 2006, zoals deuitgever hem verzocht had bij te houden,en een aantal verspreide artikelen. Dezeverschenen eerder in onder andere DeRevisor en Vrij Nederland, en gaan terugtot 1983, maar zijn niettemin interessant.Erg veel wordt er niet in gefietst; watrondjes door de stad en natuurlijk de dagelijkserit vanuit Watergraafsmeer naarde VU, door de Rivierenbuurt en somshet Beatrixpark. Van zijn korte stukjes isdat van 23 mei 2006, Voorbij de Dantzigerbocht,mij het liefst. Het is een mooiecombinatie van mijmeren over het levenen fietsen door Amsterdam. In Ontdektworden van drie weken later, waarinmeer de dichter Zuiderent aan het woordis, steekt hij de draak met “fiets rijmt opniets”. De tochten beperken zich niettot de hoofdstad; vanuit Schoonhovenworden rondes gemaakt en in Frankrijkwerd ook veel gewandeld.Dat er niet zoveel in gefietst wordt als deflaptekst suggereert, deert me niet. Hetzijn de ontmoetingen met kunstenaarsen de scherpe observaties die het boektot een aantrekkelijk geheel maken.AMRAd Zuiderent: Energieke doelloosheid, uitgeverij Vesuvius,224 pagina’s, € 18,50RegeladvertentiesAl eens voorop een prachtige tandemgezeten? Ik (leuke dame) zit natuurlijkaltijd achterop vanwege beperktzicht. Mijn tandembalboekje is watuitgedund, daarom nieuwe kandidatengezocht. Tochten van één tot maximaaldrie uur, startpunt Watergraafsmeer.R.Frielink, 020 - 6924278Het Ronald McDonald VU Huis aande Amstelveenseweg zoekt dringendmensen die graag één keer in de twee /drie weken onze fietsen willen nakijken(lekke banden, kapotte remmen,defecte lampen en dergelijke). Heeftu interesse en wilt u ons en oudersvan een ernstig ziek kind dat in hetVU ziekenhuis ligt, helpen? Neem dantelefonisch contact met ons op. Onstelefoonnummer is: 020-3013333Van de net verschenen bijgewerkteeditie van Amsterdam op de fiets(stadsplattegrond voor fietsers; zie p.18) is – in beperkte oplage – ook eengelamineerde exemplaar beschikbaar,d.w.z. een kaart van 98 x 127 cm in eenplastic coating. Handig voor op demuur. Normale prijs € 30; voor ledenvan de Fietsersbond € 25. Te verkrijgenop het kantoor van de FietsersbondLigfietsevenement Cycle Vision opsportpark Sloten in AmsterdamZoals elk jaar wordt in het weekend van21 en 22 juni in en rond het Velodromeop Sportpark Sloten in Amsterdam hetligfietsevenement Cycle Vision gehouden.Er is onder andere een beurs (metnieuwe en bijzondere modellen) en jekunt er ligfietsen uitproberen. Verderhouden ligfietsers wedstrijden.De entree is gratis. Zie ook: www.cyclevision.nlVoor de prijs van 2 liter bezine:1 ex. Amsterdam op de fietsVoor de prijs van 1 retour Zandvoort:1 ex. Fietsroutekaart Regio AmsterdamFietsersbondleden € 1 korting10

“Iedere dag en vier maanden lang op elkaars lip.”Ruud Stolte is één van de twaalf politieagentendie op 13 april vanuit de ring vanhet Olympisch Stadion op de fiets naarPeking vertrokken, om daar op 6 augustus,twee dagen voor de start van deOlympische Spelen, aan te komen.Burgemeesters Job Cohen (Amsterdam) enRob van Gijzel (Eindhoven) gaven hetstartschot en ook hoofdcommissarisWelten was bij het uitzwaaien van de partij.Allen zitten in het Comité van Aanbeveling.Een grote groep sportieve collega’s begeleiddede agenten tot de Duitse grens.Voorgrond: Ruud StolteHet idee voor de sponsorfietstochtontstond ruim twee jaar geleden,in april 2006. Roel Wiersema, eencollega uit Nunspeet plaatste in het vakbondsbladvan de Nederlandse Politie Bondeen oproep. Zelf was Wiersema eerder naarde Olympische Spelen gefietst toen die inMünchen en Athene plaatsvonden. Dit jaarging hij met pensioen en een tocht naar Pekingleek hem een mooi afscheid.“Zelf was ik eerder van de Noordkaap naarGibraltar gefietst. Mijn vrouw moedigdeme aan op Roel’s advertentie te reageren.‘Er staat een advertentie in het politieblad,Ruud. Ze gaan naar China. Niets voorjou?’” Op de oproep kwamen heel veel reactiesvan collega’s. Na twee maanden werdeen team geformeerd. Ruud was een van deteamleden geworden. Er moesten uiteindelijkkeuzes worden gemaakt; de groepmocht niet te groot worden.Sponsortocht met goed doelVan meet af aan stond vast dat met hun‘fietsvakantie’ een goed doel gesteund zouworden. De agenten betalen alles zelf. Sponsorsen donateurs zijn ook onontkoombaarvoor het materiaal. Zo doneerde tentengigantDe Wit uit Schijndel kampeer- ensportmaterialen, Giant sponsorde het teammet een gloednieuwe fiets, de ExpeditionRS 0, en ook bandenfabrikant Schwalbewerd als sponsor aangetrokken. Daarnaastzorgden de twee vrouwen en twaalf mannenzelf voor veel locale donateurs.Initiatiefnemer Wiersema komt zelf uitde zwemsport, maar een zwemproject inChina vraagt gigantische bedragen. Erwerd gezocht naar iets wat samenhing metde Olympische Spelen, fietsen en sportontwikkeling.Er dienden zich drie projectenaan waaruit de stichting Right to Playwerd gekozen. De schaatser Johann OlavKoss nam rond 1998 het initiatief voordeze wereldwijde humanitaire stichting,waarvan hij nu president is. Het fietsteamgaat zelfstandig onder de naam Bike2Playnaar Beijing fietsen en overlegt regelmatigmet het doel waar ze voor fietsen: Right toplay. De werkwijze is top-down, met lokalecoaches die tenminste vijf kinderen onderhun hoede hebben. Daarvan komt er zekeréén als potentiële topsporter bovendrijven.Stolte: “We fietsen om sponsors te vindenvoor dit doel; we willen proberen € 250.000op te halen, dat is ons streefbedrag.”Niet alleen bedrijven kunnen de fietstochtsponsoren: er worden ook merchandisingartikelenverkocht als sportdoekjes, caps enbidons.Hoezo vakantie?Ruud Stolte is zijn baas dankbaar dat hijzijn gespaarde 800 overuren en de vakantiedagenvoor 2008 in één keer kan opnemen;zo betaalt hij zijn eigen verlof van viermaanden. Collega’s van Bike2Play hebbenweer andere regelingen getroffen; pensioenof levensloopregeling afgekocht, één heeftde overuren van zijn directe collega opgekocht.Hij benadrukt dat het niet dé politie is dieop de fiets naar Peking gaat, maar twaalfindividuen die toevallig hetzelfde beroepuitoefenen.Zijn drive is dat-ie eerder van de Noordkaapnaar Gibraltar fietste en graag weereen lange tocht zou maken. “Dat je werkgeverermee instemt is natuurlijk prachtig,maar instemming met het thuisfront is hetallerbelangrijkst. Je bent wel vier maandenweg.” Zijn vrouw en kinderen staan beginaugustus in Peking klaar om de ploeg teverwelkomen en hem op te halen.Voorwerk“De voorbereiding is al anderhalf jaargaande. Omdat we zover van elkaar wonen– van Zeeland tot Groningen, van Huissentot Stompetoren – hebben we afgesprokendat iedereen voor zichzelf verantwoordelijkis wat betreft de opbouw van de sportieveconditie.” Stolte traint regelmatig vanuitzijn woonplaats Uithoorn. Een mooi en vastrondje: Ouderkerk, Naarden, Muiden endan weer naar huis. “Je moet wel elke dag120 kilometer kunnen maken.” De politieAmsterdam-Amstelland begeleidt de groepin het mentale proces. “We maken elkaarvier maanden lang en 24 uur per dag mee.Dat kán onderlinge irritaties opleveren…”De taken zijn verdeeld; er zijn dag-étappebegeleidersen algemene fietsleiders en dierollen zijn toebedeeld, en rouleren. Verschillendecommissies werden ingesteld, diezich met specifieke onderdelen van de tochtbezighouden, ook in de voorbereiding. Decommissie logistiek heeft de route uitgestippeld.De beroemde Zijderoute bleekal snel geen optie; het is te gevaarlijk omdoor Afghanistan, Iran en Oezbekistan telees verder op p.16OEK 75 - juni 2008 11

Fietsonderdoorgangentekst/foto’s: Pete JordanOp de omslag van OEK 63 van mei 2004 stond bijgaande foto: een bord bij deonderdoorgang van het Rijksmuseum. Onderdoorgang Rijksmuseum binnenkortgesloten tot uiterlijk januari 2008, staat er.“Tweeduizendacht?” dachten we toen, “Moeten we zó lang wachten tot we weer langsmisschien het mooiste stedelijke fietspad ter wereld kunnen fietsen?”Nu is het eindelijk 2008. Hoera!Maar wacht eens even... Het Rijksmuseumfietspad zit nog op slot. Het wordt 2012,horen wij nu. Of 2013. Jeetje, wie weet? Misschien is de feestelijke heropening pas ophet tiende jubileum van de sluiting.Intussen zijn er meer fietsonderdoorgangen in Amsterdam waar fietsen mag maarautorijden niet. Hierbij een selectie. Genieten dus.Voormalige StadstimmertuinGroeneveenJan van Galenstraat / Van der DoesstraatMax Euweplein12

EntrepotdokJ.M. van der MeylaanHercules SeghersstraatNic. BeetsstraatVendelstraatCoöperatiehofOEK 75 - juni 2008 13

Sloterweg: wat doe je met zo’n lastige weg?In ons jaarverslag (zie www.fietsersbondamsterdam.nl) schrevenwe nog dat stadsdeel Slotervaart de problemen met het sluipverkeerop de Sloterweg niet echt wil aanpakken. Dat is inmiddelsanders: er wordt nu ingezet op een definitieve oplossing.In Amsterdam hebben we een aantalwegen waar het erg moeilijk is om eengoede inrichting te vinden. Wegen waarte weinig ruimte is voor goede voorzieningenvoor álle verkeersdeelnemers en waarwel veel auto’s rijden. Krappe winkelstratenhebben dat, maar ook smalle dijkwegen.Dijkwegen zijn vaak te smal om goedefietsvoorzieningen te maken, te druk voorgemengd verkeer en ze liggen ook nogaleens op een slappe bodem die de aanleg vandrempels bezwaarlijk maakt. De Sloterwegis zo’n weg.Teveel sluipverkeerOp het eerste gezicht is de Sloterweg eenprachtige oude dijkweg met bomen en oudeboerderijen aan de zuidkant van Slotervaart.Op de fiets is er echter geen lol meeraan. Op de smalle weg van soms nog nieteens 6 meter is het in de spits zo druk dater eindeloos lange files staan waarlangsgeen plek voor fietsers overblijft. En zodradie files er niet zijn, rijden de autos te harddoor gebrek aan drempels. Drempels zijnaltijd lastig op een slappe bodem, maar ookde bus die er rijdt, is er niet van gediend:drempels betekenen rijtijdverlies....waarlangs geen plek voor fietsers overblijftTot midden jaren 1980 was er niet zo veelaan de hand op de Sloterweg. Voor fietserswas het dé route naar Sloten en Badhoevedorp,en auto’s kwamen er eigenlijk alleenals ze daar ook moesten zijn. Dat waren erniet zo veel.Maar aan het eind van de jaren 80 begonde bouw van nieuwe wijken in dit gebied:Nieuw Sloten in Slotervaart en de Akerin Osdorp. Voor de ontsluiting van dezewijken waren o.a. de ruim bemeten Ples–manlaan, Johan Huizingalaan en OudeHaagseweg gedacht. Echter, via de VrijeGeer en de Sloterweg is het veel korteren sneller naar de snelweg A4, ook al staje er met z’n allen in de file. Dus nam hetverkeer massaal toe, met als gevolg groteproblemen en verkeersonveiligheid, vooralvoor de fietsers op de Sloterweg waaronderveel kinderen op weg naar school of desportclub.Doeltreffende maatregelenAl vanaf de ontwikkeling van de nieuwewoonwijken is er over deze problemen nagedacht.De meest doeltreffende oplossingleek toen al een knip voor het autoverkeerin de Anderlechtlaan, net ten zuiden vande Sloterweg. Daardoor verdween de verbindingmet de A4 en daarmee de aantrekkelijkheidals sluiproute. Maar bedrijvenlangs de Sloterweg vonden de afsluiting bezwaarlijk:ze werden moeilijker bereikbaaren leden schade. De kroon stelde in 1988 debedrijven in het gelijk. De knip werd opgehevenen het sluipverkeer keerde terug opde Sloterweg.Daarna zijn nog verschillende pogingengedaan om de situatie voor fietsers te verbeteren.Zo kwamen er op een aantal plekkenwegversmallingen voor auto’s aan eenkant van de straat met voor fietsers eendoorsteekje achterlangs. Auto’s die elkaartegenkomen moeten op elkaar wachten.Maar dat werkt niet goed: wachtende auto’sblokkeren vaak de doorgang van fietsers ende slingerende auto’s hebben vaak meer oogvoor de versmalling dan voor de fietsers.Bovendien rijdt het merendeel van de auto’sin één spitsrichting, waardoor het remmendeeffect van tegenliggers niet optreedt.WerkgroepIn 2006 heeft Slotervaart een werkgroep ingesteldom breed na te denken over mogelijkemaatregelen. Bewoners, ambtenaren,Fietsersbond, politie en stadsdeel Osdorpproberen gezamenlijk tot daadwerkelijkeoplossingen te komen.Alles komt langs: fietsstroken langs eensmalle rijbaan, busvriendelijke drempels,visuele maatregelen, doseersluizen waarmaar een beperkt aantal auto’s per minuutlangs kan, éénrichtingsverkeer en ook heleof halve knips in de weg.Een of meerder knips in de weg lijkt nogsteeds de beste oplossing te bieden voorde Sloterweg, maar zo’n maatregel kan, zoblijkt uit een globale inventarisatie, ooknadelige gevolgen hebben. Als het autoverkeerbijvoorbeeld zou uitwijken naarde Laan van Vlaanderen, dan kunnen daarweer problemen ontstaan. Het is daar nu aldruk en er zijn veel schoolgaande kinderenvoor wie oversteken nu al een probleem is.Besluiten tot een knip kan dus niet zondereen zorgvuldig onderzoek van de verkeerscirculatiein een groot gebied.Gelukkig heeft de portefeuillehouder vanSlotervaart nu besloten tot een uitgebreidonderzoek naar de verkeerscirculatie voorde Sloterweg en omgeving. De Fietsersbondvindt dat een goede stap om te komen toteen veiliger Sloterweg. We blijven graagmeedenken en overleggen.MdL14

vervolg van p.11fietsen. Globaal gaat de route nu via Hamburgen Warschau, de Baltische staten (omWit-Rusland te mijden) via Moskou langsde Transsiberische spoorlijn naar Irkursk,dan naar Mongolië en uiteindelijk Peking.Onder de commissie logistiek valt ook debegeleidingswagen, een afgeschreven politiebusmet aanhanger, een geschenk vande Zeeuwse collega’s. De onherkenbaargemaakte bus vervoert de tenten, slaapzakken,voedsel, kookgerei en reserveonderdelen.Twee begeleiders, die afwisselend derollen van kok, chauffeur, monteur en verzorgervervullen, gaan mee in de bus.“Als we aankomen op 6 augustus – als wete snel gaan, blijven we een paar dagen voorPeking hangen, normaal gesproken geendure stad, maar tijdens de Spelen zijn dehotelprijzen tien keer hoger, en we moetenhet zelf betalen! – wacht ons een grootsonthaal in het Holland Heineken Huis doorhet IOC-NSF in samenwerking met Rightto Play. Daar zullen we de cheque overhandigen.Ons uiteindelijke doel, geld te wervenvoor kinderen, die het recht hebben omte spelen!’tekst/foto: AMRMeer info: www.bike2play.nlMisverstanden tussen fietser en automobilist op een rotondeHet is klaar! De hele hoofdroute Jan van Galenstraat/ 2e Hugo de Grootstraat ligt er glanzenden gefietspad bij. De te scherpe bochten,de te moeilijke oversteekjes, de plekken waarik het toegangsgaatje van het fietspad nietmeteen kan vinden neem ik op de koop toe.Alles went. En het pleintje is vernieuwd metfietspaden. Het Hugo de Grootplein is omgetoverdtot een verkeersplein dan wel een rotondemet drie gescheiden verkeerssoorten,waar de fietsers voorrang hebben. Of tochniet? Niemand weet het. Fietsers niet en automobilistenniet.Drie maanden lang erger ik me aan de staccato-voorrangsregels.Ik heb als fietser voorrangop auto’s, maar twee seconden later, afhankelijkvan de snelheid, heb ik geen voorrang.Als ik stadwaarts fietsend de tramlijn 3 routekruis, heb ik op de eerste rijstrook die ik kruisvoorrang op de auto’s die van links komen ende rotonde rechtsaf verlaten. Ik zie dat aan dewitte driehoekjes, ook wel haaientanden geheten.Vervolgens kruis ik de trambaan en kijktijdig of er gemotoriseerd verkeer van rechtsop de volgende rijstrook nadert. Op die plek,rechts van me ligt een zebrapad. Of er nou welof geen voetgangers zijn, ik kijk deksels goeduit. Want tot mijn schrik hebben fietsers hierplotseling geen voorrang op auto’s. Het fietspadhier wordt niet afgeschermd door haaientanden.Het zebrapad vind ik geen reden omLezers schrijvente verwachten dat auto’s hier voor mij afremmenof stoppen.Vreemd genoeg merk ik na enkele tientallenkeren erlangs fietsen dat bij het kruisen deauto’s zich nogal tegenstrijdig gedragen. Bijafwezigheid van voetgangers remmen auto’ssoms wel af en soms niet. Totdat het een keergebeurde dat er een auto nog vóór het bredezebrapad plotseling helemaal stil ging staan.Welke auto doet dat nou? Waarom zou hijdat nou doen als er helemaal geen voetgangerte bekennen is? Toen ik ook geremd had omde te veraf gestopte auto eventueel voorrangte verlenen, gebeurde er helemaal niets. Komop, joh, ga eens rijden! Pas toen begreep ik hettegenstrijdige gedrag van auto’s op deze kruising,en pas toen zag ik voor het eerst driehoekjesof haaientanden vóór (van mij uit gezienachter) de zebrapaden staan. Ben ik nouzo dom dat ik die eerder niet gezien had?Vóór de zebra zijn wél haaientanden geverfd.Hoe kan dat nou? Het zebrapad verleent tochal voorrang aan voetgangers?Nee, ik ben niet zo dom. Welke fietser kan,lettend op de randen van het smalle fietspad,uitkijkend naar eventuele trams van links,goed uitkijkend naar het autoverkeer rechts,goed lettend op naderende fietsers van rechtsen anticiperend op eventueel in te halen fietsers,verder rekening houdend met de scherpebochten op het rotondetje even verderop, –welke fietser kan dan achter de zebra wittedriehoekjes op het wegdek zien? Welke fietserzou zo slim en toch onverstandig zijn temenen dat de driehoekjes vóór de zebra voorhem bestemd waren? Ben ik nou zo dom?Kan iemand mij uitleggen waarom de haaientandenop het Hugo de Grootplein zo ververwijderd zijn van de kruising met het fietspad?Is dit bij vergissing gedaan? Of is het metopzet gedaan omdat geredeneerd wordt datfietsers en voetgangers toch één pot nat zijn?Reactie Fietsersbond:Kees Stoffels, Amsterdam(door de redactie ingekort)Ook wij zijn niet gelukkig met de plaats vande haaientanden voor de zebra. Dit is echterwat (op dit ogenblik) de aanbevelingen zijnvan de CROW (de autoriteit op het gebied vande vormgeving van de verkeersinrichting).De redenen zijn:- Haaientanden tussen zebra en blokmarkeringvan de fietsoversteek vallen (zeker vanuithet lage perspectief van de automobilist)visueel weg;- bovendien zouden haaientanden voor deblokmarkering auto’s uitnodigen om op dezebra te gaan stoppen als ze fietsers voor moetenlaten gaan.Alleen als zebra en fietsoversteek ruim uitelkaar liggen zouden haaientanden voor deblokmarkering moeten liggen.Wij zijn niet de enigen die dit een vreemdeen onduidelijke richtlijn vinden. N.a.v. onderandere berichten in de media over de opmerkelijkeplek van de haaientanden bij de rotondeop de Frederik Hendrikstraat wordt er inAmsterdam ambtelijk weer over nagedacht engediscussieerd.Wij hebben daarbij ook onze mening gegeven.We zien uit naar de uitkomsten.MdL16

Politie te fiets“Niemand wil meer op de zwarte simplex”Over Amsterdamse agenten op de fiets heeft iedereen wel eenmening. Ze zouden te dik zijn, te langzaam fietsen, alleen bij mooiweer rondjes rijden. Tijd voor een gesprek met Jos van der Velden,docent IBT – dat staat voor integrale beroepsvaardigheidstraining– die de agenten in de regio Amsterdam-Amstelland leert omgaanmet de fiets.Smeris op de fietsWaar vroeger oom agent op een statigezwarte simplex reed, rijden sinds een jaarof zeven alle fietsende agenten op sportievemountain bikes, waarmee ze ook van eentrap moeten kunnen rijden. Begin jarennegentig werden de eerste mountain bikesgeïntroduceerd. Dat is geen toeval. Van derVelden: “Ook de politie gaat met z’n tijdmee. Dat heeft ook alles te maken met imago– dat is niet zo goed, dus doen we er allesaan dat te verbeteren. Op die oude simplexwil niemand meer.”Heel bewust is gekozen voor de fiets; je bentals agent dichterbij de burger dan vanuiteen auto of op een motor. Je hoort en zietveel meer en de uitstraling, tenslotte, is veelbeter. Het beeld van de dikke wijkagentverandert gaandeweg in dat van een meersportieve.Waarom rijden veel agenten dan zo langzaam?Jos van der Velden maakt duidelijkdat surveilleren iets anders is dan snel fietsen.Surveilleren moet juist in langzaamtempo. “Maar ze moeten wel binnen notime vanuit stilstand zo snel kunnen fietsendat ze een bromfiets kunnen inhalen. Hetwerk vraagt om veel en grote intervallen.”De praktijk wijst dan ook uit dat bikes veelaleerder ter plekke zijn dan politieauto’s –behalve natuurlijk als het gaat om bijvoorbeeldhet Westelijk havengebied.Van de vijf districten van Amsterdam-Amstellandzijn er twee regio’sdie een zogenaamd biketeam hebben.Dat zijn agenten van de wijkteamsop de fiets. De ongeveer tienbikers van de wijkteams gaan opde fiets, zodra daar ruimte voor is,danwel als er al een auto is ingezet.BiketeamsDaarnaast zijn er vanuit een ondersteunendeeenheid twee fulltime biketeams– in totaal twintig surveillanten. Zijrijden op eigen fietsen en wisselen elk halfjaar. Van der Velden: “Het is een erebaantje,iedereen wil graag zes maanden op defiets. Als het langer duurt, wordt het sleur.”De biketeams starten dagelijks in de JohanHuizingalaan en draaien een 8-uursdienstmet een16-uursdekking; ’s nachts wordt erniet gefietst.Aanvankelijk werden de fietsen voor iedereagent op maat gemaakt, maar dat werd tekostbaar. De mountain bikes worden welheel goed afgesteld. Er zijn immers geenagenten onder de 1.60 m. en boven de 2.10m. In de nabije toekomst wordt de aanschafvan een nieuw ‘wagenpark’ Europees aanbesteed.Nu nog kan ieder district zijn eigenmerk of model aanschaffen, dat is dan afgelopen.Van der Velden: “Er ligt een eisenpakketen bedrijven kunnen inschrijven.In de praktijk zal hetgaan om een keuze tussentwee of drie Nederlandsefirma’s.” Eén vandie eisen is een sloopingframe – met aflopendebovenbuis, en fietsenmogen geen derailleurhebben, die gaan alleenmaar stuk. Verdermoeten ze natuurlijkherkenbaar zijn alsdienstfiets en moet erachterop een tasje metEHBO-spullen kunnenworden aangehaakt.Wie de aanbestedingkrijgt, heeft een dikkevis te pakken, want dielevert alle politiefietsen voor heel Nederland,maar ook de opdracht binnen 24 uurreparaties uit te voeren.Wat ook verandert is de kleding; de teamszijn herkenbaar aan de eigen dracht, maardie is in het hele land verschillend. Zo fietstAmsterdam in witte polo’s en Utrecht inlichtblauwe.VerdedigingsmiddelDe biketeams gebruiken de fiets niet alleenals vervoermiddel tijdens surveillance,maar leren deze ook in te zetten als verdedigingsmiddel,als deel van de uitrusting.“Zeker niet als wapen,” benadrukt Jos vander Velden, “we leren de agenten hoe defiets te gebruiken als schild, als gereedschap.Zo leren ze afweren van een agressieveverdachte en hoe je iemand over defiets heen moet trekken.”Hij noemt het actuele probleem van dehangjongeren. “Een politiewagen of eenmotor is goed hoorbaar, twee agenten opde fiets veel minder. Een ander voordeelis dat het geheel van een fietsende diendereen positieve uitstraling heeft. Een nadeel iswel dat er soms wel een wagen moet wordenbijgeroepen – een arrestant neem je immersniet mee op de bagagedrager.”De meest ideale situatie voor Jos van derVelden is als burger en politie nog dichterbij elkaar komen, ofwel dat de agent, op defiets of niet, nog makkelijker aanspreekbaaris. “Krediet komt te voet en gaat tepaard, ofwel het opbouwen duurt heel lang,maar als er maar één agent zonder noodzaakdoor de Leidsestraat fietst, ben je alsberoepsgroep in een klap een hoop kredietkwijt.”tekst/foto: AMROEK 75 - juni 2008 17

Fietskaart Stadsregio AmsterdamDe twee nieuwe fietskaarten, die in de vorige OEK werdenaangekondigd, zijn uit! Het zijn de compleet nieuwe fietskaartStadsregio Amsterdam op de Fiets en de 7e editie van de stadsplattegrondvoor fietsers Amsterdam op de Fiets. Beide kaarten zijngemaakt op initiatief van de afdeling Amsterdam van deFietsersbond en bieden speciaal voor fietsers veel informatie.Stadsregio Amsterdam op de Fiets,met de handige schaal1:50.000, beslaatAmsterdam enwijde omgeving:van Alkmaar-Zuidtot Hilversum envan de Noordzee totMarken en Almere-Stad. Op de kaart art staansnelle, veilige en tabele fietsverbindingenvoor dagelijks gebruik enrecreatieve tochten. Ook iscomfor-aangegeven waar je níet magfietsen. Erg handig voor tochten in de wijde omgevingfiets-van Amsterdam. m.De kaart is tot stand gekomendoor samenwerking van de Fiets–ersbond afdeling Amsterdam, StadsregioAmsterdam en Cito-plan, vooruitlopendop de voltooiing van de knooppuntennetwerkenin de Stadsregio Amsterdam.Aktieve leden van 20 afdelingen van deFietsersbond hebben met hun kennis enervaring een belangrijke bijdrage geleverdaan de kaart.De stadsplattegrond voor fietsers Amsterdamop de Fiets is al sinds 1990 een begripvoor fietsers. Hij bevat niet alleen allestraten, tram- en buslijnen, bezienswaardigheden,openbare gebouwen, bioscopen,theaters, musea, zwembaden enzovoort,maar ook aanbevolen fietsroutes, te vermijdenautowegen, pontverbindingen metvaartijden en locaties van fietsenmakers,fietsverhuur en stallingen. Ook de OV-fietsverhuurlocaties zijn opgenomen.Deze nieuwe editie beslaat een groter gebieden is breder dan de vorige: op de voorkantis nu heel Amsterdam afgebeeld, van Osdorptot en met Zuid-Oost. Handig, want jehoeft de kaart niet meer om te draaien als jehalverwege Zuid-Oost bent. Nieuw is ookdat een deel van Zaandam erop staat en opde achterzijde is behalve Amstelveen, ookhet Westelijk Havengebied opgenomen.De beide kaarten zijnte koop op hetkantoor van deFietsersbond, bijboekwinkels en deVVV.Stadsregio Amsterdamop de Fiets kost €5,50, Amsterdam op deFiets€ 4,50.Fietsersbondleden krij-gen bij aankoop van eenkaart op het kantoor € 1korting.Help mee aan de volgendeedities van de kaarten dooruw opmerkingen, verbeterin-gen en aanvullingen te meldenop:fietskaart@fietsersbondamsterdam.nlStadsregio Amsterdam op de Fietsgeeft veel informatie:• bewegwijzerde knooppuntenroutes,inclusief het allernieuwsteroutenetwerk Amstelland &Meerlanden;• andere aanbevolen fietsroutes;• locaties van fietsverhuur (inclusiefOV-fiets), bewaakte fietsenstallingenen fietsenmakers (inclusiefcontactgegevens op de achterzijdevan de kaart);• pontverbindingen met vaartijdenen contactgegevens;• een groot aantal straatnamen eneen plaatsnamenregister;• een gedetailleerde centrumkaartvan Amsterdam (op de achterzijde);• toeristische informatie (Stelling vanAmsterdam, Hollandse Waterlinie,recreatiegebieden, bollenvelden,musea, molens, zwemplekken encampings).Tevredenheidsonderzoekfietsers in Amsterdam2007De gemeente heeft eind 2007 400 Amsterdammersopgebeld en gevraagdwat ze vinden van de kwaliteit van defietspaden, de verkeersveiligheid enandere fietsonderwerpen. De begin2008 rondgebazuinde conclusie wasdat Amsterdammers de stad een ruimevoldoende geven.Het gaat om het cijfer 7,2 dat die 400– ook als ze maar één keer per jaar fietsen– als rapportcijfer geven aan “Amsterdamals fietsstad”. Maar dat cijferverdoezelt de werkelijkheid; nadereanalyse leert dat Amsterdam geenvoldoende scoort op punten waar hetécht op aan komt:• Bijna de helft van de fietsendeAmsterdammers (45%) ergert zichvaak tot zeer vaak aan het rijgedragvan andere weggebruikers.Het meest (36%) stoort men zichaan automobilisten.• Fietsparkeervoorzieningen in hetcentrum en bij bus- en tramhaltesscoren een onvoldoende (4,9) ennet geen voldoende bij treinstationsen metrostations (5,8); fietsparkeervoorzieningenin de buurtkrijgen een magere 5,9.De verkeersveiligheid (gevoel van veiligheid)krijgt tenslotte een 6,6. En 30%van de fietsers vindt die veiligheid hetbelangrijkste verbeterpunt in de stad.Dat klinkt niet erg tevreden.Ook de Fietsersbond heeft onderzoekgedaan. Daaruit blijkt dat de gemeenteArnhem de best scorende wegbeheerdervan Nederland is. Deze gemeenteloste 91% op van de klachtendie binnenkwamen op het meldpuntMijn Slechtste Fietspad. De provincieNoord-Holland scoorde met 18% hetslechtst. Amsterdam scoort 54% enzit daarmee onder het gemiddelde.Bovendien komen uit Amsterdam demeeste klachten van Nederland.Ook dat duidt niet erg op tevredenheid.Daar weegt het cijfer 8,1 dat die 400opgebelde Amsterdammers aan dewachttijdmelder voor fietsers gaven,niet tegen op (zie ook p. 8).JK18

‘Liever zwarte overall dan wit uniform’Er moeten in Amsterdam eenstuk of zeven, acht zaken zijnwaar je een fiets kunt kopenof laten repareren en waaralleen maar vrouwen werken,en ook eigenaar zijn.OEK sprak met drie van hen.In ervaring lopen ze uiteen,maar één passie delen ze:een eigen fietsenzaak.En:‘Dit kan alleen in Amsterdam.’Annemarie Kat zit al twintig jaar inhet vak en runt Freewheel op deBilderdijkstraat, Anne Reuling istien jaar fietsvrouw en is inmiddels medeeigenaarvan Freewheel, en Amy Joy Jordanopende afgelopen januari haar eigen zaakin Noord. De drie vrouwen kennen elkaaral jaren; Anne en Amy Joy waren beiden bijAnnemarie in de leer. Regelmatig komen zeop zaterdag na sluitingstijd bij elkaar in dezaak van Annemarie, en drinken dan eenpaar biertjes.Amy Joy vertelt hoe zij in het vak is terechtgekomen:“In 2002 kwamen Pete en ikvanuit de Verenigde Staten naar Nederlanden ik wilde werken, maar dat was moeilijkerdan ik had gedacht. Ik sprak de taalnog niet, hield veel van fietsen en ik gingaan de slag bij Jos Dol; hij runde een soortschool waar je leert om fietsen te repareren.Gaandeweg kreeg ik het idee dat ik een eigenzaak wilde. Intussen vonden we – nalang zoeken – een bovenwoning aan hetZonneplein in Noord. Beneden bleek eenfietsenmaker te zitten. Aanvankelijk gewoontoeval, maar uiteindelijk goed geluk.De eigenaar was al op leeftijd en toen heb ikbedacht dat ik misschien zijn opvolger zoukunnen worden.”Annes voorgeschiedenis is anders. Zij heeftaltijd geweten dat zij fietsenmaker wildeworden, als klein meisje al, maar “als vrouwdoe je dat soort dingen niet”. Tot tien jaargeleden werkte zij – net als Annemarie – inde gezondheidszorg, maar dat riep geen gevoelbij haar op. “Op een goede dag ben ikbij Annemarie in de zaak binnengelopen enik kon meteen als stagiair aan de slag.”Annemarie rondde begin jaren ’80 haarHBO-V (verpleging) opleiding af en al snelmerkte ze dat het niet het vak van haar hartwas. “In de opleiding was veel aandacht voortechniek en met mensen omgaan. Achterafgezien ideaal voor een fietsbedrijf.” Aanlegvindt ze heel belangrijk. In een opleidingkrijg je niet alles mee, het is een kwestie vandoen en het talent ontwikkelt zich gaandewegals je bezig bent. Zij zag in 1985 eenadvertentie van de vrouwenfietsenmakerijen meldde zich.VrouwenfietsenmakerijGeheel in de stijl van de jaren ’80, met allemogelijke vormen van geëmancipeerdevrouwencollectieven - van timmerbedrijven,boekhandels en advocatenkantorentot eetcafé’s, had Amsterdam ook zijnvrouwenfietsenmakerij. Het was een scholingsprojectvoor werkloze jonge vrouwen,voortgekomen uit de vrouwenbeweging.Na het zien van de advertentie ging Katerop af. “Ik zat werkloos thuis en uit vervelingbegon ik alles te slopen wat stuk ging.”Al snel voelde ze zich er op haar plek enbleek gevoel voor het vak te hebben. “Hetwas heerlijk om dat witte verpleegstersuniformte vervangen door een zwarte overall.”Haar ouders stonden er toen minderpositief tegenover en meenden dat ze haaropleiding weggooide. Met behoud van uitkeringkon ze de opleiding volgen – terwijlde gezondheidszorg stond te trappelen omAmy Joy Jordan, Annemarie Kat en Anne Reulinggeschoolde krachten. Het eerste jaar waslouter fietsopleiding, het tweede jaar deedje al mee met het opleiden van de nieuwkomersen daarna was je klaar om zelfstandigaan de slag te gaan. Zij begon met Maria –ook van de vrouwenfietsenmakerij – eenzaak in de Jordaan. “We waren de tweedezaak in Amsterdam na Zijwind, ook uit dezelfdegroep voortgekomen. In de opleidingwaren we met z’n zevenen en na ons kwamener nog meer. Nooit aan werving gedaanen geen gebrek aan nieuw vrouwelijkpersoneel. We kenden elkaar en zorgdenvoor stageplaatsen en banen als dat nodigwas.” Uit de Amsterdamse kweekvijver zijnook buiten de stad door vrouwen gerundefietsenmakerijen ontstaan, ondermeer inAlkmaar.Tien jaar later, toen Anne naar Amsterdamverhuisde en het vrouwencollectief na eenfusie was opgeheven, was de situatie al erganders. Niks leerschool meer. De sfeer wasal heel erg veranderd.Anno 2008Wie nu jong is en vrouw en een eigen zaakwil starten, heeft het veel moeilijker, zekerzonder opleiding of ervaring. Die opvattingwordt door alledrie gedeeld. Anne: “Stelje hebt een vwo-diploma op zak en je wiltfietsenmaker worden, dan krijg je je omleesverder op p.20OEK 75 - juni 2008 19

vervolg van p.19geving over je heen.” Dat wordt gezien alsverspilling van talent, maar men let niet opde werkelijke drijfveren.Het ROC voorziet in een opleiding die tweejaar duurt en dan moet je zelf een betaaldestageplek voor drie dagen in de week hebbengevonden. “De mentaliteit is gelukkigveranderd de afgelopen jaren; er zijn fietsenmakersdie meiden willen opleiden, maar erzijn ook zulke ATB- en racefietsfreaks diealleen maar jongens willen”, aldus Annemarie.Waarop Anne relativeert: “Dat soortfreaks heb je ook onder vrouwen.”De reactie van klanten zijn de afgelopentijd wel sterk veranderd. Anne Beulingheeft een donkere huidskleur en kort haar.Hun vrouwenbedrijf Freewheel heeft eengoede naam opgebouwd, en ze verwachtendus vrouwen in de zaak. “Dan zien zemij en herkennen me niet als vrouw. Dat isvoor hen teleurstellend en ik vind het ookwel lullig.” Sommige klanten, zowel mannenals vrouwen, willen graag even helpenals ze hun fiets komen brengen. “Omdat ikvrouw ben denken ze dat ik hun fiets nietomhoog krijg, maar dat doet de hef-cylinderwel meer dan tien keer per dag, geenprobleem.”Annemarie Kat heeft de laatste tijd vooralgrappige gesprekken met vrouwen uit deprovincie. Die vragen haar dan vooral ofzij haar handen nog wel schoon krijgt naeen dag in de werkplaats. “Ik ga daar tegenwoordiguitgebreid op in en laat zien wat ikallemaal doe om de rouwrandjes onder denagels weg te krijgen.”Amy Joy Jordan, met haar Zonnewiel demeest verse fietsenvrouw, was verrast toenkortgeleden een wat oudere man bij haar dezaak binnenkwam en het ‘enig’ vond dat zijde zaak had overgenomen. “Ik wist niet hoete antwoorden en heb ’s avonds een woordenboekgepakt om te kijken wat ‘enig’ betekent.Leuk!”Hoezo lesbo?De meerderheid van de vrouwelijke fietsenmakersen eigenaren van bedrijven inAmsterdam is lesbisch. Er zijn uitzonderingen,maar die zijn op één hand te tellen.Echt een pasklare verklaring hebben ze erniet voor. We zoeken door naar iets wat zoukunnen meespelen. Tijdens de opleiding inde jaren ’80 bij de vrouwenbeweging washet half om half. In de techniek zit het ookniet. “Je wilt ook niet weten hoeveel van deverpleegkundigen homosexueel is.”De sfeer wordt als het belangrijkste beschouwd.Annemarie: “Het moet klikken.Je zoekt elkaar op, je moet jezelf kunnenzijn en er moet ruimte zijn om voor je zelfte kunnen beginnen. Niet alleen maar klaarstaan voor man en kinderen speelt misschienmee. En zeker het idee van zelfstandigheid.En niet te vergeten: je moet hetniet erg vinden om zwarte handen te hebben.Weinig ruimte voor nagellak.”AMRCompensatieIk heb het helemaal fout aangepakt.Een jaar geleden kocht ik een oude fietsvoor in de stad. Had een oude auto moetenzijn. Dan zou ik nu namelijk getroffenzijn door de maatregelen om oude auto’suit de stad te weren, als zijnde een huishoudenmet een kleine beurs en een oudeauto. En wethouder Herrema van Verkeeroverweegt om deze gedupeerden eengratis jaarabonnement op het openbaarvervoer te geven, zo las ik in het Parool.Al betekende dit alleen maar dat ik gratismet de tram of de metro zou mogen reizen,dan zou ik al dik tevreden zijn.Want met die moderne e wintersvan tegenwoordig ben ikhet wel eens flink zatals ik, beladen met tassenen muziekinstrumenten,in een wapperendeponcho, alweer erdoor de regen naar het stationmoet fietsen. “Je smelt er niet van!” riepmijn moeder vroeger, en dankzij die op-voeding ben ik een flinke Hollandse meidgeworden. Maar de laatste tijd pak ik tochnog wel eens de metro. Niet te vaak, wantzo’n strippenkaart is nogal prijzig.Maar even terug naar de mensen die hetécht moeilijk hebben.Een paar dagen eerder stond er op devoorpagina van wederom het Parool eengrote foto van een vrolijke studente ineen Fiatje. Leek me ook een gezonde Hollandsemeid. Door die opvoeding van mijblijf ik hardnekkig denken dat je wel eenakelige ziekte moet hebben om als jongerein een auto te rijden. Maar nee, hetenige zielige aan haar was, dat ze de dupewas van de nieuwe maatregelen.“Het valt toch wel mee met dat fijnstof, ikmerk het niet zo!” riep zij uit. “Dat kleineautootje van mij maakt toch niet zoveeluit?” Pa had voor d’r zus ook zo’n Fiatjegekocht toen ze ging studeren, verteldeze nog.Dat soort mensen dus. Dat komt uit eendorp waar de bussen spaarzaam rijdenomdat elk gezin twee auto’s voor de deurheeft eft staan. We kunnen daar vervelendover doen, maar die men-sen beseffen niet eensdat je je ook op eenandere manier kuntvervoeren.Goede,bezorgdeouders,kortom. Dus voorzo’n vader ook nogsneu, evenzogoed.En wij maar bewust fietsen en treinen.Waarvoor wij meer en meer stank voordank krijgen. Ik wil ook compensatie. Eneen grote foto op de voorpagina van hetParool, waarop je mij ziet fietsen tussendie schattige, stinkende Fiatjes. Het liefstin de regen. De bijbehorende vertederendeuitspraken ben ik al aan het voorbereiden.Ik heb ook gestudeerd, dus dat komt welgoed.ANFietskunstAndreas Mehringer is een in Nederlandwonende Duitse kunstenaar wiens fietsin 1999 gestolen werd (op het voorwielna). Dat, en het achteloze gemakwaarmee Nederlanders afstand van hunfiets blijken te doen, heeft hem in zijnkunstenaarsziel geraakt en leidde tot hetkunstproject “IETS MET F”. Daarinworden – zoals hij zelf zegt – “vergeten,achtergelaten en weggegooide zaken centraalgesteld. Verloren fietsbellen krijgeneen stem (terug) en maken duidelijk hoeonze maatschappij met dingen omgaaten hoe wij uiteindelijk ook elkaar behandelen.”Op 21 en 22 juni zijn, tijdens de AtelierrouteOud-West, foto’s, objecten en eenklankinstallatie over het project te zien(en te horen). In het Fijnhout, Lootstraat39.20

FietsknelpuntenZuideramstelIn de Waalstraat liggen busvriendelijkeverkeersdrempels. De verende drempelsremmen wel het autoverkeer maar bezorgen(zwaardere) bussen geen hinder.Fietsers kunnen er over fietspaadjes –weliswaar tegels – langs rijden.Opgeloste knelpuntenOud-ZuidDe nieuwe heuvel, die auto’s verhindertom bij de Zeilbrug illegaal linksaf te slaanof (vanaf de Sloterkade) rechtdoor tegaan, maakt de hoofdnet fietsroute overde Sloterkade aanzienlijk beter.Op het Hoofddorplein is het wegprofiel opverschillende plekken verbeterd, veiligervoor fietsers, maar ook voor voetgangers.Oud-WestDe 2e Const. Huygensstraat heeft (al weereen tijdje) een OFOS, een OpgeblazenFietsOpstelStrook, en een stukje fietsstrookom er te komen.Dat biedt over het algemeen meer ruimtevoor fietsers die langs de wachtrij vanauto’s willen. Maar, zoals de foto laat zien,wordt de OFOS door sommigen genegeerd:de rij-instructeur (van rijschoolOvertoom) leert z’n leerling dat ze zodoende“de doorstroming bevordert”...(Een rij-instructeur van rijschool Aak leertz’n motorfietsleerlingen niet de motor afte zetten als ze moeten wachten voor eenopen brug: “te duur“, zegt-ie.)OsdorpEen fietser meldde ons de erg langewachttijden voor fietsers bij de kruisingvan de Pieter Calandlaan met de BadenPowelweg. Via onze contacten bij dedienst verkeerslichten en het stadsdeel isdit knelpunt nu verbeterd.SlotervaartDe hoofdfietsroutes door Nieuw Slotenzijn nu overduidelijk in de voorrang gebracht.Met blokmarkering, haaientandenen borden is het nu voor iedereen duidelijkdat fietsers voorrang hebben. Datmoet een eind maken aan de problemendie er op dat punt waren.WesterparkOp de vernieuwde kruising van de 2eHugo de Grootstraat en de Nassaukadekwamen fietsers die komend van de Nassaukadelinksaf wilden richting Centrumin de verdrukking. Door de regeling vanhet verkeerslicht te veranderen, zijn diefietsers nu al vertrokken als de rechtsafslaandeauto’s uit de 2e Hugo de Grootstraatkomen.Naar buiten AmsterdamDe fietsroute over de mooie Diemerzeedijkis een stuk naar het oosten doorgetrokken.Fietsers hoeven nu niet meerover de weg voor de Diemercentralelangs maar kunnen achterlangs doorfietsenover de slingerende dijk.Voorkomen knelpuntenIjburgDe Bert Haanstrakade, het doorgaandefietspad langs de noordzijde van IJburg,dreigde gesloten te worden voor fietsersnaar het oosten. Na protest van onzezijde blijft het nu definitief een fietspadin twee richtingen.De BaarsjesVoor de schattige Slatuinenweg in deBaarsjes was voorgesteld om een chicaneaan te leggen om de snelheid van auto’ste remmen. Auto’s moeten dan eenslinger maken, maar fietsers zitten dan algauw in de verdrukking. Dat gaat gelukkigniet door.21

Nieuwe KnelpuntenCentrumNiet alleen hier, maar hier wel héél slecht,is de geul die er door het fietspad langsde Stopera was gegraven dicht gestraat.Dagelijks moeten duizenden fietsers dezebandenkiller trotseren.Op de Loenermark in Noord kunnen zeer trouwens ook wat van: de net nieuweasfaltlaag is ook hier doorsneden dooreen lelijke en hobbelige klinkerstrook.Filmtrips:op de fiets door AmsterdamNa Berlijn is Amsterdam detweede stad waar belangstellendenvia een routekaartjelangs filmlocaties kunnen wordengevoerd.Volgens de plannen komen deandere Europese filmstedenPraag, Parijs en Rome hierna.Het is in eerste instantie bedoeldvoor leerlingen in het voortgezetonderwijs, maar de initiatiefnemersdenken er ooktoeristen mee tetrekken. Naast destichting Filmtrips,twee mannen dieeerder educatiefmateriaal met filmvoor middelbarescholen maakten,zijn het Filmmuseumen MacBikepartners in financiële zin. Beidebetaalden mee en MacBike wordtprominent genoemd als dé locatiesom fietsen te huren als je geen eigenexemplaar in de stad hebt staan.Amsterdam zou het décor zijn van destad van de vrije moraal en dat hebbende initiatiefnemers willen latenzien. Daarom leidt de filmtrip langslocaties waar fragmenten zijn opgenomenuit films als Amsterdamnedvan Dick Maas (1988), Babylon vanEddy Terstall (1998) en Leef! Van Willemvan de Sande Bakhuyzen (2005).De trip begint op het CentraalStation – men kan daar desgewensteen MacBike ofandere fiets huren.Daar werd zowelvoor Turks Fruitals De vierde mangedraaid. De routegaat dan meteennaar de Haarlemmerdijk,waar bijnaiedere Amsterdammertegen het eindede Movies weet te vinden. Zo gaat deroute langs twintig locaties, en eindigtin het Vondelpark. Daar staat nunog het Filmmuseum, maar al gauwniet meer.Stickers tegenfiets op de stoepIn Het Parool stond het volgendebericht: “Op de smalle stoepen van deUtrechtsestraat is een geparkeerde fietsof scooter al snel een behoorlijk obstakel.De ondernemersvereniging heeft eensticker laten maken die alle winkeliersop hun ruit kunnen plakken. ‘Fiets &scooter opzij, voetgangers blij’ luidt deboodschap.”Nieuwsgierig geworden gingen we oponderzoek. Het resultaat viel tegen: destickers kenden we al, en het effect ook.Zouden de winkeliers wel eens een klantwegsturen als die haar fiets op de stoepvoor de winkel zet?De toeristische route is 10 kilometer.Die voor CKV-leerlingen is 6 km; zijmissen de slinger door de stad vanhoek Keizersgracht/Leidsegracht,waar de speedboot-scene van DickMaas werd opgenomen, naar hetMax Euweplein, waar Hum Tum werdopgenomen, de enige Bollywoodfilmdie in Amsterdam speelt. Dekinderen missen ook de Magere Brug(Diamonds are for ever; 1971), Hotelde l’Europe (Do Not Distrurb; 1999),Tuschinski, de Bazel (vanwege hetfilmzaaltje), de Uitkijk en de Balie.Al met al komt het project op mij alserg voor de hand liggend en semitoeristischover. Handige educatieveinsteek. Niets moeilijks, lekkerherkenbare, populaire films. Maarwie zit hier op te wachten? Welketoerist, welke docent? Want wie wil ermet twintig pubers door Amsterdamfietsen?Een niemendalletje met veel mediaexposure.AMR22

BakfietsBinnen en uur kan ik op een middag inAmsterdam minstens drie hoogzwangerefietsers spotten. In mijn geboorteland, de VS,zou je jaren kunnen zoeken zonder ooit éénzwangere fietser te ontdekken.Een belangrijk punt in de beslissing vanmijn vrouw en mij om naar Amsterdam teemigreren, was dat we ouders wilden worden.In de VS is het vervoeren van kinderen op defiets te gevaarlijk. Dus toen mijn vrouw AmyJoy zwanger werd, waren wij erg blij. Naasthaar en haar zwellende buik door de stratenvan Amsterdam fietsen was een bron vangenoegen. En toen tenslotte de tijd daarvoorwas aangebroken, ging ze zelfs op de fiets naarhet ziekenhuis om te bevallen.In de maanden daarna genoot ik ervan met hetkind aan mijn borst gebonden rond te fietsen.Het werd nog beter toen hij z’n eigen stoeltjeaan het stuur kreeg, met z’n oortjes vlak bij mijnlippen. Ik gaf hem rondritten door de stad envoorzag hem daarbij van uitvoerig commentaar.We zongen samen. En tenslotte, met hetouder worden, werd hij overmoedig genoeg omfietsers vóór ons op het fietspad toe te roepen:“Toet! Toet! Een fiets komt!”Maar dat ouder worden had ook een nadeel:de gewichtslimiet van 15 kilo van hetstuurstoeltje.“We moeten een achterzitje op je fiets zetten,”zei Amy Joy. Een stoeltje achterop? Maar danis hij zo ver weg en heeft niets anders om tezien dan mijn rug! Was er niet iets te verzinnenom zijn plaats voorop te redden? Kon dejongen niet wat maaltijden overslaan? Of op z’ndriewieler rondjes rijden op de speelplaats omhet teveel aan kilo’s eraf te zweten?Maar het kind groeide, ondanks mijntegenspartelen. Het stoeltje achterop werdonvermijdelijk. Mijn hart brak de eerste keer datik met hem achterop op de fiets stapte.Hij: [mompelt iets]Ik: “Wat zeg je?”Hij”…bruin…”Ik: “Wat?!”Hij: “…KITTY!…”Ik stopte en draaide me om. “Het spijt me”, zeiik, “maar ik kan je niet verstaan. Wat zei je?”“Ik vroeg of je dat bruine katje daar terug gezienhad.”“Oh”, zei ik, achterom kijkend zonder een kat tezien, “Nee, niet gezien.”Stom achterzitje, dacht ik.Amy Joy had de oplossing voor mijn frustratie:koop een bakfiets. Maar ik was daar sceptischover. Natuurlijk, hij zou weer voor me zitten,maar ik schrok terug voor het stigma datsommigen aan bakfietsen geven. Ik wilde niet ineen SUV op twee wielen rondklossen.Maar toen Amy Joy de bakfiets thuisbracht, lietze me zien wat een plezier de jongen er in haddaarin rond te rijden. Stigma of niet, hij wasuitgelaten – een prins die in zijn eigen koetswerd rondgereden. De lach op z’n gezicht liepvan oor tot oor.Toen we voor het eerst samen op de bakfietsdoor het Vondelpark reden, werden weingehaald door een jogger.“Pappa, wat doet die man?”“Hij is vergeten z’n broek aan te doen,”zei ik,één van de favoriete flauwe grapjes van wijlenmijn vader herhalend, “en nu rent-ie naar huisom hem te halen.”“Oh,” zei de jongen, “hij vergat z’n broek.”En hij lachte. En ik lachte ook.Pete JordanOEK 75 - juni 2008 23