THEMA: MARJOLEIN UIT DIENST - Fietsersbond Amsterdam

Op eigen krachtBlad van de afdeling Amsterdam van de Fietsersbondnummer 81juni 2010Waar zijn we vóór&waar zijn we tégen?THEMA:MARJOLEINUIT DIENSTOpgeloste& nieuweknelpunten

ColofonDe OEK (Op eigen kracht) is een uitgave vande Fietsersbond, afd. Amsterdam. Het bladverschijnt 3 keer per jaar in een oplage van5000, en wordt gratis toegezonden aan alleAmsterdamse leden.Het overnemen van artikelen is mogelijk naschriftelijke toestemming van de redactie.De volgende OEK verschijnt 6 oktober 2010.Bijdragen (liefst digitaal) zijn welkom tot23 augustus 2010 o.v.v. “kopij OEK”.E: oekredactie@fietsersbondamsterdam.nlAdresgegevens afdelingWG-plein 84, 1054 RC AmsterdamT: 020-6854794E: amsterdam@fietsersbond.nlI: www.fietsersbondamsterdam.nlPostbank: 3621877 tnv Fietsersbond AmsterdamBezorging: oek@fietsersbondamsterdam.nlHet kantoor is als regel geopend op werkdagenvan 10 - 17 uur (behalve op vrijdag).Soms zijn we er niet. Wil je zekerheid dater iemand is, bel dan even: 020-6854794OnderafdelingenAmstelveen:p/a Nieuwe Kalfjeslaan 2, 1181 CA AmstelveenE: amstelveen@fietsersbond.nlDiemen:p/a Tapijtschelp 10, 1112 DS DiemenE: diemen@fietsersbond.nlAan dit nummer werkten mee:Pete Jordan, Johan Kerstens, Marjoleinde Lange, Tom Lantink, Jan PieterNepveu, Anne-Mariken Raukema, FredRedemeijer, Cor Roof, Govert de WithFoto’s: archief Fietsersbond, afd.Amsterdam (tenzij anders aangegeven)Druk: Dijkman Offset / DiemenDe Fietsersbond komt op voor de belangenvan fietsers en zet zich in voor meer enbetere mogelijkheden om te fietsen.Lid wordenU bent al lid vanaf € 2,17 per maandZie: www.fietsersbond.nlTrots op CorDe afdeling Amsterdam van de Fietsersbondheeft met gepaste trots vernomen dat CorRoof, contactpersoon voor Amstelveen, op 29april benoemd is tot lid in de orde van OranjeNassau. Niet alleen voor zijn inspanningenvoor de fietsers, maar ook omdat hij zich in Amstelveenop allerlei andere terreinen als vrijwilligerzo verdienstelijk gemaakt heeft dat zijnbuurtgenoten het tijd vonden voor een lintje.Dat vonden wij ook. En gelukkig behaagde hetHare Majesteit.Wat wil de fietser?Bij het Amsterdamse fietserstevredenheidsonderzoek kregen de fietspaden eenruime voldoende, maar uit onderzoek van de ANWB bleek dat juist de fietspadenveel te wensen overlaten. Volgens de door de ANWB ondervraagde Amsterdammersmoeten er meer komen, moeten ze ruimer worden, beter onderhouden enbeter verlicht. Hoe zit dat nou? Zie pagina 10 voor meer.DIGITALE NIEUWSBRIEFBlijf op de hoogte van de fietsactualiteitin Amsterdam via onze nieuwsbrief per email.Mail ons ovv “Fietsband“:amsterdam@fietsersbond.nlIn dit nummer:3 Marjolein de Lange: uit dienst4 Divers nieuws5 30 jaar Smerig in de Pijp6 Zijn Gods wegen duister?7 Giromania: wielrennen voor fietsers8 Helden | OEK digitaal?9 Waarom verkeerslichten?10 Steeds meer fietsonderzoek11 Bezorgde ouders verenigen zich12 Autovrije fietsstroken14 Tegen de IJburgstroom in15 Politieke fietsplannen 2010-201416 Lezers schrijven17 Fietsen in Amstelveen18 Diverse fietscampagnes20 Letters to the Editor21 Knelpunten23 Column Pete JordanKlachtennummersHieronder staan de klachtennummerswegonderhoud die u kunt bellen bijachterstallig onderhoud. Blijven deproblemen aanhouden: meld het bijde Fietsersbond, afd. Amsterdam.- Amstelveen 5404911- Centrum 5519555- Diemen 3144888- Nieuw-West 14020- Noord 14020- Oost 2535480- OuderAmstel 4962121- Uithoorn 0297-513111- Westpoort (station Sloterdijk) 5234567- Zuid 14020- Zuidoost 5670222- Fout geparkeerde auto’s 5530333- Storing straatverlichting 5972626- Fiets-bewegwijzering: 088-2696747of schadebew@anwb.nl o.v.v. locatieen mast- of bordnummer (s.v.p. ookdoorgeven aan de Fietsersbond,afd. Amsterdam, 020-6854794)- Wegdek op trambanen:infraservice@gvb.nl (c.c. aanamsterdam@fietsersbond.nl)- Storing verkeerslichten:licht@fietsersbondamsterdam.nlo.v.v. kruispunt + rijrichting2

Marjolein gestoptals beleidsmedewerker“Marjolein de Lange stopt als betaalde kracht bij de AmsterdamseFietsersbond.” Die mededeling kwam niet helemaal onverwacht. Naacht jaar plannen beoordelen en sceptici overtuigen, krijgt een mensbehoefte aan eens wat anders. Marjolein blijft wel als vrijwilligeractief.2005: Marjolein in gesprek met Antonio Ortiz“Marjolein is zeer gedreven en bijt zichvast,” zegt Govert de With. Hij was deafgelopen twee jaar haar collega. Alsvoorbeeld noemt hij de manier waaropMarjolein de fietsbelangen in de Bilderdijkstraatbehartigd heeft. Na heel veelheen-en-weer getrek tussen bestuurders,bewoners, bomenliefhebbers enwie niet meer, lag daar eindelijk eengoedgekeurd plan voor de herinrichting.Vervolgens kwamen er verkiezingen,werd een ander stadsdeelbestuur geïnstalleerden begon het circus opnieuw.“Zak er maar in en zoek het maar uit”, zouGovert een volstrekt begrijpelijke reactiegevonden hebben, “maar Marjolein gingdoor en deed in een nieuwe klankbordgroepdezelfde discussies gewoon nogeen keer.”Ook in het Rijksmuseum zijn deze eigenschappenvan Marjolein niet onopgemerktgebleven. Zij werd niet moede steeds maar veranderende verbouwingsplannente bestuderen, na te rekenenen inhoudelijk te bekritiseren. Zijhad daarbij vooral oog voor de inhouden was zich misschien niet altijd volledigbewust van de gevaren van een mogelijknegatieve beeldvorming. Zo zegteen van de gefrustreerde Spaanse architectenin een tv-documentaire over hetRijksmuseum dat praten met de criticivan hun plannen geen zin heeft en dat jedat kan zien aan de verbeten trek op hungezicht. Wie Marjolein een beetje kent,weet hoe onterecht die bewering is.Een hoogtepunt in haar loopbaan vindtMarjolein de bouw van de Muiderfietsbrug.Deze brug, bijna 5 meter breed en318 meter lang, biedt sinds maart van ditjaar een snelle en comfortabele fietsverbindingover het Amsterdam-Rijnkanaal.De naastliggende autobrug zou gerenoveerden verbreed worden, Marjoleinzag kansen voor de fiets en kwamin actie. Ze vergeleek de bouwplannenmet het bestemmingsplan en stelde –volgens Govert “op een doordeweekseochtend met een geodriehoek”– vastdat de plannen niet pasten binnen hetbestemmingsplan. De gevolgen warengroot. Govert: “Als Marjolein toen nietvoet bij stuk gehouden had, zou de Muiderfietsbruger niet gekomen zijn.” (Zieook hieronder.)In de stad zijn tal van plekken waar Marjoleinmet een zekere voldoening langskan fietsen. De fietsparkeervakken bij deAlbert Heijn in de Jodenbreestraat zijner door de wegbeheerder geschilderdna een gemeenschappelijke actie vanFietsersbondleden, blinden en gehandicapten.Die vakken blijken een succesen hebben elders in de stad navolginggekregen. Fietsen staan nu keurig in hetgelid, wat maar weer eens aantoont datfietsers helemaal niet zo anarchistischzijn als vaak wordt beweerd.JPNDe Marjolein de LangefietsbrugBehoorlijk vaak fietste ik over deMaxisbrug richting Muiden/Almere.Die brug over het Amsterdam-Rijnkanaalwas heel vervelend door het velesluipverkeer en de bussen. Enkelemaanden geleden ontdekte ik dat ereen aparte fietsbrug kwam. Opeens.Normaal duurt een brug een paar jaarmaar deze lag er in een paar maanden.Sinds vorige maand fiets ik er over heenen eigenlijk had ik op een dag een feestelijkeopening verwacht. Niets van datalles. Wel viel mijn oog op een bord bijde oprit naar de brug: Opgelost dankzijde Fietsersbond. Dat vond ik leuk. Bij deoprit aan de andere kant bleek eenzelfdebord te staan. Opgelost dankzij hetmeldpunt slechte fietspaden.Het is een heel fijne brug gewordenen ik fiets er soms een keertjeextra overheen. En telkens alsik dan iemand passeer (ik passeervoornamelijk) dan hou ik de benenstil en zeg: “Lekker hè, heb je datbord gezien bij de oprit? Dankzijde Fietsersbond!”Ik weet er niet zoveel van maarMarjolein de Lange, tot 1 april medewerkstervan de Amsterdamse Fietserbondgaat misschien een project doenten behoeve van het fietsen in Almere.Zij heeft zich ingespannen voor de brug,wellicht met de wetenschap dat ze danstraks makkelijker naar Almere kan fietsen.Daarom is het voor mij de Marjoleinde Lange-fietsbrug geworden. Ja, het iseen lange fietsbrug.2007: De fietsbrug bestaat alleen nog op papierAansluitend aan deze brug kan er langshet Amsterdam-Rijnkanaal gefietstworden. Het fietspad aan de oostzijdetussen Nigtevegt en Loenerslootbrugwas een verzameling boomwortels metstukjes asfalt er tussen. Na veel meldingenbij de Fietsersbond is nu de helftvan het fietspad een beetje opgeknapt.Mijn conclusie: herhaaldelijk melden vanklachten heeft zin.TLOEK 81 - juni 2010 3

Etappe NoordDe Tolhuistuin in Noord organiseert samenmet Club Interbellum op 11 juniEtappe Noord. Een wielerwedstrijd doorAmsterdam-Noord met culturele hindernissen,die de proloog vormt van NoordelijkHalfrond, het nieuwe cultureleweekend in stadsdeel Noord. De wedstrijdis niet bedoeld voor professionelerenners, maar voor iedereen: alle Noordelingenen Niet-Noordelingen van alleleeftijden en met alle culturele achtergronden.Het parcours start en eindigtbij de Tolhuistuin en onderweg houdenmensen stil bij diverse culturele organisatiesin Amsterdam Noord, waar ze een‘culturele hindernis’ uitvoeren. Voor elkegedane opdracht ontvangt de deelnemereen stempel en/of souvenir vooraan de fiets. De renner die uiteindelijk inde snelste tijd de meeste stempels heeftverzameld zal gekroond worden tot Wielerkoningvan het Noordelijk Halfrond.Zou het niet een leuk idee zijn om (netzoals bij de Tour de France) een soortcanvas met kunstzinnige teksten, gedachtenen tekeningen en dergelijke temaken op de route van de wielertour,zodat je ook daarna op de straat eenaandenken hebt van wat er heeft plaatsgevonden?(TL)Voor meer informatie: www.noordelijkhalfrond.nlOnderdoorgang RijksmuseumUit de pers begrijpen we dat de directeurvan het Rijksmuseum zijn ‘geniale’voorstel voor een nieuwe entree van hetRijksmuseum heeft laten varen. De voorgesteldevariant zou te duur worden ente lang gaan duren. Men gaat nu doormet bouwen aan het in 2007 vergundebouwplan.De Fietsersbond is blij met deze stap enverwacht dat de kans dat fietsers noglanger van de onderdoorgang verstokenmoeten blijven, kleiner is geworden. Hetontwerp dat nu uitgevoerd gaat worden,heeft de Fietsersbond in 2005 van harteomhelsd: fietsers blijven in het middenen voetgangers hebben optimale ruimteaan de zijkanten van de passage. Beidestoepen worden een meter breder danvoorheen zodat er voorbij de rij pilarenoptimaal zicht is tussen fietsers en voetgangersdie willen oversteken. Wij zienuit naar de opening van museum en passage.Die is voorzien voor 2013 (5 jaar laterdan aanvankelijk gepland). (JK)Nieuwe medewerkerMarjolein de Lange wordt per 1 juli opgevolgddoor Gerrit Faber, voormaligdeelraadslid in Oost Watergraafsmeeren thans werkzaam bij het AmsterdamsSteunpunt Wonen (ASW). Gerrit is 49 jaar,heeft bouwkunde gestudeerd en heeftbij het Amsterdams Steunpunt Wonenveel ervaring opgedaan met belangenbehartigingvoor bewonersgroepen enwerken met vrijwilligers. Hij is ook lid vande stadsdeelraad Oost geweest. Eerst alsraadslid, later als fractievoorzitter vanGroenLinks. Hij kent dus ook de politieken het bestuur goed. Verschillende referentendie we raadpleegden zeiden datde Fietsersbond blij moest zijn met zo’ngoede en aardige medewerker. (GdW)Eerste openbare fietspomp?Bij station Lelylaan kunnen fietsers sindsfebruari gratis hun banden oppompenbij een openbare, hufterproof fietspomp.Daarmee zijn alle soorten fietsenscooterbanden in een paar slagengevuld met lucht. Volgens het stadsdeelgaat het om “de eerste openbare fietspompvan Amsterdam” en “stimuleert hijom te fietsen en verder te reizen met hetopenbaar vervoer”.Op www.buurtleven.nl vroeg iemandzich al af of deze pomp niet net zo goedhet gebruik van scooters aanmoedigt enof we dat wel willen. Zo niet, dan kunnenwe beter terugkeren naar de pomp dieal in 2006 een Dutch Design Award wonen op verschillende plaatsen z’n nut bewees(onlangs nog op de fietsrekkentestop het Raamplein; zie onder). Heklucht isniet alleen echt de eerste openbare fietspompvan Amsterdam, maar bovendienalleen geschikt voor fietsen. (JK)FietsparkerenStadsdeel Centrum deed vorig jaar eenproef op het Raamplein om te kijkenwat men het beste fietsrek vindt. Hetvertrouwde nietje werd de overtuigendewinnaar. Twee smallere variantengooiden ook hoge ogen en men gaatnu uitzoeken of die niet handig zijn opplekken waar weinig ruimte is omdat zeminder uitwaaiering van fietsen veroorzaken.Het handige Heklucht-nietje metde geïntegreerde fietspomp eindigdeals derde en dus wil men daar ook verdermee gaan.Heklucht: nietje + fietspompOver fietsparkeren werd dit voorjaar ookgediscussieerd via de website Amsterdamopent. Wij praatten mee en kwamener al doende achter dat we nog maar barweinig weten van het fietsparkeergedragvan Amsterdammers. Wie heeft zijnfiets op straat staan? Hoe vaak wordt diegebruikt? Hoe ver lopen mensen? Hetenige dat we echt zeker weten is dat erop een aantal plekken meer vraag is naarstallingsruimte dan er aanbod is. Gelukkigwordt er steeds minder auto geredenen dus staan wij nog steeds achter onzeoude slogan: Grote opruiming: 12 (of 10)op de plek van 1!Zie voor veel meer over fietsparkeren delaatste Vogelvrije Fietser. (GdW)Heel Nederland FietstOp 31 maart werd de driejarige actieHeel Nederland Fietst afgetrapt met eenrecordpoging. In heel het land zoudenmensen op de fiets stappen om zo metmeer dan een miljoen tegelijk op de fietste zitten. Het Guinness Book of Recordskon dit echter niet goed vaststellen endus werd dat niks. Intussen weten wijeigenlijk wel zeker dat er elke dag in deochtendspits veel meer dan een miljoenmensen aan het fietsen zijn...De aftrap van de actie was in het OlympischStadion waar een paar honderdbasisscholieren in roze Giro d’Italia shirtsstevig doorfietsten met een wethouder,een staatssecretaris en flink wat belangstellenden.Laten we hopen dat het inderdaadgaat lukken om Heel Nederlandte laten Fietsen. (GdW)Zie www.heelnederlandfietst.nl.4

Dertig jaar Smerig in de PijpTwaalf euro betaalde ik voor een reparatie aan m’n fiets: de handremmendeden het niet goed meer en ik was een spaak uit het achterwielkwijt – met derailleur. Normaal gesproken een dure reparatie, maarniet bij Smerig in de Van Ostadestraat. Je moet je fiets wel kunnenhalen en brengen op een doordeweekse dag tussen 11.15 en 17.00uur. Maar dat heb je er snel voor over...Smerig, waar je tegen een spotprijsje fiets kunt laten repareren, zit alsinds 1980 in de Van Ostadestraat233-E (in de Pijp). Tot eind jaren 70 maaktedrukkerij Holdert op dit adres nog kettingpapier– in de kolossale fabriek stondher en der een apparaat. In 1978 verliethet bedrijf de Van Ostadestraat voor eennieuw pand op een industrieterrein buitende ring. Daarmee kwam een gebouwmet een begane grond-oppervlakte van1.600 m 2 leeg, met voor een deel ooknog een verdieping erop. De gemeenteAmsterdam verwierf het pand. Voor dekraakbeweging was de ontdekking vandeze leegstand een grote en welkomeverrassing.BasisdemocratischEen van de eerste initiatieven na dekraak kwam van een handjevol idealisten.Zij hanteerden een paar uitgangspuntendie volgens Giovanni Goedemondtdertig jaar later nog altijd gelden.“Recycling is voor ons geen modebegrip,maar realiteit. En iedereen is hier gelijk,we zijn basisdemocratisch. We vindenhet belangrijk dat een fietsreparatie betaalbaaris, dus ook voor mensen meteen minimuminkomen moet het mogelijkzijn de fiets goed te onderhouden. Degoedkoopste – en leukste – manier omdat te doen is op de ‘zelfwerkdag’. Iederevrijdag kunnen mensen tegen een kleinevergoeding onder leiding van de mensenvan Smerig zelf hun fiets komen maken.Kennis van fietstechniek is hiervoorniet vereist”. Giovanni Goedemondt, eenvan de acht vaste mensen van Smerig,repareert zelf z’n hele leven al fietsen.Vanaf 1999 tot voor kort werkte hij parttimeals onderhoudsmanager van de gebruikersverenigingvan het gehele pandVan Ostadestraat 233-E, nu is hij er directbij betrokken als bestuurslid.Niet lang na Smerig vestigde de Raddraaierzich in het complex, een drukkerijvoor het alternatieve circuit. Er kwamenmeer werkplaatsen; nu zitten er eenhoutdraaier en een interieurarchitect. Enhet Van Ostadetheater. Ook kwamen ermensen wonen, nu zo’n twaalf volwassenenmet een aantal kinderen.Van binnen lijkt er de afgelopen dertigjaar niet veel veranderd. Vóór de grotewerkplaats is een stallingruimte voor terepareren en gerepareerde fietsen endaar staan er (als iedereen thuis is) zesleenexemplaren voor mensen die zelfgeen reservefiets hebben en niet zonderstalen ros kunnen. Toch zijn er welveranderingen; zo zijn er meer nieuweonderdelen op voorraad, vooral bandenen zadels en sinds kort zelfs completewielen. Goede gebruikte onderdelenzijn steeds moeilijker te vinden, temeeromdat er zoveel verschillende modellenen types in omloop zijn, die allemaal huneigen maten hebben.Wat niet veranderd is, aldus Giovanni,zijn het idealisme en de uitgangspunten.De reparateurs zijn niet zelden hoog opgeleideintellectuelen die na het afrondenvan hun studie tot de slotsom zijngekomen dat ze liever met hun handenwerken. De mensen van nu zijn niet meerdie van het eerste uur, maar twee vanhen, Sabine en Frits, werken wel al vanafde jaren 80 bij Smerig. Net als iedereentwee dagen per week. Sabine werkt dieandere dagen als jurist voor andere instellingenop ideologische grondslag.Frits werkt naast zijn twee Smerig-dagenbij andere fietsenmakers; hij heeft er viaSmerig zijn vak van gemaakt.Concurrentie?Op de vraag of reguliere fietsenmakersSmerig als concurrent beschouwen,voegt Jeroen Fles, Giovanni’s collegaen econoom, zich in het gesprek. “Nee,soms verwijzen ze klanten naar ons,omdat het voor hen te duur wordt omde reparatie uit te voeren (bijvoorbeeldwielen overspaken), of ze beginnen ergewoon niet aan. De meeste klanten wonenin de buurt, of zijn uit de Pijp vertrokkenen komen terug als hun fiets stuk is.Maar laatst kwam er iemand uit Noord.Die was zo teleurgesteld in haar fietsenmakerdat ze helemaal met haar fiets uitNoord hierheen kwam, anderhalf uur lopen.”Fietsen repareren beschouwen zebij Smerig als een sport en een liefde.Ze bouwen ook fietsen op bestelling, bijvoorbeeldvoor mensen die te lang of tekort zijn om lekker op een gewone fietste kunnen rijden. Zeer stellig zijn Giovannien Jeroen in hun voorkeur voor gewonestadsfietsen met een terugtraprem.“Vooral studenten en toeristen wensennogal eens een fiets met handremmen,maar die zijn te kwetsbaar voor in Amsterdam.Ze roesten snel en gaan kapotin de stalling”, aldus Giovanni. Omafietsenhebben altijd grote aftrek gevonden;met name allochtonen waarderen dittype vanwege de comfortabele op- enafstap.De toekomstGaat Smerig nog weer dertig jaar mee?Als het aan de reparateurs ligt wel. Hetidealisme is onverminderd groot, net alsde vakkennis en het vertrouwen van deOEK 81 - juni 2010 5

forse klantenkring. Het enige wat zand inde raderen kan strooien is de toekomstvan het complex.De Gebruikersvereniging van Ostadestraat233 heeft het gebouw in erfpachtvan de gemeente voor dertig jaar. En dietermijn loopt in de zomer van 2013 af. Opdatzelfde moment gaat het Van Ostadetheaterverhuizen naar een nieuwbouwonderkomen op het Archiefterrein, aande Amstel. En dat is de enige gebruikervan het pand die een (subsidie)relatieheeft met het stadsdeel (tot voor kortOud-Zuid, nu Zuid). Het stadsdeel heeftberekend dat door sloop van het panden nieuwbouw op deze plek een rendementvan anderhalf miljoen euro kanworden gemaakt. Met dat geld zou deverhuizing van het theater bekostigdmoeten worden.Goedemondt: “Wij waren erg verbaasdover deze vreemde koppeling en wewaren boos omdat het stadsdeel dezeplannen maakte zonder ons daarin tekennen”. Na een hoop protesten vanuithet pand nam de deelraad in 2008 eenmotie aan waarin staat dat het stadsdeelde Van Ostadestraat 233 een waardevollewoonwerkgemeenschap vindt en dathet stadsdeelbestuur alleen in overlegmet de vereniging plannen kan makenvoor dat stukje van de stad. Daardoor isde vereniging nu met het stadsdeel ingesprek over alternatieven, met gedeeltelijkbehoud/renovatie en gedeeltelijkesloop/nieuwbouw.De Van Ostadestraat 233 heeft zich daarnaastmet zeven andere vergelijkbareerfpachtpanden verenigd. De gebruikersvan deze acht gebouwen hopen het metde gemeente eens te worden over hetomzetten van de kortdurende erfpachtin eeuwigdurende (vijftig jaar). Daarbijwillen zij waarborgen dat er in de pandenruimte blijft voor kleinschalige, nietcommerciëleprojecten, zoals Smerig.Maar nu dreigt de Van Ostadestraat 233door de verhuizing van het theater - alsenige - buiten de boot te vallen.Voorlopig ziet de toekomst van Smerigen de andere bedrijven er dus allerminstzeker uit. Als het pand geslooptwordt, verdwijnt de woonwerkgemeenschap.De bewoners worden dan, alsstadsvernieuwingsurgent, aan anderewoonruimte geholpen, maar voor debedrijven bestaat zo’n regeling niet. Er istoegezegd dat zij terug kunnen keren inde nieuwbouw, maar waar zij in de tussentijdmoeten blijven, en hoe hoog dehuren na een eventuele terugkeer zullenzijn, is niet bekend. Het is dus nog maarzeer de vraag of een bedrijf als Smerigzo’n operatie zal overleven...Wordt vervolgd.Zie ook: www.ostade233.nlAMRFoto: Jeroen Fles“Gods wegen zijn duister en zelden aangenaam”Een jaar geleden is Martin Bril overleden.Daags voor zijn overlijden ontving hij deBob den Uyl-prijs. Ik heb daar in de OEKover geschreven omdat het me de kansgaf om de schrijver Bob den Uyl onderde aandacht van de lezers te brengen.Ik noemde diens boekje Wat Fietst daar?Nu is de terugkoppeling van de lezersnaar de redactie van de OEK beperkt, dusof iemand daadwerkelijk mijn tip opgevolgdheeft, weet ik niet.Afgelopen week was er alweer een uitreikingvan de Bob den Uyl-prijs. Ik hoopteonder de genomineerden een aanleidingte zien om u weer lastig te vallenmet de onovertroffen Bob den Uyl.Van de genomineerden waren er slechtsdrie aanwezig; de anderen konden doorde uitbarsting van de IJslandse vulkaanniet komen. Hetgeen leidde tot de conclusiedat reizen niet makkelijk is, reizenis afzien. Een zienswijze die goed past bijBob den Uyl.De jury oordeelde dat er nauwelijksreisboeken worden geschreven in detraditie van Bob den Uyl. Weliswaar waser een fietsboek genomineerd (In dewoestijn fiets je niet van Peter Delpeut)maar die titel haalt het toch niet bij Bobden Uyls Gods wegen zijn duister en zeldenaangenaam. Daarom nam ik me voor omditmaal dat boek uit 1978 onder uw aandachtte brengen.Ik nam het uit de boekenkast en toenviel er een oud vergeeld kopietje uit vaneen artikel uit 1959. Mijn oog viel op dezin: “Gods wegen zijn ondoorgrondelijken misschien ook wel geen rijwielpad”.De schrijver, Hugo Brandt Corstius, steltin het artikel voor het probleem van devele gestolen fietsen op te lossen doorhet volksfietsenbezit te nationaliserenten algemenen nutte. Een korte wet isvoldoende: het is verboden een rijwielin bezit te hebben. Als je een fiets nodighebt, pak je er een en laat die weerachter. De staat zorgt voor aanvulling enreparatie.Maar de kern van zijn betoog is dat hetrijwiel (tja, zo heette dat in 1959) een correctieis op het werk van de schepper.God, zegt de schrijver, had zijn ademmoeten blazen in het frame van de tweewieligeAdam. Het menselijk lichaam iszo gecompliceerd dat een mensbouwin fietsvorm best mogelijk was geweest.Een spier i.p.v. een ketting. En ook gevangenschapzou eenvoudiger zijn: zetdie mensen in een fietsenrek op slot. Deevolutie gaat niet zo snel dus het is watvroeg om te constateren of we – in ditDarwinherdenkingsjaar – al een beetjeop de goede weg zijn.Door dat kopietje ben ik er helaas nietaan toegekomen om u uit te leggenwaar dat boek van Den Uyl over gaat.Maar op de achterflap staat dat de kansuiterst klein moet worden geacht dater zelfs maar bij één lezer reislust zouworden opgewekt. Dus thuis blijven enlezen. Geen geannuleerde vliegreizen,fietsen in Amsterdam is net zo toeristischals fietsen in de Sahara.TL6

GiromaniaWielrennen voor fietsersDe Giro d’Italia heeft Amsterdam alweer verlaten. Drie dagenhebben we er van kunnen genieten. Ook van de diverse festiviteitendie rond dit feest waren georganiseerd. Zoals de toertochtClassicoBoretti vanuit Het Velodrome te Sloten, die dit jaar speciaalnaar 8 mei was verplaatst.Omdat ik al eerder over deToppen van Amsterdam enover mijn single speedfietshad geschreven, leek het de redactievan de OEK een goed plan als ikop die fiets mee zou doen te middenvan wielrenners/racefietsers.Vandaar dat ik me wat meer in deGiro verdiept heb dan ik normaalzou doen. Om in de stemming tekomen bezocht ik alle literaire Giromaniaavonden in de OpenbareBibliotheek waar mij heel veel duidelijkwerd van de volkscultuur vande Giro. Ook was er een gedichtenwedstrijd.Na vier avonden wist ikhet: fietsen is lezen.Nu moest ik het sportieve gedeeltenog afwerken. Meer dan 6000 deelnemerswaren er die over deels tesmalle fietspaden een toertochtvan 50, 75 of 125 km moesten rijden.Ik koos voor de 125 want dieging over het Kopje van Bloemendaal,dat gezien moet worden als deechte berg van Amsterdam. Ik hebgeen enkele andere single speedfietsgezien, maar ik kon me aardigstaande houden. Voor het Kopje, delakmoesproef, werd ik licht zenuwachtigmaar uiteindelijk nam ik hetKopje zonder problemen en zonderte hoeven/kunnen schakelen. Omme heen hoorde ik de ketting overalratelend en piepend naar een lichterverzet gebracht worden.De zwaarte van het Kopje is nietzozeer de 10% stijging of de lengte(kort). Het lastigste is het hobbeligewegdek. Het kopje is bekendtrainingsterrein voor Amsterdamsewielrenners. Wijlen Gerrit Knetemanntrainde er ook altijd en deanekdote wil dat hij zijn latere vrouwGré daar heeft leren kennen bij hetSchoteltje (op de top niet rechtdoormaar linksaf en dan weer rechtsaf).Daarom zijn het Kop en Schoteltjevoor altijd voor de Kneet.Een ingezonden brief naar de OEKvestigde de aandacht op de heuvelbij Spaarnwoude die ook geschiktis als voorbereiding op fietstochtenin het buitenland. Ik kende die niet,maar hij was ook opgenomen in detoertocht. Zo komen we inmiddelstoch tot aardig wat kleine klimmetjesin de (wijdere) omgeving vanAmsterdam. Tijd voor een Amsterdamseklimfietstocht!JE WARE GIROMANIAOp 1 mei lieten fietskoeriers derenners van de Giro alvast eenpoepje ruiken: zij legden in éénkeer zo’n beetje het parcours afdat de Giro-rijders een week laterin twee etappes mochten doen.De winnaar, Ruben Hiddink, deed18 uur, 24 minuten en 41 secondenover de rit van 430 kilometervan Amsterdam naar Middelburgen – via Breda, Den Bosch enUtrecht – weer terug naar Amsterdam.En daarbij geen afgezetparcours, geen motoragentendie vrijbaan voor ze maakten,maar iedereen moest zelf de wegzien te vinden naar de verschillendecheckpoints. Slechts 11 vande 55 haalden de meet.Lees meer over deze heroïscheen historische prestatie op www.mediamatic.net en bewonder.TLOEK 81 - juni 2010 7

De HeldenDrie keer per jaar gaan ze op pad, debezorgers van uw OEK.Een van de bezorgers van de Op EigenKracht, te weten J.v.M., liet weten trots tezijn dit blad te mogen rondbrengen. Datzullen bezorgers van de Volkskrant of deTelegraaf niet gauw zeggen en die krijgennog betaald ook. Jarenlang ben ikook bezorger geweest, ook ik was trots.Door een verhuizing naar een anderpostcodegebied, mocht ik geen bezorgermeer zijn. Anderen waren me voor!Want zo moet het gezien worden: het ishet hoogst haalbare om bezorger te mogenzijn van de OEK. Onverwachts komthet bericht door: de OEK ligt klaar ombezorgd te worden, graag snel ophalenop de volgende dagen. Op dat momentgaat alles in het lichaam werken. OEKsophalen, met etiketten. Dus plakken ensorteren (zitten er nieuwe leden bij?).Dan een route bedenken, want helaaswonen de leden nog niet huis-aan-huis.En dan op pad (in de herfst in het donker),hier en daar zwaaien naar de bewoners,maar in de regel is er weinig contactmet de medeleden. Na drie, vier uurtjesis het gedaan. Wat jammer dat het maardriemaal per jaar is.TLOEK: digitaal of van papier?Het ligt voor de hand dat ook de afdelingAmsterdam zich geregeld afvraagtof een papieren afdelingsblad zoalsdit nog wel van deze tijd is. Zoiets kostgeld en energie (dat laatste niet alleenvan de makers en bezorgers maar ookvan de natuur) dat misschien beter nietof anders kan worden besteed. Per slotverschijnt elke aflevering van de OEKook digitaal op onze website en wellichtis het goedkoper/zuiniger om hetdaar bij te laten.Een aantal redenen om de papierenversie te handhaven zijn makkelijk tebedenken: niet iedereen heeft toegangtot het internet, niet iedereen vindt hetprettig om de informatie die in de OEKstaat op scherm te moeten lezen, eneen papieren blaadje kan worden uitgedeeldop plekken waar de Fietsersbondvoor zichzelf of een goede zaakreclame wil maken.Maar misschien zijn er doorslaggevenderedenen om toch te kiezen voor hetafschaffen van de OEK op papier. Ennatuurlijk kunnen we ook stoppen methet bezorgen van de papieren versiebij degenen die dat wensen.Wat vindt u? Laat het ons weten als u denkt opdit punt gewicht in de schaal te kunnen leggen.PuzzelfotoOp de puzzelfoto in de vorige OEKkwamen alleen maar goede antwoorden:kruising Van Baerlestraat-Concertgebouwplein. Het lot vielop Herman Wals. Hij krijgt de prijstoegestuurd.Deze keer een nieuw verkeersbord:waar staat/stond dat?Onder de goede inzenders verlotenwe weer een mooie fietskaart of eenexemplaar van het boekje Op defiets door Westelijk Amsterdam.Stuur uw antwoord naar:- Fietsersbond Adam, WG-Plein 84,1054 RC Amsterdam- Amsterdam@fietsersbond.nl8

VerkeerslichtenGoed voor fietsers of niet?De Fietsersbond probeert – datspreekt vanzelf – de verkeersveiligheidin de stad te verbeteren.Een populair middel dat in discussies overgevaarlijke kruisingen altijd genoemdwordt, is de VRI (Verkeersregelinstallatie).Zeg nooit stoplichten, want de bedoelingvan die dingen is juist om het verkeerzo goed mogelijk te laten doorrijden. Wijvinden zo’n VRI zelden een goed idee.Waarom eigenlijk niet?Verkeer gaat zo efficiënt mogelijk als erzich zo veel mogelijk verkeersdeelnemersin zo weinig mogelijk tijd (en zo veiligmogelijk) kunnen verplaatsen. Kruisingenzijn qua efficiëntie kritieke punten.Fietsers kunnen met meer dan 10.000 perdag over een kruising rijden zonder datze elkaar daarbij vastzetten. Je kunt datelke dag zien in het Vondelpark. Maarvoor auto’s is de verwerkingscapaciteitvan een kruising veel beperkter. Elke autodie linksaf wil op een grote kruising doetdaar een paar seconden over. In die tijdkan vrijwel de hele kruising niet in andererichtingen gebruikt worden. VRI’smoeten er voor zorgen dat de ‘autoverwerkende’capaciteit van een kruising optimaalis.Is voor fietsers de capaciteit van de kruisingniet relevant, hoe lang ze moetenwachten is dat wel. Kan een VRI daarbijvan nut zijn? Nee, want de gemiddeldewachttijd wordt nooit minder van eenVRI, eigenlijk altijd meer. Dat komt doorde verliestijden. Een VRI is er volledig opgericht om te voorkomen dat er voertuigenin conflicterende richtingen op dekruising aanwezig zijn. Dat betekent dater af en toe even niemand op de kruisingis. Je krijgt nog geen groen, omdat er ineen kruisende richting theoretisch nogeen langzame voetganger net door groenkan zijn gestart. Die marges zijn in Amsterdamgelukkig scherp, het is dus ookaltijd vervelend als iemand net na hetoranje nog doorrijdt. Maar het kost altijdmeer tijd dan als mensen het zelf regelen.Misschien is daarom door rood rijdenvoor velen aantrekkelijk.Toch valt dat verschil tussenkruisingen met en zonderVRI in de perceptie vanveel fietsers wel mee. Datkomt door het verschil invoorspelbaarheid. Op een kruising meteen VRI is de wachttijd relatief voorspelbaar.Als die gemiddeld 30 secondenis (de norm voor het Hoofdnet Fiets, diehelaas niet altijd gehaald wordt), zal demaximale wachttijd zelden meer dan eenminuut zijn (2 keer het gemiddelde). Opeen voorrangskruising zonder VRI is dewachttijd veel minder voorspelbaar. Dewachttijd kan daar makkelijk 4 keer hetgemiddelde zijn. Dus ook al is dat gemiddeldewel lager, je weet minder goed vantevoren hoe lang het deze keer gaat duren.Daarbij moet je in die wachttijd ook nogactief uitkijken in plaats van alleen eenlicht in de gaten houden.Qua capaciteit en doorstroming zijn delichten in de praktijk dus alleen nodigvoor auto´s en het OV. Maar hoe zit hetmet de veiligheid? Een VRI scheidt deverschillende kruisende (´conflicterende´)verkeersdeelnemers in tijd. Althans,in de meeste gevallen. Om de wachttijdniet enorm te laten worden, krijgen vaakrechtdoorgaand en afslaand verkeer opdezelfde weg tegelijk groen (waardoordode hoek-situaties kunnen ontstaan).Maar ook als verkeersstromen vollediggescheiden worden, kunnen er onbedoeldconflicten ontstaan. Er rijden nog weleens mensen door rood, of de kruising isgeblokkeerd waardoor mensen in kruisenderichtingen elkaar toch tegenkomen.Als er daardoor ongelukken gebeuren,is het vaak met hoge snelheid (‘nog evendoor oranje’). En dat heeft gevolgen voorde ernst van de ongelukken.In ongevalscijfers scoren kruisingen méteen VRI dan ook niet beter dan voorrangskruisingenzonder. De meeste blackspots– ook in Amsterdam – zijn voorzienvan een VRI. Blackspots zijn meestaldrukke kruisingen.Voor de objectieve veiligheid doet eenVRI dus niet zo veel. Dat betekent nietdat wij ze overal weg willen hebben. Opsommige kruisingen zou het dan gewoonte moeilijk worden om netjes volgens deregels over te steken. Je kunt (als fietser,maar ook als automobilist) op een grotekruising niet in één keer zien of iemandje tegemoet komt, er iemand van rechtskomt en er misschien ook nog iemand isdie er even snel tussendoor denkt te kunnen.Maar op kleine, niet zo drukke kruisingenis het effect van ‘nog even door oranje’veel waarschijnlijker. Ervaren verkeersdeelnemersdenken vaak dat ze de situatiewel kunnen overzien en nemen dus juistrisico’s. Kinderen, waarvoor zo’n VRIvaak gewenst is, komen dan van de regenin de drup. En de nette, voorzichtige overigenzijn gemiddeld meer tijd kwijt.Moeilijk zijn de kruisingen die best grootzijn – vaak omdat er trambogen liggen– maar niet zo heel druk. De kruisingElandsgracht-Marnixstraat is zo’n voorbeeld.Veel verkeersdeelnemers vindendie moeilijk te overzien en willen daar eenVRI. Het is echter niet goed mogelijk omdaar een veilige VRI te installeren zonderdat je die kruising nóg ingewikkeldermaakt. Als je geen opstelvakken voor deverschillende richtingen maakt, moetiedere richting op de andere wachten endus wacht je lang. En dat terwijl het erveel rustiger is dan op de kruisingen dienu een VRI hebben. Volgens ons zou zo’nkruising er met een VRI weleens onveiligerop kunnen worden.Wat aanzienlijk beter werkt dan een VRIzijn rotondes (zonder VRI), en nog beteris het echt scheiden van de verschillendeverkeerssoorten. Dat kan met ongelijkvloersekruisingen, maar ook door defiets- en autoroutes zo min mogelijk telaten samenvallen. De parken in Amsterdamzijn daarvoor heel geschikt, maarook de binnenring of de Weesperzijde.Kortom, een echt goede en veilige fietsroutekrijg je niet door hem te ‘beveiligen’met VRIs, maar door het autoverkeer ergensanders te laten rijden, of helemaal teverminderen. Ook effectief is het onmogelijkmaken van verkeersstromen, bijvoorbeelddoor links afslaande auto’s teverbieden. Dat is een oplossing die redelijkwerkt op de kruising Weteringschans-Spiegelgracht.Maar natuurlijk moet je altijd blijven opletten!GdWOEK 81 - juni 2010 9

Steeds meer fietsonderzoekEen zegen of een zorg?Fietsparkeren 2008 2009Er wordt van alles onderzocht, ook op fietsgebied. En het aantalIn uw buurt 6,2 6,3onderzoeken lijkt de laatste tijd toe te nemen. Maar op de kwaliteitBij treinstations 5,6 5,2van die onderzoeken is wel het een en ander af te dingen, evenalsBij metrostations 5,5 5,5op de berichtgeving daarover. Komt dat misschien doordat demotieven van de onderzoekers niet altijd wetenschappelijk maarmaatschappelijk zijn, en bij het openbaar maken van de resultatennog weer andere belangen dan de waarheid op het spel staan?Bij bus- en tramhaltesIn het centrum4,65,04,54,7Hieronder nemen we wat recente onderzoeken onder de loep. Tabel 2: oordelen over fietsparkeren 2008-2009Amsterdamse fietsers tevreden?angst dat de negatieve trend doorzet enJaarlijks onderzoekt de gemeente de tevredenheidvan Amsterdammers over ling hebben?dat de bevindingen geen positieve uitstra-de fietsvoorzieningen in de stad. Zo hieldO+S in maart een telefonische enquêteonder 589 Amsterdammers van 16 jaaren ouder. Als die enquête representatiefis (en de antwoorden eerlijk) kunnen weconcluderen dat 60% van de Amsterdammers(boven de 16) een fiets heeft en 45%daarvan dagelijks fietst. Minstens 18%heeft geen fiets en meer dan 12% van defietsbezitters fietst nooit; volgens eigenzeggen voornamelijk wegens ouderdomen/of gebreken, dan wel uit een hekel aanfietsen.Bij de start van de campagne Heel NederlandFietst op 31 maart (zie p.4) sprak detoenmalige wethouder Gerson de ambitieuit dat ‘Amsterdam als fietsstad’ dit jaareen 7,5 krijgt. Een hart-verwarmend streven,maar de ambitie ligt wel precies ophet minst tastbare punt zodat niet alleenonduidelijk is wie iets te verwijten valt alshij niet gehaald wordt, maar bovendienniemand weet wat er moet gebeuren omdie ambitie te bereiken. Dient het tevredenheidsonderzoekdan voornamelijk omgoede sier te maken?Aan de mensen met een fiets is gevraagdeen cijfer (tussen 1 en 10) te geven aan zakendie voor fietsers van belang zijn.Fietsgebruik in EuropaIn tabel 1 hieronder worden de cijfers vanVafgelopen maart vergeleken met die vanolgens dagbladTrouw van 5 mei2010 gaat van de Amsterdammers“het hoogste2008 2009 2010Amsterdam als fietsstad 7,2 7,2 7,4percentage van 75 onderzochtegevoel van veiligheidaantal fietspaden6,66,86,76,96,77,0 Europese steden”te voet of per fiets naarbreedte fietspaden 6,7 6,8 6,8school of het werk. “Amsterdamaan kop”, koptaanpak fietsdiefstal 4,7 4,7 4,8de krant die verwijst naaronderhoud fietspadenwachttijden bij stoplichten6,36,36,56,66,76,7een rapport dat in maartdoor de Europese Commissieis uitgebracht.snel, direct en comfortabel 7,3 7,3 7,2Op de website van deTabel 1: fietserstevredenheid 2008-2010gemeente staat hetzelfdebericht. Maar wie datrapport opslaat ontdekttwee voorgaande jaren.Bij de peiling van maart j.l. is niet gevraagdnaar het fietsparkeren. Dat gebeurdewel in 2008 en 2009. De cijfersdaarvoor staan in tabel 2 (rechtsboven).Waarom ontbreekt het fietsparkeren inhet onderzoek van 2010? Misschien uital snel dat het bericht niet klopt. Amsterdamligt namelijk niet op kop, maar wordtbehoorlijk uit de wielen gereden doorGroningen en Kopenhagen. In die stedengaat 60% van de mensen op de fiets naarschool of het werk, in Amsterdam slechts46%. Weliswaar ligt dat percentage in10Rotterdam, de enige andere onderzochtestad in Nederland, nog lager (25%), datneemt niet weg dat het bericht in Trouwnergens op slaat.Overigens is ook op het onderzoek waaropdat Europese rapport zich baseert weleen en ander aan te merken. Het gaat omeen zogenaamde Flits Eurobarometer Peiling:begin november 2009 zijn per stad500 willekeurige burgers boven de 14 telefonischondervraagd, en is dus niet hetal dan niet daadwerkelijk fietsen vastgesteld.Bovendien lag het aantal bevraagdenover het fietsen nog beduidend lager:373 in Amsterdam, 353 in Rotterdam en389 in Groningen (dus ook hier heeft Groningen‘gewonnen’).Het is altijd leuk als Amsterdam het goeddoet als fietsstad, maar als het zo moet...FietsdiefstalVolgens de gemeente worden in Amsterdamjaarlijks zo’n 50.000 fietsengestolen. Dat is 8% van de 625.000 fietsenin Amsterdam. In 2001 lag dat percentageop 16%. De ambitie voor 2010 is 6%. Gaatdat lukken?Op 1 januari telde Amsterdam 767.849inwoners. Volgens het fietstevredenheidsonderzoekvan hierboven blijkt dat ruim18% van de Amsterdammers geen fietsheeft. Daaruit heeft de gemeente afgeleiddat de anderen (82%) zo’n 630.000fietsen hebben. Maar dat klopt alleen alsniemand meer dan 1 fiets heeft. Realistischerlijkt de aanname dat iedere Amsterdamsefietser 1.3 fiets heeft; een bescheidenschatting die sowieso hoger uitvaltals we al die niet meer gebruikte fietsen(incl. weesfietsen) meetellen. Met 1.3 fietsper fietser komen we op 819.000 fietsen inAmsterdam, 189.000 meer dan de schat-Lees verder op pag. 16

Bezorgde oudersverenigen zichVeronique Swinkels is directeur en adviseur bij BBK/Door Vriendschap Sterker, een communicatiebureauaan de Haarlemmerstraat, maar dat is niet de redenvoor een gesprek. Veronique is – zoals vele anderen– moeder van kinderen die zich dagelijks op de fietsdoor Amsterdam bewegen. Een bezorgde moederdus. Maar wel een die de daad voegt bij haar zorgen.En daarom zijn we bij haar langs gegaan.De directe aanleiding voor de oprichtingvan een ‘comité van bezorgdeouders’, was het ongelukvorig jaar juni op de kruising aan deMarnixstraat, bij het Marnixbad, waar de12-jarige fietser Boris Kouwen om het levenkwam.“Je ziet overal wel in de stad groepjesbezorgde ouders zich verenigen,” aldusSwinkels, “zoals bijvoorbeeld op de Koninginnewegof de Parnassusweg. Wijhebben dat ook meteen gedaan en opwww.petities.nl een oproep geplaatst.”Via allerlei netwerken – waaronder dievan de Fietsersbond – en via mailadressenuit schoolgidsen stond de oproepbinnen twee dagen op allerlei andereplaatsen. Omdat het ongeluk veel media-aandachtkreeg en veel impact had,werden in mum van tijd ruim 8.000 handtekeningenverzameld. Als het op eenander moment zou zijn gebeurd en niettwee weken voor de zomer¬vakantie,zou dit aantal waarschijnlijk nog groterzijn geweest.www.petities.nlDe petitie werd aangeboden aan de netaangetreden wethouder van verkeer,Hans Gerson. Ook werden alle stadsdelenaangeschreven en in het najaar werdenalle politieke partijen benaderd. “Wijhoopten dat ze er iets mee zouden doenin hun programma’s voor de gemeenteraadsverkiezingen”.Groen Links reageerdeheel actief. “Van de Fietsersbondhebben we ook steun ondervonden; zoging Govert de With mee naar een commissievergadering– daar komt hij vakeren dat was erg handig”, aldus VeroniqueSwinkels. Ook met Veilig Verkeer Nederlandwerd contact gelegd; die zijn al enigetijd bezig met het opzetten van eenfietsverkeer-ouder-netwerk, dus kondenzij elkaar helpen.Intussen zijn we bijnaeen jaar verder. Aande ondertekenaarsvan de petitie is driekeer een informatieveemail gestuurd,het maximum aantaldat de beheerdersvan petitie.nl toestaat. De laatste keerwas heel kort voor de gemeenteraadsverkiezingenvan 3 maart. “Begin februarizijn we bijeengekomen en hebbende verkiezingsprogramma’s bekeken opfietsveiligheid. Iedere partij schonk erwel aandacht aan, maar de invulling verschildenogal.” Groen Links en de ChristenUnie waren het meest expliciet overruimte maken voor fietsers ten koste vanautomobilisten; D66 en PvdA hadden erook ruimte voor over, maar minder. Derest maakt geen expliciete keuzes, behalvede VVD, die eigenlijk geen fietsersperspectiefheeft en de belangen vande automobilist voorop stelt. Een echtstemadvies heeft het comité niet gegeven,om de onafhankelijkheid van welkepartij dan ook te benadrukken.Oorzaken en aanbevelingenSwinkels is al veel langer bezig met deveiligheid van fietsers. Feilloos analyseertze dat vrijwel alle dodelijke ongelukkenin Amsterdam waarbij fietsersslachtoffer zijn, veroorzaakt wordendoor professionele automobilisten. Datkunnen zowel vrachtwagenchauffeurszijn als taxirijders, en mensen die voor debaas in busjes rijden en dergelijke.Een van de voorstellen in de petitie isdan ook om de stad voor bepaalde tijdenaf te sluiten voor vrachtverkeer,bijvoorbeeld tussen 8.00 en 9.00 uur ’smorgens. Ook wordt gepleit voor vrijliggendefietspaden op drukke stratenzoals de Rozengracht en het Damrak.“De politiek moet keuzes durven maken;maak die ene straat dan toch eindelijkeenrichtingsverkeer”, bepleit VeroniqueSwinkels. Waar ze zich echt druk over kanmaken zijn de kruispunten in de stad.Geen twee lijken op elkaar. Er lijkt niet ofnauwelijks over nagedacht. Deel van hetprobleem is de gedeelde verantwoordelijkheid;de centrale stad gaat over hethoofdwegennetwerk, de stadsdelen zijnverantwoordelijk voor de andere wegen.En zeker waar deze elkaar kruisen, ja,dan heb je problemen, die niet opgelostlijken te willen worden. Advies van hetcomité is dan ook: breng fietsveiligheidonder centrale regie. Maar juist dit puntwerd door geen enkele partij overgenomen...AdviesHeel concreet is Swinkels in haar aanbevelingenaan iedereen die zich met fietsverkeersveiligheidin Amsterdam bezighoudt. “Ga ’s morgens omstreeks halfnegen ergens kijken. Doe die schouw enneem die kennis mee in de besluitvorming.”Ze voegt eraan toe: “Politici zijnvooral gericht op doorgaand verkeer, opdoorgaande wegen, maar de straten diedaarmee kruisen, dat levert heel gevaarlijkesituaties op.” Als voorbeeld noemtze de Koninginneweg, een lastige straatmet veel kronkels die ook nog eens opverschillende punten kruist met fietsroutesvanuit het Vondelpark. En die wordenheel veel gebruikt, maar evenzeer buitenbeeld van beleidsmakers, lijkt het.Lees verder op pag. 14OEK 81 - juni 2010 11

AutovrijeAl bijna een halve eeuw kentAmsterdam fietsstroken*. Maarnog al te vaak lijkt het of automobilisten– na al die jaren – nog steedsniet doorhebben wat hun functie is. In1925, nadat de eerste fietsstroken warenaangebracht op de Van Woustraat,Rijnstraat en de Amsteldijk, klaagdenfietsers dat de nieuwe fietsstrokenvaak onbegaanbaar waren wegenslangzaam rijdende handkarren enpaard-en-wagens. (De verkeerspolitiestond machteloos omdat de wet anderevervoersmiddelen niet verbood die strokente gebruiken.)In 1937 klaagde een fietser dat metname de fietsstroken in de Van Woustraatvoor fietsers geen nut haddenomdat ze altijd vol stonden met “parkeerendeauto-bussen, auto’s met kippenkooien,melkwagens, schillekarren,petroleumwagentjes, groentewagens,en broodkarren.” Hoewel je nu, in 2010,niet veel auto’s met kippenkooien ofschillekarren meer op fietsstroken zultaantreffen, beschouwen nog steeds veelautobezitters en bestelbusbestuurdersdie strook als een handige parkeerplek.Maar er doet zich ook een opmerkelijkverschijnsel voor: sommige dubbelparkeerdersnemen de moeite om defietsers op de fietsstrook niet in de wegte zitten en zetten hun voertuig opde rijbaan ernaast. Met als gevolg datde fietsstrook niet geblokkeerd wordtmaar aan weerszijden door geparkeerdeauto’s wordt ingesloten.Sommige fietsers stellen dit gebaar opprijs, omdat het hen de moeite en hetrisico bespaart van een omzeilende manoeuvreover de rijbaan en soms zelfstramrails. Anderen vinden zo’n nauwedoorgang tussen geparkeerde auto’s,zonder zicht op mogelijk opduikendekruisers, zenuwslopend, slaan het gebaaraf en nemen het risico voor lief.tekst en foto’s: PJ* Anno 2010 wordt een fietsstrook gekenmerkt dooreen fietssymbool; ontbreekt dat, dan hebben we temaken met een fietssuggestiestrook. Een fietsstrookis voorbehouden aan (snor)fietsers. Is de scheidingmet de rijbaan een doorgetrokken streep dan mogenniet-fietsers er geen gebruik van maken; is destreep onderbroken (zoals op de foto’s) dan mogenniet-fietsers er gebruik van maken tenzij ze fietsershinderen. Ook op fietssuggestiestroken mag nietgeparkeerd of zelfs maar gestopt worden.Vijzelstraat12

FietsstrokenAmstelveensewegRozengrachtRozengrachtRozengrachtOEK 81 - juni 2010 13

vervolg van pag. 11Een wens heeft Veronique ook. Die betreftvoorlichting aan jonge scholieren(11-13 jaar) die naar de middelbare schoolgaan. Het zou ideaal zijn als drie belangrijkepartijen – Fietsersbond, gemeenteen Veilig Verkeer Nederland – met scholeneen plan maken en uitvoeren om al ingroep 8 de route naar de nieuwe schoolte verkennen. De periode tussen afnamevan de CITO-toets en de zomervakantiezou daar toch voldoende ruimte in moetenbieden.AMRIn Osdorp loopt op dit moment – mede op aandringenvan de Fietsersbond – op een aantal scholeneen pilot-project: Samen fietsen naar het VoortgezetOnderwijs. Vrijwilligers zijn nog van harte welkom(amsterdam@fietsersbond.nl), in de volgendeOEK volgt een verslag.Tegen de IJburgstroom inHet begint me op te vallen dat ikvaak op het fietspad tegen derijrichting in fiets. Ik heb normaalgesproken een hekel (nou ja, beetje hekel)aan fietsers die dat doen. Maar opde IJburglaan doe ik dat dus zelf ook.De wijk IJburg is geheel op de tekentafelontstaan. Het zou een wijk wordenwaar auto’s beperkt aanwezig zoudenzijn. Dan verwacht je een fietsbeleiddat al vorm heeft gekregen bij het stedenbouwkundigontwerp en ook bij dekeuze van materialen.Bijna alle straten van IJburg zijn voorzienvan klinkers – heel romantisch – die zo uitOost-Polen lijken te komen. Niet comfortabel.Dus fietsen de meeste bewonersover de IJburglaan die aan beide zijdeneen fietspad heeft. Dat fietspad is welgeasfalteerd, althans voor de helft. Hetasfalt was zeker op. Bij de kruisingen metde zijstraten gaat het asfalt over op buitengewoonslechte overgangen waarbijje haast van je fiets stuitert. Degenen diedit aangelegd hebben beheersen hunvak niet en degenen die toezicht moetenhouden op het aanleggen al helemaalniet.Toch is dat niet een reden om tegen derichting in te rijden. Het fietspad datIJburg met het ‘vaste land’ verbindt isaan één zijde en kent twee richtingen.Het sluit aan op het fietspad binnenIJburg, maar dat is eenrichtingsverkeer.Het is dus noodzakelijk om over te steken(2x rijweg + tram) om aan de goedezijde door te fietsen.Maar de winkels van IJburg liggen juistzodanig dat je niet oversteekt maardoorfietst aan de verkeerde kant. Na deboodschappen blijf je aan de verkeerdekant fietsen want er zijn maar weinigoversteekmogelijkheden vanwege tram26 die zoveel mogelijk ongehinderdmoet kunnen doorrijden. Ik ben niet deenige. Naast bewoners zie ik handhaversop scooters het ook doen, evenals agentenop motor en buurtcoaches op fietsenmet een te hoog stuur.Best irritant, want door de vele fietsbakfietsenen scooters is het toch wel druk.Ik schaam me dus voortdurend.Komend vanaf het einde van IJburg rij ikstadwaarts ook weer aan de verkeerdekant, want ik kan niet oversteken, dusbegin ik links. Maar daar kom ik ‘s morgensweer vaders en moeders tegen diekinderen naar school brengen.Ik ben behoorlijk gezagsgetrouw en tochmaak ik bijna dagelijks dezelfde fout.Volgens mij komt het omdat bij de aanleg,ook die van de oversteekplaatsenen de punten die veel bezoekers trekken(winkels, scholen, etc.) niet is nagedachtover hoe fietsers fietsen. Hadden ze datwel gedaan, dan zou de fietser zonderhet zelf te merken naar de juiste weg geleidworden.TL14

Wat staat ons te wachten?De coalitiefietsplannen van 2010 tot 2014Na de verkiezingen zijn in de gemeente en de stadsdelen nieuwe programakkoordengesloten, afspraken voor de komende bestuursperiode. Wathebben ze over fietsen afgesproken? Iets om ze aan te houden (het nieuwebrommerbeleid van de gemeente bijv.)? Of juist iets om tegen in verzet tegaan (bezuinigingen bijv.)? Wat hebben ze vergeten? Hieronder een bloemlezingvan de fietsafspraken in de gemeente en per stadsdeel. Voor de lezerdie wil weten waar we aan toe zijn.NB. De opgehoogde partij levert de portefeuillehouderVerkeer.“Het stadsdeel benadert scholen en oudersNoord: PvdA-GL-SPactief bij het maken en vervolgens uitvoerenvan verkeersveiligheidsplannen, metals doel de routes van en naar school veiligerte maken voor fietsende en lopendekinderen en hun ouders.” “Binnen demogelijkheden heeft het onderhoud vanfiets- en voetpaden prioriteit.”Gemeente: PvdA-GL-VVD“De verkeersveiligheid wordt verbeterdmet bijzondere aandacht voor voetgangersen fietsers. Blackspots en red routespakken we proactief aan en zijn waarmogelijk voor 2014 verdwenen. Samenmet de stadsdelen stellen we een meerjarenprogrammaop voor proactieveverkeersveilig-heid.” “Er komt nieuwstedelijk brommerbeleid met als doel deverkeersveiligheid te verbeteren, het aantalongevallen te verminderen en overlasten uitstoot tegen te gaan.” “Amsterdamzet stevig in om Fietsstad nummer 1 vanEuropa te blijven. Het hoofdnet fietswordt vervolmaakt, op drukke fietsrouteskomen wachttijdmelders, groene stoplichtgolvenen er komen meer fietsparkeervoorzieningenop drukke plekken.Gestreefd wordt naar een hogere minimalenorm voor de breedte van fiets- envoetpaden.”Centrum: GL- PvdA-D66“Het beleid om meer ruimte te geven aanvoetgangers en fietsers wordt geïntensiveerd.De verkeersveiligheid, met namerond scholen (o.a. kindlinten), is daarbijeen prioriteit. Naast staand beleid (zoalsopheffen blackspots en afmaken hoofdnetfiets) kunnen fietsstraten (met voorrangvoor de fietser en de auto te gast) of hettoepassen van het ‘shared space’ principedaar een bijdrage aan leveren.”Nieuw West: PvdA-D66-GL“Er zal een eigen meerjarenbeleidsplanFiets voor Nieuw-West worden opgesteld.Uitgangspunten daarbij zijn Hoofdnetfiets, interne en externe bereikbaarheid,fietsparkeren, fietslessen en veilig fietsenrond scholen.”Oost: PvdA-GL-D66“De aanpak van blackspots en de aanlegvan veilige routes naar scholen moetdoorgaan.” “Er moeten meer fietsparkeerplekkenkomen, met name bij opstapplekkenvoor het OV.” “Voor wat betreft deherprofileringen van wegen en straten zalkritisch gekeken worden welke projectengetemporiseerd kunnen worden.”West: PvdA-GL-D66“We maken een actieplan voor aanpakvan blackspots in het verkeer; we makenons hard voor veilige routes voor lopendeen fietsende kinderen; woonstraten worden30-kilometer zones en we zorgen datde verkeersveiligheid rond scholen verbetert.”“Er komt een onderzoek naar de mogelijkheden(en de effecten daarvan) omhuishoudens die geen auto bezitten eenbonus te geven die mobiliteits¬voordeeloplevert, zoals korting op Autodate, fietsonderhoud,OV, etc.” “We bevorderenfietsgebruik door bij de herinrichtingvan straten het fietsverkeer veiliger engemakkelijker te maken. Dit realiserenwe door vrijliggende fietspaden en deaanleg van in ieder geval één fietsroute, teweten die over het Food Center richtingBos en Lommer.” “We breiden het aantalfietsparkeerplekken in woonstraten enoverbelaste plekken in winkelstraten uit,zonder dat dit ten koste gaat van parkeerplekkenvoor auto’s en de toegankelijkheidvan gebieden met een hoge parkeerdruk.We hanteren daarbij voorlopig defietsparkeernorm van het oude stadsdeelWesterpark. Tegelijkertijd voeren we eenstrikt handhavingsbeleid voor weesfietsen,wrakken en fietsen die in de wegstaan [en introduceren we] waar mogelijkgroene golven voor fietsers en auto’s, terbevordering van de doorstroming en deluchtkwaliteit.”Zuid: PvdA-VVD-D66“Er moeten vrijliggende fietspaden komenbij alle 50 km wegen maar ook andereverkeersveilige maatregelen zoals snelheidsmetersdie aangeven “u rijdt te hard”waarmee automobilisten op hun verantwoordelijkheidworden gewezen.” “Wijwillen onveilige kruispunten (blackspots)aanpakken en werken aan veilige fietsroutes:het aanpakken van blackspots en redroutes moet deze periode gebeuren. Blackspotsen red routes (plaatsen waar veel ongelukkengebeuren) worden versneld aangepakt.Overzichtelijke verkeerssituaties,betere scheiding van verkeersdeelnemersen een intelligent gebruik van snelheidsremmendemaatregelen helpen daarbij.”“De kruisingen Beethovenstraat–Stadionweg,Olympiaplein–Parnassusweg, Apollolaan–Stadionwegen Amstelveenseweg–Fred. Roeskestraat worden aangepakt.”“Onderzoek naar de mogelijkheid om tijdensde spits vrachtwagens te weren in hetstadsdeel.” “Bewoners moeten hun auto,fiets of scooter sneller en minder rommeligkunnen parkeren. Er komen meerfietsenstallingen, ook voor bezoekers. Hetstreven is vier nieuwe stallingen te starten.”Uit de bezuinigingsvoorstellen: “Onderzoeknaar en aanpak van verkeersonveiligeplekken en blackspots wordt gehalveerdof ingepast in het mobiliteitsfonds.Van geval tot geval zal beoordeeld moetenworden in hoeverre het achterwege latenvan het uitvoeren van verkeersmaatregelenof het plegen van onderhoud aan parkeervoorzieningenkan leiden tot situatieswaarin het stadsdeel aangesproken kanworden voor het veroorzaken van schade.”Zuidoost: PvdA-GL-VVD“Het stadsdeel doet in overleg met relevantepartijen, zoals bestaande fietsenwinkels,een haalbaarheidsonderzoeknaar bewaakte fietsenstallingen met reparatieleerwerkplaats bij metrostations.Vervolgens wordt een pilot uitgevoerd.”OEK 81 - juni 2010 15

vervolg van p.9ting van de gemeente. Als we daar vanuitgaan, moeten we concluderen dat het percentagediefstal nu al op 6% ligt.Maar klopt dat wel? Het CentraalBureau voor de Statistiek (CBS)gaat ervan uit dat in 2008 van 5% van alleNederlanders de fiets is gestolen (en datmaar één op de drie slachtoffers hiervanaangifte deed). In een stad als Amsterdamligt dat percentage volgens het CBShoger, op 8,6%. Als het CBS gelijk heeft,dan worden er in Amsterdam dus jaarlijks65.243 fietsen gestolen, ruim 15.000 meerdan de gemeente denkt. En dan is hetstreven naar 6% diefstal (15.243 minder)geen gemakkelijke opgave. Vooral nietin aanmerking genomen dat het CBS op23 april de Integrale Veiligheidsmonitor2009 uitbracht waaruit blijkt dat in datjaar fietsdiefstal met ruim 2% (39.000)was toegenomen. Als dat juist is, wordthet halen van die ambitie van 6% – tegende trend in – dus een behoorlijk probleem.Opmerkelijk is overigens dat het ministerievan Binnenlandse Zaken op 14 aprilop het Congres Aanpak Fietsdiefstal metcijfers kwam waaruit zou blijken dat hetaantal fietsdiefstallen in het hele landmet meer dan 100.000 (ruim 11%) wasgedaald. Het ministerie baseerde zichhierbij op een relatiefklein onderzoek onder6000 ondervraagden, onderdeelvan de volledigeVeiligheidsmonitor vanhet CBS, waarbij 200.000mensen worden ondervraagd.Een vergissing?Men kreeg er op het congreswel de handen meeop elkaar. En o ja, als hetwaar is dat fietsdiefstal werkelijk is afgenomen,wat moeten we dan van de onvoldoendevinden die Amsterdammers voorde aanpak ervan geven?VerkeerslachtoffersOok harde cijfers kunnen een verkeerdeindruk wekken, door onvolledigheidbijvoorbeeld. Diverse krantenbrachten het ANP-bericht dat het aantalverkeersslachtoffers in 2009 verder is gedaald.Ook scheidend wethouder Gersonheeft het in Het Parool van 28 april overeen “historisch laag niveau” en een “forsedaling” van het aantal gewonden. Diefeiten liegen er niet om, maar intussen ishet aantal fietsers onder de dodelijke verkeersslachtoffersde laatste jaren juist lichtgestegen (landelijk van 181 in 2008 naartabel 3: aandeel fietsers in aantal verkeersdoden (opgave SWOV)185 in 2009). Bovendien vormen fietsersdaardoor een steeds groter deel van hettotaal aantal verkeersdoden, in 2009 is datgestegen naar meer dan een kwart (26%),zoals de tabel 3 laat zien.ConclusieDe indruk lijkt bevestigd dat met de toenamevan (gepubliceerde) onderzoekende kwaliteit ervan afneemt, en dat de berichtgevingerover ook al niet beter wordt.Het is dus meer dan ooit van belang dieonderzoeksresultaten kritisch te bekijken.Vooral enquêtes lijken met de nodige argwaanbejegend te moeten worden. Meeronderzoek: misschien een zegen, in iedergeval een zorg.JKNOOT: Kijk voor documentatie op onze website:www.fietsersbondamsterdam.nlLezers schrijvenIdioot brede fietssturenHier een bijdrage aan het analyseren en inkaart brengen van de fietsparkeerproblemen.Naast alle andere oorzaken heb ik devolgende 3 nog niet gelezen:1. De idioot brede fietssturen die nu in demode zijn en waardoor de fietsen maarheel moeilijk (of niet) in de rekken passen.2. Bijna iedere fiets heeft tegenwoordig eenstandaard waardoor je hem makkelijkoveral, dus ook midden op de stoep neerkan zetten.3. De op zich leuke geveltuintjes maken datde fietsen die vroeger tegen de gevel gezetwerden nu vóór die geveltuintjes, dusmidden op de stoep geparkeerd worden,soms in rotten van drie. Dan kan je er bijv.in de Pijp als voetganger nauwelijks noglangs.Analyseren is makkelijker dan oplossingenvinden, maar wat zou ik blij zijn als die fietssturenweer eens gewone afmetingen kregen.Ze zijn ook eng als je op een drukke wegfietst met vrachtauto’s naast je, of bij het inhalenop een druk fietspad in de stad. Brr...(Ik had er zelf een op de personal bike vanBatavus, maar ik heb er een gewoon stuur oplaten zetten.)Jeannine van DamViermaal zoveel fietstaxi’sWielerTaxi is een fietstaxibedrijf dat al sinds2003 actief is in Amsterdam. En ik geloof datwe ongeveer even lang lid zijn van de Fietsersbond.Heel af en toe las ik wel eens eenklacht over fietstaxi’s van leden ergens ophet internet of in één van uw bladen. Overhet algemeen was iedereen altijd positiefover ons.Tot een paar maanden geleden reden ereen beperkt aantal fietstaxi’s rond. Maarde gemeente heeft het nodig gevonden aandeze beperking een einde te maken en defietstaxi-markt voor Amsterdam volledigopengegooid. Dit werd gedaan onder hetmom van het stimuleren van milieuvriendelijkvervoer. De vooruitzichten zijn echterniet positief. Er zijn nu al te veel fietstaxi’sen de zomer is nog niet eens begonnen. Dezezomer zullen er minimaal viermaal zoveelfietstaxi’s rondrijden als voorheen. De kansis aanzienlijk dat de overlast door fietstaxi’sflink zal toenemen. Ook valt er nauwelijksnog normaal te verdienen voor de chauffeurs.De kwaliteit van de chauffeurs loopthierdoor zienderogen achteruit, helaas.Bij deze wil ik iedereen die in de toekomsteen klacht heeft over fietstaxi’s of het gedragvan een chauffeur, vragen zich te richten totde veroorzaker (de gemeente) en niet de uitvoerders(de fietstaxibedrijven).Richard Nijssen(WielerTaxi Amsterdam)16

Fietsen in AmstelveenKazernepad - slotIn OEK 80 hebt u kunnen lezen dat deafdeling Amstelveen bezwaar heeftgemaakt tegen het terugdraaien van devoorrangsregeling op het Kazernepad.Op 12 februari j.l. diende de hoorzittingwaar we de bezwaren namens deFietsersbond konden toelichten en verduidelijken.Op 16 maart j.l. deed de bezwaarcommissieuitspraak en verklaardeal onze bezwaren ongegrond.We waren al niet optimistisch over deuitkomst, maar dit hadden we niet verwacht.En ook nu nog begrijpen we opsommige punten de uitkomst niet. Zovragen we ons af hoe de bezwaarcommissiekan menen dat het Oude Dorpen de Ouderkerkerlaan twee afzonderlijke30km-gebieden zijn die wordengescheiden door een fietspad (Kazernepad),en dus dat er sprake is van een vrijliggendfietspad dat een 30 km-gebiedkruist? Ook ontgaat ons hoe de commissievan oordeel kan zijn dat de kruisingBinderij zich niet in een 30 km-gebiedbevindt terwijl de kruisende weg er eenis die vanaf een industrieterrein naar eenwoonwagenkamp loopt. (Opmerkelijk isdat na de uitspraak op deze oversteekhaaientanden geschilderd zijn om extrate benadrukken dat fietsers moetenstoppen voor het “verkeer van en naarhet woonwagenkamp”.)Aan de bezwaarprocedure is veel politiekecommotie vooraf gegaan en hetonderwerp is daardoor politiek besmetgeraakt. Na onderling beraad hebbenwe daarom besloten de strijd op te gevenen ons bij het terugdraaien van devoorrangsregeling neer te leggen. Wekunnen onze energie dan steken in zakendie wel kansrijk lijken. (CR)Het bezwaarschrift en het oordeel zijnna te lezen op onze website (zie onder:>Onderafdelingen>Amstelveen, en onder:>Uitgegaan).Slechtere fietsroute Colijnwegna aansluiting N201 – A9Op donderdag 28 januari kon de Amstelveensebevolking tijdens eeninloopavond in het Raadhuis kennis nemenvan de voorgenomen verkeerswijzigingenbij de aansluiting van de N201op de A9. Eén van de geplande aanpassingenis het verwijderen van de huidigerotonde op de Colijnweg die daar pasvier jaar geleden is aangelegd.De Fietsersbond heeft er veel werk aangehad om de oude fietsroute door hetbos om te laten leggen naar de huidigeroute langs de rotonde, waarbij de Colijnweggelijkvloers gekruist wordt. Doorde overzichtelijkheid is dit een zeer veiligeoversteek en er hebben hier al diejaren dan ook nooit verkeersongevallenplaatsgevonden. Bovendien is dit eenhele directe route. De fietsroute langs deColijnweg, tussen Badhoevedorp en Amstelveen,wordt intensief gebruikt doorjongeren uit Badhoevedorp die in Amstelveennaar school gaan. Ook is dit eenveelgebruikte route voor woon-werkverkeertussen Schiphol en Amstelveen.Als de plannen (zie linksonder) doorgaanvervalt de huidige Provinciale fietsrouteen is het verkeerweer aangewezenop de ‘oude’ routeover het bosgebieden de NieuweMeerweg. Danmoet er tweemaalautoverkeer gekruistworden eneen hoogteverschiloverbrugd. Bovendienwordt dezeroute niet verlichten is hij veel langer.Daar komt nog bijdat men voor het onderhoud van dezefietspaden afhankelijk is van Amsterdam.Het geld daarvoor moet uit hetpotje voor het Amsterdamse Bos komenen hierop wordt al jaren bezuinigd. Ookstaat het bestuur van het bos niet toedat er openbare verlichting aangelegdwordt. Al met al een enorme verslechteringvan deze druk gebruikte fietsroute,in feite terug naar af.De Fietsersbond is hevig teleurgesteldover de geplande wijzigingen, vooralook omdat ze in tegenspraak zijn met deuitgangspunten van de gemeentelijkebeleidsnota Fiets 2006-2015, volgenswelke het hoofdfietsnet – waar dezeroute onderdeel van is – aan de hoogstekwaliteitseisen moet voldoen. Eenstandpunt dat onderschreven is door deStadsregio en de provincie Noord-Hollanddie dit werk gaan uitvoeren.Wij hebben een zienswijze ingediend,maar tot onze verbazing blijkt de aanbestedingvan het werk al in 2009 te hebbenplaatsgevonden na akkoord van degemeente Amstelveen. Natuurlijk zijnwij het niet eens met deze handelswijzeen hebben dat ook kenbaar gemaakt.Inmiddels heeft de Provinciale projectleiderons uitgenodigd om over onzebezwaren te komen praten.Wordt vervolgd…FietsbalansSinds 2000 voert de Fietsersbond metfinanciële steun van het ministerievan Verkeer en Waterstaat een grootvergelijkend onderzoek uit naar verschillendeaspecten van het fietsklimaat inNederlandse gemeenten: de Fietsbalans.Daarbij wordt onder andere gebruik gemaaktvan een speciale meetfiets om dekwaliteit van de infrastructuur te beoordelen.Doel van dit project is gemeententot (nog) beter fietsbeleid te prikkelen.De gemeente Amstelveen heeft vorigjaar, op verzoek van ons, aangegevenin 2010 aan de Fietsbalans mee te willendoen. We zijn ook blij dat al 18 Amstelveenseleden van de Fietsersbond zichhebben opgegeven om aan dit onderzoekmee te werken.CROEK 81 - juni 2010 17

Fiets en je wint altijd!Ook dit jaar is eind april de campagne Met Belgerinkel naar de Winkelvan start gegaan. Als u dit leest is hij alweer voorbij. Doel: hetgebruik van de fiets voor korte afstanden stimuleren. Het idee is omfietsen te belonen en daarmee inwoners van een gemeente of stadsdeelte prikkelen om op de fiets boodschappen te doen in plaats vanmet de auto. Iedereen die in de campagnemaand op de fiets eenaankoop doet bij een deelnemende winkelier ontvangt een stickerop een speciale spaarkaart. Met een volle spaarkaart maak je kansop een of meer (fiets)prijzen die door de deelnemende winkeliersbeschikbaar worden gesteld. Op de spaarkaart kunnen fietsers ooktips geven om de fietsvriendelijkheid in de buurt te verbeteren.Aan de campagne, die wordt ondersteund wordt door IVN Natuurenmilieueducatie, deed in Amsterdam alleen stadsdeel Nieuw-Westmee (met flink wat winkels). Waarom alleen Amsterdam Nieuw-West? En waarom steunt de Fietsersbond deze actie niet? En waaromkrijgen mensen die boodschappen doen in de supermarktenvan het Bos en Lommerplein hun autoparkeerkosten vergoed?Hopelijk zijn deze vragen beantwoord ruim voordat deze actie volgendjaar weer gehouden wordt. Vindt u ook niet dat alle stadsdelenin Amsterdam aan deze actie zouden moeten meedoen? JKAMSTERDAM FIETSTUit het archief (1976): fietsdemonstratie “Amsterdam Fietst!“, hier in de Van WoustraatOEK 81 - juni 2010 19

BRIEVEN NAAR DE KR ANTHet lijkt een mode om brieven naar de krant te sturen met klachtenover het gedrag van de fietsers in de stad. Maar zulke klachten zijnniet nieuw. In feite gaat het om een vertrouwd ritueel dat al meer daneen eeuw wordt opgevoerd.Hieronder vier van zulke brieven, geschreven door Amsterdammers.Aan u de taak te ontdekken welke brief in welk jaar geschreven is.U hebt de keus uit: 2010, 1974, 1931 en 1921. Succes!Brief 1“Ik heb het eigenlijk altijd wel gedacht;een behoorlijk deel van de fietsers inAmsterdam zijn kortzichtig pur sang.Neem nou lezer Herman Ligtenberg in[de krant] van woensdag. Hij gaat verongelijkttekeer tegen taxichauffeurs overhun weggedrag. Hij leeft zo in z’n eigenfietsersgelijk, dat hij niet in de gatenlijkt te hebben dat in de hele wereld deAmsterdamse fietser als de meest asociale,meest anarchistische weggebruikerwordt beschouwd. Vóór ‘meneer’na zijn werkzaamheden in de horeca ’snachts met wellicht een zatte kop op z’nfietsje door Amsterdam slingert en waarschijnlijk,gelijk zijn wapenbroeders, alleverkeersregels met voeten treedt, is hetnatuurlijk onverteerbaar als ervaren verkeersdeelnemersdie wél de verkeersregelskennen en in acht nemen hem geenvoorrang verlenen wanneer hij die ookniet heeft.”Brief 2“Persoonlijk zou ik best een actie optouw willen zetten om de fietsers uit destad te weren. De meesten van hen tredenalle verkeersregels met voeten doornooit richting aan te geven, strijk en zetdoor het rode licht te rijden, zich op testellen op zebrapaden, zelden of nooiteen achterlicht op hun fiets te hebbenen met twee of drie naast elkaar te blijvenrijden, ofschoon de wet dit uitdrukkelijkverbiedt als de andere weggebruikersdaardoor worden gehinderd.”Brief 3“[Wat de fietsers aangat] niet te geloven,dat er een stad in Nederland is, waar hetzo’n ordeloze bende is als hier in Amsterdammet de fietsers. Sta je voor eenstopsignaal, binnen minder dan geentijd wordt je ingesloten door de fietsers,die, als het licht op veilig gaat, toch weervoor je wijken moeten, maar toch zo langmogelijk voor je blijven om je het passerente beletten. Ik ben ervan overtuigd,dat, als er maar wat meer op de fietsersgelet werd, het verkeer al heel wat vlotterzou gaan en er minder signaal gegevenzou behoeven te worden.”Brief 4“De manier, waarop thans in Amsterdamdoor de overgrote menigte nog geredenwordt, tart iedere beschrijving enik wacht op het grote ongeluk, dat zekerkomen zal en ons doen inzien, dat wijniets hebben gedaan, om het te voorkomen.[...] Het Frederiksplein en hetstukje Sarphatistraat tussen dit plein enhet Weesperplein. De wijze, waarop daargeraced wordt is eenvoudig beestachtig.Er gaat letterlijk geen dag voorbij, of ikhoor en zie iemand tegen het asfalt kletteren,dan maar weer opstaan, ’t fietsjeeen beetje verbuigen, zich zelf een beetjewrijven, een dispuut van omstanders,soms een vechterijtje der botsende partijenen dan maar weer verder, soms inlangzamer tempo.”PJBonusPro-fietser Brief naar de Krant uit 1927,50 jaar voor de oprichting van deFietsersbond!“Ik heb maar één raad aan peddelend Amsterdam:vereenigt u vóór het te laat is!Een waanidee is immers ondanks al onzedemocratische allures in de hoofden onzerautoriteiten en van onszelf groeiende,en dit waanidee zal later ergernissenvoortbrengen, zooals een moeraswatersteekmuggen; het luidt: dat tien fietsersmet hun tienen minder belangrijk zijn,dan één automobilist. [. . .]...en met twee of drie naast elkaar te blijven rijden, ofschoon de wet dit uitdrukkelijk verbiedt...Vereenigt u daarom, fietsers van Amsterdam,vereenigt u, los van uw anderenuttige vereenigingen in eene vereenigingmet het enkele doel: de verkeersbelangenvan den binnen Amsterdam fietsendenburger te beschermen. Het wordt tijd! [.. .] De fietsers zullen, als zij zich niet zelfdoen gelden, binnenkort als de paria’s vande straat eenvoudig naar de doodsche enslecht geplaveide wegen verwezen worden.”20

nu ook aan te pakken!CENTRUMJe kunt nu met de fiets helemaal langs deWesterdokskade. Dat is een alternatiefvoor de drukke Westerdoksdijk, die je(als je richting het station fietst) formeel3 keer over moet steken. Jammer is datdit alternatief ook niet alles is: een stukjeom en een naar steil bruggetje. Maarvoor lokaal verkeer is het fijn dat het af is.Het Mr. Visserplein is weer befietsbaar,en de Muiderstraat die er op aansluit isdaarmee definitief autovrij. Dankzij onswordt de fietser met een apart fietspadom de ventweg heen geleid. Wat niet isgelukt, is de hoek naar links, als je vanafde Blauwbrug naar de Jodenbreestraatwil, beter vorm te geven. We zijn benieuwdnaar de ervaringen met de auto’sdie langer rechtdoor rijden voordat ze dedrukste fietsstroom (over de Valkenburgerstraat)kruisen.Fietspad MuiderstraatOpgelostNIEUW-WESTDe rotonde Oostoever (bij de Sloterplas)was tot voor kort voor autorijlesleerlingenaltijd een berucht punt. Enook voor ervaren chaufeurs bleek heteen crime: jarenlang was het een blackspot.De rijbaan op de rotonde is nu versmald,zodat auto’s gedwongen wordener rustiger overheen te rijden. De cirkelvan de rotonde is groot gebleven zodathet mooie middeneiland met bomenbehouden is. Om fietsers die linksaf willende grote bocht linksom te besparenzijn er rondom tweerichting fietspadengemaakt. Een grote vooruitgang!NOORDEr zijn DRIPs voor fietsers geplaatst bijhet Mosplein en de rotonde Meeuwenlaan/Nieuwendammerdijk.DRIPs zijnDynamische Route Informatie Panelen,die van origine op snelwegen wordengebruikt om automobilisten te vertellenwaar files staan. In Noord vertellener nu twee hoe hard je moet fietsen omde pont te halen, zodat je evt. tijdig kuntbesluiten de volgende pont te nemen.Mooi dat het fietsen op deze manierserieus genomen wordt. We hopen datze lang heel blijven (of als ze stuk gaan,(snel) gerepareerd worden),DRIP MeeuwenlaanIn de vorige OEK schreven we al over hetmooie nieuwe fietspad langs de oostzijdevan de Nieuwe Leeuwarderweg.Inmiddels is het helemaal af, en een genotom overheen te rijden. Tegelijkertijdvalt nu des te sterker op hoe slecht hetwegdek iets verder op deze route is: terhoogte van de middelbare scholen ligteen paar honderd meter fietspad metmisschien wel het slechtste wegdek vanAmsterdam. En mooie uitdaging voorhet nieuwe bestuur om dat laatste stukjeOOSTDe Ouderkerkerdijk heeft, waar diebinnen stadsdeel Oost valt, nieuw asfaltgekregen. Geld hiervoor kwam uit eengemeentelijk project om slecht wegdekaan te pakken. De gemeentegrens is nuniet meer te missen..WESTAls je komend vanaf de Overtoom overde Stadhouderskade linksaf wil over deLeidsebrug, was daar altijd heel weinigopstelruimte. Er is nu een linksafvakjegemaakt dat wat meer speling biedt.Ook heel fijn voor de rechtdoorgaandefietser, die nu achter de wachtende fietserslangs kan.Afslag LeidsebosjeEr is geruisloos een stuk vrijliggend fietspadaangelegd langs de Nassaukade,tussen Nassauplein en 2e Nassaustraat,aan de huizenzijde. De Waterkant wachttot er ooit een ‘Singelgrachtprofiel’ moetkomen, maar hier kon vrij eenvoudig hetparkeren en de fietsstrook ‘omgewisseld’worden. Erg mooi, langs zo’n 50km-weghoren natuurlijk gewoon fietspaden.Jammer (en ook slecht opgelet van mij)dat het niet met asfalt, maar in tegels isaangelegd. (GdW)WESTPOORTEr is een stukje fietspad bijgekomenFietspad TheemswegOEK 81 - juni 2010 21

langs de Theemsweg, tussen de Au–straliëhavenweg en de Seineweg. Hetwas daar altijd een beetje zoeken maarnu zit alles veel logischer in elkaar. Omhet helemaal af te maken, is bij de oversteekover de Australiehavenweg nogeen steunpunt tussen beide rijbanennodig. Zonder dat kom je daar – vlak bijeen bocht en met (in de spits) veel hardrijdendverkeer – nu eigenlijk niet goedoverheen.Op sommige plekken in Westpoort kruisthet fietspad treinrails met een hoek diegrote omzichtigheid vergt, vooral vanwegede relatief grote en diepe (10cm)ruimte tussen rail en wegdek. Daar hebbenze iets op gevonden: de open ruimtewordt geheel met zacht rubber afgedektzodat kruisen geen enkel risico meerinhoudt. Een trein van 30 ton drukt hetrubber eenvoudig weg, maar een fietservan 80 kg lukt dat niet.zicht en ongehinderd kunnen oversteken.We horen graag de ervaringen.ZUIDDe Amstelveenseweg is af! Altijd hoogin onze gevaren-top-10 hadden we aljaren geleden bereikt dat er een profielmet (smalle) fietspaden zou komen ophet stuk tussen Zeilstraat en Overtoom.We zijn erg blij dat het werk nu ook isuitgevoerd (ook al laat de kwaliteit hethier en daar afweten). Erg jammer dat desmalle paden doorgetrokken zijn op hetstuk langs het park waar best ruimte wasvoor meer breedte.in de buurt is, wordt het weer even spannend.Nieuw knelpuntOOSTNu het asfalt op de Sarphatistraat (tussenWeesperplein en Muiderpoort) vernieuwdis, zijn ook de boosdoeners, demooie bomen, beter gefaciliteerd. Datgaat echter volledig ten koste van debelangrijkste gebruiker van de binnenring:de fiets. Deze houdt ter plaatse vande bomen maar een heel smal strookjeover en moet goed oppassen niet tegende stoepbanden aan te rijden die om debomen gelegd zijn. Tijdelijk kan er hopelijkiets met gele verf gedaan wordenom daar de aandacht op vestigen, maardit is toch heus beneden de maat voorzo’n belangrijke route. Er moet nog maareens goed nagedacht worden over deruimteverdeling in deze straat.Fietspad AmstelveensewegBeveiligde railkruising WestpoortWe hebben al eerder gewezen op hetprobleem dat de kruispunten op deBasisweg en Transformatorweg terhoogte van de S102 regelmatig door hetverkeer geblokkeerd zijn. Gevaarlijk voortussen de stilstaande auto’s overstekendefietsers. DIVV heeft nu de verkeerslichtenzo geregeld dat de kruispuntenvrij blijven en fietsers met onbelemmerdHet fietspad langs het Okurahotel isde afgelopen jaren veel buiten gebruikgeweest. Het ergste lijkt nu voorbij: deroute is nu weer open. Veel van de werkzaamhedenwaren voorbereidingen vande Noord-Zuidlijn. Dus als de boor daarUitstekende stoeprand SarphatistraatTOEN & NUKruising Basisweg-TransformatorwegJozef Israelskade bij Okurahotel22

Waar in Amsterdam?Onlangs – we zaten in de woonkamer– vroeg mijn vrouw me: “Noem vijfdingen die je graag doet”. Ik wist nietwaar die vraag vandaan kwam. Het klonkalsof we gingen beginnen aan een of andere‘relatiekwis’ van het soort dat ze gelezen zoukunnen hebben in één van die damesglossy’sdie ze niet koopt maar wel – moet ze toegeven– doorbladert in cafés.“Nou, ik hou ervan in Amsterdam rond tefietsen”, zei ik. “En twee: ik mag graag in hetVondelpark zitten kijken naar voorbijrijdendefietsers. En –.” Maar voor ik haar nummer driekon vertellen, sneed ze me af.“Gaat alles op jouw lijstje iets met fietsen temaken hebben?” vroeg ze.“Jij vroeg me wat ik graag doe, en dus vertel ikje welke dingen ik leuk vind.” Kennelijk vatteze mijn antwoord op als een onbevredigend‘ja’, want ze zei: “Laat maar zitten.” Ze verlietde kamer zonder dat ik mijn lijst had kunnenafmaken en zonder dat ik te weten wasgekomen waarom ze me die vraag gesteld had.En dus vroeg ik onze vierjarige zoon of hij Waarin Amsterdam? wilde spelen. Hoewel dit spelniet in de top vijf van mijn favoriete dingenstaat, scoort het toch behoorlijk hoog. Al eenaantal maanden bladeren mijn zoon en ik ‘savonds door Het Parool. En telkens als we opeen foto stuiten met een straatbeeld of eengebouw uit Amsterdam vraag ik hem waar datis. En verrassend genoeg zijn zijn antwoordenvaker goed dan fout.Deze avond volstond een korte blik op de fotodie ik aanwees. Hij glimlachte en zei: “Makkelijk.De Westertoren.” Ik moest ook glimlachen.Ik denk dat de jongen, als passagier opmijn fiets tijdens nummer één van mijnfavoriete bezigheden, een grote hoeveelheidstadsgezichten in zich heeft opgenomen en aldie beelden in z’n ongelooflijke geheugen heeftopgeslagen.Een paar weken terug, toen hij en ik in hetReuzenrad op de Dam zaten en de topbereikten, riep hij onmiddellijk: “Daar is datgrote gebouw bij ons huis!” En terwijl we verderdraaiden, bleef hij punten aanwijzen die hijherkende van onze fietstochtjes door de stad.Op een gegeven moment wees hij naar deNieuwmarkt en zei: “Daar is dat gele gebouwwaar we met mamma hadden afgesproken.”Het duurde een volle minuut en krabbenop het hoofd voor het me te binnen schootdat we daar inderdaad met Amy Joy haddenafgesproken. Meer dan een jaar geleden. Hoehad hij dat onthouden?Ik vermoed dat als zijn moeder hém zou vragenvijf dingen te noemen die hij graag doet, opde fiets van zijn vader door Amsterdam rijdenwaarschijnlijk niet hoger scoort dan met z’ntrein spelen of tekenen in z’n tekenboek. Maarals ze naar z’n top tien lijst zou vragen, maak ikmisschien een goede kans.Pete JordanOEK 81 - juni 2010 23

FIETSEN LIJDENNIETZÓMAARZÓFIETSEN HEBBEN ‘t GOED