fotografiekoffer pakket 2 - Provincie West-Vlaanderen

+Pakket 2Fotografie voor leerlingen van 7 — 9 jaar.Pakket 2 bestaat uit vier lesideeën:Idee 1 — ik ben de fotograafDe leerlingen leren het fototoestel op een correctemanier hanteren. Ze onderzoeken wat goede foto’s zijnen zetten dit meteen in de praktijk om. Ze zoeken naarvoorwerpen in de klas die ze kunnen fotograferen.Idee 6 — soorten foto’sMet de fotodobbelsteen gooien de leerlingen eensoort fotografie: een natuurfoto, een sportfoto, … meteenvoudige middelen maken en presenteren ze defoto.Idee 7 — kijk eensIn deze activiteit spelen we met fototrucage. Doorbewust met het perspectief te werken ontdekken deleerlingen hoe ze zelf eenvoudige trucages kunnenrealiseren. Idee 13 gaat hier verder op in maar danmet oudere leerlingen.Idee 8 — spelen met lichtDe invloed van licht op een foto is het thema van dezeactiviteit. Aan de hand van drie (of minder naargelangde weersomstandigheden) experimenten ontdekkende leerlingen het belang van licht.Het thema fotografie kan je verrijken met boeken overfotografie zoals fotograferen voor kids van Kiefer enLee.Je kan ook een van de leerlingen als de fotograaf vande dag aanstellen. Hij of zij moet dan foto’s nemen vanwat de leerlingen doen. Zo kan je het dagverloop metfoto’s weergeven.

+Doelen enmaterialenOp zoek gaan naar eenverband tussen de foto’s isniet evident maar als je eenaantal voorbeelden geeft, dangaat het een stukgemakkelijker. Laat ze opzoek gaan naar een verbanddat niet op het eerste zichtduidelijk is. Dat maakt hetspannender.Idee 5 — ik ben de fotograafDoelen: de leerlingen (kunnen)• het fototoestel op een correcte manier vasthouden en bedienen• de foto’s onder begeleiding op de computer plaatsen• een foto grondig bekijken met aandacht voor de vormgeving• een onderwerp kiezen om te fotograferen• de aandacht leggen op het onderwerp in plaats van op de heleomgevingMaterialen: de onderlijnde materialen vind je in de koffer.• Tijdschriften, scharen, lijmstift en oude affiches (stap 2)• fototoestellen (stap 3 en 4)• computers (stap 5)Met de fotodobbelsteen kanje ook meerdere opdrachtendoen. Je kan defotodobbelsteen gooien ennog een dobbelsteen. Diedobbelsteen bepaalt danwaarop je extra moet letten:1 = van bovenuit getrokken2 = een close-up, een detail3 = zorg voor lichtinvalIdee 6 — soorten foto’sDoelen: de leerlingen (kunnen)• het fototoestel bedienen• de foto’s onder begeleiding op de computer plaatsen• diverse soorten foto’s benoemen• een voorwerp fotograferen zonder teveel de omgeving in beeld tebrengen• openstaan voor de feedback die je krijgt op je eigen beeldmateriaal4 = zet iets op de voorgrondMaterialen: de onderlijnde materialen vind je in de koffer.5 = van onderuit getrokken6 = zoek een lijn in je beeld• Zes keer zes foto’s met kaartjes (stap 1)• Een aantal fototoestellen (stap 4)• fotodobbelsteen (stap 5)• computer (stap 6)2

+Doelen enmaterialenTrucagefotografie is erg leuk.Vooral in het stukje waar devloer muur wordt kan jebijzondere dingen doen.Probeer ervoor te zorgen dathet er wat echt uitziet. Datstimuleert de beleving enorm.Idee 7 — kijk eensDoelen: de leerlingen (kunnen)• beseffen dat een fototoestel mogelijkheden en beperkingen heeft• het begrip voorgrond/achtergrond hanteren• een nieuw beeld creëren door in te grijpen bij het creatiegproces• een kritische houding aannemen bij het bekijken van een foto• genieten van het creatief fotograferenMaterialen: de onderlijnde materialen vind je in de koffer.• computer (stap 1)• drie foto’s met fototrucage (stap 1)• Spring 2008 van Miro Svolik (stap 2)• Enkele fototoestellen (stap 3)In deze activiteit staat lichtcentraal, het experimenterenmet licht is hier belangrijkerdan een perfecte foto.Met opzet is deze oefeningweinig technisch (diafragma,sluitertijd). Het gaat er vooralom dat leerlingen zien dat jezonder licht geen foto kanmaken en dat je echt met lichtkan spelen in de fotografie.Idee 8 — spelen met lichtDoelen: de leerlingen (kunnen)• een fototoestel hanteren• het belang van licht met eigen woorden weergeven• een nieuw beeld creëren door met licht te spelen• geslaagde en minder geslaagde beelden benoemenMaterialen: de onderlijnde materialen vind je in de koffer.• Drie foto’s met licht (stap 1)• Lichtbronnen (lampen, kaarsen, …) en fototoestellen (stap 2)• Een lampje (zaklamp, laserlamp) (stap 4)3

+Idee 5 — ik ben de fotograafIn deze les zetten de leerlingen de eerste stap in het maken van foto’s. Ze kiezenfoto’s uit die ze mooi vinden en verwoorden waarom ze de foto boeiend vinden. Zeleren de eerste stappen in het fotograferen: hoe je toestel vasthouden, eenonderwerp kiezen en krijgen een opdracht om foto’s te maken en ze op decomputer op te slaan.Stap 1 — klasgesprekDe leerlingen zitten in de kring rond de koffer. De leerkrachtmaakt de leerlingen benieuwd over wat er in de koffer kan zitten.De leerlingen ontdekken dat het een fotografiekoffer is en dat zezullen leren goede foto’s maken.Vraag aan de leerlingen wie al foto’s heeft gemaakt met eendigitale camera. Wat hebben ze gefotografeerd? Vraag of ze tipshebben die ze aan elkaar kunnen geven om mooie foto’s temaken.Noteer enkele van die tips op het bord. Bijvoorbeeld:• Hou je camera stil tijdens het fotograferen.• Goed kiezen wat je wil fotograferen.• Let op het licht, fotografeer niet tegen het licht.• …Met een foto wil je iets vertellen of beterlaten zien. Daarom is het belangrijk omduidelijk te kiezen wat je wil vertellen.Liever een duidelijk beeld dan allerleidingen die zomaar in beeld staan. Je moeteen onderwerp echt kiezen. Een detailfotovan een kopje koffie kan veel meer zeggendan een beeld van een volledig ontbijt.Stap 2 — goede foto’sZorg voor verschillende tijdschriften. Laat de leerlingen in duo’sdrie geslaagde foto’s zoeken. Ze knippen de foto’s uit en plakkendie op een affiche. Ze verwoorden waarom de foto’s goed zijn.Misschien vinden ze ook foto’s die niet geslaagd zijn. Laat ze ookverwoorden waarom.Noteer verschillende redenen waarom foto’s goed kunnen zijn:• verrassend beeld• scherp beeld, veel details• schaduw• sfeervol door het lichtAls we iets in beeld brengen, moeten we goed weten wat wewillen laten zien. Daarom moeten we het onderwerp centraalzetten en niet teveel de wat errond hangt (de omgeving).

+idee 5 — ik ben de fotograafStap 3 — de camera vasthoudenIn zes groepen. Elke groep krijgt een fototoestel. Toon hoe je decamera moet vasthouden. De leerlingen oefenen dit om beurt• Hou de camera vast met twee handen, zo beweegt hettoestel minder.• Hou het toestel niet te ver voor je uit.• De vingers mogen niet voor de lens komen.• Hou de lenskap in je hand zodat ze niet voor het beeldkomt.Stap 4 — steeds drieIn zes groepen, per groep een camera. De leerlingen maken driebeelden, drie foto’s uit de klas die op een of andere maniersamenhoren.Bijvoorbeeld:• Allemaal stukjes: een etui waar een stiftje uitsteekt, eenschaar waarvan je een stukje uit een bakje kan zien eneen boekentas waar een hoek van een schrift te zien is.• Steeds hetzelfde aantal: je fotografeert vier boekjes, vierstiften, vier gummen, …• Hetzelfde kleur: drie voorwerpen uit de klas methetzelfde kleur• Dezelfde vorm: drie ronde, drie driehoekige, drievierkante dingen, …• …

+ idee 5 — ik ben de fotograafStap 5 — foto’s op de computer• Per groep zetten ze hun drie foto’s op de computer.Dit kan het best via picasa.• Toon hoe ze dit kunnen doen.• Daarna bekijken we de drie foto’s die ze getrokkenhebben en zoeken we samen wat de samenhang istussen de gemaakte foto’s.

+Idee 6 — soorten foto’sIn deze activiteit verkennen de leerlingen verschillende soorten foto’s: het portret,landschapsfoto enz. Ze leren een thema kiezen en een duidelijke focus. Zo wordenze bewust van wat wel en niet op de foto komt. Als verwerking nemen zeverschillende soorten foto’s en is er een speelse aanzet tot het verwerken vanfoto’s.Stap 1 — soorten foto’sDe leerlingen krijgen in zes groepen zes foto’s. Ze proberen bijelke foto een titel te verzinnen. Noteer de verschillende titels ophet bord. Bij elke titel past een foto.• natuurfoto• gebouwenfoto• sportfoto• portretfoto• productfoto• sfeerfotoLaat de leerlingen alle natuurfoto’s, alle gebouwenfoto’s, allesportfoto’s en alle portretfoto’s, alle productfoto’s en ten slottealle sfeerfoto’s bij elkaar leggen. Laat de leerlingen vertellenwelke soorten er zijn en wat ze betekenen aan de hand van defoto’s.Stap 2 — je beeld kiezenStel, je wil een foto maken van je boekentas in de klas. Hoe moetje die dan in beeld brengen?Kijk door de zoeker en probeer alleen de boekentas tefotograferen. Niet de bank, een halve leerling, een stuk van debank. Enkel de boekentas, dan weet iedereen dat het over deboekentas gaat en niet over ‘de klas’.Kom daarom dichter bij je onderwerp of zoom in tot je een mooikader hebt. Demonstreer dit met een materiaal uit de klas.

+Idee 6 — soorten foto’sStap 3 — wat we niet zienKijk opnieuw naar de foto’s uit de eerste stap. Toon een foto envertel wat je niet kan zien, wat er naast, achter, voor, staat.Wat zien we niet?Geef elk duo een foto en laat ze verzinnen wat ze niet kunnen zienop de foto, maar wat wel zou kunnen.FocusGeef zelf een voorbeeld met een foto.De sterkste foto’s zijn vaak het eenvoudigst.Probeer niet te veel elementen in de foto op tenemen die de aandacht kunnen afleiden,waardoor het niet meteen duidelijk is wat hetonderwerp van de foto is. De kunst van hetweglaten is één van de grootste troeven dieeen fotograaf kan hebben. Een simpel beeldzegt vaak meer dan duizend woorden.Stap 4 — een onderwerp kiezenLaat de leerlingen in zes groepen werken, in elke groep is een camera. Iedereen is om beurt de fotograaf. Elke fotograaf neemt een voorwerp uit de klas (jas, stoel, krijtje, …) in beeld. Kies waar je het legt en neem de foto. Zorg ervoor dat je voorwerp goed in beeld komt en dat je niet teveel Bron: digitale fotografietips.nlandere dingen op de foto zet. Bekijk samen de foto’s en bespreek de foto’s waarop het onderwerp goed in beeld is gebracht. Stap 5 — foto’s kiezeneen goed voorbeeldIn dezelfde groepjes van zes krijgen ze elk een soort foto die zemoeten maken, ze gooien hiervoor met de dobbelsteen.Ze kunnen een van volgende soorten foto’s gooien:natuurfoto — gebouwenfoto — sportfoto — portretfoto —productfoto — sfeerfotoEen productfoto is een foto van een voorwerp, bijvoorbeeld eengroente of een stoel.niet zo’n goed voorbeeld, hier zien we teveelvan de omgevingEen sfeerfoto geeft de sfeer weer van een omgeving,bijvoorbeeld een nachtfoto of een drukke straat.

+ Idee 6 — soorten foto’sElke groep verzint hoe ze deze foto zullen maken. Eventueelmoeten ze zich wat verkleden of materialen zoeken die opschool aanwezig zijn.Ze moeten er wel voor zorgen dat het onderwerp goedgekozen is en dat niet teveel van de omgeving op de fotostaat.Ze nemen verschillende foto’s van hetzelfde onderwerp.Stap 6 — beelden kiezen en presenterenDe leerlingen bekijken de foto’s die ze genomen hebben. Zekiezen er drie uit die ze zullen laten zien aan de andereleerlingen van de klas. Projecteer de beelden of zet debeelden op een beeldscherm (computer of televisietoestel).Berspreek de beelden. Over welke soort foto gaat het hier?Laat de kijkers vertellen:-­‐-­‐staat het onderwerp goed in beeld?Is het duidelijk waarover het gaat?Laat de fotografen vertellen:-­‐-­‐Was het moeilijk om een onderwerp te vinden?Welk beeld vinden ze het best en waarom?

+Idee 7 — kijk eensDeze activiteit wil de leerlingen bewust maken dat een foto niet altijd een correcteweergave is van de realiteit. Door fotobewerking of het innemen van een bepaaldstandpunt kan je een foto manipuleren. Kinderen hebben spontaan de neiging omeen foto te geloven. Door zelf fototrucages toe te passen zullen ze zien dat een fotoniet altijd de werkelijkheid weergeeft.Stap 1 — fotobedrogBekijk met de leerlingen volgende foto’s? Bespreek of dit welkan. Zo niet, hoe hebben ze dit dan wel gemaakt?Je kan nog meer dergelijke foto’s vinden ophttp://www.damncoolpictures.com/2010/09/playing-withperspective.htmlof via google met de zoekterm ‘playing withperspective’.Hier speelt de fotograaf met voorgrond en achtergrond.Foto 1Het meisje staat met haar hand open, de jongen staat wat verder enhet lijkt alsof de jongen op de hand staat.Foto 2De hoed staat op de grond, de mensen springen omhoog, net alsofze uit de hoed springen.Foto 3Het meisje staat voor een schouw, het is net alsof de rook uit haarhoofd komt, ze past ook haar gezicht aan.

+Idee 7 — kijk eensStap 2 — op de vloerWe zullen zelf twee soorten trucs doen waarbij we dingen latengebeuren die niet kunnen.De eerste truc voeren we op de grond uit, bij voorkeur op eeneffen vloer (zodat je de tegels niet ziet) of op een groot doek.In dit werk van Miro Svolik spring 2008 zien we iemand een helegroep mensen dragen.Op de blog ryejoe.blogspot kan je heel wat van die foto’s vinden.ryejoe.blogspot.com/2011/06/rev-cup-battle-of-states-contestweek-3.htmlHet is extra leuk als je de indruk kan geven dat de muur de vloeris en de grond de muur. Een tafeltje, een stoel kan die indruk alwekken.De leerlingen zullen in groep een truc bedenken, enkele ideeën:• iets of iemand balanceren op je hand• omgekeerd op een laddertje staan• een onmogelijke pyramide maken• voorwerpen op je hoofd zetten

+ Idee 7 — kijk eensStap 3 — fototrucageEen tweede truc is spelen met perspectief. We zetten eenvoorwerp op de voorgrond en onderzoeken hoe we net zoalsde foto’s uit het begin uit, langs en op met het voorwerpkunnen spelen.Laat de leerlingen zoeken naar een trucageidee.Zet het fototoestel op de hoogte van het voorwerp en deleerlingen nemen plaats achter het voorwerp.Het is vooral belangrijk dat ze een eigen variatie bedenkenop de trucages van de eerste foto’s.Stap 4 — besprekingBekijk de verschillende foto’s van de groepen nadat ze zelfeen selectie hebben gemaakt.Bespreek het effect. Laat de leerlingen aan elkaar uitleggenhoe ze de foto hebben gemaakt.Eventueel kan je een gesprek houden over hoe beeldenveranderd kunnen worden zodat alles er goed uitziet. Je zietniet altijd wat je ziet.

+idee 8 — spelen met lichtIn dit onderdeel onderzoeken de leerlingen hoe belangrijk licht is bij fotografie. Wekunnen gebruik maken van verschillende soorten licht: natuurlijk licht (de zon) ofkunstmatig licht (een lamp). We doen drie kleine experimenten met licht: sfeerlicht,schaduwen en schrijven met licht.Stap 1 — licht en nog eens lichtLicht is erg belangrijk bij het maken van foto’s, zonder licht zie jeniets en krijg je een zwart beeld.Bekijk de volgende drie zwart-wit beelden en bespreek zevolgens het model uit het algemeen deel. Laat de leerlingenvooral over het licht nadenken.Foto 1Hier valt het licht in de deuropening binnen. Indien de deur dichtzou zijn, zou alles bijna zwart zijn en kunnen we bijna niets zien.Foto 2Dit is een portret (van Wouter Deprez). Door het licht kan je goedde schaduwen op zijn gelaat zien.Foto 3Dit is een winterlandschap, er ligt sneeuw en de lampenbranden. Het wit van het licht van de lamp wordt weerspiegeldwaardoor het er niet zo donker uitziet.Vertel de leerlingen dat jullie twee (drie) experimenten zullendoen waarbij licht een belangrijke rol speelt.

+Idee 8 — spelen met lichtStap 2 — eerste experiment: sfeerlichtZoek een plaats waar er niet teveel licht is. Dit kan in de kelder,in de klas met de gordijnen dicht, …Laat verschillende groepen elk een andere lichtbron gebruiken:een kaars, een lamp, de zon, het licht buiten de deur, … en neemeen foto. Zet de flits uit als je die op je camera hebt. De foto’smogen gerust wat donker zijn.Stap 3 — tweede experiment: schaduwenZoek een plaats op waar er schaduwen zijn. Fotografeer alleen deschaduwen. Doe dit bij voorkeur in het zonlicht. Indien de zonniet schijnt, kan je ook een sterke lamp gebruiken.Vraag aan de leerlingen om een houding aan te nemen waarbijde schaduw mooi valt. De schaduw van de fotograaf mag niet opde foto staan. Daarom moet je goed in de zoeker kijken of je zelfniet in beeld staat.Stap 4 — derde experiment: schrijven met lichtSchrijven met licht op foto’s is erg leuk. Hiervoor moet je eennachtopname maken met een lange sluitertijd. De leerlingenmaken met een lampje (of ander lichtgevend object) een tekst oftekening in de lucht. De resultaten kunnen verrassend leuk zijn,zeker na wat oefeninen.Begin met naar het werk van de drie Duitse lichtkunstenaars diewerken onder de naam lichtfaktor te bekijken.Je kan een reclame bekijken die deze techniek gebruikt ophttp://www.123video.nl/playvideos.asp?MovieID=954673Daarna ga je naar een donkere ruimte en nemen de leerlingenfoto’s van elkaars lichtwerk. Nog voorbeelden kan je vinden opde website van An Nelissen(http://annelissen.wordpress.com/2011/11/15/schrijven-metlicht-2/)

+ Idee 8 — spelen met lichtStap 5 — foto’s bekijkenPresenteer de foto’s en bespreek ze met de leerlingen.