heelgras gras v land waarop <strong>het</strong> hele jaar geenvee geweid heeftheelweg / openbare weg; 2 laaggelegen weg; 3(Achterhoek) begravenisweg *lijkweg, reewegheem l besloten erf rondom een boerenwoning*hiem. werf @G: hem 'woning"; 2 (oud) vaderland alswoonplaats @O: haima 'woonplaats'; J achtervoegselin toponiemen als een permanente nederzetting,vaak daterend uit de vroege Middeleeuwen S-um. -chem, -ikum. -inghumheemkunde locale folkloristische aardrijkskundeheemnamen aardrijkskundige naam duidend oppermanent bedoelde bewoning, tgv -sel S -um, -emheempark park waarin planten en evt ook dierenuit de inheemse flora en fauna ter instructie tebezichtigen zijn *heemtuinheemraadschap waterschap voor dijk- en polderbestuurheemstede / woonplaats, domicilie, boerderij; 2plaats v rechtszittingheemschut bond, opgericht in 1910, ter beschermingv <strong>landschap</strong>s- en stedeschoonheemtuin wilde plantentum met slechts binnen<strong>het</strong> planten-geografisch district aanwezige plantensoorten(veredelde natuurtuin)heen net *heynheerbaan hoofdverbindingsweg, bij de wet aangewezenweg waarlangs de in- en uitvoer overde rijksgrens mag plaatshebben, tgv buurtweg""heirbaan, legerwegheerd (Gr) strook grond die bij een boerderijhoort, dwars op de hoofdweg tussen tweezwetslotenheerenhof hof V edelen *aansale. ridderhofstad, sadelhofstad.zolenweert. soolwere. vroonhof, zaalhofstadheerlijkheid gebied v/e landheer, thans nog eengoed als bezit waaraan de titel en sommigehoge rechten verbonden zijn (halsrecht, ofwelhoogste rechtsspraak) *baronie. meierijheerwagen (VI) gemeentewijk *kwartierhees begroeiing met laag beukenbos, kreupelhoutof akkermaalshoutheester / boomachtige struik: 2 jonge stam v eikof beukheetveld (Utr/Gld) plaats waar heideplaggengestoken werden *heede. heytheeuvv (O-N'ld) stuwdam, vgl stouwe *houwhef (Gr) zee, ïhb de Waddenzee *hafheffe grondsopheft 1 waterwerveling door stroming, evt mettroebeling; 2 uitsteeksel ondr water *hechthefswal (Gr) (zavelige) kwelderwalheg / afscheiding v visueel doorzichtbare smallehoutrand [bomenrij < heg < houtrand] *hegge. haag.meidoornhaag, scheerheg (Zld); 2 laser üelesren ZOOmv groengrond rondom <strong>het</strong> bouwland (grashegge);3 kreupelhout, hakhout, akkermaalshoutheihaan (Betuwe) een strook v zavel-, zand- ofgrmdgrond als gevolg v/e ondiep liggendestroomrug i/h klenge rivierengebiedhei diep water of diepste gedeelte v/e waterheide / oorspronkelijk extensief gebruikt weidemet een begroeiing bestaande uit struikheide,dopheide en kraaiheide, in dekzandgebied (zeerarm, oligotroof, milieu met dunne bodemprofielenen sterke podzol-ontwikkeling *haar; 2 (Lb)sterk gedegradeerd bosgebied met nog slechtswildernis v struikgewasheidedorp «yhuttenkolonieheidegrond schardeheideplag vlagge, vlik, zodeheidepias plas <strong>van</strong> neerslagwater op een heideveld*blik. fonteintje, peel, slat. sol. vijver, wijer, zijp.zoeiheideveld *saapheidezode vlik, vlagge, plagheiigheid een suspensie v droge deeltjes i/d atmosfeer,die zo buitengewoon klein zijn dat ze nietmet <strong>het</strong> blote oog kunnen worden waargenomen,maar wel zo talrijk dat ze <strong>het</strong> zicht verminderenen de lucht een karakteristiek rookachtigaanzien geven, een soor'. matte sluier*satti2heikant de streek of richting waar de heidegronde<strong>nl</strong>iggenheilicht weerlicht in bove<strong>nl</strong>ucht na een <strong>het</strong>edroge dag, zichtbaar maar zonder donderheimael omheinde rechtsplaats *hemel. vierschaar.rechtsdistrictheiminge omheind grondstuk, huisstedehein afscheiding tussen twee erven *scheislootheining l schutting of haag ter grondafsluiting*krijt. planket, vermaak; 2 scheislootjeheinsel slootruigteheirweg oude verbindingsweg op een dijk(highway) gelegen (stammend vermoedelijk uitde Romeinse tijd) *hoogweg, hostertheister boomstamheiturf zodesteeksel tot 2 dm dik •sjabbert. vlik,asturf, bijltorf. bult. vlik. schadheiweer periode met hitte en droogtehek raamwerk v staven, palen etc ter afbakening*gader. glint, heining, schutting, treilage. clesiehekenblok plaats waar vlas en hennep gezuiverdwerd «"vlasveldheksenkring kring die zich soms als open plek in<strong>het</strong> bos of op een weiland vertoont en die door<strong>het</strong> volk worden toegeschreven a/h dansen vheksen op die plaats, maar in werkelijkheidbestaande uit zwamrmgen44
hel / bevroren plek i/d grond *hal; 2 laaggelegen,waterrijke, weinig vruchtbare en slecht bewoonbareplaats *heile: 3 afhellinghelderheid bij bodemkleurbeschrijving een schaalv licht naar donker, samenhangend met <strong>het</strong>organisch stofgehalte ""contrasthelle / (Frl) laaggelegen plek "hel. holle @O; haija'laagte'; 2 heuvelhellinghelling 1 aflopende schuinte *athang. afcijging, gebeet.sleep, beloop, glip. opdracht, sleeping, steek, talud; 2scheepstimmerwerfhelm echo, (weer)galmhelokreen moerassig sijpelgebied als bronhoofdvoor een beek *stroot. stroet, rijthelweg lijkweg *heelweghem 1 (Frl) binnenpolder die natuurlijk afwaterde*him (Gr); 2 buitendijks, soms door een zomerkadeomgeven stuk land; 3 afgeheinde akker, dooreen sloot omgevenhemdijk dwarsdijk die een slaper a/e waterdijkverbindthemel omheinde rechtsplaats @G.- heimaelhemelfactor getal voor de mate v bezonning v/ezijde v/e gebouwhemel" ïk "zwerkhemeiMsreed kortst gemeten afstand *afleghemelstreek / windstreek of richting; 2 luchtstreekals brongebiedhemelvuur "«"bliksemhemelwater collectieve aanduiding voor regen,hagel en sneeuw "neerslaghemrik (Gr) marke *hamrikhengemunde (Veiuwe) gemeenschappelijk grondbezitdat <strong>het</strong>zij door een water, <strong>het</strong>zij door eenheining is afgeslotenher- frankisch voorvoegsel bij plaatsnamen,verwijzend naar een voormalig militair centrum$ her- @G: harja 'leger'herbebossing <strong>het</strong> aa<strong>nl</strong>eggen v/e bos i/e gebiedwaar vroeger, korter dan 50 jaar geleden, ookbos heeft gestaan. Om de werkelijke natuurlijkesituatie terug te krijgen kost veel tijd, minimaalenkele eeuwen ide oorspronkelijke bossen hebbenzich in duizenden jaren gevormd) ra-bebossingherberg logement *cameret ; taveerne. kelder, (eerhuus.sloof, diversorie. doening, schippersherbergherdersschop makhermitage 1 kleine, afgezonderde woning v/ekluizenaar "-kluis, ermitage; 2 de leegte en deeenzaamheid (woestijn)hermo'es paardestaart als onkruid *unger. unjer(NHld). kwadenaard (ZHld). ruigbol, roebolhernasse (ZHld/Zld) oorspronkelijk een weilandop een landpunt waarop de kudde te grazenwerd üestald *hernes(se), neshertgang (NBr) plaats waar vee weidde, als deelv/h gemeenschappelijk grondbezit *koppelhessenweg zandweg met breed wagenspoor; eenrd late-middeleeuwen door kooplieden gevolgdehandelsweg door de Achterhoek naar stadUtrechthessig warm (door vuur)heubel (Zaanstreek) heuvelhobbel 'hoopheukeling kleine hooiopperheul 1 duikersluis, binnensluis of opening i/e dijkom twee door die dijk gescheiden wateren metelkaar te verbinden, tgv ziel «doorslag, grondduiker;2 smaller gedeelte v/e rivier, beek of sloot; 3stenen brug met één boog; 4 goot, riool ofstraatgoot (aldanniet overdekt); 5 hulpbrug oflos plankier bij <strong>het</strong> binnenrijden v hooi over eensloot gelegd; 6 toevluchtsheuvelheurne (Gld) hoekheusijs licht papijs ontstaan door opdrijving•naaldijs. licht papijsheuvel 1 natuurlijke verheffing v/d aardbodem, inNld geldt als lage heuvel een verheffing <strong>van</strong>1.55 m *klep. kling. duin. donk @G: haritha; 2 (NBr)dorpsplein in akkerdorp •plaatseheuvelhelling brechtheve drijvend stuk laagveen *drijftii. kragge. driuw ;somp, hobbedobhevenboek overloperhevendijk dijk m/e onderhoudssysteem per hevene,via erving overgedragen [hevene < delinge