lexicon van het nederlandse landschap - Voetvanoudheusden.nl

ontginning creatie v landbouwgrond uit een(half)natuurlijk landschap, vooral woeste grond(heidegrond) en in mindere mate natuur( terrein)"boshoevepatroonontginningsbasis uitvalsbasis voor vergravingenin moeras en veengebieden, soms ook buitendijksgelegen *moershoofdontginningsnaam achtervoegsel bij een plaatsnaamnaar bodem/begroeiing (zoals -cope. -koop(laagveenmoeras). -rode, -rade. rooy (bos), -wijk (hoogveen),-kerke (zeekleipolder)) en soms volgens regionalechronologie (-heem-broek-woud-veen-cope-in Hldvan kust naar midden)ontgronding het winnen v/d a/d aardoppervlakliggende delfstoffen waardoor ook bodem envegetatie verdwijnen en een terreinverlagingontstaat. In het recente verleden zijn veel ontgrondingenaangewezen als vuilstortplaats. Debelangrijkste ingrepen waren veenwinmng,mergelafgravingen, winning v duinzand (afgeesten),kleiwinning (aftichelen. afbnkken) engrindwinningonthoofding nvieraansnijding door de bovenloopv/e jongere, lager gelegen rivier waardoorverandering van stroomgebied kan optreden*aantaponthout toevluchtsoord, verblijfplaatsontlaadstede losplaatsontlasting 1 uitmonding v/e rivier "uitloop, geurt,aftrek, monding: 2 verwijdering v overtollig polderwater;3 uitwerpselenontmantelen (vestingb) het slechten v/d wallenv/e vesting, op grote schaal uitgevoerd bijvestingsteden na aanname v/d Vestingwet in1874ontsluiting plaats waar het vast gesteente onderhet vegetatiedek of verweringsgrond danweijonge afzetting ad dag komtontspronc plaats v zonsopgang, het oostenontwateren afvoeren v/h overtollige oppervlaktewater(begreppeling) of bodemwater (drameren),om gewassen voor wateroverlast te behoedenen om de bewerkbaarheid te bevorderen,danwei te versnellenontwateringshasis meest gunstige draindiepte ofslootpeil (in het voorjaar) voor landbouwkundigedoeleinden. Voor grasland geldt een optimumv 80 cm diepte, ongeacht de grondsoort.Voor veen 95 cm en voor klei 120 cmontzilten de bodem v zout ontdoen, of verminderenv/h zoutgehalteonvlaat / vuilnis; 2 aas, kadaver, dood dieronvruchtbaar land dat door minerale gebrek(zandgrond) en/of droogte geringe opbrengstkan leveren, vgl onland (drasland) *gees. grauwland.heetveld. blink, sooriand. dorreland. vaalland. mager.schraal, suillandonweer een door snel opstijgende lucht ontstaneberoering i/d dampkring die elektrische ontladingenveroorzaakt, gepaard gaande met bliksemen donder. Men onderscheidt: warmteonweer(opstijgende lucht) en front-onweer(opstuwende lucht) *donderbui. wanweeronweg 7 onherbergzaam oord; 2 omweg, verkeerdeweg ioog een in of aan het water gelegen stukje weiland*ouw, ooi. aage @G: ahwa =aagtooi waterrijk land 5 -ouwe. -aue. -eij, -y. -eiooibos nvierbegeleidend bos (vroeger i/d uiterwaarden)met een begroeiing die op de lageregedeelten in hoofdzaak bestaat uit wilgen enpopulieren, terwijl op de hogere gronden, dieminder lang onder water staan bij overstromingen,iepen, essen en eiken overheersen«"broekbosooievaar sterk tot de verbeelding sprekende, nuzeldzame broedvogel v/h rivierengebied enandere grote, natte weidegebieden *aber. pieiepoot.prikkedief. eiber.heillover. hodevare, odevader, houdevare.eider. stork, takkendief. uiver. adebar. euver, aibert @G:udafaran 'moerasganger'ooievaarsbosje klein bosje houtooigrond (Betuwe) rivieroever-weide; Pleistoceneuiterwaard met zavelige bodem, in gebruik alsweidegrond *ooi, ooyookland klein stukje land, door een weg of slootv/e groter stuk gescheiden *vinneooi hooioord l plek of streek als deel ve groter geheel; 2vooruitstekende punt buitendijks land *oerd. nes;3 noordoorgat opening i/e paalwerk om tussendoor tevarenoorsprong beginpunt V/e beek *sprmgader. bronwei.springbron, oar. oir. soezeoost windstreek, hemel- of kompasrichting •opgang,oorspronc @G: austaoosting oriëntering naar het ooot onkruidOpbolland *spalterlandopborrelen opwellen, oprispen, poppen, opsiedenopbossing met houtgewas beplantenopbrengst beschotopbullinge bruisende stroom, waterweiopdijken dichten met een dijkopdoeming luchtspiegeling waarbij huizen ofschepen a/d horizon zich hoger en helderdervertonen dan gewoonlijkopdooi het ontdooien v/d bovenste laag v/d bodemi/h voorjaar terwijl de ondergrond nogbevroren isopdracht 1 stijgend deel v/e weg *helling. graad,stijging; 2 huisterp *hüskop80