inleiding in de kunstfilosofie - Kabk

4. Kunstgeschiedenis, kunstkritiek en kunstfilosofieKunstfilosofie is een onderdeel van het grotere geheel van de wijsbegeerte en filosofie isiets anders dan wetenschap. Hieruit volgt dat kunstfilosofie iets anders is dankunstwetenschap - in het bijzonder de wetenschapstak kunstgeschiedenis.Wat doet een kunsthistoricus?Kunstfilosofen proberen uitspraken te doen die voor alle kunstwerken geldig zijn.Kunsthistorici daarentegen richten zich op feiten, meer in het bijzonder kunsthistorischefeiten. Men probeert die feiten te achterhalen, te interpreteren, te verklaren en tebeoordelen op hun kunsthistorische betekenis.Een kunsthistorisch feit is een gegeven met betrekking tot een kunstwerk, datproefondervindelijk kan worden vastgesteld. Je kunt bijvoorbeeld het jaar (feit) proberenvast te stellen waarin een bepaald schilderij (feit) werd geschilderd door een zekerekunstenaar (feit).Een kunsthistoricus kan zich richten zich op het achterhalen van alle kunsthistorischefeiten met betrekking tot één schilder. Waar, wanneer en hoe leefde de kunstenaar? Welkekunstwerken zijn er allemaal van hem bekend? Welke voorstellingen staan er op deschilderijen? Treden er zichtbare veranderingen op in de wijze waarop de kunstenaar in deloop van zijn leven schilderde? Van welke werken kunnen we met zekerheid zeggen dat zevan deze kunstenaar zijn? En van welke niet?Vervolgens probeert de kunsthistoricus die feiten te verklaren.Waarom schilderde Rembrandt De Nachtwacht?Op zo'n vraag kun je verschillende antwoorden geven, die met behulp van bijvoorbeeldarchiefonderzoek objectief te staven zijn. Mogelijke antwoorden:• Omdat er voor dit schilderij een opdracht van de Amsterdamse schutterij is gegeven.• Omdat de rijke schutterijen elkaar de ogen probeerden uit te steken met virtuoosgeschilderde groepsportretten.• Omdat Rembrandt op de hoogte was van contemporaine Italiaanse schilderkunst.• Omdat Rembrandt zich als kunstenaar wilde onderscheiden van zijn Hollandsetijdgenoten.Enzovoort. Verschillende verklarende antwoorden blijken mogelijk te zijn, al naar gelang deinvalshoek die men kiest. De verklaring is steeds een interpretatie, een vertolking van defeiten en de feiten dienen daarbinnen als bewijsmateriaal.Problematisch is natuurlijk de wijze waarop je feiten interpreteert. Wanneer je stelt, datDe Nachtwacht beïnvloed is door contemporaine Italiaanse schilderkunst, dan verklaar je alshet ware de herkomst van de vormgeving een schilderij. Je plaatst het schilderij in eenhistorische context: je verklaart het kunstwerk door te wijzen op wat er aan het kunstwerkvooraf ging.En daarmee stuiten we op iets bijzonders: de verklaring wordt gegeven met behulp van eenverklaringsmodel, dat stelt, dat kunstwerken ontstaan op grond van invloed van anderekunstwerken.- 7 -