lexicon van het nederlandse landschap - Voetvanoudheusden.nl
lexicon van het nederlandse landschap - Voetvanoudheusden.nl lexicon van het nederlandse landschap - Voetvanoudheusden.nl
starting (N-Nld) terrein vooral aan water gelesen.sjeschikt voor goederenoverslagstartbaan verharde baan op een landingsstrookv/e vliegveldstatboom I een a e water of haven aangebrachteafsluitboom *waterboom. spaak, staver: 2 schoeiinga/d waterkant; J steigerstate (Frl) adellijk landgoed *stedestatie / standplaats v/e geestelijke 'parochie; 2garnizoensplaats; J spoorwegstationstation 1 pleisterplaats a/e postweg waar paardenwerden gewisseld, nu nog als spoorweghalte; 2standplaats v/e vloot, zenderplaats edstaver (Frl) paal ter afsluiting v/e watertoegang•spaak, statboom @OF: stavar 'staak'sted (Frl) oeverstreek, zoomstede boerenplaats "hofstede, statestedeland landerijen die aan een stad toebehoren(stadsweiden)stedenband jumilagestedeweringe vestingwerksteeg / nauw stadsstraatje "beluik; 2 smal landweggetje[steeg < veedrift]steegdorp de combinatie ve handelsterp met eenkerkterp op afstandsteek 1 palensteketsel waardoor zalmen, steur edgestuit en i/d fuiken gedrongen worden; 2 hellingsteen / rotsklont *det: 2 textuurfractie tussen 2-200mm [gnnd < steen < kei]; 3 grove hagelkorrel @G:staina; 4 burcht, kasteel *steinsteenbank ondiepte in zee *rifsteengraf hunebedsteenhuis (Gr) uit steen opgetrokken en versterktadellijk bouwwerk *stein. stinssteenkalk kalk verkregen door het branden vkalkgesteente, itt schelpkalksteenmot steengruissteenring een door veelvuldig bevriezen en opdooienv d bodem ontstaan veelhoekig netwerkvan stenen en keien a/d oppervlakte "'polygoonsteenroke steenrotssteenslag grof puin uit hooggebergte als verhardingv wegen gebruiktsteensnider straatwegsteenwoestijn dit) uitgestrekt stadsgebied zondergroen, huizenzeesteenworp afstandsmaatsteg 1 smalle weg of voetpad; 2 smal bruggetje*vonderstegaert waterstetgerstegel (Lb) «"overstapjesteiger 1 opstap; 2 steilsteigeraarde 1 baggeraarde uit stadsgrachten; 2met puin gemengde aardeSteil 1 Sterk hellend *afgespelkt. strak, steiger, sprong; 2straffe windstein stenen bouwwerk als versterkt huis v/emiddeleeuwse edelman, vaak als achtervoegselbij een plaatsnaam *stins. steenhuisstek / plaats waar grond ontgraven of afgevoerdwordt; 2 afgepaalde ruimte, perk; 3 paal, stok; 4pootgoed •poot. peut. peuterstekeldraad prikkeldraadstelberg (Zld) opgeworpen heuvel of hoogte opschorgrond waar het vee zich bergt wanneer hetwater opkomt, veelal met een drinkput (hollestelle)*schaapsstelle. stomp, stellestelle (Zld) kunstmatige vluchtheuvel op buitendijksegrond e5"stelDergstellenaar (Zld) schaapsherder op buitendijksegrondenstelling / het geheel v bijelkaar horende verdegingswerken,bv om een stad (Stelling vA'dam); 2 boerderij; 3 plaats waar een partijeikehakhout geschild wordt *zetstee; 4 steigerstellingmolen hoge mdustnemolen v/h bovenkruiertype*walmolen •S'windmolenstellingwerf rechtsgebiedstelp (NHld) boerderijtype met een vrijwel vierkantgrondplan (woonruimte + veestal + tasruimte).Afgeleide typen: dwarsstalstelp, langstalstelp,langhuisstelp *stolpstempelpeil peil welk beneden het water niet magworden afgetapt, waarbij het dus kan gebeurendat de uitwaterende sluizen moeten wordengestempeldster straalsgewijze barst i h ijssterfhoek (bosb) plek i/h bos waar de bomenafstervensterkte plaats met militaire verdedigingswerken•bartege. bolwerk, ferteit. fort. vesting, warninge. werhuussterne vererugingspunt v straten of lanen •sterrebos,turbinestert 1 (NHld) staart; 2 (Kempen) het hogergelegen deel v vennensterrebos plantsoenbos dat doorsneden wordtdoor straalsgewijs v/h middelpunt uitgaandelanen ^plantsoen, sterne. turbine ^"aanplantstichel 1 lage muur; 2 verhoogde rollaag langseen brug of kadesticht 1 berijdbare weg die een boerderij met eenopenbare weg verbindt; 2 kloostergebied •bisdom,stiftstickinge het ophopen v zandstie stal voor klein vee *stijestift (Lb) klooster waarbij geen kloostergelofteshoeven te worden afgelegd en persoonlijkebezittingen zijn toegestaan «srstichtstije 'S'stiestik steil106
stiltegebied gebied v enkele km 2 waar de geluidsbelastingdoor menselijke activiteit het natuurlijkemet mag overtreffen tbv faunabescherming,vanouds rond eendenkooienstilwater overgang v vloed naar eb of omgekeerd"kenteringstinkkolk modderpoelstins (Frl) versterkte adellijke woning *stein,steenberg @F: stienhusstinswiere (Frl) kasteelberg «'mottestip regenstobbe / boomstronk of wortelstronk v akkermaalshout*stubbe. broek. boks. vot. hach. stramp; 2(laagveen) turfstapel v 10.000 stuksstoddinge windvlaagstoelen in onderhoud opleggen, tw een dijk aaneigenaars v landerijen, aan dorpen edstoep / geplaveide, soms door een hekje omgevenruimte voor een huis; 2 wandelbaan langs deweg ""trottoir, gaanpad; 3 opstapje bi] boerderijena/d waterkant [stoep < veerstal] *boenstoepje. bart.anthooft, sponde; 4 (Zaanstreek) hoog bruggetjewaar net een hooischuit onderdoor kan varen; 5op/afrit langs een helling v/e dijk *oprel; 6 (Dr)bruggetje v plaggenstoepe schandpaalstoepsteen grensmarkermg v/h erfgoed v/e(heren)huis i/e stad, tegen de stoep gelegen envaak met een ketting a/d gevel verbonden^ert scheidingstekenstof 1 materie in stuivende vorm *pulver, mouwe; 2neerslag als stofsneeuw, -hagel, -regen *sleggestofregen 1 plasregen; 2 zemelregen *zabberstofgrond lössachtige grondstok een uitgehold blok hout dat als bijenwoningdient, bij uitbreiding iha op andere soorten vbijenkorvenstoker krachtige wind tot stormstol 1 klomp, kluit; 2 brok, stukstoof 1 bouwland; 2 herberg; 3 tronk v/e boomstook hout: takkenbosstootberg (geol) een geïsoleerde heuvel ontstaandoordat opdringend landijs afzettingen op eenbepaalde plaats opstuwdestootwind rukwindstoppe afval bij het hekelen v vlasstoppelweide (recht v -): het recht om beesten teweiden op akker v buren na de oogst, art 680BW "heersstopping een op een oever ingegraven balk waarachterde handen v/e anker komen te grijpenwannneer op een baggerwerk het vaarwater teklein is om de ankers voldoende wijd uit tezetten, vgl jaagpaalstoring / (meteorol) term voor alles dat eenverslechtering v e mooivveertoestand veroorzaakt;depressie, front, trog, golf i/e front; 2(geol) dislocatiestorm / zeer heftige, niet periodieke verstoringv d atmosfeer, met windkracht >9 Beaufort*stoker. oreeste; 2 heftig bewogen zeestormeb zeer lage eb door afwaaiing bij storm,op onze kust bij O- en ZO-storm veroorzaakt,en gemiddeld 1 m lager dan gewone ebstormpaal (vestingb) verdedigingshindernis v/eschuins opgestelde palenrij *fraisestormvloed door storm veroorzaakt hoogwater,gecombineerd met springvloedstort / stortplaats; 2 uitgegraven of gebaggerdegrond uit kanalen die elders wordt gestort *stört(Gr)stortbeek bergbeek met heftig bruisend, turbulentwater *sinnebeek. torrentstortbui hevige plasregen *travaatstortebed piasbermstorting brekende hoge golf *brekerstortplaats aan regelgeving onderworpen plaatswaar afval gestort mag worden *vuilnisbeltstouwer veedrijverstouwe binnenlandse waterkering, stuwsluis, vglhouw, heeuw *keersluisstraag smalle strook land, overgebleven tussentwee baggerplassen =* ribbestraamp (Twente) beeksplitsing, tgv gent *vork,bifurcatiestraat 1 zeeëngte *sont; 2 openbare, gebaandeverbindingsweg, mn verhard en i/d bebouwdekom 'straatweg, brederik. klinkerweg. steensnider.steenwegstraatdorp nederzettingsvorm met uitsluitendbebouwing langs één enkele weg, in Z-Nldveelal v Frankische herkomst (tussen kasteel enkerk) *vianestraf krachtige, energieke windstrafkolonie penitentiaire inrichting op het plattelandstragiers onbeheerd liggende landerijenstrak l v/e weg: steil; 2 v/d wind: sterk, krachtigstramp (Dr) stobbestrand de strook langs de oeverlijn v zee of meerwaar golven breken en het door de verwering ofde stromingen aangebrachte sediment op- enneer bewogen wordt *stran (Frl). marijn, stranke,kuststrangestrandafzetting bezinksel en daaruit gevormdgesteente, afgezet a/e strandstranddrift kustlangs zandtransport door debranding als deze schuin op het strand staatstrandduin duin op of langs het strandstrandgoed aanspoelsel *strandvondstrandhoofd lage stenen dam, veelal met eenkophoogte op gemiddeld laagwaterniveau, aan-107
- Page 57 and 58: kielsponning ingraving v zo'n 30 cm
- Page 59 and 60: kluis / (Utr) werfkelder langs grac
- Page 61 and 62: neerslag. De neerslag is dikwijls k
- Page 63 and 64: kruisland (Zld/NBr) landstuk door g
- Page 65 and 66: Llaadplaats aan de oever gelegen la
- Page 67 and 68: leek (Frl) beekje *iekleem / kleiac
- Page 69 and 70: looierskuil kuil waarin de huiden v
- Page 71 and 72: Mmaaidag oppen laktemaat, volgens d
- Page 73 and 74: mennegat landweg (over het land v a
- Page 75 and 76: molenwerf matmoles (Ov/Gld) stenen
- Page 77 and 78: Nnaakt / kaal of onbegroeid terrein
- Page 79 and 80: noodweg notwegnoord windrichting, h
- Page 81 and 82: omloop / tijdsverschil in bosbouw t
- Page 83 and 84: opdriebomen opmetenopdrijven met de
- Page 85 and 86: slepen, ten tijde voor ingebruiknam
- Page 87 and 88: parelbliksem zeldzame vorm v blikse
- Page 89 and 90: plat / platkaart: kaartprojectie vo
- Page 91 and 92: pseudo-asar dekzandrug die grote ui
- Page 93 and 94: ecognitie betaling voor gebruik v/e
- Page 95 and 96: iggeling (bosb) heinhoutrijen (bosb
- Page 97 and 98: ooster wild- of veedrempel bij natu
- Page 99 and 100: schapedrift grond waarover een kudd
- Page 101 and 102: schraalland 1 ontwaterd of juist on
- Page 103 and 104: 4 elk der afdeling waarin bouwland
- Page 105 and 106: sneeuw of landijs; te onderscheiden
- Page 107: sprunk (Z-Lb) bron *sprengspui afsl
- Page 111 and 112: stroomversnelling plaatselijk sterk
- Page 113 and 114: thië centraal plein als openbare v
- Page 115 and 116: in houtarme gebieden [balk < tuinwa
- Page 117 and 118: Vvaag 1 vettigheid v/d grond mn doo
- Page 119 and 120: hebben ingenomen. Als vegetatieland
- Page 121 and 122: vingerlijn boogvormige stuw- of sch
- Page 123 and 124: voorhof / neerhof; 2 voorplein v/e
- Page 125 and 126: wwaadplaats doorwaadbare kruisplaat
- Page 127 and 128: waterlossing een zelfstromende, geg
- Page 129 and 130: wieling draaikolk op plaats waar tw
- Page 131 and 132: woud (W-Nld) moeraswildernis v els,
- Page 133 and 134: zeebank zandbank *haak. kat, rifzee
- Page 135 and 136: zinker buis (bv water- of gasleidin
- Page 137: zwier (Lb) ploegland, bouwland @L c
stiltegebied gebied v enkele km 2 waar de geluidsbelastingdoor menselijke activiteit <strong>het</strong> natuurlijkemet mag overtreffen tbv faunabescherming,<strong>van</strong>ouds rond eendenkooienstilwater overgang v vloed naar eb of omgekeerd"kenteringstinkkolk modderpoelstins (Frl) versterkte adellijke woning *stein,steenberg @F: stienhusstinswiere (Frl) kasteelberg «'mottestip regenstobbe / boomstronk of wortelstronk v akkermaalshout*stubbe. broek. boks. vot. hach. stramp; 2(laagveen) turfstapel v 10.000 stuksstoddinge windvlaagstoelen in onderhoud opleggen, tw een dijk aaneigenaars v landerijen, aan dorpen edstoep / geplaveide, soms door een hekje omgevenruimte voor een huis; 2 wandelbaan langs deweg ""trottoir, gaanpad; 3 opstapje bi] boerderijena/d waterkant [stoep < veerstal] *boenstoepje. bart.anthooft, sponde; 4 (Zaanstreek) hoog bruggetjewaar net een hooischuit onderdoor kan varen; 5op/afrit langs een helling v/e dijk *oprel; 6 (Dr)bruggetje v plaggenstoepe schandpaalstoepsteen grensmarkermg v/h erfgoed v/e(heren)huis i/e stad, tegen de stoep gelegen envaak met een ketting a/d gevel verbonden^ert scheidingstekenstof 1 materie in stuivende vorm *pulver, mouwe; 2neerslag als stofsneeuw, -hagel, -regen *sleggestofregen 1 plasregen; 2 zemelregen *zabberstofgrond lössachtige grondstok een uitgehold blok hout dat als bijenwoningdient, bij uitbreiding iha op andere soorten vbijenkorvenstoker krachtige wind tot stormstol 1 klomp, kluit; 2 brok, stukstoof 1 bouwland; 2 herberg; 3 tronk v/e boomstook hout: takkenbosstootberg (geol) een geïsoleerde heuvel ontstaandoordat opdringend landijs afzettingen op eenbepaalde plaats opstuwdestootwind rukwindstoppe afval bij <strong>het</strong> hekelen v vlasstoppelweide (recht v -): <strong>het</strong> recht om beesten teweiden op akker v buren na de oogst, art 680BW "heersstopping een op een oever ingegraven balk waarachterde handen v/e anker komen te grijpenwannneer op een baggerwerk <strong>het</strong> vaarwater teklein is om de ankers voldoende wijd uit tezetten, vgl jaagpaalstoring / (meteorol) term voor alles dat eenverslechtering v e mooivveertoestand veroorzaakt;depressie, front, trog, golf i/e front; 2(geol) dislocatiestorm / zeer heftige, niet periodieke verstoringv d atmosfeer, met windkracht >9 Beaufort*stoker. oreeste; 2 heftig bewogen zeestormeb zeer lage eb door afwaaiing bij storm,op onze kust bij O- en ZO-storm veroorzaakt,en gemiddeld 1 m lager dan gewone ebstormpaal (vestingb) verdedigingshindernis v/eschuins opgestelde palenrij *fraisestormvloed door storm veroorzaakt hoogwater,gecombineerd met springvloedstort / stortplaats; 2 uitgegraven of gebaggerdegrond uit kanalen die elders wordt gestort *stört(Gr)stortbeek bergbeek met heftig bruisend, turbulentwater *sinnebeek. torrentstortbui hevige plasregen *travaatstortebed piasbermstorting brekende hoge golf *brekerstortplaats aan regelgeving onderworpen plaatswaar afval gestort mag worden *vuilnisbeltstouwer veedrijverstouwe binne<strong>nl</strong>andse waterkering, stuwsluis, vglhouw, heeuw *keersluisstraag smalle strook land, overgebleven tussentwee baggerplassen =* ribbestraamp (Twente) beeksplitsing, tgv gent *vork,bifurcatiestraat 1 zeeëngte *sont; 2 openbare, gebaandeverbindingsweg, mn verhard en i/d bebouwdekom 'straatweg, brederik. klinkerweg. steensnider.steenwegstraatdorp nederzettingsvorm met uitsluitendbebouwing langs één enkele weg, in Z-Nldveelal v Frankische herkomst (tussen kasteel enkerk) *vianestraf krachtige, energieke windstrafkolonie penitentiaire inrichting op <strong>het</strong> plattelandstragiers onbeheerd liggende landerijenstrak l v/e weg: steil; 2 v/d wind: sterk, krachtigstramp (Dr) stobbestrand de strook langs de oeverlijn v zee of meerwaar golven breken en <strong>het</strong> door de verwering ofde stromingen aangebrachte sediment op- enneer bewogen wordt *stran (Frl). marijn, stranke,kuststrangestrandafzetting bezinksel en daaruit gevormdgesteente, afgezet a/e strandstranddrift kustlangs zandtransport door debranding als deze schuin op <strong>het</strong> strand staatstrandduin duin op of langs <strong>het</strong> strandstrandgoed aanspoelsel *strandvondstrandhoofd lage stenen dam, veelal met eenkophoogte op gemiddeld laagwaterniveau, aan-107