de C raenkoerier - IVN

2013-4IVN Cranendonckde Craenkoerier3

IVN CranendonckGravenkasteel 136028 RK Gastel0495-492583aht.somers@gmail.comwww.ivn.nl/afdeling/cranendonckBestuurVoorzitter:John HeggeWerkgroepenSchoolgidsen Budel:Angela KropsBroekkant 4a Dorpsstraat 446021 CT Budel 6021 HD Budel0495-496777 0495-494013j.hegge@hetnet.nlangelakrops@hotmail.comSecretaris:Conny SomersSchoolgidsen Maarheeze:Maria BlesGravenkasteel 13 Gentiaanstraat 66028 RK Gastel 6026 VK Maarheeze0495-492583 0495-591999aht.somers@gmail.comblesmaria@kpnplanet.nlPenningmeester:Jan van der PalenVogelwerkgroep:Piet van den EijndeEuropalaan Noord 38 Margrietstraat 106021 EH Budel 6026 VE Maarheeze0495-492802 0495-593242jwavanderpalen@hotmail.compjeijnde@outlook.comCursuswerkgroep:Maria AldersVerenigingsgebouw: Meidoornstraat 4De Kroenekraan6026 XE MaarheezeDe Hoge weg 1a 0495-5919736026 RW Maarheeze mariaalders@hetnet.nlBeheer:Wandelwerkgroep:Pieter van der StoepNel MeulmanOdapark 13 Sterkselseweg 166021 EC Budel 6026 EB Maarheeze0495-491818 0495-592276peetinge@gmail.comandre.nel@hetnet.nlWebmasterNatuurbehoud & -ontwikkeling:Jan AldersJan Smets0495-591973 Taxandrialaan 3janalders@hetnet.nl6021 XV Budel0495-492659j.smets@kpnplanet.nl4

INHOUDVan de voorzitterVan de redactietafelAgendaLedenadministratieWerkgroepenVogelwerkgroepSchoolgidsen BudelSchoolgidsen MaarheezeCursuswerkgroepWandelwerkgroepWebsiteWinterslapersHerfstDe zon op aarde‘Dood’ vogeltjeIs me dat even schrikkenKomt ie of komt ie nietOver uilenCafeïneTuinvogelmiddagDe salie en de tongVan internet gepluktVogelpaspoortDwaalfilm Maas en WaalAl een beetje voorjaarsgevoel van Doortje5

VAN DE VOORZITTERDe wintertijd is weer gestart. Dan wil je ’s middags vroeg naar huis omtoch nog voor de donker thuis te zijn. Helaas, file dus een mooi momentom alvast eens na te denken over dit artikel. In een slakkengang rijdendonder het ecoduct, de dierenoversteekplaats van natuurgebied de groteheide. Nu nog volop in aanbouw maar tegen de tijd dat de klok weerverzet gaat worden hebben er waarschijnlijk al vele dierlijke passantengebruik van gemaakt. De herfst en winterperiode is een tijd dat denatuur de rust gaat nemen om in het nieuwe jaar weer volop te kunnenschitteren. Dat lijkt wel een beetje op het IVN. Achter de schermen zijnde voorbereidingen voor het volgende jaar weer gepland. De data voorde snertwandeling, dwaallichtjestocht en bloemenwandelingen liggen alvast. Tevens zijn er ook ideeën om een vogelcursus of lezing te geven.Prima initiatieven gedragen door onze vrijwilligers.Al rijdend komt er een punt van zorg in mijn gedachten. Geen grotezorg maar het is toch een zorg. Kijkende naar de groep van vrijwilligersdan draaien onze activiteiten vaak op een handvol leden. Wat zijn demogelijkheden om deze groep te vergroten? Ook de rijzende gemiddeldeleeftijd van ons ledenbestand is een trend die zich al jaren doorzet. Dejongeren bereiken is een veelgehoorde kreet. Dat klinkt heel eenvoudigmaar deze kreet omzetten naar acties zodat een goed fundament voor detoekomst gaat ontstaan is geen makkelijke oplossing.Kreten als het nieuwe werken, het nieuwe denken en de nieuweeconomie zijn zeer actueel op dit moment. Ik voeg daar een nieuwedimensie aan toe en dat is het nieuwe besturen. Het is een6

AGENDA5 januari 2014 Snertwandeling13 januari 2014 Markante bomen.Lezing door Ad Brouwers (meer informatiewww.ivn.nl/afdeling/cranendonck)25 januari 2014 Dwaallichtjestocht17 februari 2014 Voortplanten; een ontspannen bezigheid.Lezing door Rini Kersten12 maart 2014 Boomfeestdag met als thema 'Kiezen voorBomen' (In samenwerking met degemeente Cranendonck)7 mei 2014 Bloemenwandeling 114 mei 2014 Bloemenwandeling 221 mei 2014 Bloemenwandeling 328 mei 2014 Bloemenwandeling 4Alle activiteiten worden aangekondigd in de krant en weekbladen.Daar vindt u de locaties en de starttijden. Verder verzorgt dewandelwerkgroep van het IVN Cranendonck wandelingen voorgroepen op aanvraag. Meer info vindt u op onze website.LEDENADMINISTRATIENieuwe leden:Karin SeurenWim VerstappenRens VerstappenSander Verstappen8

WERKGROEPENVogelwerkgroepVan deze werkgroep horen we dat ze behoorlijk druk bezig zijn. Rondhet sportveld van Budel zijn nieuwe kasten gehangen voor kleinerevogels. De nestkastjes hangen flink hoog. Dat betekent wel dat er steedsmet een ladder bij geklommen moet worden. Maar het betekent ook datvandalen een ladder moeten meenemen om hun misselijke bezighedenten uitvoer te brengen. Het is helaas nog steeds zo dat er nestkastenworden vernield. En we zijn er maar liefst tien kwijtgeraakt doordiefstal. Het is een vervelende constatering, maar het is helaas nietanders. De kasten van de uilen zijn schoongemaakt. De bedoeling is dater ook in Dorplein uilenkasten gehangen worden langs de daaruitgezette wandelroute. Komende winter worden deze nieuwe kastengemaakt. De werkgroep heeft hout gekregen van Jan Rademakers en zekunnen dus beginnen met timmeren. Verder wil de vogelwerkgroepkasten hangen binnen het waterwingebied in Budel.Het afgelopen jaar is er een vogelherkenningscursus geweest. Piet vanden Eijnde zou graag met deze mensen gaan wandelen om ze nog meerover de vogels te leren. De cursisten die hiervoor belangstelling hebbenkunnen Piet bellen of mailen. Ze horen dan in welk weekend ergewandeld gaat worden. Lekker buiten zijn en vogels spotten. Het isecht heel leuk om te doen en bovendien gezonder dan voor de tvhangen.Emailadres van Piet: pjeijnde@outlook.com en bellen kan naar: 0495-593242. DOEN!!!9

Schoolgidsen BudelHet najaar project de Bodem vond plaats in de periode van 24september tot en met 1 oktober. Er namen 4 scholen deel uit Budel,Budel-Schoot en Budel Dorplein met in totaal 166 leerlingen uit degroepen 6 en 7. Er werden voor dit project 12 schoolgidsen ingezet,waarvan sommige gidsen meerdere keren werden ingezet. Er werdgewandeld in het bos achter gemeenschapshuis de Schakel in Budel-Dorplein.De hele week was het mooi rustig herfstweer. In de ochtend mist, maardie trok al snel op als de zon er met haar stralen doorheen kwam. Descholen hadden allemaal de PowerPoint presentatie van tevoren gezien,zodat iedereen behoorlijk voorbereid op pad ging. In het, onmisbare,logboek lezen we dat er een tekort aan tijd is tijdens demiddagwandelingen. Er moet vaak stevig worden doorgelopen zodatsommige onderwerpen niet of nauwelijks aan bod komen. Er gaan danook stemmen op om alleen nog maar in de ochtenduren te wandelen.Tijdens de eerste wandeling werd meteen een grote sponszwam ontdekt.Natuurlijk verzonnen de kinderen meteen namen als 'hersenzwam' of'bloemetjeszwam'. Het ligt er maar net aan hoever je fantasie reikt…Onder de beuken stikt het van de beukennootjes, maar ze zijn bijnaallemaal leeg. Kennelijk een slecht nootjesjaar. Jammer voor deeekhoorns. De stinkzwammen, duidelijk te spotten, krijgen veelaandacht. Vliegen op de kleverige gelei worden 'getsie' en 'jakkes watvies' gevonden. Toch is dat allemaal nodig om de voortplanting totstand te laten komen. Maar inderdaad, fris is anders. Er worden in hetnatte gras vaak kikkertjes gezien en zelfs een slome salamander met dewinterrust al in zijn hoofd, is van de partij. Als er op een dodeboomstam elfenbankjes worden ontdekt zoemt er al snel een mop doorhet bos: Een dikke zwam is vreselijk aan het snoeven en opscheppen.Zegt een bijdehandse elfenbank: 'Joh, zit niet zo te zwammen'! Tomvindt een piepkleine kastanje. Als de gids zegt dat het een10

paardenkastanje is vindt Tom het meer een 'veulenkastanje'. Op eengegeven moment zit er een kleine rups op de IVN sweater van de gids.Paniek in de groep. 'O een rups op je schouder. Doe je hoofd naar rechtsanders wordt het een hele platte rups! ' Ook dat is zorg voor denatuur…. Ergens in het logboek heeft een gids geschreven 'als we hier inhet bos een survival hut hadden gebouwd, hadden de kinderen nog veellanger willen blijven'. En dat is een goed teken, en dan heb ik het nietover die vervelende beesten die de ziekte van Lyme kunnenveroorzaken.Het groepje van Riek vindt een kortschildkever die, een beetje bozig zijnachterlijf omhoog doet. De groep van Ine vindt de rups van deMeriansborstel. Hij heeft heel veel haren en vier borsteltjes op zijn rugen is geel met een rood uitsteekseltje achter op zijn lijf. Opmerking: erheeft een onbekende een berkenzwam afgebroken en er zijn lintjesweggehaald die de route aangeven. Er moeten dus nieuwe wordenopgehangen. De berkenzwam kunnen we helaas niet opnieuw aan deboom plakken.Conclusie: Fijne wandelingen met over het algemeen goed voorbereideleerlingen. Voorkeur voor ochtendwandelingen. Het volgende project inhet voorjaar van 2014 is 'Ken je eigen dorp'.11

Schoolgidsen MaarheezeScholenproject De BodemOns IVN project De Bodem zit er weer op. In tien wandelingen hebbenwe de groepen 5-6-7-8 van de basisscholen in Maarheeze en Soerendonk(252 kinderen) getrakteerd op de prachtige natuur van hetCranendonckse Bos.Een mooi herfstbos en we kregen daarbij steeds heel fijn herfstweer. Erwaren veel verschillende paddenstoelen te zien waaronder devliegenzwam in alle ontwikkelingsvormen. Kikkertjes sprongen in hetrond, naaktslakken kropen over de weg, bodemdiertjes zoalsduizendpoten, pissebedden werden onderzocht, spinnen en hooiwagenskonden veilig in het loeppotje bekeken worden, vogels zongen hunmooiste lied. Er werd verteld over de 50 nestkastjes die devogelwerkgroep er opgehangen had en het spechten gat kreeg veelwaardering. We hadden tijd te kort!De kinderen waren enthousiast en op school goed voorbereid met onzePowerPoint presentatie De Bodem. Opvallend hoe betrokken ze warenbij het onderwerp, ze wilden van alles weten, hadden veel vragen enbleven tot het einde toe geïnteresseerd. Heerlijk hoe ze soms kunnenreageren. Een paar voorbeelden.12

• Toen de kinderen bij het infobord van Kasteel Cranendonck hoordendat vroeger de kasteelbewoners in de donjon de belagers van bovenuit de ramen overgoten met heet water of olie, was er een kind bij diedat aanvulde met: 'of Pepperspray'!• Over het bruggetje het herfstbos inlopende liet een kind zichontvallen: 'Ik wist niet dat Zurrik zo mooi was!'• Bij het verhaal over bladeren met bladgroen en wat daar danallemaal in gebeurt vroeg een kind spontaan: 'CO 2 dat is toch descheet van een koe?'Onze burgemeester Marga Vermue heeft ook een keer meegelopen. Dewandelingen waren in de achtertuin van haar huidige werkplek, zonderreistijd kon ze heerlijk met ons de natuur in. Fijn dat ze de tijd daarvoorvrij kon maken. Na de eerste vijf minuten fluisterde ze me in dat ze alveel geleerd had….wat hebben we haar dan in anderhalf uur veelkunnen vertellen over de bodem in Cranendonck en over ons IVN!Het project is in zijn geheel zeer goed verlopen. Koning WillemAlexander kan tevreden zijn dat er in het gebied, waar hij 'Baron vanCranendonck' van is, zoveel kinderen verwonderd zijn door de natuur.En - last but not least - alle schoolgidsen, heel erg bedankt voor jullieenthousiaste en energieke inzet.Maria Bles,coördinator schoolgidsen MaarheezeCursuswerkgroepPaddenstoelenTer voorbereiding op de paddenstoelenwandeling heeft Gerard Compietop dinsdagavond 8 oktober uitleg gegeven over de paddenstoel. O.a. hetdetermineren en de voortplanting van de paddenstoel kwamen aan bod.Het aantal paddenstoelen gaat achteruit. Midden in het bos vind je zebijna niet meer. Dit komt door de voedselrijke regen (35kg stikstof =kunstmest per ha. per jaar). De bomen krijgen daardoor meer bladerenmet als gevolg een veel dikker bladerdek op de bodem waar depaddenstoelen niet door heen kunnen dringen. Hoe armer de bodem13

hoe rijker aan paddenstoelen. Langs wegen en lanen en in oudekasteeltuinen zijn goede vindplaatsen.Er bestaan veel verhalen (waar en niet waar) over paddenstoelen. Zo ishet waar dat je het loodje legt na een paar dagen als je een geleknolamaniet van gemiddelde grootte opeet.De mens heeft altijd de paddenstoel geheimzinnig en sprookjesachtiggevonden. Namen zoals kaboutervuurtje en heksenkring doen daaraandenken.De legende over de JudasoorJudas was met de priesters en de hoofdlieden van de tempel inJeruzalem overeengekomen Jezus aan hen over te leveren. Voor zijndiensten zou hij een beloning van dertig sikkels of 'zilverlingen' krijgen.Na Jezus' overlevering aan de Romeinse stadhouder Pilatus kreeg Judasgrote spijt over zijn daad. Hij ging naar de priesters en zei dat hijgezondigd had en een onschuldige had verraden; hij wilde de beloningteruggeven, maar ze draaiden zich om. Daarop smeet hij het geld op detempelvloer, liep weg en hing zichzelf op aan een vlier. Vandaar dat jeJudasoor vaak op de vlier vindt.Excursie zaterdagochtend 12 oktober 2013.Nadat Gerard een interessante avond over paddenstoelen hadgepresenteerd volgden op zaterdagochtend de excursie in De Pan ompaddenstoelen te zoeken en vooral te bestuderen.14

waarin we, in groepjes van twee, erg ons best deden om iets teproduceren wat op een geneeskrachtige zalf of crème leek.Het hoofdingrediënt was goudsbloem (calendula), afkomstig uit de tuinvan Annie Kopmels. De mooi oranje-geel gekleurde bloemetjes warendoor Annie Starmans van tevoren zorgvuldig gedroogd zodat wij zekonden verwerken. Ingespannen volgden we de gebruiksaanwijzing enzorgvuldig werd het juist aantal milliliters en grammen van de olie, debijenwas en de lanoline afgewogen. Het kletsen en het lachen werdbewaard voor de theepauze. Nu moest er nauwgezet worden gewerkt.Voor de liefhebbers mocht er tenslotte een druppeltje etherische olie meteen geurtje naar keuze aan de calendulazalf worden toegevoegd. Hetzalfje maken was gelukt. Nu de moeilijker te maken crème nog. Maareerst de thee, waarbij allerlei verhalen loskwamen. Annie had ons algewaarschuwd dat deze crème maken nauw luistert. We moesten heelnauwkeurig letten op de temperatuur van verschillende ingrediënten. Dekans dat het zou mislukken zat er echt in. Maar ik vermoed dat wenatuurtalenten zijn want bij alle groepjes lukte het om een genezende,heerlijk geurende crème te maken. Onnodig te zeggen dat we best trotswaren. Meteen werd er druk gesmeerd met de restanten uit demaatbekers. Annie en Frannie rolden zelfs hun broekspijpen op enbehandelden hun nog zomerbruine benen met het zelfgemaaktesmeerseltjes. Ik maakte er gauw een ' blote benen foto' van. Of jullie diein deze Craenkoerier te zien krijgen hangt van de redactie af. Onscontactblad is tenslotte geen playboy…..16

We bedanken Annie Starmans en Paula van Lingen voor een gezelligeen vooral leerzame middag. Het is beslist voor herhaling vatbaar.WandelwerkgroepOp zoek naar……..Zowat vanaf de oprichting van het IVN Cranendonck, toen nog IVNMaarheeze/Budel, kennen we de snertwandeling.Aanvankelijk bedoeld als nieuwjaarsbijeenkomst voor de IVN-leden,later uitgegroeid tot een grote publiekswandeling. De laatste wandelingvan 6 januari in de Vloeten in Soerendonk telde maar liefst 140deelnemers.Bij al die wandelingen stond er halverwege of aan het eind eendampende kop erwtensoep klaar voor alle deelnemers. Drie echtparenhebben bij al die wandelingen voor de soep gezorgd, alle drie gedurendevele jaren. Joke en Leo Vugts waren de eersten, gevolgd door Trees enPiet van de Eijnde en de laatste 8 jaar lag deze zorg in handen van Karinen Jan Smets. Altijd super geregeld en we willen jullie dan ook heelhartelijk bedanken voor jullie prima werk!Na 8 jaar vinden Karin en Jan het tijd worden om de pollepel door tegeven.Daarom een oproep: we zijn op zoek naar 2 personen die bij dekomende snertwandeling van zondag 5 januari 2014 voor de soep willenzorgen.17

Het is maar een paar uurtjes werk, de soep is kant en klaar en hoeftalleen maar warm gemaakt te worden, en je oogst heel watcomplimenten van de deelnemers! Het is ook niet zo dat je hier jarenaan vastzit, we bekijken dat van jaar tot jaar. Bel naar 592276 (NelMeulman) om je aan te melden of voor meer informatie.Wandeling met IVN op de ledendag 22 sept. 2013Via de mail kregen we de uitnodiging van de wandelwerkgroep voor deIVN ledendag, er was een wandeling uitgezet in de Heldens bossen.Zoals in de uitnodiging al aangeven was het kort dag en dat bleek ookwel bij de opkomst. Vanuit Maarheeze stonden Nel en Andre, Hannieen Piet v Beek en Ellie v. Velthoven bij de Rabobank, daar werden zevergezeld door Angela die alleen uit Budel was gekomen. Jammer dat erniet meer IVN leden in staat waren om op deze zondag mee tewandelen.Maar wandelen kun je met een grote of kleine groep dus niets hield onstegen om naar Helden af te reizen. Met behulp van kaart,richtingsgevoel en tomtom belanden we bij het voetbal terrein, het wastenslotte zondag dus de mannen zullen wel op de geur van het groenegras zijn afgegaan. Maar geen probleem het ruimtelijk inzicht en deervaring van de dames bracht ons al snel naar de startplaats.In de uitnodiging was niets teveel gezegd, we hebben een prachtigewandeling gehad, door een afwisselend natuur gebied. Natuurlijk washet soms even puzzelen, maar dat maakten de wandeling alleen maarinteressanter, we hebben heel wat slagbomen geteld en moesten we nubij de eerste de tweede of de volgende rechtsaf, of was er in de loop derjaren een weggehaald en was het dan toch de vorige. Dit alles was geenprobleem. Het was een prachtige zonnige dag, dus een paar meter meerof minder maakten niet uit. Voor de tijd van het jaar kwamen we alopvallend veel paddenstoelen tegen die we van alle kanten hebbenbewonderd. We kregen tekst en uitleg van Angela die ook gezorgd hadvoor ondersteunend materiaal dus zo slim was geweest om eenspiegeltje mee te brengen zodat ook de onderkant goed te bekijken was.18

De meeste paddenstoelen waren met het oog goed te ontdekken zoals deprachtige vliegenzwammen. Er was er echter ook een die al van verre teruiken was, jawel hoor de grote stinkzwam hebben we ook gezien.Volgens Nel is hier een verhaal aan verbonden dat dit het graf van eenboswachter zou zijn, we hebben hem echter maar niet opgegraven.Onze wandeling was zeer afwisselend van dichtbebost totstuifzandgebied, en van loofbos tot dennenbos. Met af en toe eentussenstop was het prima om vol te houden, en de uitleg van onze IVNgidsen was vaak verhelderend, o.a. over de boomsoorten, en waarom erwordt ingegrepen bij overheersende soorten. We hadden eigenlijk eenprivé college.Op het eind van de wandeling hebben we onze voeten te ruste gelegd inhet multifunctionele centrum waar we hebben genoten van koffie metechte Limburgse vlaai.Dank je wel voor deze informatieve en gezellige wandeling, en voordiegene die er niet bij waren je hebt echt iets gemist.Ellie19

Paddenstoelenexcursie o.l.v. Gerard CompietLedenwandeling Helden20

Project de Bodem BudelProject de Bodem Maarheeze onder belangstelling van burgemeester Vermue21

Tuinvogeldag; foto Erik van AstenTuinvogeldag; foto Erik van Asten22

Project Bodem; BudelProject Bodem; Maarheeze23

Natuurbehoud- en ontwikkelingDe knuppelbruggen in het Cranendonckse bos komen er volgend jaaraan.WebsiteEr is behoefte aan een reserve webmaster. Karin Smets wordt dat.Nieuws van de werkgroep Kroenekraan.In de afgelopen periode is er weer druk gewerkt aan ons honk.Deuren en deurposten hebben een nieuw verfje gehad en kunnen erweer een aantal jaartjes tegen.Jaap Commandeur en ondergetekende hebben de veiligheid rondom hetgebouw verbeterd door de belijning bij het verdiepte gedeelte voor deEHBO caravan weer helder wit te maken zodat alles in het donker beterte zien is.Bij de toegangsdeur is de opstap van een witte rand voorzien zodat ookdaar misstappen voorkomen worden. Ook de buitenverlichting isaangepast om de veiligheid te vergroten.Bij het passeren van het toegangshek gaat er een schijnwerperautomatisch branden zodra het donker genoeg is. Onder de carport is delamp verplaatst zodat de zijkant nu beter aangelicht wordt. En boven detoegangsdeur is een nieuwe lichtbak gemonteerd zodat de entree en ookhet fietsenrek behoorlijk te zien zijn.De monumentenwacht heeft de tweejaarlijkse keuring gedaan en het isnu aan de gemeente om actie te ondernemen bij de eventuele op- en/ofaanmerkingen.PieterWINTERSLAPERSDe egel heeft nu zijn nestkuil onder gevallen bladeren dieper gemaakt.Of misschien is hij aan een verhuizing bezig onder de composthoop. Hij24

heeft een uitgegraven en bekleed hol en hij slaapt in opgerolde houdingomdat dit veiliger is en bovendien is er dan minder warmteverlies. Hijademt maar acht keer per minuut en heeft een lichaamstemperatuur vanongeveer 5 graden Celsius. Mocht er in de winterperiode een extra zachttemperatuur optreden, dan komt hij even buiten kijken.De vleermuis hangt met zijn kop naar beneden en in het lichaamweggestopt op een donkere plek in een kelder, op zolder, in een grot ofeen muurholte. Ze slapen altijd in een groep.De hazelmuis, de hagedis en de hazelworm slapen in boomholten ofdiep verborgen in het holle wortelgestel.De pad heeft zich al diep ingegraven in mulle aarde en blijft daar tot inmaart van het nieuwe jaar.De kikkers liggen stijf op de bodem van de poel en blijven daar tot devoorjaarswarmte hen wakker zal maken. Hun lichaamstemperatuur isgedaald en de ademhaling is miniem. Ze teren op het vet dat ze in dezomer hebben opgeslagen.IngeHERFSTNovember vind ik altijd zo’n helemaal niks maand. In oktober kun jevaak nog van de nazomerzon genieten. Bovendien zijn de herfstkleurenook om een feestelijk gevoel van te krijgen, maar november nou nee, diemaand kunnen we wat mij betreft gerust overslaan. Overigens zullenmijn broer en zusje dit geen leuke opmerking vinden. Ze zijn allebei innovember jarig. Ik hield vroeger van novemberstormen, maar dat is eengevoel uit lang vervlogen tijden toen we nog aan de kust woonden.Sinds Brabant mijn thuis is, en het leven is er prima, kijk ik niet meer uit25

naar een stevige storm. Het strand is gewoon te ver weg om even eenlekkere wandeling te maken met de wind in je rug, het zout op je lippen,genietend van het geluid van hoge, grijze golven.Misschien heb ik wel last van de winter blues. Nog te vroeg om je teverheugen op misschien wel een witte Kerst met een prachtigbesneeuwd bos om in te wandelen. Of op een bevroren plas de schaatsenonder te binden als het stevig heeft gevroren. In februari komen de eerstesneeuwklokjes alweer boven de grond en kijk ik uit naar de lente met aldat frisse groen. Maar november, nee, ik vind het helemaal niks.IngeDE ZON OP AARDE26In een vorige Craenkoerier had ik laten doorschemeren iets overzonnepanelen te zullen schrijven. Dat is momenteel een optie voormensen die willen besparen en milieubewust willen leven. Een goedstreven! Je moet wel opletten, want sommige fabricaten leven korter dande terugverdientijd (8 tot 10 jaar) en dan blijkt de firma die ze leverdeook verdwenen. Kies dus een solide leverancier, dan is het nu een goedeoptie, al is het een ‘tussenoplossing’ voor de komende decennia zoalshieronder mag blijken, want deze keer vertel ik iets over het langetermijn plaatje van de beschikbaarheid van energie.Kernenergie, kernsplitsing, zoals we die nu kennen, kent problemendoor de ‘restproducten’: radioactief afval dat zeer langdurig moetworden opgeborgen. Met dit afval en met de centrales zelf zijnveiligheidsrisico’s gemoeid. Tsjernobyl en Fukushima zijn tragischevoorbeelden daarvan. Maar er is hoop voor de toekomst vanwege eenvorm die geen riskant afval oplevert en als het misgaat niet grootscheepsfataal is: kernfusie.

Kernfusie is het proces zoals het in onze zon al miljarden jaren werkt:lichtere atomen samensmelten tot zwaardere, waarbij veel energievrijkomt. Als we dat proces naar onze aarde kunnen brengen hebben weeen onuitputtelijke en schone energiebron voor het opwekken vanenergie in de vorm van elektriciteit.Toen ik in de zestiger jaren voor elektrotechnisch ingenieur studeerde,droomden we daar al van. De theoretische mogelijkheid was bekend.Maar de praktische toepassing was nog héél ver weg, want het ‘temmenvan de zon’ is niet eenvoudig, het gaat over gassen van miljoenengraden. Dit gloeiend hete ‘plasma’ kun je in geen enkele ‘pot’ hanteren,maar alleen laten zweven binnen magnetische velden.Er zijn mensen die zeggen: 'Het komt er nooit'. Maar dat dacht menindertijd ook van heel veel technieken die nu doodgewoon zijn.Inmiddels vijftig jaar en veel onderzoek verder, is de praktischetoepassing flink dichterbij gekomen. Er worden praktische stappen gezetdoor ITER (International Thermonuclear Experimental Reactor). Dat iseen internationaal kernfusieprogramma van zes partners (EU, Japan,China, Rusland, Zd. Korea en de VS).In 2005 werd besloten dat de eerste energieleverende kernfusiereactorvan ITER in het Zuid Franse Cadarache, bij Aix en Provence, zouworden gebouwd. In 2020 zal deze 500 Megawatt aan elektriciteitmoeten gaan leveren. De opvolger van ITER, DEMO, zal eenelektriciteitscentrale van 1000 MW worden, die over zo’n 35 jaar deeerste elektriciteit aan het net zal leveren, een vermogen waar je nu eenflinke kolen- of gasgestookte centrale voor nodig hebt. Kernfusie kandan in de tweede helft van deze eeuw gaan voorzien in een groeienddeel van de wereldenergiebehoefte.27

IS ME DAT EVEN SCHRIKKEN.ZijdeplantSpringkomkommerLaatst was ik bij een vriendin op de thee. Het was lekker weer dus wezaten gezellig buiten op haar terras. Op tafel had ze een glas met waterstaan. Op de rand van dat glas hingen drie vruchten of bloemen van eenplant. Het was net alsof er drie vogeltjes van het water aan het drinkenwaren. Ik wilde hiervan iets meer weten natuurlijk. Maar mijn vriendinhad deze ‘vogeltjes’ weer van een andere vriendin gekregen en zij kon erook niets meer over vertellen dan dat het leuk was om deze vogeltjes optafel te zetten. Speuren op internet heeft natuurlijk tot de oplossinggeleid. Het zijn de vruchten van de zijdeplant (Asclepias syriaca).Parkietenplant wordt hij ook wel genoemd. De plant behoort tot demaagdenpalmfamilie en komt van Noord Amerika en is in Europa eeninvasieve soort. Dat wil zeggen dat hij zich door menselijk handelenbuiten zijn natuurlijk verspreidingsgebied heeft gevestigd. In Nederlandvind je hem in de duinen bij Noordwijk.Fietsend in Frankrijk zag ik langs de kant van de weg een plant staan dieveel leek op de vogeltjes van mijn vriendin. Ze waren kleiner en haddeneen harig uiterlijk. Ik dacht dat het een verwilderde soort was. Dus ikstapte van de fiets om een paar van die leuke vogeltjes te plukken. Maarvoor ik de kans kreeg om er een te plukken kreeg ik bijna de schrik vanmijn leven. Ik werd letterlijk beschoten door de leuke vogeltjes. Zevlogen me naar de keel met zaadjes en waterachtige vloeistof. Mijnechtgenoot was van mening dat ik maar een paar foto’s moest maken ende plant verder met rust laten tot ik uitgezocht had wat dit nu precieswas. Terug op de camping heb ik eerst de vloeistof af gewassen. Want ikhad de indruk dat die vloeistof op mijn huid begon te prikken. Toen heb29

ik in de natuurgids opgezocht met welke plant we te maken hadden. Hetwas de Springkomkommer (Ecballium elaterium). Het is een plant uitde komkommerfamilie die in Europa alleen langs de Middellandse zeevoorkomt. Volgens Wikipedia waren de beschietingen de opmerkelijkemanier van voortplanten van de springkomkommer (autochoriegenoemd). Het komkommertje maakt een stof aan die water aantrekt.Zo komt hij onder veel spanning te staan, tot wel 6 bar. Zodra iets devrucht aanraakt, breekt de vruchtsteel af en valt de vrucht van de plant.Tegelijkertijd ontstaat op de afbreekplaats een opening waardoor depitten en slijmerig groen vloeibaar vruchtvlees wegspuiten. De vloeistofkan huidirritatie veroorzaken en het eten van de komkommertjes is zeeraf te raden want ze zijn zeer giftig. Je kan er zelfs dood van gaan. Er zitook een stofje in dat voor medicinale doeleinden wordt gebruikt, hetwerkt ontstekingsremmend.Ik heb weer een lesje geleerd: de natuur kan je verrassen, dus wel kijken,maar aankomen niet.KarinKOMT IE OF KOMT IE NIET?30Op een bijeenkomst over het project 'Hof van Cranendonck' die ookwerd bijgewoond door het IVN, liet ARK Natuurontwikkeling wetendat de kraanvogel misschien een broedvogel zou kunnen worden in deomgeving van onze gemeente. Zou het niet prachtig zijn als dat in detoekomst realiteit zou worden? Niet alleen de kraanvogel in onsgemeentewapen, maar broedend in de Peelvennen of in het gebied vande Strijper Aa? Het zijn op dit moment nog vrome wensen, maar ARKverzekerde ons dat het geen fantasie is. In 1999 heeft 'de Kroenekraan'zich in ons land gevestigd. In 2001 werd er met succes gebroed en nuzijn er 6 broedparen. Maar hier in de buurt hebben we kraanvogels

alleen nog maar, vaak luid 'snaterend', zien overvliegen. Maar er is hoopvoor de toekomt. In de wijde omgeving van Weert, met name in hetKempen - Broek, de Peelvennen en in het Strijper Aa gebied zijn deomstandigheden hoopgevend. Uit onderzoek is gebleken dat er op ditmoment ruimte is voor 5 tot 10 broedpaartjes. Om hiervan 20 tot 25broedparen te maken moet de waterhuishouding van deze gebieden welverbeterd worden. Zou het niet mooi zijn als we over een aantal jarenkunnen genieten van broedende Kraanvogels in onze omgeving. Zomaar op een verloren middag naar het Goor rijden om daar met jeverrekijker deze vogels te spotten? Het lijkt nu nog toekomstmuziek,maar de kans is er wel degelijk!IngeOVER UILENWij hebben bijna altijd 'doe vakanties'. Dit betekent dus dat we niet luibij het zwembad hangen met de nodige lectuur bij de hand. Toch kwamik de laatste vakantie ertoe om een uitgebreide folder te lezen,uitgegeven door de Colorado’s Wildlife Company. We hadden net eenlange wandeling rond een prachtig meer achter de rug en we genotenvan een groot glas ijsthee, toen mijn oog viel op een rek met allerleifolders over natuurbescherming in de staat Colorado. Gewoontegetrouwdacht ik meteen aan kopij voor de volgende Craenkoerier. Misschienwas er iets te vinden in één van die dikke, in simpel zwart wit gedrukteinformatiebladen. Ik zag meteen dat op het voorblad een zestal kleineuilen stond. Van de northern pygmy owl tot de eastern screech owl. Iknam me voor om ’s avonds in bed, voor het slapen gaan, de folder eensdoor te spitten. En dat heb ik gedaan.Ik trof onder andere een stukje aan dat ging over het gebruik vangeluidsbandjes bij het spotten van uilen: Uilen zijn geheimzinnigenachtvogels en ze zijn dus lastig te spotten. Het is bijna onmogelijk omze in beeld te krijgen. Terwijl ik dit las bedacht ik me dat wij in hetpikkedonker wel eens een kerkuil hadden gezien in de buurt van hetBudelse kerkhof. En we horen in de zomernacht ook vaak uilen roepen.Maar ik bedacht me ook dat dit stukje niet ging over de natuur inNederland, maar over het immense natuuroppervlak in de staat31

Colorado. Iemand die daar uilen wil spotten moet zich daarvoor echtinstalleren om ze te horen. Bandjes afdraaien van een nachtelijke roepom uilen aan te trekken of om ze tot een tegenroep te verleiden is nogalcontroversieel. Constant teveel gebruik van bandjes kan bij de uilenstress veroorzaken. De vogels denken dat er een indringer in hunterritorium is en daardoor zullen zij hun jacht beperken of staken en hunjongen verlaten in hun pogingen het geluid te laten ophouden.Misschien is het een betere keus om de geluiden van uilen met je eigenstem te imiteren. Mocht je toch een geluidsband gebruiken speel dezedan zorgvuldig en slechts voor een hele korte periode af. Alleen maarom te zien welke soort uil er in de buurt is. Na deze waarschuwing benik blijkbaar in slaap gevallen want ik werd de volgende morgen wakkermet de uilenfolder bovenop mijn buik…. Maar ik had er de vorigeavond net genoeg van opgenomen om nu dit stukje te schrijven……IngeCAFEÏNEZoals te zien aan deze tekeningen heeft cafeïne dezelfde uitwerking opde uil als op de mens. Cafeïnevrije koffie is vrij onschuldig . Maarbeginnen ze aan de cafeïne dan is het hek van de dam. We zien duidelijksporen van de werking van de cafeïne. Het is een opwekkende stof,bevordert het concentratie – en uithoudingsvermogen. Cafeïne kanverslavend zijn met als ontwenningsverschijnsel hoofdpijn.32

TUINVOGELMIDDAGTijdens de druk bezochte tuinvogelmiddag liet het IVN zien hoebewoners van Cranendonck hun omgeving geschikt kunnen maken voorde vogels. Groen was daarbij het toverwoord. Laag groen, middelhoogen hoog groen, dat hebben onze vogels nodig. Struiken met bessen,composthopen, groene afscheidingen tussen tuinen, 'verstopplekjes', denodige nestkasten, geschikt voer in de winter. Iedereen kan naarvermogen een bijdrage leveren om verschillende vogels in de tuin tekrijgen. Hiervan waren IVN en gemeente al overtuigd. Nu zijn daarzeker een hoop bewoners van Cranendonck bijgekomen. En wat is ermooier om al die tuinvogels te bekijken en ervan te genieten in zomer enwinter?De hal van de Borgh was op zaterdag 5 oktober omgetoverd tot eensoort marktplaats om de vogels te promoten. Stands van het IVN, degemeente, Vivara, de vogelwerkgroep van het IVN en niet te vergetenvan de verrekijkerspecialist bij uitstek, Henri Rooijmans. Alle standstrokken veel bezoekers die zich van allerlei zaken over de natuur en overvogels konden laten voorlichten. Ook tijdens de diverse lezingen was dezaal steeds goed gevuld. Zo goed dat er stoelen bij geplaatst moestenworden. Na een kort welkomstwoord van IVN voorzitter John Hegge,opende burgemeester Marga Vermue deze educatieve middag. Zemeldde tijdens haar mountainbiketochten te genieten van bos en vogels.Met het IVN was het een hernieuwde kennismaking na deboomfeestdag van afgelopen maart toen de sneeuwbuien ons om deoren waaiden. Deze middag konden de kaplaarzen thuis blijven….33

34Mevrouw Vermue, vergezeld van haar echtgenoot, prees het IVN voorhet initiatief van deze middag. Inmiddels heeft de burgemeester ookkennis gemaakt met de IVN scholenprojecten. Ze liep een wandelingmee met de schoolgidsen van Maarheeze. In haar eigen 'achtertuin', hetCranendonckse bos. Na dit voorwoord waren er gedurende de helemiddag lezingen van Wil Beeren van het IVN. Wat Wil niet weet vanvogels is de moeite van het weten niet waard dus daar konden we bestiets van opsteken. Hij vertelde dat er gedurende enige tijdvogelwaarnemingen gedaan waren in woonwijken in Budel enMaarheeze. Al die vogels kunnen wij ook in meer aantallen naar onzetuinen lokken, zolang we van onze tuin maar geen steenwoestijn maken.Hier komt het groene toverwoord weer om de hoek kijken. Na Wil wasde beurt aan Albert de Jong van Sovon. Een stichting die in kaartbrengen (tellen) van de aanwezigheid van (tuin)vogels. Je moet wel instaat zijn om zo’n veertig vogelsoorten te herkennen. Misschien nietvoor iedereen weggelegd, maar wel een leuke uitdaging voor devogelwerkgroep dachten we zo. Wil je meedoen met deze telling dankun je informatie hierover vinden op www.sovon.nl/mus. Denk nu nietdat MUS alleen over de vogel gaat. Het betekent eenvoudigweg:Meetnet Urbane Soorten. Zo, is dat ook weer duidelijk. Kennisbijspijkeren ? Ga dan naar www.sovon.nl/muscursus. Met dia’s werdduidelijk gemaakt waar Sovon voor staat. Na deze lezing was het tijdvoor een kopje koffie en een bezoek aan alle stands. Bij het IVN koniedereen, door middel van een quiz, testen hoe het met de vogelkenniswas gesteld. De prijswinnaars hebben hun prijs inmiddels ontvangen.Vivara had wintervoer en vogelhuisjes in de aanbieding en bij devogelwerkgroep kon de bezoekers met eigen ogen zien hoe bijvoorbeeldeen kerkuil of een heggenmus er uit ziet. Op het elektronischpresentatiescherm draaide een overzicht van allerlei IVN activiteiten, destand van de gemeente liet zien dat ook Cranendonck staat voor eensteeds groener beleid waarvan de vogels in alle wijken en kerkdorpenzullen profiteren en Henri Rooijmans toonde een keur aan verrekijkers.Vogelspotters kennen ongetwijfeld zijn winkel aan de Markt in Budel. Jekunt er terecht voor een eenvoudige kijker tot de meest geavanceerdetechniek om vogels in het vizier te krijgen. Na de pauze kwamenMarijke Stokking van Vogelbescherming Nederland en Mark Williamsvan de gemeente Cranendonck aan het woord. Weer was de zaalhelemaal vol. De lezing van Vogelbescherming benadrukte nogmaals

hoe belangrijk een groene tuin is. Niet zo krampachtig netjes, maar metwat 'rommelplekjes' en met water waar de vogels heerlijk kunnengrasduinen of een bad nemen. Je krijgt het toch benauwd van al diekeurig aangeharkte, allemaal hetzelfde tuinen.Haal de bladeren in de herfst van je gazon en hark de rest tussen deplanten. Goede bescherming voor je planten tegen de winterkou enheerlijk voor de vogels om tussen te scharrelen. Die heerlijke tuin metverschillende planten en struiken is ook goed voor bijen en vlinders ennatuurlijk voor onze vogels. Van zo’n tuin kun je zelf ook meerontspannen genieten. En het scheelt ontzettend veel werk. Die tijdkunnen we beter benutten om, lekker lui achterover, te kijken naar demerels die met hun jongen badderen in het water… In de laatste lezingdoor Mark Williams van de gemeente Cranendonck werd ons een kijkjegegeven in de groenplannen van de gemeente en het daarmeesamenhangende vogelbestand. Er is hierbij bijzondere aandacht voor deringmus, de huismus, het steenuiltje en de kerkuil. Bij onkruidbestrijding wordt niet meer met chemische middelen gewerkt en bij hetgroenbeheer is meer aandacht voor nieuwe aanplant zodat ook devogels kunnen profiteren. Verder is er aandacht voor het waterbeheer(aanleg wadi’s , en de verhouding tussen grijs water en drinkwater).Om half vijf sloot John Hegge deze succesvolle middag af met eendankwoord aan alle sprekers. Zij kregen als dank een fles wijn mee naarhuis en de bezoekers kregen een tasje mee met folders en informatie.Een aantal mensen werd gelukkig gemaakt met een heuse 'mussenflat',gewonnen met hun lotnummer.Inge35

DE SALIE EN DE TONGOnze voorouders beschikten niet over onze hedendaagse technologie enwetenschap maar toch hebben ze ons een schat aan wijshedennagelaten. Ik vraag me wel eens af hoe bijvoorbeeld de naam van eenkruid is ontstaan. Want, wie bepaalde dat eigenlijk, een arts, eengeestelijke of was het misschien een groep mensen?Rond 1735 heeft de beroemde Zweed Carolus Linnaeus het plantenrijkgeclassificeerd, De auteursnaam 'L.' (bij planten) of 'Linnaeus' (bijdieren) betekent dat Linnaeus degene is die de soort een naam heeftgegeven. Het wil niet automatisch zeggen dat Linnaeus ook degene wasdie de soort voor het eerst beschreef. Voor het merendeel van de doorhem benoemde soorten verwees hij naar eerder verschenen publicaties,waarin dan een beschrijving of soms een afbeelding te vinden is.De naam Salie is afkomstig van Salvare en dit is het Latijnse woord isvoor genezing, verlossen of heiligen. Men sprak dus met grotewaardering over deze plant, maar wie kwam er eigenlijk achter dat deSalie blijkbaar dé plant der planten was waardoor hij deze Koningsnaamheeft gekregen?De tweede naam van Salie luidt officinalis. Die naam betekent dat hetkruid vroeger al erkend was als geneeskruid en bij alle apothekersverkrijgbaar was.36

De volledige naam is Salvia officinalis L., dus door de heer Linaeus alszodanig geclassificeerd.De Salie is een blad houdende vaste plant. De bladeren zijn groengrijstot zilvergrijs van kleur. De violet paarse bloemen zitten inschijnkransen van 4 tot 8 aan de top van de stengel.In de maanden juni, juli en augustus, worden de bloemen intensiefbezocht door bijen en hommels.De geur van Salie is erg sterk en doordringend. Vroeger werd hij in velerituelen gebruikt en tot vandaag de dag wordt gedroogde salie verbrandom ruimtes te reinigen. Is de werking op de geest een van de oorzakenwaardoor Salie een hoog aanzien kreeg?De Gallische druïden kenden magische eigenschappen aan dit kruid toe:volgens hen zou salie de doden tot leven kunnen wekken, het kruidwerd gebruikt bij het voorspellen van de toekomst en zelfs bij hetcommuniceren met het hiernamaals. Sjamanen gebruikten de plant omin trance te raken en waren ervan overtuigd dat de plant bijdraagt tot debevruchting. Ook in het oude Egypte en Rome gaf men salie sap aanvrouwen om ze vruchtbaar te maken.Toeval of niet, de moderne wetenschap heeft inhoudsstoffenaangetroffen die oestrogene activiteit bezitten. En zo zie je dat in deloop der eeuwen veel onzinnige, maar toch ook zinnige zaken over ditkruid zijn beschreven.Als je het blad bekijkt, dan lijkt het op de structuur van een tong.Volgens de signatuurleer is dat een teken dat de plant wordt gebruiktkan worden bij klachten in en rond de mond. Aften, keelpijn,ontstekingen, verkoudheid.De signatuurleer is een niet-wetenschappelijke theorie die inhoudt datuiterlijke kenmerken van, met name, planten die overeenkomstenvertonen met delen van het menselijk lichaam, aanwijzingen geven overde delen van het menselijk lichaam waarvoor deze gebruikt kunnenworden. De moderne wetenschap stelt dat het hier gaat om eenbijgeloof, en dat eventuele gevallen waarin het klopt op louter toevalberusten: dat wil zeggen dat tegenover elk geval waarin de signatuurleeropgaat, een veelvoud van gevallen is aan te geven waarin ze niet opgaat.37

Het meest frappante voorbeeld vind ik zelf de walnoot, duidelijk tweehersenhelften en ….. echt wel goed voor de hersenfunctie.De hedendaagse wetenschap heeft vele duizenden inhoudsstoffen vankruiden onderzocht en salie is rijk aan stoffen die antiseptisch,samentrekkend, ontstekingsremmend en kalmerend werken; dusgorgelen met een kopje saliethee is heus geen onzin bij keelpijn.Toch grijp ik dit gegeven aan om de tong te koppelen aan de wijsheidvan de oude Chinezen. Vroeger moest men de tong uitsteken bij de arts.Aan de conditie van de tong kon hij aflezen hoe het met de organen inhet lichaam gesteld was. Aan de hand daarvan gaf hij eenkruidenadvies; waarschijnlijk een reinigende remedie, want detongdiagnose gaf aan waar in het lichaam vervuilde of zwakke plekkenwaren.Onze tanden worden meestal netjes gepoetst maar je tongpoetsen/schrapen? Probeer het toch maar eens!Tot slot even nog wat handige weetjes over salie op een rij, over wat welen wat zeker niet te doen met salie:• gorgelen met saliethee bij klachten aan de keel, tandvlees of bijverkoudheid;• gebruik salie in de keuken: salie maakt zware en vette spijzen lichterverteerbaar. Kook een blaadje mee bij de bereiding van stoofpotten,vet vlees en vis;.• voetbad met saliethee: bij zweetvoeten;• kompres bij slecht helende wonden;• verse blaadjes: gekneusd op insectenbeten.Salie bevat plantaardige oestrogenen en daarom gebruik je het beter niet:• als je zwanger bent of borstvoeding geeft;• als je een hormoonafhankelijke aandoening hebt of hebt gehad.Salie is bij veel meer zaken een nuttig kruid maar dan heb je het nietmeer over huis-tuin-keukengebruik, dus dat laat ik beter achterwege.Annie Starmans38

VAN INTERNET GEPLUKTLimburg in beeld'Wie sjoeën ós Limburg is', dat zou toch iedereen moeten weten.Daarom hebben wij een nieuw digitaal tijdschrift over de natuur inLimburg: Limburg in Beeld gemaakt. Dit tijdschrift is bedoeld voor iedere(Limburgse) natuurliefhebber! Limburg in Beeld schenkt aandacht aan defraaie natuur die in de gehele provincie te vinden is. Pakkendenatuurbeelden worden gecombineerd met inhoudelijke bijdragen over devele natuurgebieden en soorten. Van de sprengenbeken op de SintJansberg en het doorstroommoeras in het Kempen Broek bij Weert totde orchideeën in de kalkgraslanden van Zuid-Limburg en de vogels inieders tuin. In het magazine wordt daarnaast aandacht geschonken aannatuurprojecten in uitvoering en opmerkelijke cultuurhistorischeelementen die het landschap sieren en hebben vormgegeven. In iedernummer is een fraaie wandel- of fietsroute opgenomen, evenals tips vooreen leuke dag uit bij een van de natuurorganisaties. Iedereen kan overalgratis genieten van de natuur. Daarom is Limburg in Beeld ook gratis!Word abonnee en ontvang een toegangscode waarmee u het blad gratiskunt downloaden van de website. Het eerste nummer is op de website tebekijken zonder code.Kijk voor meer informatie of voor de download van het eerste nummerop www.natuurportret.nl/limburginbeeld of stuur een mailtje voor opgaveom ook de volgende edities te kunnen downloaden naarredactie@natuurportret.nl.De nieuwe wildernis; natuurfilm over de Oostvaarder plassenDe aankondiging van deze film via alle media zal niemand zijn ontgaan.De beelden die we te zien krijgen smaken voor elke natuurliefhebbernaar meer. Er zullen vast veel IVNers naar de film gaan kijken. We zijnheel benieuwd naar jullie mening over deze film. In de volgende editievan de Craenkoerier willen we jullie reactie op deze film plaatsen. Hethoeft geen lang stuk te zijn, een woord, een zin, enkele zinnen zijn alvoldoende.39

VOGEL PASPOORTRuim honderd jaar geleden (1911) werd de eerste Nederlandse vogelringomgedaan, de onderzoeksmethode waarmee individuele vogels over dehele wereld gevolgd kunnen worden. Sindsdien zijn er in Nederlandongeveer 11 miljoen vogels van een metalen ‘paspoort’ voorzien.DWAALFILM MAAS EN WAALDwaalfilm is een beeldenjukebox op internet met ultrakorte filmpjesover Maas en Waal. Interactief, dus als kijker bepaal je zelf jedwaaltocht langs Koniks en wilgenbossen, door de bloemenrijkdom ophet droge grind en langs de kraamkamers voor vissen. Nog veel meerrivier gebonden onderwerpen komen aan bod. Erg geschikt voor dejeugd (www.dwaalfilm.eu)AL EEN BEETJE VOORJAARSGEVOEL VAN DOORTJEIn de takken van de bomenMoet een veilig nestje komenBeschut voor weer en windIk hier weer een takje vindEn een draadje en een pluisZo bouw ik mijn vogelhuisHeel precies, secuur en netSteeds heel goed opgeletZo bouw ik mijn nestje klaarVoor het lieflijk vogelpaar40

de Craenkoerierde Craenkoerier verschijnt vier maal per jaar en wordt gratis verspreid onder de leden enbegunstigers. Auteurs zijn verantwoordelijk voor de juistheid van hun artikelen. Kopijinleveren in minstens Word 2003-formaat. Inleverdata worden vermeld op de pagina met deagenda. Kopij inleveren bij:Redactie de Craenkoerier:Karin SmetsTaxandrialaan 36021 XV Budel0495-492659karinsmetsvisse@gmail.comIVN CranendonckDe afdeling IVN Cranendonck draagt bij aan een duurzame samenleving door zoveel mogelijkmensen te betrekken bij natuur, milieu, landschap en leefomgeving.Contributie per 1-1-2014:• Landelijk lid: € 20,00 per jaar• Plaatselijk lid: € 14,00 per jaar• Jeugdlid€ 7,50 per jaar• Huisgenoot lid: € 10,00 per jaar• Huisgenoot jeugd: € 5,00 per jaar• Contributie voor 1 april overmaken op rekening 14.79.17.174ten name van: IVN Cranendonck Budel onder vermelding van uw lidnummer.• Opzeggen lidmaatschap voor 1 november bij de ledenadministratie.----------------------------------------------------------------------------------------------------- Inschrijfformulier IVN CranendonckOndergetekende geeft zich op als: Landelijk lid Plaatselijk lid Jeugd lid Huisgenoot lidNaam: .....................................................................................................................Adres: .....................................................................................................................Geboortedatum: .......................................................................................................Telefoon: …………………………………. E mail: ...................................................Datum: ………………………………… Handtekening: ............................................Inleveren, opsturen of mailen naar de ledenadministratie:Jan SmetsTaxandrialaan 36021 XV Budel0495-492659j.smets@kpnplanet.nl41