cultuurdek voor landbouwkundig gebruik kunstmatigopgebracht vruchtbaar bodemdek *toemaak.plaggendok. potstaidek (esdek)cultuurgrond grond ontdaan v stenen, wortels enmet een geschikte waterhuishouding, waaropgewas kan worden gekweektcultuurkaart kaart waarop de gebruikswi|ze v/dlanderijen is aangegevencultuur<strong>landschap</strong> <strong>landschap</strong> waarin zowel deflora en fauna als uiterlijk en structuur v/dvegetatie en <strong>het</strong> <strong>landschap</strong> zelf bijna geheeldoor de mens zijn bepaald (ontginning, inpoldering,ontbossing, bewerking en inrichting). Teonderscheiden <strong>landschap</strong>pen: esdorp-, terpen-,kampen-, slagen-, droogmakerij-, aanpolderings-en veenkoloniale <strong>landschap</strong> *ingericht<strong>landschap</strong>cunet 1 uitgegraven sleuf ie vestingsgracht; 2sleuf bij wegenbouw; J doorgaande bijt in ijs.ljSi?at *loeme. woenecuppe grond en grondgebied v e stad. beschouwdals bestuurlijk (gemeente)lichaam *(cuype, euup.kuip), buukcurtis frankische villaeCVCloon knngstonn [hoos < cycloon] ''wervelstorm,depressie, onderstont. onderstunt, draaistorm22
Ddaak door een waterloop aangespoelde ruigte*deekdaal / neerslag in zeewater; 2 laag gelegen, daldaale hoogveendabben stampen, plonzen in water of slijkdagelijkse gang kleinschalig circulatiepatroon v/dwind a/d kust met aflandige wind ('s-nachts) enaa<strong>nl</strong>andige wind (overdag), laagdikte v enkele100 m maximaal en lateraal tot 10-20 km merkbaar"micro-klimaatdageraad tgv deernstermg *morgenschemering. morgenstond,dagbegindaglengte tijdsfase tussen zonsopkomst en zonsondergang,in Nld is de langste dag 26 uur 46minuten (21 juni) en de kortste 7 uur 43 minuten(22 dec)dagmaal oppervlaktemaat, landmaat ter grootte véén dag ploegen, = 1 4 bunderdagmaat oppervlaktemaat. hooüand dat in ééndag gemaaid kon worden =0.4 ha *deimi. damnaatdagwand oppervlaktemaat voor ploegland, zoveelals twee paarden in één dag kunnen wenden*wantdagwerk (veend) hoeveelheid turf die een ploeg v6-7 man in één dag kan steken, =40 nr' of 8500kg droge turfdagzoom de doorsnijding v/e laag of ertsgangmet <strong>het</strong> terreinoppervlak; 2 onontgonnen veengronddaken nevelachtigdakruiter houten drooghek voor hooi en anderelandbouwgewassendal 1 langgerekte, relatief smalle insni]ding v/hlandoppervlak, ontstaan door riviererosie oflaagte tussen heuvels [rune < dal < vaals|; 2 achtervoegselbi] kloosternamen zonder verband tehouden met de ligging 5 -dal; J schone landstreek;4 kuil. gat. dieptedaliegat met veenvemg materiaal opgevuldekleiwmput (voor bemesting) in veenweidegebieduit 10- 18e eeuw. doorsnee 2-5 m. ontstaan doorkleiwinning <strong>van</strong>onder een vee<strong>nl</strong>aag. Zowel devee<strong>nl</strong>aag als de venige opvulling (stort) kaninmiddels door oxidatie verdwenen zijn, tgvmoerput (veenwinning onder klei) *delsleuf•S'aardhalingdalgrond (Dr) kunstmatig verkregen grond dieontstaat door menging v d bonkaarde met <strong>het</strong>dekzand dat onder <strong>het</strong> afcreüraven hoorveentevoorschijn kwam en evt mest "dalland, dallen.veenkoloniale grond. Ieijedalig water waarin bezinkstoffen zwevendalweg lijn v/d grootste diepten v/e rivier, somsals grenslijn *taiwegdalzooi laagste vlak gedeelte v/e daldam / kunstmatig aardlichaam (dwarse waterkenngswal,vgl dijk), ter beheersing v/d waterstand(afsluitdam, kistdam, kweldam, strekdam)**ang. pending; 2 weidetoegang door een slootmet damhek *aanplemping; 3 verhoogd voetpadlangs <strong>het</strong> water; 4 erf, werf, grondgebieddamaarde bovengrond v/e veenplas waaruit bij<strong>het</strong> vervenen een dam wordt gemaakt en dielater weer over de ondergrond wordt uitgespreid(aandammen)damakker akker i/d veenderij met damaardeopgehoogddamcultuur laagveenontginmng waarbij door <strong>het</strong>graven v vele sloten, zand uit de ondergrondwordt verkregen voor <strong>het</strong> aanbrengen v/e dekop veen. Het land komt hierbij in smalle(dwars)stroken of dammen te liggendammaat (Utr) oppervlaktemaat, 2/3 morgen of400 roedendammen » zomp vaartdamp / vochtig V/h weer +nevel. heiig, sattig. wasem;2 rookwalm *swalm. swademdamplank beschoeungdampkring aardse atmosfeerdamwand ingeheide waterkering "beschoeimg,bestatbomingdan / weinig bezochte, door bos omringde plaats,schuilhoek of leger v wilde dieren, wouddal*afside; 2 laagland, draslanddarg i vormloze, lemige, zwarte (zwavelachtige)v eenmassa a/d onderkant v sommige hoogvenenvoorkomend *(darie, darinck. derrie), detritus. pekkerd.stroperd; 2 los slib en evt ook bladeren, takkenbevattende veenmassa, soms als drijvend eilandje*dergdarinckdelving (Zld) zoutwinning uit door zeewateroverspoeld veen *moernering. zelneringdarinck derrie *terrinckdauw natte aanslag die door condensatie zichafzet op en nabij de grond door nachtelijkeafkoeling. Bij sterke dauwvorming kan 0.1 tot0.5 mm neerslag gemeten worden. Als de temperatuurbeneden <strong>het</strong> vriespunt komt gaat deaanslag over in rijp. Dauw komt met alleen uitde lucht maar ook voor een belangrijk deel uitde grond: daar door de uitstraling de grond a/hoppervlak en ook de lagere planten kouderworden dan de grondlagen op enige cms diepte,wasemen de diepere lagen ahw naar boven uitzodat de vvaterdamp naar <strong>het</strong> oppervlak wordt23